در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره 5

تحلیل طرز فکر ایرانیان در مورد خارجی های مقیم ایران

موضوع سند

تحلیل طرز فکر ایرانیان در مورد خارجی های مقیم ایران
مشخصات ارسال سند

از: مشاور سیاسی٬ جان د. استمپل

محرمانه

به: سفیر

1355-02-07- 1976-04-27

متن سند




سند شماره (5)


 

از: مشاور سیاسی، جان د. استمپل   


 تاریخ: 27 آوریل 1976 - 7 اردیبهشت 1355 بیگانگان


به: سفیر                                                       


 طبقه بندی: خیلی محرمانه / غیر قابل رؤیت برای


موضوع: طرز فکر ایرانیان در مورد خارجی های مقیم ایران


همان طور که می دانید در مورد طرز فکر ایرانیان در رابطه با خارجی های مقیم ایران با عناصر ایرانی سطوح مختلف جامعه ایران در حال گفتگو و نظرخواهی بوده ایم. بیست و شش مورد مصاحبه ای که تا به حال انجام شده و توسط اینجانب مرور گردیده و می تواند نتایج کلی را در مورد این طرز فکر ارائه کند.


به نظر من این یادداشت و متن مصاحبه ها می تواند در مورد توجه و استفاده بسیاری از افسران منتخب هیئت و کنسولگری هایمان قرار گیرد و از آنجایی که نتایج جالب توجهی نیز پدیدار گشته در نظر دارم یک نسخه از این مطالب را در اختیار آنان قرار دهم.


ص: 752





1- نمونه


تعداد افراد شرکت کننده در مصاحبه (26 نفر) بسیار کم بوده، و اکثر آنها عضو نخبگان طبقه بالا و یا متوسط جامعه ایران می باشند. این افراد بیش از اکثر ایرانی ها تحصیل کرده و مطلع می باشند، به همین دلیل نظراتشان نیز بااهمیت تر از افراد عامی است، زیرا آنها در زمینه های مختلف صاحب نظر می باشند. شایان توجه است که نگرانی های ابراز شده توسط این افراد تحصیلکرده ایران هیچ گاه در پاسخ های کسانی که خود را نماینده درصد بیشتری از مردم ایران می دانند منعکس نمی باشد. مسلم این است که مسئله حضور بیگانه تنها بر کسانی تأثیر می بخشد که تا حدود زیادی با بیگانگان یا خارجی ها در تماس می باشند.


بسیاری از مصاحبه شدگان به طور کلی نگران حضور بیگانگان و نه آمریکاییان در ایران هستند. نکته قابل توجه دیگر این است که دو سوم اعضای این گروه از پاکستانی ها، هندی ها، و آسیای شرقی ها، مانند فیلیپینی ها و اتباع کره جنوبی بعنوان گروه هایی یادکرده اند که بیشترین رشد حضوری را داشته (و بیشترین تأثیر را بر آنها داشته اند. تنها یک سوم اعضاء این گروه اظهار داشته اند که حضور آمریکایی ها طی دو یا سه سال گذشته رشد سریعی داشته است. برآورد تعداد آمریکایی ها در تهران بین چهار هزار تا چهل هزار نفر بوده و برآورد معتدل تر آن 10 هزار تا 15 هزار بوده است. تنها هشت نفر از افراد مصاحبه شده خود را آگاه نسبت به حضور خارجی ها بر خلاف دو سال قبل می دانند. چند نفر از مصاحبه شدگان در خارج از کشور تحصیل کرده و یا دارای همسر خارجی می باشند، اما این موضوع در میان طبقه بالا و متوسط امری غیر عادی نیست.


2- تأثیرات ناشی از حضور بیگانه


هفت تن از پاسخ دهندگان گفته اند که حضور کنونی بیگانگان هیچ گونه تأثیری در وضع آنها نداشته است. بقیه آنها یا با این موضوع مخالفت کرده و یا به طور ضمنی معترف بر تأثیر حضور بیگانه بر وضع خودشان شده اند. چند نفر نیز به جنبه های مثبت حضور بیگانه از قبیل افزایش مهارت های تکنولوژیکی، و نیروی انسانی مجرب تر، اشاره کرده اند. بیش از نیمی از اعضاء این نمونه اظهار داشتند که خود و دوستانشان معتقدند که آمریکایی ها و اروپایی ها عامل اصلی افزایش اجاره بها طی دو سال گذشته می باشند.


هفت نفر در مورد مشکلات ناشی از رانندگان خارجی سخن گفته اند. شگفت آورتر اینکه تنها هشت نفر به ذکر وقایع ناپسند پرداخته و اکثر آنها مربوط به آمریکایی های طبقه پایین اجتماع بود که علنا به شرابخواری و عربده کشی می پردازند.


این افراد از تسهیلات ویژه خارجیان بطرز غریبی بی اطلاع بودند، اکثر اعضای این گروه در حمایت از برنامه های رادیو و تلویزیون نیروهای آمریکایی سخن گفتند؛ بسیاری از آنها که این برنامه را دنبال کرده و یا به آن گوش می دهند آن را یکی از تسهیلات مخصوص بیگانگان نمی دانند. تنها دو نفر از آنها خواستار کنترل آن توسط ایرانی ها شده، ولی یکی از آنها هشدار داد که اگر اصطکاک بین ایرانی ها و خارجی ها افزایش یابد رادیو و تلویزیون نیروهای آمریکا در آینده به صورت آماج منطقی حملات در خواهد آمد. تنها 5 نفر به ذکر تسهیلات ویژه خارجی ها (مانند کمیسری و حوزه خلیج) پرداختند و تنها دو نفر اعلام داشتند که این تسهیلات حسادت هیچ کس را بر نمی انگیزد. سه تن از آنها گفتند که اگر روابط ایران و آمریکا روبه وخامت نهد، این تسهیلات به صورت آماج حملات در خواهند آمد.


ص: 753




3- ایجاد محل های مخصوص زندگی خارجی ها در مقابل نظریه انطباق حیات


هیچ یک از افراد موردنظر در حمایت از نظریه ایجاد جوامع خاص خارجی ها در ایران سخن نگفت، ولی دو نفر از آنها گفتند که انجام آن در موارد خاص، (از جمله برای اتباع بلوک شوروی و دیگران در شهرهای دیگر) مانعی ندارد. بیش از نیمی از افراد مصاحبه شده (از تمام سطوح اجتماع) معتقدند که گسترش یکسان حضور بیگانه در اجتماع هم به نفع آنها و هم به نفع خارجی هاست: تنها سه نفر از این افراد به ذکر مشکلات مربوط به ایجاد محیط زیست های خاص به خصوص تهدیدات امنیتی ناشی از همزیستی پاکستانی ها و هندی ها پرداختند.


تنها سه نفر از این افراد معتقدند که مضاعف یا سه برابر شدن جامعه آمریکایی در ایران مشکلات جدی را به دنبال خواهد داشت و دو نفرشان معتقدند که علت این امر نیز فقدان مسکن و فروشگاه های کافی است. پنج تن از پاسخ دهندگان معتقدند که ایران از حضور بیشتر آمریکایی ها به خصوص در زمینه فنی فواید بسیار کسب خواهد کرد.


4- نتیجه گیری


در مورد افزایش حضور خارجی نگرانی هایی ابراز شده، اما هیچ کس مشکل و خطر جدی را پیش بینی نمی کند. چند تن از پاسخ دهندگان متذکر شدند که گسترش حضور خارجی ها همگام با رشد موجود در زمینه ملی است. افزایش مشکلات زندگی شهری بر خارجی ها و ایرانی ها تأثیرات یکسانی را اعمال می کند، اگر چه در اکثر موارد خارجی ها مقصر این مشکلات شناخته می شوند، باید گفته شود که آنها در تمام موارد مقصر نیستند و ایرانی ها نیز به این معترف هستند.


آنهایی که بیش از همه تحت تأثیر قرار می گیرند، اعضای طبقه متوسط طیف اجتماعی و اقتصادی ایران می باشند. آنها بیش از همیشه با خارجی ها سر و کار داشته، و موقعیت حرفه ای و شخصی آنها نیز با پروژه هایی که خارجی ها بر روی آنها کار می کنند مرتبط است. نخبگان طبقه بالای اجتماع کمتر با خارجی ها سر و کار دارند. ایرانی های طبقه پایین اجتماع نسبت به حضور آمریکایی ها توجه چندانی نشان نمی دهند اما از حضور روز افزون هندی ها و آسیایی ها در نتیجه رونق اقتصادی ایران متنفر می باشند.


در مواردی معدود، مانند مدیریت دانشگاه ها، آنهایی که در اروپا تحصیل کرده اند از روش های آمریکایی برخلاف حضور آنها متنفرند، زیرا همتایان آنها که در آمریکا تحصیل کرده اند (و رقبای آنها به شمار می روند) در حال دستیابی به موقعیت های مهم در نهادهای اجتماعی ایران هستند. بنابراین موفقیت ایرانی های تحصیل کرده آمریکا ترس و حسادت بسیاری را برانگیخته که گهگاه باعث ابراز مخالفت با جامعه آمریکایی مقیم ایران می گردد.


گرچه ترس از ضد آمریکایی گرایی بی اساس تلقی می شود، ولی باید به نگرانی های ابراز شده توسط اعضاء گروه توجه بیشتری معطوف نمود. شاید مهمترین نظریه این باشد که در دورانی که مشکلات زندگی شهری توأم با افزایش حضور خارجی است، شاید بهتر باشد که آمریکایی هایی به این جامعه ارسال شوند که از نظر فرهنگی حساس تر و بالغ ترند. چهار یا پنج نفر از پاسخ دهندگان از شرکت های آمریکایی می خواهند که افراد مورد نظر خود را با در نظر گرفتن حساسیت های ایرانی انتخاب کنند. البته این امر در مورد دولت آمریکا مانند صنایع بخش خصوصی نیز مصداق پیدا می کنند.


ص: 754




از آنجا که زندگی شهری در ایران برای همه مشکل تر شده، و به خصوص امکان کاهش روند پیشروی اقتصادی نیز وجود دارد، بهتر است شمار آمریکایی هایی که به اینجا وارد می شوند ثابت نگاه داشته شود.


پس از ذکر این مطالب، باید گفته شود که حتی اگر به جای 25/000 آمریکایی تنها 1000 نفرشان در ایران حضور داشته باشند، بخش اعظم انتقادات مطروحه باز هم ابراز می شد. بنابر این طرز فکرهای مندرج در این تحقیق تنها نوعی عامل مشخص کننده محسوب می شود، ولی نمی تواند تعریف دقیق از طرز فکر ایرانی ها را ارائه کند.                                                                                                                             


استمپل





بررسی طرز فکر ایرانیان در قبال افزایش حضور خارجی ها در ایران


مصاحبه مورخ 18 فوریه با دکتر کیوان صالح در دفتر کار گوردون وینکلر


دکتر صالح صحبت هایش را با اظهار نظر در مورد خود مصاحبه آغاز کرد و گفت این کار می بایست مدت ها قبل انجام می شد و خوشحال است که سفارت با دیدی مثبت در حال گردآوری اطلاعات در این زمینه است.


دکتر صالح گفت که می داند تعداد خارجی ها بیش از دو یا سه سال قبل است و آمریکایی هایش اعظم آنان را تشکیل می دهند. وی گفت در اینجا به تمام خارجی ها آمریکایی اطلاق می شود، مگر آنکه تعریف دیگری از آنها شده باشد.


