سند شماره

تحریم های ایران

موضوع سند

متن سند

خلاصۀ نتایج جلسۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه^[1]

واشنگتن، 6 مارس 1980، ۹ـ9:40 صبح

موضوع:

ایران و افغانستان

شرکت‌کنندگان:

وزارت امور خارجه

وزیر سایروس ونس

وارن کریستوفر

دیوید نیوسام

پیتر کانستبل

نلسون لدسکی[2]

دفتر وزیر دفاع

گراهام کلایتور

ستاد مشترک نیروهای مسلح

ژنرال دیوید جونز

سپهبد جان پاستی

وزارت دادگستری

جان شنفیلد

وزارت خزانه‌داری

رابرت کارسول

وزارت انرژی

جان ساهیل

کاخ سفید

هنری اوون (رئیس)

جودی پاول

پلوید کاتلر

هدلی دونووان

شورای امنیت ملی

گری سیک

ویلیام اودوم

جرولد شکتر^[3]

خلاصۀ نتایج

1. تحولات ایران: وزیر ونس خطاب به گروه تشریح کرد که واکنش علنی آمریکا به گزارش‌ها مبنی‌بر سپردن مسئولیت گروگان‌ها به شورای انقلاب، بدین‌قرار خواهد بود: «ما از آنچه در تهران گفته شده است، آگاه هستم و اتفاقات آتی را رصد می‌کنیم.» هیچ‌کس نباید بیش از این چیزی بگوید. همه موافقت کردند. (خیلی محرمانه)

2. تحریم‌های ایران: کمیته وضعیت تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران را بررسی کرد:

قطعات یدکی نظامی: براساس گزارش وزارتخانه‌های دفاع و امور خارجه، تحریم فروش قطعات یدکی مورداستفاده در صنایع نظامی، در جریان است. [سه سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] به‌صورت کلی، درماندگی ایرانی‌ها در پیداکردن این‌گونه قطعات، حاکی از این است که تحریم اثرگذار است. ما مراقب تلاش‌ها برای دورزدن این محدودیت‌ها هستیم. (سرّی)

آزادسازی دارایی‌ها: وزارت خزانه‌داری گزارش داد که روند مسدودسازی ادامه دارد. ایرانی‌ها درصدد توقیف متقابل اموال آمریکا در بانک‌های سوئیس هستند و ما همچنان درحال رایزنی برای بازداشتن آن‌ها هستیم. شرایط به‌گونه‌ای است که روزانه باید تصمیم‌گیری کرد. در فرانسه، قرار است 17 مارس دادگاهی دربارۀ اقدام مسدودسازی دارایی‌ها ازسوی ما برگزار شود، ولی تلاش داریم تا آن را یک ماه به تعویق بیندازیم. اگر درهرحال این دادگاه برگزار شود، احتمال دارد که رأی علیه ما صادر شود. [دوازده سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] در غیر این صورت، وزارت خزانه‌داری معتقد است که چندین وضعیت تاکتیکی در سرتاسر جهان وجود دارد که ما درحال رصد آن‌ها هستیم و شرایطمان خوب است. (به‌کلی سرّی)

ایران به فنلاند فشار آورده است تا 38میلیون دلار پول خرید نفت را که مسدود شده است، بپردازد. بانک جهانی از ما خواسته است تا اجازۀ پرداخت وام ایران را که موعدش فرارسیده است، صادر کنیم. در بریتانیا، هفت دادخواست متقابل ازسوی ایران ثبت شده است، ولی احتمالاً قبل‌از تابستان یا پاییز، جلسۀ دادگاه آن برگزار نخواهد شد. صدوشصت پروندۀ دادرسی در آمریکا در نوبت بررسی هستند، ولی فرایند ثبت آن‌ها ما را مطمئن می‌کند که دست‌کم تا یک ماه آینده، دادگاهی برگزار نمی‌شود. (به‌کلی سرّی)^[4]

