سند شماره

تحریم های علیه ایران

موضوع سند

متن سند

یادداشت معاون اجرایی وزیر امور خارجه[1] (برمر[2]) برای وزیر امور خارجه ونس[3]

واشنگتن، 17 ژانویه 1980

موضوع:

صبحانۀ شما با رئیس‌جمهور در روز جمعه، 18 ژانویه 1980

[محتوای غیرمرتبط با بحران گروگان‌گیری از این قسمت حذف شده است.]

6. ایران

الف. وضعیت تحریم‌ها: کریستوفر و کوپر دو دلیل برای واکنش اروپا نسبت‌به تحریم‌ها بیان کردند:

1. آن‌ها با سطوح متفاوت از تأکید، مدعی شدند که نمی‌توانند تحریم‌ها را با وجود قوانین کنونی وضع کنند و اینکه ارسال موضوع به پارلمان کشورها نیز امری دشوار است؛

2. آن‌ها کارآمدبودن تحریم‌های اقتصادی را در زمان کنونی و نیز امتیازی را که می‌تواند به شوروی اعطا کند، زیرسؤال بردند. همۀ شواهد حاکی از این است که آن‌ها به اقدامات غیررسمی مالی و نفتی ادامه خواهند داد. گنشر به ما گفته است که آلمانی‌ها تصمیم گرفته‌اند تا سطح موردنظر خود از تحریم‌ها را اعمال کنند.

دیک کوپر پیشنهاد داده است که ما خواستار وضع کامل تحریم‌های سازمان ملل نشویم. در پایان، ما برنده خواهیم بود و می‌توانیم در این فرایند دشمنی قابل‌توجهی را ایجاد کنیم، در زمانی که نیازمند تثبیت و نشان‌دادن همبستگی خود هستیم.

دیک کوپر همچنین بر این باور است که ما می‌توانیم همکاری اروپایی‌ها را درزمینۀ تحریم صادرات کالاهای تولیدی (به‌جز مواردی که با قراردادهای کلان مرتبط هستند) جلب کنیم؛ اگر قصد داریم که فشار را شدت بخشیم، اگر تصمیم داریم که در همین مسیر پیش برویم، نیازمند پیگیری مستمر مذاکره هستیم که مشتمل بر کشورهای ژاپن، کانادا و کشورهای کوچک‌تر اروپایی و نیز کشورهای اصلی این منطقه است و همچنین باید برخی کشورهای جهان سوم نیز به دلایل سیاسی در این گفت‌وگوها حضور داشته باشند. نکتۀ آخر از اهمیت خاصی برای فرانسه برخوردار است.

ب. گزینه‌های شوروی و آمریکا را بررسی کنید. ممکن است بخواهید به رئیس‌جمهور بگویید که وزارتخانه یک تحقیق فوری ولی به‌شدت محرمانه را دربارۀ گزینه‌های احتمالی شوروی برای مداخلۀ سیاسی یا نظامی در ایران و نیز اقدامات احتمالی متقابل آمریکا آغاز کرده است. پیش‌نویس طرح کنونی در قالب پیوست 4 قابل‌مشاهده است.[4]

7. پاناما و شاه

دو پانامایی ـ گابریل لوئیس و روری گونزالز[5] ـ پس‌از جلسۀ روز چهارشنبۀ خود با جردن و ساندرز در راه تهران هستند.[6] نقل‌هایی در خبرگزاری‌ها دربارۀ گفت‌وگوهای بین رویو و قطب‌زاده بیان شده است؛ اگرچه رویو به‌صورت علنی تأیید نکرد که موضوع گفت‌وگو استرداد شاه بوده است.

دیک کاتم در دو گفت‌وگوی اخیرش، نگرانی خود را از «کیفیت ناامیدکنندۀ اقدامات قطب‌زاده» ابراز کرده است.[7] کاتم همچنین به‌طور خاص به تمایل قطب‌زاده برای آغاز دادگاه استرداد شاه قبل‌از انتخابات ایران و نیز خشم او از اینکه پاناما می‌خواهد ابتدا گروگان‌ها آزاد شوند، اشاره کرد. قطب‌زاده گفت: «گروگان‌ها پس‌از آغاز دادگاه، آزاد می‌شوند.» کاتم خاطرنشان کرد که قطب‌زاده تردید دارد که آیا درصورت پیروزی بنی‌صدر در انتخابات، نقشی در دولت جدید خواهد داشت یا خیر.

به نظر می‌رسد اگر ایرانی‌ها بر سر موضع کنونی خود باقی بمانند، شانس کمی وجود دارد که پاناما بتواند آزادی گروگان‌ها را در فضای پیش‌از انتخابات ایران محقق سازد. حتی اگر قطب‌زاده آمادۀ پیگیری این موضوع باشد، سایر نامزدهای انتخابات ممکن است مانع او شوند. اگر این‌گونه به نظر آید که او به‌دنبال بهره‌برداری سیاسی از این موضوع است، تنها راه پیش روی ما در شرایط کنونی، انتظارکشیدن برای دریافت گزارش جدید ازسوی پاناماست که آخر هفته در تهران هستند.

[محتوای غیرمرتبط با بحران گروگان‌گیری از این قسمت حذف شده است.]

[1]. Deputy Executive Secretary of the Department of State

[2]. Bremer

[3]. Department of State, Records of the Secretary of State, 1977–1980, Lot 84D241, Presidential Breakfasts Jan/Feb/Mar 1980.

سرّی؛ حساس.

[4]. «تحرکات احتمالی نظامی شوروی در ایران»، به تاریخ 13 ژانویه.

[5]. Rory Gonzalez

[6]. براساس گفتۀ جردن، ساندرز، پرکت، ترنر، سیک و کیربو با لوئیس و گنزالز در روز 16 ژانویه از ساعت 7:30 تا 10 صبح در اتاق وضعیت کاخ سفید ملاقات کردند. جردن «خواست جدی» آمریکا برای آغاز مذاکرات را به اطلاع پانامایی‌ها رساند. لوئیس تصریح کرد که پاناما به‌محض آغاز مذاکرات ایران و آمریکا عقب نشسته است. سپس دو پانامایی آمریکا را به مقصد پاریس ترک کردند تا با ویلالون و برگت دیدار کنند و از آنجا به ایران بروند.

Jordan, Crisis, p110.

[7]. یادداشت گفت‌وگو مورخ 17 ژانویه

Carter Library, National Security Affairs, Staff Material, Middle East File, Box 31, Iran 1/11/80–1/31/80.

منبع: - جلد - - صفحه