دکتر صالح حدس می زند که تعداد آمریکایی های مقیم تهران حدود 30/000 نفر است ولی وقتی که به او گفته شد که تعداد آنها حدود نصف رقم ذکر شده توسط اوست تعجب کرد. وی یادآور شد که تعداد آمریکایی های مقیم ایران دائما رو به افزایش است و گویا قرار است حدود 50/000 خانواده آمریکایی دیگر نیز طی سه سال آینده وارد ایران شوند. او و دوستانش می گویند که این افراد اکثرا در جنوب ایران اسکان خواهند یافت. دکتر صالح گفت دوستانش نمی توانند ارائه رقم 50/000 نفر درست گفته باشند، ولی آنها معتقدند که تعداد آنها خیلی زیاد خواهد بود. وی گفت ظاهرا شرکت بل هیکوپتر در نظر دارد تعداد کارمندان خود را در ایران دو برابر کند، و گویا لبنیات پاک نیز در صدد دو برابر کردن تعداد کارمندان آمریکایی خود می باشد.


دکتر صالح گفت که یک خارجی به خصوص اگر آمریکایی باشد به سادگی برای او قابل تشخیص است. وی گفت که قادر است یک آمریکایی را از پشت سرش تشخیص دهد. او گفت «شاخص های مهم در این رابطه نحوه اصلاح سر و شلواری است که یک آمریکایی به پا می کند.» وی در توضیح مطلب گفت شلوار آمریکایی ها بسیار وارفته و در بخش نشیمنگاه بسیار شل است. چون آنها عادت ندارند شلوارشان را بالا بکشند. وی گفت به نظر او و دوستانش ظاهرا آمریکایی ها چندان جذاب نیستند، به خصوص از نظر رنگ لباس چون اغلب پیراهن های سبز روش، شلوار قرمز، کفش های سفید و جوراب های قرمز به تن می کنند.


او ظاهر آمریکایی ها را مسخره خواند. دکتر صالح گفت که وی می تواند بین مدیران عالیرتبه شرکت ها و دیپلمات های آمریکایی و افرادی آمریکایی رده پایین تر تفاوت هایی قائل شود. علاوه بر این وی گفت که افراد رده آخر تنها مکانیک های شرکت بل هلیکوپتر نیستند بلکه ظاهرا افرادی حرفه ای هستند که برای انجام چند کار به ایران آمده اند.


در پاسخ به این سؤال که آیا حضور خارجی ها بر زندگی او و خانواده و دوستانش تأثیر دارد یا خیر، وی


ص: 755





گفت حتما دارد و همیشه موجبات شرمساری وی فراهم می آید. او گفت «این موضوع برای من حائز اهمیت بسیار است زیرا من شدیدا با آمریکایی ها سروکار دارم. در صورتی که حرفه ای نباشند من آسیب می بینم. وی گفت: «وقتی می شنوم که آمریکایی ها به خوبی با مسائل ایران و ایرانی آشنا نشده اند ناراحت می شوم. آنها در اغلب موارد در جلساتی شرکت کرده و بیاناتی را ایراد می کنند که نشانگر برداشت نادرست آنها از اوضاع کشور است. او و دوستانش احساس می کنند که اکثر آمریکایی ها در ایران تأثیر منفی داشته و قابلیت انطباق پذیری ندارند. «آنها به اینجا می آیند تا پول به جیب بزنند.» او گفت: «آنچه ما را ناراحت می کند این است که آمریکایی ها حقوق های گزافی چون 50/000 دلار در سال دریافت کرده و در مورد آن در انظار عموم سخن می گویند. این کار باعث بروز عکس العمل منفی ایرانی های تحصیلکرده می شود، چون معتقدند که این افراد از نظر حرفه ای شایستگی دریافت این گونه حقوق های کلان را ندارند». دکتر صالح گفت دوستانش اغلب به آمریکا سفر کرده و با آمریکایی هایی در آنجا ملاقات می کنند که با آمریکایی های مقیم اینجا از نظر حرفه ای تفاوت دارند و به نظر او اینها افراد گلچین شده نیستند.» وی گفت برای او و همسر و دوستانش واضح است که آنها دارای مشکلات روانی هستند، همسرانشان از امنیت برخوردار نبوده و فساد در میان آنها رواج دارد، شرابخوارگی بسیار است و همسران آنها در اغلب موارد افسرده هستند.


وی خاطر نشان ساخت که مدرسه آمریکایی تهران به عنوان یک «مدرسه نظامی» بین دوستانش معروف است و آموزش مکفی و مؤثر را ارائه نمی کند. وی گفت اکثر بچه های آمریکایی ها اغلب از نقطه ای از جهان به نقطه دیگر منتقل شده و به همین دلیل فاقد ریشه های اجتماعی و ارزش های لازم می باشند.


مدرسه ایران زمین و مدارس دیگر از شهرت کمتری برخوردارند.


دکتر صالح در مورد تسهیلات و سازمان های ویژه خارجی ها در تهران از کلوپ زنان آمریکایی، کلوپ پارس آمریکا و حوزه خلیج نام برد. (او از حوزه خلیج با نام «قلعه» یاد می کرد و چندی بعد گفت به نظر او حوزه خلیج این نام مستعار را از نشان حک شده بر سر در آن به ارث برده است.) از او سؤال شد که در مورد حوزه خلیج چگونه می اندیشد. وی گفت هیچ گونه خصومتی با آن ندارد، ولی گفت که تصور می کند که تعداد زیادی از بچه های هیپی نما در حوزه خلیج وجود دارند و بسیاری از دختران آمریکایی در کنار خیابان خواستار اتومبیل سواری مجانی می شوند. وی یادآور شد که این کار مناسب جامعه ایرانی نیست.


وی گفت که به نظر او و دوستانش کلوپ زنان آمریکایی تنها دارای جنبه ظاهری است: «به نظر ما زنان آمریکایی در پارتی ها خونگرم نیستند و به خوبی قاطی اجتماع نمی شوند. آنها در خود کلوپ زنان احساس راحتی بیشتری دارند،» وی گفت این امر در مورد زنان ایتالیایی، فرانسوی، سوئدی، آلمانی و دیگر زنان اروپایی صادق نیست، چون اکثر آنها اجتماعی بوده و به زبان فارسی تکلم می کنند، ولی این امر در مورد زنان آمریکایی صادق نیست، وی گفت در ضیافت های سطح بالای اجتماعی کمتر با آمریکایی ها برخورد می کند ولی اکثرا با انگلیسی ها، فرانسوی ها بلژیکی ها و دیگران روبرو می شود.


در رابطه با رادیو و تلویزیون ،وی اظهار داشت که دیوانه برنامه بین المللی جدید رادیو و تلویزیون ایران است و اغلب برنامه های خود را طوری تنظیم می کند تا فرصت دیدن و شنیدن این برنامه ها را داشته


ص: 756




باشد (وی احساس می کند که دو گرداننده آمریکایی برنامه چندان مفید نبوده و اغلب مایه شرمساری می شوند.) بنابه گفته او خبر انگلیسی خیلی بهتر از خبر فارسی است. وی گفت قطع برنامه های آمریکایی هیچ گاه موجب نگرانی وی نخواهد شد. با این حال وی معتقد است که برنامه رادیویی نیروهای مسلح آمریکایی «به استثناء بخش موسیقی آن که مورد انزجار همگان است» باید ادامه پیدا کند. وی گفت اکثر دوستانش به برنامه های رادیویی آمریکا گوش داده و آن را دوست دارند. وی گفت این برنامه به افراد طبقه متوسط اجتماع در زمینه فراگیری زبان انگلیسی کمک بسیارمی کند. در رابطه با رویداد های ناشایستی که بین خارجی ها و ایرانی ها به وقوع پیوسته،دکتر صالح گفت ،که اطلاع خاصی ندارد، ولی در مورد رانندگان آمریکایی با لحن بسیار تندی صحبت کرد.وی گفت ایرانی ها می دانند که این خود آنها هستند که به محض ورود به شاهراه ها و خیابان های تهران قوانین را زیر پا می گذارند. اما، وی گفت اینجا کشور ما است. وی گفت بسیاری از آمریکایی ها پس از اقامت در اینجا بدتر از ما رانندگی می کنند. چراغ های راهنمایی و خطوط تفکیک کننده خیابان را نادیده گرفته و به نظر می رسد که ما را افرادی بسیار پست تلقی می کنند.


دکتر صالح گفت در بسیاری از موارد دوستان من شیشه اتومبیل خود را پایین کشیده و فریاد زده اند که مواظب باش اینجا کشور من است. تو نمی توانی این طور در اینجا رانندگی کنی. وی گفت همه چنین تصور می کنند که این آمریکایی های حرامزاده در کشور ما خوب زندگی کرده و خوب پول درمی آورند و گذشته از این که هیچ چیزی را نصیب کشورمان نمی کنند، وارد تمام جزئیات زندگی ما نیز می شوند. ظاهرا رانندگان آمریکایی با هدف زیرگرفتن به ما نزدیک می شوند.


در مورد رانندگی، وی گفت زنان خارجی در حین رانندگی حالتی تهاجمی پیدا می کنند. وی گفت تمام مشکلات ناشی از رانندگی وی در طول 9تا 12 ماه گذشته رخ داده است .قبل از آن رانندگان خارجی خیلی خوب رانندگی کرده و حالتی تهاجمی نداشتند. وی گفت که مشکل برای آمریکایی ها را وضعیت این است که به نظر می آید که همه خارجی ها اینطور زندگی می کنند و بهمین دلیل ایرانی ها خارجی ها را آمریکایی تصور می کنند و بنا به گفته دکتر صالح «عکس العمل اساسی ایرانی ها در قبال این مسئله این است که آمریکایی ها هیچ گونه احترامی برای ما قائل نبوده و ما را کثافت تلقی می کنند.» در دنباله گفتگو وی که دوستانش شدیدا معتقدند که آمریکایی ها برای کمک به ما اینجا نیامده اند بلکه هدفشان پول به جیب زدن است. او اغلب این سؤال را می شنود که «آنها برای ما چه کرده اند؟ وی خاطر نشان ساخت که دولت نیز تلاش می کند تا کلمات فارسی انگلیسی الاصل کمتر استعمال گردد.


وی در ادامه گفت پنج سال قبل روش آمریکایی مورد احترام همگان بود. نظام آمریکایی چه در زمینه ساخت، چه در زمینه آموزش یا پزشکی بهترین تلقی می شد. ولی در حال حاضر تنفر از این روش و نظام آن چنان افزایش یافته که ایرانی ها بیش از پیش می گویند که نمی خواهند شاهد پیاده شدن روش آمریکایی باشند. ولی نکته جالب توجه این است که بنا به گفته دکتر صالح هنوز هم ماشین ها و دیگر کالاهای ساخت آمریکا در جهان بهترین چیزها قلمداد می شوند: «ظاهرا ایرانی ها نمی دانند که این مصنوعات از همان روش آمریکایی مورد تنفر آنها ناشی شده است.» حضور آمریکایی ها در مجامع عمومی نیز مسئله ساز است. دکتر صالح نمی داند که چرا این مسائل در رستوران محل اطراق او رخ نمی دهد، و علت آن نیز شاید حضور و آمد و شد آمریکایی ها عالیرتبه باشد. با این حال همسرش و دوستان او در سوپرمارکت ها با این گونه مسائل روبرو شده اند. دکتر صالح خاطرنشان


ص: 757




ساخت که سوپرمارکت ها تجلی گاه تنفرهای شدید است. وی گفت خارجی ها باعث افزایش شدید قیمت ها شده اند و هنگامی که یک آمریکایی وارد فروشگاه می شود مانند «ملخ» همه چیز را با خودمی برد و وقتی که ایرانی ها وارد می شوند چیزی برای آنها باقی نمی ماند. وی گفت از صحت این موضوع اطلاعی ندارد،ولی مهم این است که این طرز فکر ایرانی هاست.


