سند شماره

پیام وزارت امور خارجه برای سفیر سوئیس در ایران (لانگ)

موضوع سند

متن سند

پیام سفیر سوئیس در ایران (لانگ) برای وزارت امور خارجه[1]

تهران، 13 ژوئن 1980

متن زیر پاسخ سفیر لانگ برای پیام شمارۀ 0032، از واشنگتن مورخ 11 ژوئن 1980، (دربارۀ محاکمه) است.[2]

1. پس‌از دریافت پیام، تلاش کردم تا رئیس کابینه را متقاعد کنم تا جلسه‌ای با بنی‌صدر هماهنگ کند. او وعده‌هایی برای برگزاری این جلسه در یکی از روزهای 7، 8 یا 9 ماه داد و اضافه کرد که از 10 تا 15 ماه جاری، بنی‌صدر در دسترس نیست. این سخنان سبب تعجب و شگفتی بود.

شب گذشته، من همراه همتای آلمانی خود بودم و او نیز علی‌رغم حسن‌نیت طباطبایی با پاسخ منفی مشابهی مواجه شده بود (؟). او شایعات عجیبی از یک منبع معمولاً مطمئن شنیده بود. براساس این شایعات، سنجش قدرت در روزهای آتی اتفاق خواهد افتاد و بنی‌صدر و قطب‌زاده شاید پایتخت، اگر نگوییم کشور، را ترک کنند.

2. اما دو روز قبل، قطب‌زاده من را به حضور پذیرفت و رفتاری بسیار دوستانه داشت.

1.2. او با برگزاری هرگونه محاکمه مخالف بود و در این راستا مشغول فعالیت است (اگر شما اظهارات او را تحلیل کنید، عقب‌نشینی او از مواضعش درصورت نیاز، عبارت خواهد بود از پذیرش برگزاری یک دادگاه برای محکومیت ایالات متحده نه گروگان‌ها).

او به سؤالات من این‌گونه پاسخ داد:

2.2. قطب‌زاده معتقد است که بهترین کاری که به آزادی گروگان‌ها کمک می‌کند، پیشبرد روندی محتاطانه و محرمانه و البته طولانی و فرسایشی است که متضمن جلب حمایت بیشترین تعداد ممکن از نمایندگان مجلس برای این ایده، با هدف زمینه‌سازی برای تحقق هدف است. او در ادامه تشریح کرد که تلاش دارد تا این مهم را عملی سازد.

3.2. سپس من از او پرسیدم: «آیا بدین‌معناست که هیچ راهی برای تسریع در امور یا دورزدن مجلس وجود ندارد؟» قطب‌زاده این احتمال را رد نکرد، ولی معقتد بود که مجلس در هر صورت باید اولویت‌ها را در درجۀ اول لحاظ کند و اینکه «دورزدن مجلس»، بستگی به شرایطی دارد که هنوز ایجاد نشده است. (نوعی اشاره به اجازه امام.)

4-2 درباره سناریوها نیز باید گفت که چندین مورد مطرح هستند و اصل اینکه چند سناریو مطرح باشد، اتفاق بدی نیست؛ ولی درهرحال، اکنون هیچ نسخۀ نهایی از یک سناریو وجود ندارد.

3. با توجه به فضای گفت‌وگوی ما، من تصمیم گرفتم تا با قطب‌زاده دربارۀ شایعاتی صحبت کنم که نسبت به طرف مقابل (آمریکا) مطرح شده است و آن را متهم به بازی سیاسی با سناریوها می‌کند؛ یعنی ترجیح یک گروه بر گروه دیگر.

من به او اطمینان دادم که این شایعات صحت ندارند. طرف مقابل مشتاق برای آزادی گروگان‌ها بدون برگزاری محاکمه است؛ بدون اینکه توجهی به سناریو یا گروهی خاص داشته باشد. به‌علاوه، طرف مقابل تلاش و شجاعت برخی چهره‌های برجسته، ازجمله وزیر امور خارجه را در طول ماه‌های گذشته تصدیق می‌کند. من همچنین اضافه کردم که این اظهارنظر حتی نسبت به کشور خودم که حافظ منافع است نیز صادق است و کشور من قصد مداخله در منازعات و رقابت‌های حزبی در داخل ایران را ندارد. در ادامه، به او گفتم که من بشخصه قدردان همکاری و اطمینانی که قطب‌زاده از خود نشان داده است، هستم و نسبت به وفاداری خودم به او اطمینان دادم.

قطب‌زاده در پاسخ، ضمن تشکر از سخنان من، توضیح داد که همۀ این مسائل، ناشی از دوران آزمایش دموکراسی است که فرایندی زمان‌بر و دشوار است.

4. دربارۀ بنی‌صدر نیز من تلاش دارم تا با سنجابی ملاقات کنم و اگر موفق به این کار بشوم، یک سند غیررسمی به او تحویل خواهم داد.[3]

5. همتای آلمانی من هیچ گزارش جدیدی ندارد. او داوودی را ملاقات کرده است که به‌سختی کارها را پیش می‌برد و گویا به این نتیجه رسیده است که غیر از یک یا دو چهرۀ برجسته، هیچ‌کس خواهان بازگشت کمیسیون نیست. داوودی با والدهایم دربارۀ اینکه آیا ادامۀ حضورش در کشور اثربخش هست یا خیر، گفت‌وگو خواهد کرد.

داوودی با دیدگاه‌های بسیار متفاوتی روبه‌روست و بدیهی است که وقتی فردی قصد دارد که سازنده عمل کند، این مسئله سبب درماندگی او خواهد شد.

لانگ

[1]. Carter Library, National Security Affairs, Brzezinski Material, Countryfile, Box 33, Iran Update 6/80.

سرّی؛ حساس.

[2]. نک: سند 294.

[3]. پیش‌نویس یک «سند غیررسمی» بدون تاریخ به یادداشت پرکت در 15 می، برای نیوسام پیوست شده است. این سند شامل «دیدگاه‌های» ایالات متحده دربارۀ توانایی سفارت سوئیس در تهران برای حفاظت از منافع دیپلماتیک و کنسولی آمریکا در این کشور است. این سند تصدیق می‌کند که «شرایط کنونی» به سوئیس اجازه نداده است تا از گروگان‌ها حفاظت کند و یا کنترل دارایی‌های دیپلماتیک یا کنسولی آمریکا را به دست بگیرد، اما از سوئیس انتظار می‌رود که «چنین اقدامات حفاظتی و صیانتی را صورت دهد و درصورت مناسب‌شدن شرایط، کنترل بر دارایی‌ها و اموال بالا را به دست بگیرد.»

Department of State, Records of David D. Newsom, Under Secretary of State for Political Affairs, Subject Files, 1978–1981, Lot 81D154, Swiss Channel.

ساندرز این سند غیررسمی را به کرایسکی تحویل داد و او نیز بعدها به سفیر آمریکا در اتریش گزارش داد که بنی‌صدر هرگز آن را مشاهده نکرده است.

Telegram 7776 from Vienna, June 3; Department of State, Records of David D. Newsom, Under Secretary of State for Political Affairs, Subject Files, 1978–1981, Lot 81D154, Iran NODIS Cables June 1980.

منبع: - جلد - - صفحه