نفت: تولید نفت ایران در رقم دومیلیون بشکه در روز باقی مانده است؛ البته کاهشی ناچیز در صادرات، در اوایل سال 1980 به چشم می‌خورد که احتمالاً بیشتر ناشی از مشکلات در عقد قرارداد است تا سیل، خراب‌کاری، اختلالات و مشکلات در حوزۀ کارگران که شرکت ملی نفت ایران با آن‌ها مواجه است. این مشکلات، ازجمله نبود حفاری جدید، به‌مرور زمان سبب کاهش تولید نفت خواهد شد، ولی بعید است که این کاهش چشمگیر باشد. خط لولۀ انتقال گاز به شوروی کاملاً بسته شده است، اتفاقی که ممکن است ترفندی ازسوی ایران برای مذاکرات آتی با شوروی دربارۀ قیمت گاز باشد. (سرّی)

مهاجرت: درمجموع مشخصات پنجاه‌وشش‌هزار دانشجوی ایرانی ثبت شده‌ است؛ هشت‌هزار نفر موفق به ثبت مشخصات خود نشده‌اند و تحت پیگرد قانونی هستند. روی‌هم‌رفته، از زمانی که تحریم‌ها وضع شده است، حدود دوازده‌هزار ایرانی، ازجمله حدود سه‌هزار دانشجو آمریکا را ترک کرده‌اند. نزدیک به همین تعداد ایرانی نیز در طول همین زمان وارد کشور شده‌اند؛ با توجه به اینکه ما تصمیمی برای ممنوعیت مهاجرت نگرفته‌ایم. (خیلی محرمانه)

تأثیر کلی: دریابُد ترنر گفت تحریم‌ها صرفاً تأثیری جانبی بر آشفتگی اقتصاد ایران داشته‌اند و حفظ آن‌ها نیز همین میزان اثرگذاری را درپی خواهد داشت. وزیر ونس گفت: «من خوش‌بین‌تر هستم.» اگرچه آثار اقتصادی تحریم‌ها آن‌چنان عظیم نبود، ولی تأثیر روانی واقعی را به دنبال دارد؛ همان‌طور که تلاش‌های سرسختانۀ ایران برای جلوگیری از تصویب آن‌ها در سازمان ملل گویای این موضوع است. (خیلی محرمانه)

آقای کلایتور نیز معتقد بود که افراد آگاه نگران تأثیرگذاری تحریم‌ها در بلندمدت هستند. اثر کوتاه‌مدت ناچیز است، ولی در یک بازۀ یک‌ساله، تأثیر چشمگیری در حوزۀ قطعات یدکی و ظرفیت تولید نفت خواهند داشت. وزیر انرژی نیز با این مطلب موافق بود. آقای کاتلر خاطرنشان کرد که رتبه‌بندی اعتباری ایران، از درجۀ بهترین به پایین‌ترین رتبه نزول کرده است، اگرچه این اتفاق عمدتاً ناشی از اقدامات خودشان و نیز آشفتگی اقتصادی بوده است.

[محتوای غیرمرتبط با بحران گروگان‌گیری از این قسمت حذف شده است.]

[1]. Carter Library, National Security Council, NSC Institutional Files (H–Files), Box 110.

به‌کلی سرّی. جلسه در اتاق وضعیت کاخ سفید برگزار شد. جلسات کمیتۀ هماهنگی ویژه دربارۀ ایران که از 9 فوریه ساعت 9 صبح آغاز شد، تنها در روزهای سه‌شنبه و پنج‌شنبه تشکیل می‌شد.

Memorandum from Brzezinski to Vance, Brown, Jones, Turner, February 8; Carter Library, National Security Affairs, Staff Material, Office File, Box 18, SCC Meeting #264 held 1/30/80.

[2]. Nelson Ledsky

[3]. Jerrold Schecter

[4]. کارتر در حاشیۀ این پاراگراف نوشت: «تحریم‌های به‌شدت فلج‌کننده را تغییر ندهید.» برژینسکی این دستور را در قالب یادداشت 7 مارس به ونس، میلر، براون، سیویلتی، دانکن، کاتلر و جونز منتقل کرد.

Carter Library, Records of the White House Office of Counsel to the President, Lloyd Cutler’s Files, Box 13.

منبع: - جلد - - صفحه