وی گفت در زمینه مسکن هیچ امیدی برای ما نیست، چون اگر او و همسرش خانه نداشتند، نمی توانستند در تهران زندگی کنند. به خاطر این که توان اجاره محل سکونتی را ندارند مجبور می شدند از کشور خارج شوند. وی گفت که تمام مساکن خوب توسط خارجی ها تصرف شده است. وی گفت در مورد دفاتر کار، و دستیاران زبده اصلی و خارجی نیز همین موضوع صادق است. «آمریکایی ها تمام شوفرها و رانندگان موجود را به استخدام خود درآورده اند».


بنا به گفته دکتر صالح یکی از نشان های ترسناک حضور آمریکایی ها در ایران، وجود تبلیغات بسیار در بخش آگهی های روزنامه های انگلیسی زبان تهران است. وی گفت این روزنامه ها به صورت یک بازار مکاره در آمده اند. او کیهان اینترنشنال را باز کرد و ستون آگهی ها را نشان داد که مربوط به آمریکایی های در حال خروج از کشور بود. آنها می خواهند آشغال های خود را به ما بفروشند.وی گفت «من آگهی هایی را دیده ام که در آنها در مورد فروش زیرپوش ها مطالبی درج شده است.» وی گفت حدود شش ماه تا یک سال قبل «این آگهی ها وجود نداشت و حتی کسانی که می خواستند با فروش زمین در اسپانیا پول به جیب بزنند، نیز آگهی نمی دادند.» وی گفت گردآوردن آمریکایی ها در محل های خاص اشتباه بزرگی است. وی گفت هنگام عبور از محل هایی که آمریکایی ها یا خارجی ها در آنجا زندگی می کنند، می بینید که بچه های ایرانی و خارجی با هم سرگرم بازی هستند. وی گفت این موضوع دلگرم کننده است. زیرانشانگر نوعی امتزاج اجتماعی است. لیکن وی تصور نمی کند که اسکان نظامیان آمریکایی در منطقه ای خاص مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. وی گفت بهتر است که آنها در خیابان ها ظاهر نشوند. وی نسبت به آنها برداشتی منفی دارد و تصور می کند که اکثر آنها در خیابان ها و در جیپ های مخصوص رانندگی می کنند. وقتی به او گفتم که بخش اعظم افراد هیأت مستشاری نظامی آمریکایی را افسران عالیرتبه و تحصیل کرده تشکیل می دهند وی تعجب کرد. وی گفت «در یک جمله توانستید شک و شبهه های موجود در ذهن مرا پاک کنید.» وی در مورد ارتش گفت که به نظر او حضور تعداد بیشماری از هواپیماهای نیروی هوایی آمریکا در فرودگاه مهرآباد مسائلی را در زمینه روابط عمومی ایجاد کرده است. او و دوستانش حضور آنها را به دقت دنبال کرده و می دانند که کالاهای بسیاری توسط همین هواپیماها برای جامعه آمریکایی مقیم تهران وارد کشور می شود.


دکتر صالح دائما صحبت را به بی توجهی آمریکایی ها نسبت به ایران می کشانید. از او سؤال کردم که در مورد آگهی سفر به تخت جمشید، شوش و کاخ گلستان در تلویزیون آمریکا چطور فکر می کند، گفتم که این آگهی ها قطعا نشانگر توجه بسیار آمریکایی ها به فرهنگ است. دکتر صالح آن را نپذیرفت و گفت این امر فقط جنبه سیاحت دارد «چون آمریکایی ها یک بار به آنجا می روند و آن را فراموش می کنند.» وی گفت در حالی که اروپایی ها به محض پای گذاشتن به این نقاط عمیقا به اصل موضوع توجه می کنند.» در این لحظه از او سؤال کردم که آیا او و دوستانش می دانند که یک دانشجوی آمریکایی در آمریکا


ص: 758




می تواند برخلاف دانشجویان دیگر در مورد ایران و تاریخ آن مطالب بسیاری را فراگیرد. وی گفت او به این موضوع واقف است. ولی گمان نمی کند که ایرانی ها چنین فرصتی داشته باشند.


وی گفت یکی از نقاط مشکل برانگیز مهم کلوپ کشوری شاهنشاهی (سلطنتی) است. وی گفت در حال حاضر بسیاری از آمریکایی ها به این کلوپ پیوسته و در همه جا دیده می شوند. ظاهرا هدف آنها بازی گلف و دیدن فیلم های سینمائی است و در ماه های اخیر اعضاء ایرانی کلوپ نتوانسته اند به راحتی به آنجا وارد شوند. از او سوال کردم که چرا کمیته عضویت کلوپ مانع از عضویت آمریکایی ها نمی شود؛ چون چنین به نظر می رسد که به پول آنها احتیاجی ندارند. ولی او جوابی نداشت.


دکتر صالح گفت او و دوستانش عمیقا نگران آینده هستند. وی گفت ازدیاد شمار آمریکایی ها در این کشور مسائل بسیاری را برای ایران به وجود خواهد آورد: «برای ما محیط خفقان آور شده است، چون می بینیم که تعداد بیشتری از آمریکایی های موجود و نیمه حرفه ای وارد کشور می شوند .که نسبت به این کشور هیچ گونه احساسی ندارند و به سرعت یک برداشت منفی به جای گذاشته و می خواهند با عجله پول کافی به دست آورده و از این کشور خارج شوند.»





(محرمانه) مصاحبه با دانشجویان


دو دانشجوی ایرانی در کلاس درس من در دانشکده گسترش همکاری های منطقه ای (که شامل دانشجویان ایرانی، پاکستانی و ترک است) شاهد افزایش حضور آسیایی ها در ایران بوده اند. آنها معتقدند که شمار اعضاء دیگر گروه های خارجی افرایش چندانی نیافته و برای آنها تشخیص آمریکایی ها از دیگر ساکنین اروپای غربی و اسکاندیناوی دشوار است. تنها نگرانی آنها در مورد تأثیر بیگانگان این است که آیا آنها قرار است به جای دانشجویان ایرانی پست های دانشگاهی را پر کنند یا خیر؟ هیچ یک از آنها در مورد تسهیلات خاص خارجی ها اطلاعی نداشت، ولی در مورد معابد هندوها و کلیساهای مسیحیان سخن می گفت. هر دوی آنها معتقد بودند که عمل تفکیک محل زندگی بیگانگان کار درستی نیست. هر دو دانشجو ظاهرا در مورد حضور آمریکایی ها در ایران بی اطلاع بوده و به آن علاقه ای نشان نمی دادند.


 

یک ایرانی 24 ساله مشغول کسب و کار


رضا از طرف یک شرکت کوچک در تهران به فروش تجهیزات ترافیک و ابزار مهندسی راه و ساختمان مشغول است. او که فارغ التحصیل دانشگاه پهلوی شیراز است، در چهار سال گذشته در تهران بسر برده و شاهد افزایش قلیل در شمار خارجی ها بوده است. در حال حاضر تعداد پاکستانی ها و هندی های مقیم تهران افزایش بسیار یافته، زیرا قبلاً این گروه ها به امارات واقع در خلیج فارس جهت تحصیل معاش می رفتند، ولی اکنون همه آنها به تهران هجوم آورده اند. تا بخشی از درآمد نفتی ما را نصیب خود سازند. رضا معتقد است که برخلاف گذشته تعداد آمریکایی ها نیز افزایش یافته ولی از تسهیلات ویژه خارجی ها بی اطلاع است (با وجود اینکه این فرد و همسرش گاهی به تلویزیون نیروهای آمریکا نگاه می کنند، ولی رضا هیچ گاه حتی با تلاش برای پی بردن به این موضوع از آن ذکری به میان نیاورد). رضا معتقد است که محل زندگی خارجی ها نباید تفکیک گردد، زیرا این امر در مورد اعراب و دیگر گروه های این قاره از نظر امنیتی


ص: 759





مشکلات را برای دولت ایران در بر خواهد داشت.


به نظر او پروژه های ویژه مسکن در دیگر شهرهای استانی مناسب است، البته تا زمانی که تفاوت فاحشی میان وضع زندگی آنها با وضع زندگی افراد محلی مشهود نباشد.                   


استمپل





تاریخ: 19 فوریه 1976


از: مشاور اقتصادی - لانج شرمرهرن


به: بخش سیاسی


موضوع : پروژه ویژه سیاسی - طرز برخورد ایرانیان در قبال حضور آمریکایی ها در ایران


اظهارات یک زن برجسته در مورد حضور آمریکایی ها در ایران می تواند در تهیه گزارش شما با اهمیت باشد.


خانم فرهنگ مهر همسر رئیس دانشگاه شیراز دیشب با من صحبت آغاز کرد و گفت شیراز اخیرا مملو از آمریکایی ها شده است و منظورش آمریکایی هایی بود که به خاطر قرارداد وستینگهاوس به این شهر وارد شده اند. وی سؤال کرد که چرا این شرکت افراد بهتری را انتخاب نمی کند؟ بچه ها همه وحشی شده اند»، و به ذکر چند نمونه از رفتار جوانان پرداخت که همسایگان ایرانی این خانواده های آمریکایی را آزرده است که یکی از آنها یک جوان 10 الی 11 ساله است که در انظار عموم به کشیدن سیگار و خوردن مشروب می پردازد. خانم مهر گفت شخصا نزدیک خانواده رفته و از آنها خواسته است که یا رفتار فرزندان خود را تحت کنترل گرفته و یا به محل دیگری برای سکونت نقل مکان کنند. وی گفت این خانواده اکنون آن محله را ترک کرده ولی معلوم نیست که آیا از کشور خارج شده و یا به آپارتمان دیگری نقل مکان کرده و آیا محرک اصلی خود او بوده که هنوز مشخص نشده است.


اظهار نظر: متأسفانه بسیاری از کارمندان در زمینه سبک زندگی شخصی خود توجیه نشده و این سؤال باقی می ماند که آیا شرکت ها باید در زمینه رفتار عمومی و انطباق پذیری کارمندان خود را تحت کنترل داشته باشند یانه. اگر برنامه های عمرانی اصفهان و شیراز ادامه یابد تعداد بیشتری از آمریکایی ها وارد این مناطق خواهند شد و اظهاراتی شبیه آنچه خانم مهر بیان داشت پدیدار خواهد گشت، مگر آنکه شرکت ها با کمک یا بدون کمک دولت آمریکا برنامه های معارفه و کنترل رفتار کارمندان خود را جدی تر دنبال کنند.


شرمرهرن





محرمانه


بررسی طرز فکر ایرانیان در قبال افزایش حضور بیگانگان در ایران


مصاحبه با دکتر مهدی هروی، استاد علوم سیاسی و تحصیلکرده آمریکا در دانشگاه ملی، که قرار است به عنوان معاون رئیس دانشگاه رازی برگزیده شود. مصاحبه در حین صرف ناهار در یک رستوران انجام گرفت.


پروفسور هروی گفت حضور خارجی ها بر خلاف دو یا سه سال گذشته تغییر چندانی نکرده، ولی برخلاف ده سال گذشته وی نسبت به حضور آنها مطلع تر است، طبق برآورد وی حدود 8/000 آمریکایی در تهران به سر می برند. او می گوید که قادر است یک آمریکایی را از خارجی های دیگر تمیز دهد، ولی نحوه این کار را دقیقا نمی تواند بیان کند. وی می گوید علت آن شاید تجارب وسیع وی در خود آمریکا بوده


ص: 760






باشد.


نکته جالب توجه این است که دکتر هروی اظهار داشت که او و دوستانش بیش از پیش نسبت به حضور روس ها در ایران آگاهی یافته اند. وی گفت این امر به خصوص در مورد دوستانش در اصفهان صادق است.


بعضی از آنها معتقدند که شهر به تصرف روس ها درآمده است. با این حال وی شخصا معتقد است که تعداد روس ها فعالیت سفارت روسیه در زمینه اجتماعی و غیره بطرز محسوسی افزایش یافته است.


