سند شماره

بحران گروگان گیری در ایران

موضوع سند

متن سند

ارائۀ گزارش به وزیر امور خارجه، موسکی[1]

واشنگتن، می 1980

بحران ایران

مسائل حیاتی: بحران گروگان‌گیری را می‌توان از دو منظر متفاوت در نظر گرفت:

در یک سو، این اتفاق یک مشکل مذاکراتی پیچیده است. دانشجویان با حفظ گروگان‌ها در اسارت، توانسته‌اند سیاست‌های انقلابی ایران را تحت تأثیر قرار بدهند. آن‌هایی که خواهان پایان‌یافتن این مسئله هستند تا شرایط به حالت عادی برگردد و نظم حکم‌فرما شود (مانند بنی‌‌صدر)، ازنظر سیاسی ضعیف هستند و در معرض متهم‌شدن به حمایت از دشمن قرار دارند. رقبای آن‌ها در شورای انقلاب (بهشتی و حزب ستیزه‌جوی حامی روحانیت)، از این موضوع برای نابودکردن جایگاه بنی‌صدر استفاده می‌کنند. خمینی تمایل دارد تا از آمریکا انتقام بگیرد و او را تحقیر کند. عملیات نجاتی که ما انجام دادیم، تلاشی یک‌جانبه برای ازبین‌بردن این بن‌بست سیاسی بود.

از منظر راهبردی، احساس ضدآمریکایی خشنی که در نتیجۀ گروگان‌گیری به وجود آمد، فرصتی ویژه به شوروی و جناح چپ در ایران داد تا با قرارگرفتن در کنار خمینی، قدرت و مشروعیت خود را افزایش دهند، توجهات را از اقدامات شوروی در افغانستان منحرف کنند، آزادی عمل آمریکا را محدود سازند و به‌شدت روابط ایالات متحده را با کشورهای منطقه و نیز متحدینش پیچیده کنند. چرخش به‌سمت جناح چپ در ایران، تهدید گسترش نفوذ اتحاد جماهیر شوروی در خلیج‌فارس و ایجاد تغییرات بنیادین در موازنۀ قدرت منطقه‌ای را به همراه دارد.

سیاست کنونی: اروپا و ژاپن با اکراه آمادۀ پیشبرد تحریم‌های اقتصادی و دیپلماتیک در اواسط ماه می هستند؛ اگر تا آن موقع پیشرفت چشمگیری درزمینۀ آزادی گروگان‌ها حاصل نشود.

انتخاب‌های اساسی: ما هیچ گزینه‌ای نداریم که خطری نداشته باشد.

وضعیت موجود و دیپلماتیک: می‌توانیم از فاصلۀ زمانی که تا انتخابات مجلس باقی‌مانده است، برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با برخی بازیگران کلیدی در ایران، همچون بهشتی استفاده کنیم. سؤال اصلی این خواهد بود که آیا ما مشوق جدیدی ارائه می‌نماییم و یا فشارهای نظامی را تشدید می‌کنیم؟

تشدید فشار: ما می‌توانیم اضطراب و ترس را در تهران بالا ببریم و نیز با نمایش قدرت نظامی (مانند بازرسی کشتی‌ها) و تهدیدات پنهان، روند کشتی‌‌رانی ایران را مختل سازیم. اگرچه این کار ایرانی‌ها را دچار بی‌ثباتی می‌نماید و نگران می‌کند، اما می‌تواند به نفع تندروها و جناح چپ تمام شود.

عملیات نظامی: برای انجام یک عملیات نجات دیگر یا محاصره، فارغ از فشار شدید ازسوی متحدین، می‌توان اقدام کرد.

عملیات مخفی: می‌توانیم از برخی گروه‌های ناراضی که فعال شده‌اند، حمایت کنیم. این کار سبب می‌شود که تنور سیاسی گرم نگه داشته شود، اما بااین‌حال شاید موجب آزادی گروگان‌ها نشود.

[یک پاراگراف (چهارونیم سطر) از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

[1]. Carter Library, National Security Affairs, Staff Material, Middle East File, Box 32, Subject File, Iran 5/80.

سرّی. تهیه‌‌شده توسط ستاد شورای امنیت ملی. یک نسخه برای بلک‌ویل ارسال شد. مسئولیت موسکی به‌عنوان وزیر امور خارجه، از روز 8 می آغاز شد.

منبع: - جلد - - صفحه