سند شماره

برنامه ریزی برای سرنگونی انقلاب ایران

موضوع سند

متن سند

یادداشت گفت‌وگو[1]

واشنگتن، 6 آگوست 1980

دیدار با سرشته‌دارزاده مستوفی (شاه‌پر)[2]

از: ویلیام میلر

آقای شاه‌پر، امروز صبح طی تماس تلفنی گفت در اولین فرصت باید من را ملاقات کند؛ چراکه حامل پیامی از شاپور بختیار، آقای ابتهاج و دیگران است. من هنگام صرف ناهار با او دیدار کردم. او گفت: «بختیار، اویسی، سرهنگ جم، نزیه، دولت عربستان و تا حدی دولت عراق، به‌دنبال جلب موافقت و حمایت ایالات متحده هستند.»

من پرسیدم منظور از موافقت و حمایت دقیقاً چیست؟ او در پاسخ توضیح داد که اوضاع ایران روزبه‌روز بدتر می‌شود و اگر فوری اقدامی صورت نگیرد، جریان تحولات ایران را وادار می‌کند که به حوزۀ نفوذ شوروی وارد شود. او می‌گوید: «از هر پنج نفر نظامی در ایران، یک نفر تحت تأثیر "کمونیست‌ها" قرار دارد.»

من گفتم آیا مدرکی مبنی‌بر فعالیت شوروی یا حزب توده در کشور دارد؟ او گفت: «دولت خمینی به‌شدت با حزب توده مخالف است و بیشتر ایرانی‌ها نیز به اتحاد جماهیر شوروی بی‌اعتماد هستند.» وی افزود: «بااین‌وجود، مرزها کاملاً باز هستند.» افراد اهل شوروی مسلط به زبان فارسی، درحال نفوذ به کشور هستند و اگرچه براساس اطلاعات او تعداد آن‌ها زیاد نیست، ولی ممکن است این‌گونه باشد.

نگرانی او دربارۀ کمونیست‌ها این است که آن‌ها بهتر از هر گروه دیگری، سازمان‌دهی شده‌اند. منظور او از کمونیست‌ها، واحدهای کوچک توده و گروه‌های چپ‌گرای درون فداییان است. او گفت: «هیچ کودتایی در کار نیست»؛ اینکه بشخصه می‌داند هیچ‌یک از گروه‌ها در ایران، از کودتا حمایت نمی‌کند و نیز اینکه این مسئله درواقع، ترفندی ازسوی دولت خمینی برای مهار و سرکوب گروه‌های مخالف بوده است. او همچنین اضافه کرد که تعدادی از بستگانش کشته شده‌اند.

من از روابط بین بختیار، اویسی و دیگر گروه‌های تبعیدی اصلی سؤال کردم. او گفت: «آن‌ها با یکدیگر در ارتباط هستند، ولی همگی اتفاق‌نظر دارند که تنها، گروه‌های نظامی که در ایران بوده‌اند، آمادۀ اقدام هستند. سیاست‌مدارانی مانند بختیار، از خارج میدان فقط سخن می‌گویند، ولی اقدام عملی واقعی، تنها ازسوی گروه‌های نظامی داخل ایران صورت می‌گیرد.»

او همچنین اضافه کرد که گروه‌های مخالف خمینی، اکنون ظرفیت این را دارند که کنترل سرتاسر جنوب ایران ازجمله خوزستان را به دست بگیرند. وی همچنین خاطرنشان کرد که آیت‌الله شریعتمداری، قمی و خوئی و یک نفر دیگر که اسمش خاطرم نیست، علی‌رغم تحمل حبس خانگی، با گروه‌های خارج از کشور مرتبط هستند.

خوئی در عراق است. او گفت: «بویراحمدی بیست‌هزار نیروی مسلح دارد. قشقایی چهل‌هزار نیرو دارد که همگی جنگجویان ماهر و مسلح هستند.» او ادامه داد که درصورت تصمیم‌گیری برای حمله، جنوب ایران برای استفاده در راستای تحقق همۀ اهداف عملی، در کنترل آن‌هاست، ولی آن‌ها نیازمند مهمّات و تسلیحات ضدتانک برای حفظ تسلط بر این منطقه می‌باشند.

وی همچنین گفت آمادۀ ارائۀ جزئیات اسامی نظامیان و گروه‌های نظامی در ایران است که آمادۀ همکاری هستند. او وابستۀ نظامی کنونی خمینی، یک سرهنگ نیروی هوایی به نام رضوانی[3]را رابط اصلی برای امور نظامی خارج از ایران معرفی کرد. او قصد داشت فهرستی از اسامی را به من بدهد، ولی من آن را قبول نکردم. او برای هماهنگی برقراری ارتباط با همۀ این گروه‌ها اعلام آمادگی کرد.[4]

[1]. Department of State, INR/IL Historical Records, Iran 1980.

به‌کلی سرّی.

[2]. SARESHTAHDARZADEH MOHSTOFI (SHAHPAR)

[3]. Reziani

[4]. شاه‌پر همچنین در روز 26 آگوست با گری سیک دیدار کرد. سیک که او را فردی «جالب‌توجه» یافته بود، خاطرنشان کرد که برنامۀ شاه‌پر استفاده از ولیعهد به‌عنوان مقام تشریفاتی است که مردم حول محور آن می‌توانند حرکت کنند، براساس این برآورد که بختیار «هیچ‌جایی نمی‌رود و اویسی نیز ناامید است» «(او می‌خواهد ازطریق روزنامه‌ها کودتا کند)» [متن از طبقه‌بندی خارج نشده است]

Memorandum from Sick to Brzezinski, August 26; Carter Library, National Security Affairs, Staff Material, Middle East File, Box 42, Subject File, Iran Papers 8/80–12/80.

منبع: - جلد - - صفحه