در پاسخ به این سؤال که آیا حضور بیگانگان بر زندگی وی تأثیر دارد و می گفت: «بله، از حضور آنها لذت می برم و دوست دارم با آنها باشم.» وی گفت شکی نیست که مردم گناه بالا رفتن قیمت ها را به گردن آمریکایی ها می اندازند. هروی گفت: «همه شما را 100% در زمینه بالا رفتن اجاره خانه ها مقصر می دانند.» وی خاطر نشان ساخت که در یک مورد یک استرالیایی با دو برابر کردن اجاره بها به خانه ای نقل مکان کرد و مردم پس از شنیدن موضوع، استرالیایی را به عنوان آمریکایی خطاب کردند که باعث افرایش اجاره بها شده است.» پروفسور هروی اظهار داشت چهار روز قبل نیز آمریکایی ها خانه ای را که 100 دلار اجاره بهای آن بود به قیمت 175 تا 200 دلار اجاره کرده بودند. وی گفت این میزان اجاره بها در کشور شما حائز اهمیت نیست، ولی برای ما بسیار گران است و همین امر وجهه آمریکایی ها را از جنبه منفی برخوردار ساخته است.


از وی سؤال شد که آیا می توان چند محله خاص خارجی ها را نام ببرد و وی از حوزه خلیج، مدرسه آمریکایی تهران و بیمارستان آمریکایی یاد کرد. وی در مورد این محل ها نظر خاصی ندارد، فقط در مورد حوزه خلیج اظهار می دارد که ایرانی ها مایلند بیش از پیش از آنجا استفاده کند. با این حال وی با این کار موافق نیست، چون اختلاط این کار آنها در می خانه سبب بروز همه گونه مشکلات خواهد شد.


دکتر هروی گفت هرگز به برنامه های تلویزیون «چه آمریکایی و چه ایرانی» توجهی ندارد. با این حال معمولاً به برنامه های رادیو آمریکا در اتومبیل خود گوش می دهد چون: «این برنامه را بیش از برنامه رادیویی ایران دوست دارم. البته کیفیت آن مشابه کیفیت آمریکایی آن نیست، ولی من آن را دوست دارم چون دروغ پردازی در آن نیست.» وی در ادامه گفت اعتبار و شهرت مهمترین مسئله تلویزیون ایران است، ولی بنا به گفته او بعضی از دوستانش از برنامه های جدید و بین المللی تلویزیون ایران تعریف کرده اند. وی گفت بسیاری از جوانان به رادیوی آمریکا گوش می دهند، چون موسیقی آن نسبت به موسیقی رایج در رادیو ایران معاصرتر و جهانی تر است.


از طرف دیگر بسیاری از دانشجویان جناح چپ احساس می کنند که حضور تلویزیون آمریکا به معنی «استعمار» این کشور است. وی گفت تعدادی از دانشجویانش این موضوع را به وی گوشزد کرده اند.


از او سؤال کردم که آیا به نظر او درست است که با در نظر گرفتن روابط ایران و آمریکا این برنامه حذف شود؟ او نیز پس از قدری تأمل گفت: «البته اگر آن را حذف کنید، این دانشجویان چیز دیگری از جمله مجله آمریکایی و یا مرکز فرهنگی را به عنوان امپریالیسم آمریکا مورد انتقاد قرار خواهند داد.» در زمینه رویدادهای ناخوشایند وی گفت به یاد می آورد که: «به یک پسر آمریکایی در یک می خانه واقع در سلطنت آباد چاقو کشی شد و یک ایرانی نیز در یک هتل دیگر با یک خارجی وارد منازعه شد و چون گمان می کرد که او به همسرش خیره شده است.» با این حال هروی نمی دانست که این فرد خارجی


ص: 761




آمریکایی است یا نه. وی گفت تصور می کند که افزایش حضور خارجی ها در ایران بروز این وقایع را تشدید خواهد کرد.


وی شخصا به حضور نظامیان آمریکا واقف نیست، ولی دانشجویان چپ گرا و لیبرال از آن اطلاع دارند.


نسل جوان تر که حضور نظامیان آمریکا را در اینجا احساس می کنند و دانشجویان با وی در این زمینه ها سخن گفته اند. در پاسخ به سؤالی در زمینه رانندگی، هروی گفت: «آمریکایی ها نیز یاد گرفته اند مانند ما رانندگی کنند» و این موضوع سبب رنجش خاطر بسیاری از ایرانی ها شده است. همه احساس می کنند که آمریکایی ها به جای اکتساب عادات خوب، تنها عادات بد ما را می گیرند، وی گفت ایرانی ها خطاهای دیگر ایرانی ها را در زمینه ترافیک نادیده می گیرند ولی نمی توانند از خطاهای آمریکایی ها بگذرند.


پروفسور هروی معتقد است که اشکالی در مورد نحوه لباس پوشیدن آمریکایی ها وجود ندارد و واقعیت این است که فرزندانمان سعی دارند مانند آنها لباس تن کنند.» وی افزود این امر نیز موجب رنجش خاطر ایرانی های مسن تر و سنتی تر می شود و هنگامی که فرزندان خود را در شلوار جین و با موهای بلند می بینند سؤال می کنند که چرا«عادات بد آمریکایی ها را جذب می کنید؟» از پروفسور هروی پرسیدم که ایرانی ها چه عادات خوبی دارند که آمریکایی ها باید آنها را کسب کنند، وی با قدری تأمل گفت : «خوب، مؤدب بودن بیش از حد ما.» وی گفت وقتی که میزبان به مهمانان خود چای تعارف می کند انتظار دارد که یکی از آنها اولین فنجان را بردارد. ولی در همان حال انتظار دارد که او آن را به خود او تعارف کند. مسئله تعارف همیشه در این گونه مراودات شخصی معمول است و میزبان هنگام صرف چای خواستار صورت گرفتن مکالمه ای هر چند محدود است. دکتر هروی اظهار داشت که چند تن از ایرانی ها در مورد این عادت بد آمریکایی ها یعنی قرار دادن پا بر روی میز سخن گفته اند. این امر در فرهنگ ایرانی کاملاً ممنوع است.


به محض مطرح شدن مسئله اسکان آمریکایی ها در محله ای خاص، دکتر هروی گفت کاملاً با این موضوع مخالف است، به او گفتم چطور است که گروه کوچک نظامیان آمریکایی به محوطه خاص جهت زندگی نقل مکان پیدا کند. وی گفت نظامیان در حال حاضر در شمال شهر پراکنده شده و هیچ کس به آنان توجهی ندارند. ولی اگر آنها را به محله خاصی ببرند توجه همگان جلب خواهد شد. این امر بنوبه خود مردم را متوجه تجهیز نظامی ایران و هزینه سرسام آوری که صرف آن می شود می کنند. به همین دلیل این کار اشتباه است. وی افزود مردم نسبت به وجود یک جامعه جذاب آمریکایی حسادت خواهند کرد.


در این موقع موضوع کمیسری آمریکایی پیش کشیده شد. پروفسور هروی گفت خیلی ها به آمریکایی ها حسادت می ورزند. زیرا آنها از اجناسی برخوردارند که بهتر از چیرهایی است که در اختیار ایرانی هاست.


ص: 762




وی گفت حسودترین ایرانی ها کسانی هستند که در آمریکا تحصیل کرده اند و برداشت وی این است که هرکس که یک پاسپورت آمریکایی داشته باشد می تواند به کمیسری راه یابد. او گفت که این موضوع صحت ندارد.


کلاً دکتر هروی احساس می کند، حضور آمریکایی ها امروز مسئله حادی را ایجاد ننموده است. وقتی که در مورد امکان افرایش حضور آمریکایی ها صحبت می کردیم، او گفت بهتر است که این افراد در سرتاسر کشور پخش شوند. اگر یک گروه این چنین بزرگ حتی در شهری بزرگ چون تهران متمرکز شود دردسرهایی را پدید خواهد آورد.


وی گفت: «یک گروه خاص امروزه برخلاف گذشته حضور آمریکایی ها را احساس کرده واز آن انتقاد می کنند. این گروه را کلاً دانشجویان تشکیل می دهند. معمولاً از زبان آنها می شنویم که تمام این آمریکایی ها به اینجا آمده اند تا پول در بیاورند و هیچ کاری برای ما انجام ندهند.» بعضی ها می گویند که تعدادی از این آمریکایی ها بازنشسته های نظامی هستند که حقوق گزافی دریافت می دارند. ولی کاری انجام نمی دهند. دانشجویان علاوه بر این گمان می کنند که درصد زیادی از آمریکایی های مقیم اینجا اعضای سازمان سیا هستند.





بررسی طرز فکر ایرانیان در قبال افزایش حضور بیگانگان در ایران


مصاحبه با روزنامه نگار شول بخش (SHAUL BAKHASH )


تاریخ 22 فوریه در حین صرف ناهار در یک رستوران


آقای بخش گفت احساس می کند که اقدامات سفارت در زمینه تحقیقی و تفحص پیرامون این موضوع بسیار بجاست. در پاسخ به این سؤال که آیا حضور بیگانگان در این کشور برای او محسوس است یا نه؟ وی جواب مثبت داد و گفت این مسئله در فروشگاه ها، رستوران ها و محل های اسکی و دیگر اماکن عمومی محسوس تر است. او شخصا به این موضوع واقف است. چون در نزدیکی خیابان های میرداماد و جردن زندگی می کند که خارجی های بسیاری در حال نقل مکان به آنجا هستند. با این حال در همان موقعی که آقای بخش به این سؤال پاسخ می داد هر دو به این نتیجه رسیدیم که اکثر افرادی که تا بحال مورد مصاحبه واقع شده اند. برای این کار مناسب نبوده اند. بنا به گفته وی این افراد کسانی هستند که در اروپا و آمریکا و تجارب زیادی کسب کرده اند و به همین دلیل تأثیر حضور خارجی ها چه مثبت و چه منفی نفی بر زندگی آنها نمی تواند چندان مهم باشد؛ درست برعکس ایرانی هایی که هرگز به خارج از کشور پا نگذاشته اند.


در پاسخ به این سؤال که چند آمریکایی در تهران زندگی می کنند، وی گفت 20000 نفر. وی گفت معمولاً قادر است با مشاهده رفتار و شنیدن لهجه یک خارجی بگوید که او آمریکایی است یا نه. در پاسخ به این سؤال که آیا بیگانگان تأثیری در زندگی او دارند یا خیر؟ وی گفت که آنها یک تأثیر مثبت دارند. یک فروشگاه واقع در محله آنها اکنون به سوپرمارکت تبدیل شده و نیاز خارجی ها را تأمین می کند. در این فروشگاه کالاهایی یافت می شود که در نقاط دیگر شهر غیر قابل دسترسی است به این ترتیب زندگی بخش، از غنای خاصی برخوردار شده است. در این لحظه وی اظهار داشت که گویا نخست وزیر گفته است که فروشگاه های سنتی ایران را به سوپرمارکت ها ترجیح می دهد، چون سوپرمارکت ها با وجود اجناس بیشمارشان چشم داشت های مردم را بالا می برند و نخست وزیر امیدوار است که دولت بتواند این انتظارات را برآورده سازد.


در بحث پیرامون عکس العمل موجود در قبال خارجی ها، بخش گفت که به نظر او مهمترین تأثیر منفی ناشی از میزان اجاره بهای منازل است. وی گفت فعلاً افزایش میزان اجاره بها را مستقیما به گردن خارجی ها می اندازند، چون اجاره کردن محل سکونت برای ایرانی ها یک امر واهی شده است. او می گوید که اغلب اظهاراتی منفی در مورد خارجی ها می شنود، به طور مثال در صف اسکی شنیده است که مردم می گویند «من که برای اسکی به آلپ نمی روم؛ چرا آنها به اینجا می آیند وصف اسکی ما طویل تر می کنند؟ «وی گفت حضور خارجی ها مسئله کمبود خدمتکار را پیش کشیده و تسهیلات عمومی نیز مورد استفاده


ص: 763





اعضاء طبقات بالای اجتماع قرار می گیرد.


