بررسی گزینه های فشار بر روی ایران

خلاصۀ نتایج جلسۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه[1]

واشنگتن، 10 نوامبر 1979، ۹:۲۴ـ ۱۰:۱۵ صبح

موضوع:

           ایران

شرکت‌کنندگان:

معاون رئیس‌جمهور

 وزارت امور خارجه

وزیر سایروس ونس

وارن کریستوفر

دیوید نیوسام**

وزارت دفاع

وزیر هارولد براون

گراهام کلایتور

کاخ سفید

زبیگنیف برژینسکی

همیلتون جردن

پلوید کاتلر**

جودی پاول

ستاد مشترک نیروهای مسلح

ژنرال دیوید جونز

ژنرال جان پاستی

سازمان سیا

دریابُد استانسفیلد ترنر

وزارت دادگستری

جان شانافیلد[2]**

شورای امنیت ملی

سرهنگ ویلیام اودوم

گری سیک

وزارت انرژی

وزیر چارلز دانکن**

جان ساهیل**

افراد با این علامت «**» تنها در بحث‌های مربوط به مسائل داخلی شرکت داشتند: اقتصادی، انرژی و حقوقی.

خلاصۀ نتایج

جلسۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه به دو بخش تقسیم شد:

اول، تبادل‌نظر دربارۀ مسائلی که ملاحظات داخلی داشتند یا پیامدهای مستقیم در کشور دارند؛

دوم، بحث گروهی محدودتر از اعضا درمورد مسائل سیاسی و نظامی.[3]

1.       تظاهرات: بعداز خطری که دیروز از بیخ گوش گذشت،[4] ناحیۀ کلمبیا،[5] دیگر هیچ‌گونه مجوزی را برای تظاهرات مخالفین یا حامیان ایران صادر نمی‌کند. نیاز است تا وزارت خارجه، دادگستری و دفتر مشاور کاخ سفید،[6] همکاری بیشتری برای انتقال اطلاعات و تسهیل روند تصمیم‌گیری داشته باشند. یک گروه اقدام مشترک، متشکل از این سه نهاد، به ریاست دادستان کل تشکیل خواهد شد. وزارت امور خارجه امکان وادارساختن دولت ایران برای اینکه دیگر درخواست برگزاری تظاهرات در آمریکا را نداشته باشد، بررسی می‌کند. (خیلی محرمانه)

2.      دانشجویان ایرانی: صبح دوشنبه، وزارت‌ دادگستری، امور خارجه و فرهنگ درمورد گام‌های خاصی که در آیندۀ نزدیک می‌توان برداشت، گزارشی ارائه خواهند کرد. مطمئن‌ترین دیدگاه عبارت است از دستوری که براساس آن، تمامی دانشجویان ایرانی باید به ادارۀ مهاجرت[7] مراجعه نموده و تأییدیۀ اقامت بگیرند. چنین فراخوانی به روشن‌ساختن حقایق کمک می‌کند و یک پیام آشکار برای طرف مقابل به حساب می‌آید. اخراج افراد از کشور فرایندی طولانی است.[8] (خیلی محرمانه)

در ماه آگوست، دادستان کل طی دستوری اخراج ایرانی‌ها را داوطلبانه اعلام کرد؛ حتی اگر روادید آن‌ها نقض شده باشد. این کار با هدف حفاظت از ایرانی‌های یهودی و نیز سایرین، در برابر بازگشت اجباری به ایران صورت می‌گرفت. یکی از اعضای کنگره به نام فیش[9]، خواستار لغو این قانون با توجه به شرایط کنونی شد. پیامدهای چنین لغوی بررسی خواهند شد. (خیلی محرمانه)

3.      دارایی‌های ایران: براساس گزارش‌های موجود، ایران دستور بازگرداندن تمامی اموال و دارایی‌هایش را در بانک‌های آمریکا صادر کرده است.[10] بانک فدرال رزرو احتمالاً عمل به این دستور را به تأخیر بیندازد، اما مسئله برای بانک‌های خصوصی به‌مراتب دشوارتر است. ازطریق اعلام یک وضع اضطرار ملی، تمامی معاملات ایرانی‌ها متوقف می‌شود. (به‌کلی سرّی)