در رابطه با تسهیلات ویژه خارجی ها،وی از کمیسری آمریکا، چند کلوپ و حوزه خلیج یاد کرد. با این وصف وی احساس می کند که وجود این گونه تسهیلات نیز دارای همان جنبه منفی می باشد. قبلاً اکثر ایرانی ها از فروش اجناس ویژه در این مکان ها احساس ناراحتی می کردند، ولی امروزه این اقلام از جمله مواد غذایی برای اکثر مردم موجود است. یکی از مهمترین نکات نگران کننده این احساس است که خارجی ها بیش از ایرانی ها در کارهای مشابه حقوق دریافت می دارند، در حالی که صلاحیت آنها نیز ممکن است بیش از صلاحیت همتاهای ایرانیشان نباشد. بعنوان مثال وی گفت مهندسین مشاور گاهی کارمندان خود را از اروپا و آمریکا وارد می کنند تا جایگزین ایرانیانی شوند که از همان صلاحیت ها برخوردارند و حتی در همان دانشگاه ها تحصیل کرده اند. بخش گفت این شکوائیه ها را می توان در میان ایرانی های تحصیل کرده و صلاحیت دار نیز شنید.


بخش همچنین یادآور شد که ایرانی ها بین خارجی ها نیز تفاوت قائل می شوند. وی گفت اغلب به کلوپ تهران می رود که محل آمد و شد افراد انگلیسی است و متوجه شده است که امروزه این محل مملو از انگلیسی هایی است که فاقد تحصیلات کافی بوده و لهجه بسیار نامناسبی نیز دارند. وی گفت اینها همان تکنوکرات هایی هستند که برای به جیب زدن پول به اینجا می آیند. وی گفت همین موضوع در مورد آمریکایی ها نیز صادق است.


سؤال شد که نظرش در مورد سه برابر شدن تعداد آمریکایی ها در این کشور چیست؟ او با حالتی بسیار افسرده گفت، بهتر است با دقت بیشتر کار کنید.» وی بار دیگر گفت این تحقیق بسیار عاقلانه است ولی خاطرنشان ساخت که آمریکایی ها دارای طرز برخوردی بسیار تهاجمی بود، و این روحیه می تواند باعث بروز مشکلاتی جدی گردد. وی گفت: «بهتر است میزان جامعه مقیم آمریکایی اینجا را محدود سازید.» وی افزود جامعه کنونی به حد اشباع نرسیده و او نمی داند که نقطه اشباع آن کدام است «ولی بدون شک این نقطه اشباع وجود دارد.» حد اشباع مستقیما به روابط بین دولتین و تغییرات آن بستگی دارد، اگر تشنج در سطوح عالیه پدیدار شود، حد اشباع نیز دستخوش تغییر و تأثیر خواهد شد.» وی همچنین یادآور شد که اگر تشنج ها و بحران های داخلی رشد کند، اقتصاد کشور آسیب خواهد دید، و اگر کمبودی پدیدار شود مشکلات ظاهر خواهد شد. وی به خصوص گفت اگر در میان ایرانی ها بیکاری ایجاد شود، همان طور که تعداد آمریکایی ها افزایش می یابد، این امر می تواند باعث بروز کشمکش های وخیمی شود زیرا مردم خواهند دانست که آمریکایی ها شغل های آنان را از دستشان گرفته اند وی گفت: «این وضع می تواند نتایجی بسیار جدی به دنبال داشته باشد.» وی گفت گسترش و جهان شمولی ایران هر چه باشد، روحیه ایرانی جنبه استانی دارد. به طور مثال اگر یک ایرانی به انگلستان یا آمریکا سفر کند، شهروندان این کشورها توجه نمی کنند که برداشت آن ایرانی از فرهنگ و تاریخ انگلستان یا آمریکا چگونه است. ولی در اینجا موضوع فرق می کند. در اینجا نوعی خود آگاهی وجود دارد و مردم خواهان محترم شمردن این جامعه از طرف دیگران هستند. به همین دلیل وی معتقد است که قبل از هر چیز باید تازه واردین را با فرهنگ و تاریخ ایران آشنا ساخت. ولی با اشاره به سه برابر شدن جامعه آمریکایی مقیم ایران گفت باید در قبال آن اقداماتی انجام داد و دولت من باید مانند دولت شما در مورد این مسئله نگران باشد و به آن توجه بیشتری مبذول نماید.


ص: 764




در رابطه با رادیو و تلویزیون، وی گفت که شخصا به برنامه های هیچ کدام گوش نمی دهد (او به نوشته ها علاقه مند است). با این حال دوستانش برنامه های تلویزیون آمریکا را می بینند. وی معتقد است که در حال حاضر بخش خارجی برنامه ها نمی تواند مشکلی را در رابطه با برنامه «فرهنگی امپریالیسم» در خاک ایران پدید آورد. ولی در صورتی که مشکلاتی در زمینه بین ملتین یا بین دولتین پدید آید، وجود استودیوی پخش برنامه های نیروهای مسلح آمریکا می تواند به بحران دامن بزند. بخش همچنین اظهاراتی را در مورد یک نکته مثبت بیان داشت وی گفت در صحبتی که با هوشنگ مهرآئین از انجمن ایران و آمریکا داشت و نتیجه نیز درج یک مقاله بسیار مثبت در کیهان بود، مهر آئین به بخش گفته بود «از آنجا که من عمیقا» به دموکراسی ایمان دارم، می خواهم مراکزی چون انجمن ایران و آمریکا در این کشور بیشتر گسترش یابد. نهادهایی این چنین شخصیت و غرور انسانی را حفظ کرده و نوعی سپر ایمنی برای ما نیز محسوب می گردد.


بخش گفت نمی داند که آیا واقعه ای ناگوار بین ایرانی ها و آمریکایی ها رخ داده یا خیر. وی نسبت به نحوه رانندگی امروزی آمریکایی ها در تهران حساسیت نشان داد و گفت این امر مشکلاتی را پدید خواهد آورد؛ ولی این احساس وی چندان تند نیست.


هنگامی که از وی خواسته شد تا در مورد تفکیک محل سکونت خارجی ها نظر بدهد وی گفت کاملاً با این امر حتی در مورد نظامیان آمریکایی مخالف است. «این بدترین کاری است که می توان انجام داد.» وی خاطرنشان ساخت که حضور نظامیان آمریکایی در ایران برای وی محسوس نبوده ولی با تفکیک محل زندگی آنها شناسایی آنها با سهولت بیشتر صورت خواهد گرفت. وی گفت: « شما نه تنها با این کار این سهولت ها را پدید می آورید بلکه سبب تحریک حسادت بسیاری از ایرانی ها می شوید چون مجبورید برای آمریکایی ها امکانات و تسهیلات ویژه ای برپا کنید.»





24 فوریه 1976                                                                                                      طبقه بندی نشده


از: مشاور سیاسی - آرچی ام. بولستر


موضوع: حضور آمریکا در ایران - شهرام چوبین


به عنوان یک ایرانی تحصیلکرده در خارج (که دارای درجه دکترا در روابط بین الملل از دانشگاه کلمبیاست) چوبین را نمی توان الزاما یک ناظر فاقد تعصب دانست. هنگامی که به ایران آمد تا به مؤسسه مطالعات اقتصادی و سیاسی بین المللی بپیوندند، چوبین تا حدودی به زبان فارسی و تکلم با آن آشنا بود، ولی قادر به خواندن و نوشتن آن نبود. بنابراین می توان گفت که وی بیشتر نسبت به مشکلات خارجی ها در ایران ابراز همدردی می کند. چوبین خاطرنشان ساخت که ایرانی ها معمولاً وجود خارجیها را تحمل کرده و حضور آ نها در ایران برایشان عادی شده است. اروپایی ها و آمریکایی ها آشکارتر از دیگر خارجی ها می باشند، و بیشتر توجه ها به آمریکایی ها معطوف می گردد. چون ایرانی ها می دانند که آمریکا بیش از هر کشور دیگر قادر به اعمال نفوذ در روند وقایع ایران است. مهمترین احساس تنفر افراد حرفه ای ایرانی علیه آمریکایی ها ناشی از این واقعیت است که متخصصین آمریکائی اغلب از حقوق بسیار گزاف برخلاف ایرانی ها برخوردارند، و این موضوع حتی در مورد ایرانیها و آمریکایی های تحصیلکرده در یک دانشگاه نیز صادق است. یکی دیگر از ناراحتی های ایرانیان این است که اکثر افرادی که وارد ایران می شوند با وضع این


ص: 765





کشور بیگانه، هستند «مزدورانی» در اینجا به سر می برند که هدفشان صرفا پول در آوردن است و به هیچ وجه سعی نمی کنند طرز فکر ایرانی ها را درک کنند. بهرام چوبین و یکی دیگر از همکارانش که در بخشی از مصاحبه حضور داشت (فریدون فشارکی) معتقدند که وابستگی ایران به مستشاران خارجی افزایش خواهد یافت. این امر به خصوص زمانی واقعیت پیدا می کند که می بینیم که ایران آن چنان تسلیحات پیشرفته ای را از آمریکا خریداری می کند که تعمیر و نگهداری آنها توسط ایرانی ها ممکن نیست. هر دوی آنها معتقدند که این وضع مشکل بسیار جدی را در روابط ایران و آمریکا پدید خواهد آورد، چون ایرانی ها عموما می خواهند که وابستگی آنها به بیگانگان به تدریج کاهش یابد. اگر این امر تحقق نیابد، سرخوردگی های بسیار شدیدی پدیدار گشته و منجر به پیدایش احساسات ضد بیگانه، به خصوص علیه آمریکا و آمریکاییان خواهد شد.


بولستر





تاریخ: 10 مارس 1976                                                                                                         محرمانه


از: مشاور اقتصادی - آقای پاترسون                                              به: مشاور اقتصادی - آقای بروین


موضوع: طرز فکر ایرانی ها در قبال حضور آمریکا


مصاحبه با باری چوبین از شرکت ملی نفت ایران


پاسخ به سؤالات به شرح زیر است:


1- حضور خارجی ها در ایران در حال حاضر محسوس تر از دو یا سه سال گذشته نیست و فقط تعداد سیاحان افزایش یافته است.


ملیت هایی که بیش از دیگران برای وی محسوس است عبارتند از انگلیسی، آمریکایی و فرانسوی. وی گمان می کند که حدود 4/000 آمریکایی در تهران زندگی می کنند، اما پس از تکرار سؤال وی گفت هرگز به فکر شمارش تعداد وابستگان نیفتاده و فقط کارمندان خارجی را در نظر گرفته است او نمی داند که تعداد وابستگان خارجی ها در چه حدود است. وی گفت قطعا می تواند بگوید که کدام یک از خارجی ها آمریکایی است. زیرا بنا به گفته او: «من با آنها بزرگ شده ام و با طرز راه رفتن، صحبت کردن لباس پوشیدن و غیره آنها آشنا هستم.» 2- وی گفت تا به حال به این نیندیشیده است که آیا حضور خارجی ها بر زندگی او یا خانواده و دوستانش تأثیری دارد و یا نه. وی گفت به طور کلی خارجی ها صحنه تهران را دلپذیرتر می سازند.


3- وی گفت در زمینه تسهیلات ویژه خارجی ها تنها از حوزه خلیج و کمیسری خبر دارد، و خوشحال است که خارجی ها دارای این گونه مکان های ویژه هستند و خیلی مایل است که خود او نیز بتواند به این نقاط وارد شود. با این حال، هیچ گاه از وجود این گونه تأسیسات منزجر نیست. وی گفت تنها به برنامه های تلویزیونی و رادیویی مخصوص آمریکایی ها گوش می دهد و معتقد است که این برنامه ها باید ادامه یابد.


شنیده است که رویدادهای ناخوشایند بسیاری بین خارجی ها و ایرانیان به وقوع پیوسته، ولی به استثنای یک مورد از جزئیات آنها اطلاعی ندارد. در عوض، می تواند بگوید که این رویدادها بیشتر با شرابخوارگی ها مربوط بوده اند. مورد استثنایی مربوط به دو آمریکایی تازه وارد بود که خود را کارمندان انستیتو هودسون، ا.بی.سی و یک آژانس دولتی ژاپنی معرفی کرده بودند. مدت ها قبل USIS تلگرافی به واشنگتن در مورد این واقعه فرستاد، و این دو خارجی در دفتر کار آقای چوبین به وی گفته بودند که به


ص: 766





خاطر افزایش قیمت های نفتی «روزی خواهد رسید که از این پنجره به بیرون نگاه کنید و متوجه شوید که آسمان مملو از هواپیماها و خلبان هاست.» این مسئله در ذهن چوبین باقی مانده است .


آقای چوبین گفت در مورد خارجی های مقیم ایران نشنیده است که درگیر رویدادهای ناخوشایند شده باشند. ولی وی اذعان داشت که شاید تغییراتی پدید آمده در میزان آگاهی و روش زندگی اش سبب این عدم آگاهی شده باشد.


4- وی معتقد است که برای خارجی ها و ایرانی ها بهتر است که خارجی ها همراه با طبقات مختلف جامعه ایران زندگی کنند نه در محوطه های مجزا. تفکیک محل زندگی نوعی «خود منزوی سازی» است و اگر در اطراف یک گروه خاص مرزی ایجاد کنید مورد توجه و انزجار واقع خواهند شد. وی گفت در زمینه گروه های بزرگی از خارجیان و اسکان آنها در شهرهای استانی نیز دارای همین نظر است. وی گفت برای «او مهم نیست» که تعداد خارجی ها دو یا سه برابر شوند.


چوبین نیز مانند بسیاری دیگر از ایرانی ها گناه بالا رفتن غیر منتظره اجاره مسکن را متوجه خارجی ها می داند. او می داند که علت اصلی کمبود عرضه است؛ اما با وجود مشکلات عملی بر سر راه این مسئله، وی معتقد است که تمام جوامع خارجی گرد هم خواهند آمد و خواهند گفت که آری بیشترین میزان اجاره بها را آنان با کمال میل پرداخت کرده و می کنند. علاوه بر این او نیز معتقد است که مالکین ایرانی بین مستأجرین خارجی و ایرانی تبعیض قائل می شوند (چون می ترسند که اگر خانه را به یک ایرانی اجاره دهند او برای مدت ها در آنجا بماند و نقل مکان نکند.) دیدگاه چوبین بیشتر جنبه شخصی و فلسفی دارد. به طور مثل وی تأکید دارد که گروه های مخلتف باید با یکدیگر مراوده داشته باشند تا سلامت آنها از طریق این آشنایی تضمین گردد. ولی چوبین تحصیلکرده انگلستان و آمریکاست و بخش اعظم زندگیش را در آن کشورها سپری کرده است. ز بان انگلیسی زبان مادری او محسوب می شود و خیلی بهتر از زبان فارسیاش می باشد. چنین به نظر می رسد که اکثر افرادی که تا بحال با آنها مصاحبه داشته ایم سر و ته یک کرباس باشند. اگر این مسئله صحت داشته باشد، باید بگویم که این عمل بی فایده است. من معتقدم که بخش اعظم این جامعه بسیار سنتی و مذهبی است و احساسات ضد بیگانگان در آن شدید است.





تاریخ: 15 مارس 1976                                                                                                         محرمانه


از: مشاور اقتصادی - لین لامبرت                                           به: مشاور اقتصادی دیوید ئی وستلی


موضوع: طرز فکر ایرانی ها در قبال حضور آمریکا: مصاحبه با آقای رحیمی نژادی


از شرکت کشتیرانی یا حمل و نقل تی.تی.تی


پاسخ سؤالات به شرح زیر است:


1- حضور بیگانگان در ایران در حال حاضر برای او محسوس تر از دو یا سه سال قبل است با این حال، معتقد است که حضور خارجی ها مفید است، چون علاوه بر تکنولوژی لازم جهت برنامه های عمرانی ایران کارگران ماهری را که در این کشور به خصوص در بخش ساختمان های کم است تأمین می کنند. وی معتقد است که حضور خارجی هایی که قبلاً در کشورهای دیگری زندگی کرده اند، مفیدتر از حضور آمریکایی های تازه از آمریکا خارج شده در ایران است. معتقد است که آن دسته از خارجی هایی که در رویدادهای داخلی


ص: 767





شرکت می کنند و عادات و رسوم ایرانی ها را اقتباس می کنند، بهتر از دیگران در ایران زندگی کرده و مورد احترام مردم واقع می گردند. بنا به اعتقاد او آمریکایی ها و کره شمالی ها بخش اعظم خارجی های مقیم تهران را تشکیل می دهند و طبق برآوردی حدود 10/000 آمریکایی در تهران به سر می برند. وی مدعی است که با مشاهده لباس، ظاهر، و رفتار یک خارجی می تواند آمریکایی بودن یا نبودن وی را تشخیص دهد.علاوه بر این قادر است اتباع اروپای شمالی را از اتباع جنوب اروپا تمیز دهد، ولی نمی تواند کشور هر یک را مشخص نماید.


2- حضور خارجی ها بر زندگی او، خانواده و دوستانش تأثیر خاصی ندارد. در مورد تسهیلات ویژه خارجی ها، وی گفت که تنها از کمیسری آمریکایی خبر دارد، ولی در مورد آن نظری ندارد. اغلب اوقات به برنامه های رادیو و تلویزیون آمریکا گوش می دهد، خواستار ادامه کار آن است و امیدوار است که در محتوای آنها بهبودی حاصل گردد. فرزندان آقای نژادی در مدرسه خارجی ها درس می خوانند و به برنامه های آمریکایی گوش می دهند تا در زبان انگلیسی پیشرفت کنند.


او می دانند که بین ایرانی ها و خارجی ها اتفاقات ناگواری رخ داده است. او مدعی است که اکثر این رویدادها ناشی از شرابخوارگی های آمریکایی های طبقه پایین اجتماع و رفتار تهاجمی آنها در قبال ایرانی ها می باشد.


وقوع این اتفاقات در سال های اخیر افزایش یافته، ولی اقلیت کوچکی از آمریکایی های مقیم ایران را شامل می گردد.


3- آقای نژادی معتقد است که خارجی ها باید با نحوه زندگی انطباق پیدا کنند، چون هر دو طرف باید از فرهنگ یکدیگر مطلع شوند. وی معتقد است که ایجاد محیط های زندگی جداگانه مشکلات فرهنگی را به وجود خواهد آورد و منافع ناشی از تبادل بین المللی را از بین خواهد برد. طرز فکر او در قبال ایجاد این محله ها چه در تهران، شیراز و یا دیگر استان ها یکسان است. وی از ورود خارجی های بیشتر در پنج سال آینده در زمینه مهارت ها و کمک برنامه های عمرانی ایران استقبال می کند. وی خواستار آن است که خارجی ها بیشتر با فرهنگ ایرانی آشنا شوند، و تنها کسانی به ایران فرستاده شوند که علاقه مند به زندگی بین المللی و فراگیری فرهنگ ایران هستند.


لامبرت





تاریخ: 15 مارس 1976محرمانه


از : آلبرت اس. چاپمن                                                                  به : بخش سیاسی - جان استمپل


موضوع : بررسی غیر رسمی طرز فکر ایرانی ها در قبال افزایش حضور بیگانگان در ایران


آقای بهروز شاهنده


پاسخ به سؤالات به شرح زیر است:


1- بلی، حضور خارجی ها در ایران بیش از 2 یا 3 سال قبل محسوس است. البته او آمریکایی ها را در میان آنها بیشتر دیده و اخیرا آلمانی و آسیای شرقی ها را نیز مشاهده کرده است. وی تصور می کند که حدود 10000 آمریکایی در تهران به سر می برند. بلی، او می تواند بگوید که یک خارجی آمریکایی است یا نه و برای این کار از ظاهر (لباس، رنگ پیراهن) اخلاق و صدای او استفاده می کند.


2- خیر، حضور خارجی ها بر زندگی وی یا خانواده و دوستانش تأثیر مستقیم ندارد. ولی، حضور


ص: 768





خارجی ها به طور غیر مستقیم بر حیات ایرانی ها تأثیر می گذارند، مثلاً سبب کمبود مسکن اجاره ای شده است. وی گمان می کند که در ابتدای کار استقرار شرکت های خارجی در تهران در سال های اخیر، به علت جستجوی تهاجمی آنها برای مسکن و وسیله حمل و نقل، قیمت این امکانات به سرعت افزایش یافته است. بسیاری از صاحبخانه های ایرانی ترجیح می دهند که منازل خود را به خارجی ها اجاره دهند. چون بالاخره خارجی ها این منازل را ترک کرده و آنان نیز به خانه های خود می رسند. از تسهیلات ویژه خارجی ها تنها می تواند به ذکر نام حوزه خلیج بپردازد. وجود این مکان برای وی مهم نیست، ولی نقش آن به انزوا کشانیدن آمریکایی هاست. وی معتقد است که این گونه تسهیلات سبب بروز عکس العمل ایرانی ها می گردند.


وی اغلب به برنامه های تلویزیون و رادیوئی آمریکا گوش فرامی دهد. اغلب اوقات نیز در اتومبیل خود به رادیویی آمریکا احتمالاً به خاطر موسیقی آن گوش می دهد. علاوه بر این دوست دارد ورزش و فیلم های آمریکایی را از طریق این تلویزیون ببیند. (آقای شاهنده سال هایی از عمر خود را در آمریکا گذرانده است او می داند که بین ایرانی ها و خارجی ها مسائل ناخوشایندی به خصوص در رابطه با زندگی آپارتمانی، بلند صحبت کردن و سوء تفاهم ناشی از عدم آشنایی به زبان پدید آمده است. او در این زمینه از انگلیسی ها یاد کرد، ولی معتقد است که همه خارجی ها با این گونه مسائل روبرو هستند که این وقایع بیشتر در روزهای ملی آنها رخ می دهد. وی معتقد است که این رویدادها افزایش یافته چون شکایات بسیاری را شنیده است.


3- وی دوست ندارد که خارجی ها در محل زندگی منفکی به سر برده و در همانجا کار و زندگی کنند.


وی معتقد است که این کار سبب پیدایش خصومت بین طرفین می گردد در حالی که هدف اصلی آن کاهش اصطکاک بوده است. ایجاد این گونه محیط ها بدین معنی است که خارجی ها و ایرانی ها یکدیگر را نمی پذیرند و نمی توانند در کنار یکدیگر زندگی کنند. اگر قرار باشد گروه های بزرگ از خارجی ها در شهرهای استانی اسکان یابند، وی اعتراضی ندارد، ولی امیدوار است که تعداد آنها دستخوش افزایش آنچنانی شود. وی معتقد است که خارجی ها از استقبال طبیعی ایرانی ها محروم مانده اند. زیرا آنها پا را فراتر از تسهیلات فراهم آمده برای تأمین نیاز خود به خصوص در زمینه مسکن گذاشته اند.اگر تعداد خارجی ها دو یا سه برابر شود، خوشایند نیست. چون تسهیلات ایجاد شده برای آنها از هم اکنون دچار تراکم شده و موجب بروز تشنجاتی میان خود و ساکنین محلی گشته است.