دکتر برژینسکی و کاتلر با وزیر خزانه‌داری، میلر، صحبت می‌کنند و از او می‌خواهند تا با رئیس فدرال رزرو، ولکر،[11] تماس بگیرد و سؤال کند که چه کاری می‌توان کرد تا هرگونه فرایند برداشت را به تأخیر بیندازی، بدون اینکه نیاز به انجام اقدامات مخفیانه و گسترده باشد. نظر آن‌ها در روند اجرای هرگونه مسدودسازی یا اقدامات عمومی درقبالِ روابطمان با سایر سپرده‌گذاران کلان مدنظر قرار خواهد گرفت. (به‌کلی سرّی)

4.      [یک پاراگراف (8 سطر) از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

5.      انرژی: یادداشتی که وزیر دانکن سه‌شنبه ارائه خواهد کرد، طیفی از گزینه‌های موجود درصورت قطع صادرات نفت را تشریح می‌کند. اصولاً، این گزینه‌ها در چهار دسته قرار می‌گیرد: الف. اقداماتی که رئیس‌جمهور به‌صورت یک‌جانبه می‌تواند انجام بدهد؛ ب. اقداماتی که رؤسای ایالت‌ها می‌توانند انجام دهند؛ ج. اقدامات داوطلبانه؛ د. وضع ‌قانون اضطراری. (خیلی محرمانه)

مسائل زیر در جلسه‌ای خصوصی‌تر بررسی شدند:

1.       گزینه‌های آینده: یک گروه متشکل از هال ساندرز (وزارت امور خارجه)، فرانک کارلوتچی (سیا) و رابرت کومر[12] (وزارت دفاع)، به ریاست دیوید آرون، پیامدهای طولانی‌مدت‌تر تجزیۀ احتمالی ایران را و اینکه ما باید چه موضعی بگیریم تا نفوذ و تأثیرگذاری بیشتری در جریان امور داشته باشیم، بررسی خواهد کرد. این گروه راه‌های بهبود توان اطلاعاتی ما را شناسایی می‌کند [کمتر از یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است]. برآورد سطح ارتباط با گروه‌های مخالفی که ایران را ترک کرده‌اند. (به‌کلی سرّی)

2.      خارج‌ساختن: وزارت امور خارجه با همکاری کشور سوئیس[13]، مشغول آماده‌سازی یک برنامه برای خارج‌ساختن شهروندانمان، درصورت آزادی‌ آن‌هاست. تحقیقی ناقص نشان می‌دهد که علاوه‌بر گروگان‌ها، 87 آمریکایی شناخته‌شده نیز همچنان در ایران حضور دارند. احتمالاً افراد دیگری نیز باشند که ما از آن‌ها اطلاع نداشته باشیم. (سرّی)

 دو دستۀ بزرگ از این افراد عبارت‌اند از: کارکنان مجتمع فلوریت (حدود پنجاه نفر) که مشغول ساخت پالایشگاه در اصفهان هستند و سی آمریکایی که با مدرسۀ بین‌المللی در تهران همکاری می‌کنند. وزیر ونس قصد دارد تا به مجتمع فلوریت اطلاع دهد که باید آمریکایی‌ها از آنجا خارج شوند، در غیر این صورت گذرنامۀ آن‌ها باطل خواهد شد. (سرّی)

3.      فرستاده‌ها و تلاش‌ها برای مذاکره: رمزی کلارک در استانبول تلاش می‌کند تا اجازۀ ورود خود را به‌عنوان یک شهروند به دست آورد. به بیل میلر اعلام خواهد شد که بازگردد. قرار بود که فرستاده‌ای ازسوی پاپ[14]، امروز صبح با خمینی ملاقات کند. چهار سفیر امروز صبح با گروگان‌ها دیدار کردند.[15] آن‌ها با گروگان‌ها ملاقات کردند (ازجمله با دوازده زن)، اما نتوانستند گفت‌وگویی با ایشان داشته باشند. نظر والدهایم نیز بر اعزام فرستاده است، اما همچنین خواستار این است که از ایجاد سوءتفاهم با نمایندۀ سازمان آزادی‌بخش فلسطین که گفته شده دیروز به قم سفر کرده است، اجتناب شود.[16] وزیر ونس در پیامی به عرفات، او را به تلاش بیشتر برای آزادی گروگان‌ها تشویق کرد. شوروی نیز برای توقف برنامۀ تبلیغاتی‌اش، اعتراضات محکمی دریافت کرد.[17] (سرّی)