تاریخ: 15 مارس 1976                                                                                                        محرمانه


از : ا.اس. چاپمن                                                                                                    به : جان استمپل


موضوع: طرز فکر ایرانی ها در قبال حضور آمریکا


مصاحبه با علی قاضی، رئیس بخش دریافت اطلاعات کامپیوتری سازمان برنامه و بودجه دولت ایران


1- آقای قاضی گفت که حضور خارجی ها بیش از دو یا سه سال قبل برای او محسوس است و بیش از همه از حضور آمریکایی ها با خبر است، ولی می داند که تعداد بسیاری از اروپائی ها نیز در اینجا به سر می برند. وی معتقد است که حدود بیش از هفت هزار آمریکایی در تهران زندگی می کنند و معمولا با شنیدن لهجه یک خارجی ،قد و قامت و طرز لباس پوشیدنش می تواند بگوید این فرد آمریکایی است یا خیر.


2- خیر، معمولاً حضور خارجی ها بر زندگی او،خانواده و دوستانش هیچ گونه تأثیری نداشته است. وی گفت که شخصا با یک شرکت آمریکایی همکاری نزدیک دارد و خانوادهایشان اغلب با یکدیگر دیدار


ص: 769





می کنند. معمولاً آمریکایی ها دوست دارند در محیط خودشان مراوده داشته باشند. او از وجود تسهیلات ویژه خارجی ها در تهران مطلع است و گفت که می داند که یک کلوپ آمریکایی در نزدیک خیابان دروس وجود دارد (ولی نام کلوپ را نمی دانست و نیز خبر نداشت که حتی ایرانی ها نیز می توانند در آن عضو شوند). وی گفت: «بنابه تصور من این کلوپ ها نباید در انحصار خارجی ها باشد .چون این کار در کشور شما مجاز نیست». وی گفت که اغلب به رادیو آمریکا گوش می دهد، چون او و همسرش هر دو به موسیقی پاپ علاقه مندند. ولی به برنامه تلویزیون آمریکا گوش نمی دهیم چون باید آنتن ویژه داشته باشیم. وقتی از وی سؤال شد که آیا به نظر او کار تلویزیون و رادیوی آمریکا در اینجا باید ادامه پیدا کند، وی پس از قدری تأمل گفت باید تحت نظارت رادیو و تلویزیون ملی ایران قرار گیرند. در پاسخ به سؤال مربوط به رویدادهای ناخوشایند بین آمریکایی ها و خارجی های مقیم اینجا وی گفت مطالب بسیاری شنیده است. وی گفت به نظر او آمریکایی های مقیم تهران قابل تقسیم به دودسته هستند: «آمریکایی های تحصیل کرده که مزاحمتی فراهم نمی کنند، اما در بعضی از مواردآمریکایی های تحصیل کرده که مزاحمتی فراهم نمی کنند، اما در بعضی از موارد آمریکایی های طبقه کارگر قادر به انجام یک گفتگوی منطقی با ایرانی ها هستند، و گاهی نیز لحن بیانشان از جنبه ناخوشایندی برخوردار می شود. او نمی داند که بجز آمریکایی ها، خارجی های دیگر نیز در این رویدادها دخیل بوده اند یا نه، اما گمان می کند که مشکلاتی در رابطه با آنها نیز وجود داشته است. وی معتقد است که این وقایع در سال های اخیر بسیار کاهش یافته است.


3- او عمیقا معتقد است که خارجی های مقیم تهران باید در سرتاسر شهر پراکنده شوند، در غیر این صورت انزوای آنان شدیدتر می شود و امکان تماس بیشتر و پیدایش اصطکاک افزایش می یابد. وی می گوید که حتی اگر قرار بر افزایش تعداد خارجی ها باشد باز هم باید اصل پراکندگی در میان آنان رعایت شود، چون معتقد است که ایران به تکنولوژی غرب احتیاج دارد بنابراین خارجی ها باید به ایران آمده و شرکت های مدرن را به راه بیندازند. «انتقال مؤثر تکنولوژی به ایران تنها از طریق زندگی هماهنگ خارجی ها و ایرانی ها ممکن می گردد و انفکاک محل زندگی نمی تواند تماس لازم را بین آنها پدید آورد.»





محرمانه


آقای مهابی، رفتگری که در جنوب خیابان نادری کار می کند


این فرد بین 55 تا 70 سال دارد و مدت 25 سال است که در شغل حاضر کار می کند. عقاید و نظارت وی در واقع با چهارچوب روشنفکرانه تحقیق ما منطبق نیست، ولی از آنجا که این نظریات ممکن است نمایانگر نظریات بسیاری از ایرانی های طبقه پایین باشد، آن را از نظر شما می گذرانم:


مهابی معتقد است که تعداد خارجی ها در تهران احتمالاً بیشتر شده است، ولی به خاطر کثرت تعدد نمی توان شمار آنان را مشخص نمود کثافتکاری همه بیشتر شده است، خصوصا جوانان ایرانی که آشغال های خود را از ماشین ها بیرون می ریزند. ولی خارجی ها هیچ گاه خیابان ها را کثیف نمی کنند. خارجی ها برای او مزاحمتی ایجاد نمی کنند. آنها واقعا مانند بعضی از مقاماتی که او می شناسد بد نیستند و او امیدوار است که بعضی از آمریکایی ها نیز به محله وی نقل مکان کنند، چون دوستانش که در عباس آباد هستند می گویند که آنها خوب انعام می دهند «مهم نیست که خارجی ها در کجا زندگی می کنند؟ من خودم به اندازه کافی دردسر دارم.» (این عبارت آخر بویی از دیوانگی لیکن جنون بی آزار فرد مورد نظر را داشت، بنابراین


ص: 770





این دوستانه از یکدیگر جدا شدیم.» انجمن ایران و آمریکا بررسی غیر رسمی طرز فکر ایرانی ها در قبال افزایش حضور بیگانگان در ایران مدیر واحدهای درسی با یک معلم ایرانی که به طور نیمه وقت زبان انگلیسی تدریس می کنند مصاحبه کرد. فرد مورد نظر در حین مصاحبه همکاری لازم را مبذول داشت و برایش بسیار خوشایند بود که فرصتی برایش پیش آمده تا نظریاتش را ابراز دارد.


1- وی گفت که قطعا بیش از دو تاسه سال گذشته حضور خارجی ها محسوس است.


- آمریکایی ها


- 10000 نفر


- خیر


2- وی گفت حضور خارجی ها بر زندگی، او خانواده و دوستانش تأثیر بسیار دارد.


- او و دوستانش نمی توانند آپارتمانی را با قیمتی مناسب اجاره کنند. صاحبخانه ها ترجیح می دهند که منازل خود را به خارجی ها اجاره دهند، چون اجاره زیادی پرداخت کرده و در یک محدوده زمانی خاصی مکان ها را تخلیه می کنند.


- هنگامی که گروه هایی از ایرانی ها به کلوپ های شبانه و غیره می روند مردان خارجی اغلب از دختران می خواهند که با آنها برقصند و این امر برای مردان ایرانی ناخوشایند است. وی به ذکر یک نمونه در هتل هیلتون پرداخت که در نتیجه گروه همراه وی بسیار عصبانی شدند، ولی عکس العمل خشونت باری از خود نشان ندادند.


- بلی، او از وجود تسهیلات ویژه خارجی ها در تهران مطلع است. او از هتل اوین بعنوان یکی از این مکان ها یاد کرد و گفت بخشی از هتل تنها دلار را به عنوان وسیله خرید می پذیرد. از مرکز بولینگ نیز به عنوان یکی دیگر از این موارد یاد کرد که ایرانی ها باید برای ورود به آن پول بپردازند، ولی خارجی ها از پرداخت آن معافند. ولی با کنترل قیمت ها این وضع تغییر کرده است.


- وی از انجام این اعمال ابراز تنفر کرد.


- او به برنامه های رادیویی و تلویزیونی آمریکا گوش می دهد. در مورد تلویزیون و رادیوی نیروهای آمریکایی احساس منفی ندارد، ولی او و دوستانش به وجود برنامه انگلیسی در تلویزیون ایران مشکوک هستند.


علاوه بر این از اینکه برنامه های تلویزیون انگلیسی دیرتر از برنامه های فارسی شروع می شود بدشان می آید. وی گفت برنامه های تنها ایستگاه اف ام تهران بسیار فشرده و زیاد است.


- او شکایات مداوم خارجی ها از وضع ترافیک را یکی از رویدادهای ناخوشایند می داند، آنها تنها به شکایت کردن از وضع ترافیک و مسکن اکتفا می کنند، ولی با درآوردن پول بسیار ثروتمند از قبل از ایران خارج می شوند.


- این خارجی ها حتما از یک کشور خاصی نیستند. (گمان می کنم منظور وی آمریکایی است در حالیکه اکثر افراد مورد تماسش آمریکایی می باشند).


ص: 771




- او معتقد است که وقوع رویدادها افزایش یافته و افزایش خواهد یافت.


3 - بلی، او نیز معتقد است که خارجی ها و ایرانی ها قطعا باید با یکدیگر کار کنند.


- در صورتی که تعداد خارجی ها افزایش یابد حتی در دیگر استان ها باز هم همین نظریه را دنبال می کند.


- افزایش خارجی ها به میزان دو یا سه برابر در پنج سال آینده او را نگران خواهد نمود.


اظهارنظر


برداشت من این است که این فرد از اینکه فرصت اظهار نظر یافته بسیار خوشحال است. وی همچنین یاد آور شد که بنا به گفته دوستانش خارجی ها بیش از ایرانی های مشغول به کارهای مشابه حقوق دریافت می کنند، وی گفت ایرانی ها نیز در طرز لباس پوشیدن شبیه غربی ها هستند که بیشتر جنبه تصنعی دارد.





تاریخ: 16 مارس 1976 - 25 اسفند 1354                                                        طبقه بندی : محرمانه


از : مشاور اقتصادی دیوید ئی. وستلی                                     به : مشاور سیاسی - جان استمپل


موضوع : طرز فکر ایرانیان در مورد حضور آمریکا: مصاحبه با آقای مایک پیشوائیان،


مدیر بازرگانی شرکت دیزل اتوپارت


آقای پیشوائیان اظهار داشت که در حال حاضر در مورد حضور بیگانگان در ایران مطلع تر است و این آگاهی بیش از همیشه در مورد حضور آمریکایی ها صادق است. وی حدس می زند که حدود 40/000 آمریکایی در تهران به سر می برند. وی اظهار داشت که به سادگی با رؤیت طرز لباس پوشیدن، سخن گفتن و اقدامات یک فرد می تواند بگوید که او آمریکایی است یا خیر (به طور مثال، یک آمریکایی در هنگام صرف غذا و طرز استفاده از قاشق و چنگال روش خاصی دارد و برای صرف غذایی دیگر اقدامات لازم را در یک رستوان انجام می دهد و منتظر همراهان خود نمی شود تا غذای خود را کاملاً صرف کنند).


آقای پیشوائیان گفت حضور خارجی ها سبب معرفی عقاید جدید و مفید و بالا رفتن سطح زندگی از طریق معرفی غذاهای جدید می گردد. در مورد آخر، وی از تأثیر وضع غذایی که توسط آمریکایی ها در ژاپن معمول گردید و نیز جنبه های مثبت آن بر بهداشت و وضع ظاهری ژاپنی های بعد از جنگ جهانی دوم سخن گفت. پیشوائیان در مورد کمیسری و USAFOOM و کلوپ پیکان مطالب زیادی می دانست و نیز واقف بود که این مراکز مختص آمریکایی هاست و او و ایرانیها از این مسئله ناراضی هستند، زیرا آمریکایی ها در صورت تمایل از این مزایا برخوردار می شوند، اما وی احساس می کند که آمریکایی ها بین خودشان تبعیض بسیار قائل می شوند. وی گفت با استفاده از کمیسری می تواند هر محصول آمریکایی مورد نظر خود را دو یا سه برابر قیمت اصلی خریداری کند.


وی گفت در منزلش (همسرش آمریکایی است) همه فقط به رادیو و تلویزیون آمریکا گوش می دهند.


فرزندانش زمانی کانال ایرانی را باز می کند که قرار باشد فیلم آمریکایی به نمایش گذاشته شود تا با استفاده از موج اف. ام بتوانند زبان اصلی فیلم را نیز بشوند. به نظر وی این کار در آموزش انگلیسی به کودکان بسیار مفید است. وی گفت در صورت افزایش محتوای ایستگاه ایرانی باز هم ایستگاه آمریکایی باید فعالیت خود را دنبال کند.


پیشوائیان گفت که شخصا در مورد وقوع رویدادهای ناپسند بین آمریکایی ها و ایرانی ها خبری ندارد،


ص: 772





ولی می داند که بین خود آمریکایی ها این وقایع رخ داده است علاوه بر این وی نمی تواند، بگوید که میزان این وقایع افزایش یا کاهش یافته است.


پیشوائیان معتقد است که وضع کنونی زندگی خارجی ها که در چند نقطه تهران پراکنده شده اند بهتر از تراکم آنها در یک محوطه است، ولی خاطر نشان ساخت که آمریکایی ها (و خارجی های دیگر) همیشه در نقاط معینی گرد می آیند. وی گفت ایرانی ها اساسا میهمان نوازند. در مورد دیگر شهرهای ایران و یا در صورت مضاعف شدن خارجی ها نیز همین عقیده را دارد. در همان حال وی اظهار داشت، درست است که هجوم خارجی ها خوب است و در اینجا از ایران و اسرائیل به عنوان دو کشوری که در نتیجه هجوم نفوذ خارجی و نیز ازدواج ها گام های بزرگی برداشته اند یاد کرد - ولی افزود نمی خواهد شاهد افزایش هجوم پاکستانی ها و غیره به جای آمریکایی ها، انگلیسی ها و آلمانی ها باشد.


اظهار نظر: سخنان پیشوائیان دارای دیدگاهی خاص است. او در آمریکا (آیوا) تحصیل کرده است. ده سال از عمر خود را در آمریکا گذرانده است، دارای همسری آمریکایی و یک کارت سبز است و احتمالاً در همین ایام به آمریکا مهاجرت خواهد کرد. علاوه بر این برای شرکتی کار می کند به نام آلیس چالمرز که دارای خط وخطوط بسیار آمریکایی است. با وجود اینکه سعی داشتم حد اعلای دنائت پیشوائیان روشن شود، ولی او در صراحت خود جانب احتیاط را نیز رعایت می کرد.





محرمانه


محسن دربانی، مدیر کارگزینی، شرکت آسانسور اوتیس


در دربانی پنج سال مشاور وزیر کشور یعنی جمشید آموزگار بود و این کار تا دسامبر گذشته ادامه داشت؛ در مورد حضور واقعی بیگانگان در ایران مطالب بسیاری می داند و شاید بتوان گفت که مطلع ترین کسی است که تا به حال با وی مصاحبه کرده ام. دربانی می گوید شمار خارجی هایی که در ایران به سر می برند طی چهار سال گذشته افزایش چشمگیری یافته است. در حال حاضر تعداد پاکستانی ها، هندی ها، فیلیپینی ها و اتباع کره جنوبی بیشتر شده و افزایش حضور اتباع اروپایی از جمله آمریکایی معتدل بوده است. مشکل اصلی وجود فیلیپینی ها و اتباع کره جنوبی در مشاغلی است که می تواند توسط ایرانی ها اشغال شود.


(اظهارنظر: در عین حال این دو گروه از خارجی ها ظاهرا افرادی ماهر در زمینه ساختمانی، رانندگی کامیون و غیره به شمار می آید، ولی بنا به گفته دربانی، ایرانی ها آنان را کارگرانی چندان ماهر به خصوص در حوزه خلیج فارس به حساب نمی آورند.) ایرانی ها نمی دانند که چرا باید کار با آسیایی های (در اغلب موارد) بی سواد را بپذیرند در حالی که خود می توانند در زمینه مهارت های لازم آموزش ببینند.


اکثر ایرانی ها احساس تنفری نسبت به آمریکانی ها و آلمانی ها ندارند. چون می دانند که این خارجی ها «مهارت هایی را به کشورشان وارد می کنند که آموختن آنها مدت بسیاری به طول می انجامد» که خود امتیازی برای اروپایی ها و آمریکایی ها به حساب می آید. از دیدگاه دربانی مشکلات اصلی ناشی از هجوم آسیایی ها به این کشور است، و به ورود تعداد بی شمار اروپایی ها ربطی ندارد، چون این دسته تجاوزی به حیات شهروندان کشور ندارند. به نظر وی هیچ گونه تسهیلات خاص در اختیار این خارجی ها قرار داده نشده است. (دربانی نیز مانند بسیاری دیگر از افراد مصاحبه شده ایستگاه های تلویزیونی و رادیویی نیروهای مسلح آمریکا را بخشی از تأسیسات محلی یعنی صرفا برای استفاده ایرانی ها و خارجی ها می داند.)


ص: 773





محل زندگی آمریکایی ها و اروپایی ها تفاوت چندانی را در اصل مسئله ایجاد نمی کند، چون آنها در مقایسه با دیگران از جمله پاکستانی ها و دیگر اتباع آسیایی، خطری علیه ایرانی ها ایجاد نمی کنند. به نظر دربانی ایجاد محلات خاص آمریکایی ها امری منطقی نیست زیرا مانع از انطباق پذیری های فرهنگی می گردد «و آمریکایی ها بیش از دیگران مایل به ادامه این روند هستند»، اما وی معتقد است که ایجاد این گونه محلات برای آسیایی ها به نفع دولت است زیرا خواهد توانست جنبه های امنیتی این جوامع خارجی را بهتر کنترل کند.


استمپل




مصاحبه مرلین مک کافی با مهناز افخمی، وزیر مشاور در امور زنان، در محل


دفتر کارش در تاریخ یکم مارس

در تمام طول صحبت مهناز مؤکدا می گفت که وی شخص صاحب نظری نیست زیرا آن قدر مشغول کار است که می توان گفت که وی منزوی است. بنا به گفته خودش وی تا ساعت 8 شب کار می کند و هیچ گاه قبل از ساعت 9 به منزلش نمی رود و آن قدر خسته است که ترجیح می دهد فورا به خواب برود. در یکی از دو شب از هفته که دعوتنامه هایی را قبول می کند، ضیافت ها بیشتر جنبه رسمی یافته و فرصتی برای صحبت کردن با مردم به وجود نمی آید.


وی همچنین گفت که دوستدار آمریکا و آمریکائیان است - - «من در آنجا بزرگ شده ام. آنجا کشور دوم من است» او تا آنجا پیش رفت که تشخیص نمی داد دیگرانی که نسبت به او علاقه کمتری به آمریکا دارند ممکن است به این طرز گفتار وی حساس شوند برای مثال گفت که شوهرش پس از دبیرستان به آمریکا رفت و وی گفته بود که او ممکن است مسائل را به گونه دیگری ببیند. با این حال صحبت های ما دارای نکاتی جالب توجه نیز بود:


برنامه بین المللی تلویزیون ملی ایران مورد تنفر همه و به خصوص کسانی است که آن را تماشا می کنند.


چرا این اوقات با ارزش باید صرف انتشار برنامه های انگلیسی زبان گردد؟ تلویزیون نیروهای مسلح آمریکایی مورد قبول است، زیرا گردانندگان آن آمریکایی هستند. آنچه مردم را عصبانی می کند این است که چرا تلویزیون ایران باید پخش انگلیسی زبان داشته باشد.


طبق برآورد مهناز بین 50/000 تا 60/000 خارجی در ایران به سر می برند. ولی از تعداد آمریکایی ها در این کشور اطلاعی ندارد. وی گفت مطمئن است که تعداد آنها افزایش یافته، ولی با اشاره به زندگی «منزوی» خود گفت که این افزایش برای او محسوس نبوده است. وی گفت قبلاً در مورد عکس العمل های منفی مطالب بسیاری می شنید، ولی بنا به گفته خودش، زندگی وی در آن زمان عاری از محدودیت های کنونی بود.


او نگران افزایش احتمالی تعداد خارجی ها نبود، ولی سؤال موجود در ذهن وی این بود که این شهر چگونه قادر به جذب آنها خواهد بود (مثلاً از نظر مسکن).


به نظر وی ایجاد زیستگاه های متراکم برای آمریکایی ها مثمرثمر نیست، حتی اگر این کار برای عده خاصی باشد و نه برای همه. در عین حال که بعضی از مشکلات حل خواهد شد، ولی به صورت امری تأسف بار ظاهر خواهد گردید. آمریکایی ها نخواهند توانست در مورد فرهنگ ایرانی مطالبی فرا گیرند درست مانند این که در آمریکا زندگی می کنند. علاوه بر این وی فکر می کند که تأثیر وجود زنان خارجی بر


ص: 774





وضع زنان ایرانی خوب بوده و خواهد بود.


مهناز گفت که اصولاً به واسطه کارش در سازمان زنان ایرانی با زنان طبقه پایین اجتماع ایران و مقامات دولتی سرو کار دارد. به نظر وی طبقه متوسط و به خصوص افراد بالای این طبقه، از بیشترین تأثیر برخوردار هستند و بیشترین عکس العمل را نشان خواهند داد.


وی ساعات بسیاری را صرف گفتگو در مورد مشکلات زنان موجود در این طبقه می کند. آنها مشکلات بسیاری از جمله اجاره نشینی دارند، اما این امر به خارجی ها ارتباطی ندارد. آنها اصلاً نگران خارجی ها نیستند. در میان مقامات دولتی و به خصوص تصمیم گیرندگان، تنفر فزاینده ای نسبت به فرهنگ وارداتی وجود دارد. تصمیم گیرندگان، تنفر فزاینده ای نسبت به فرهنگ وارداتی وجود دارد.


«علیاحضرت همیشه در مورد آن سخن می گوید. یعنی باید برای مشکلات محلی راه حل های محلی یافت شود.» مقامات دولتی از تبلیغات مطبوعاتی که در مورد آنها در آمریکا به راه می افتد، ناراحت و عصبانی هستند. این عصبانیت جنبه عمیق شخصی پیدا کرده است، مقامات ایرانی بیش از پیش حساسیت پیدا کرده اند زیرا ایران بیش از پیش مورد حمله و انتقاد واقع می گردد. «این امر به میزان زیادی غیر منصفانه است.» شاید مقامات دولتی بیش از حد حساس شده، و شاید از ماهیت مطبوعات آمریکایی بی خبر باشند، اما نسبت به آن حساسیت بسیار نشان داده و ابراز تنفر می نمایند، و این تنفر در درون کشور محسوس تر است. «یکی از این موارد داستان ماریون جاویتس است. اگر عراق به جای ایران قرار داشت هرگز با آن این گونه برخورد نمی شد.» روحیه غالب در کشور روحیه ای در حمایت از خارجی ها نیست بلکه بیشتر جنبه ناسیونالیستی پیداکرده است. حتی همسران خارجی ایرانی ها نیز در وضع بدی به سر می برند، چون تازگی موضوع از بین رفته است. قبلاً با آنها به عنوان افراد جالب توجه صمیمانه برخورد می شد. ولی در حال حاضر این طور نیست آنها بیش از این مورد اغماض واقع نمی شوند. اکنون با مزاحمت های موجود در فرهنگ ایرانی آشنا شده اند. اشتباه آنها دیگر «امری جالب توجه» نیست.


 

مصاحبه میلز با دکتر ضیائی رئیس کمیته روابط خارجی مجلس


1- از وجود خارجی ها بیشتر مطلع است. ولی از تراکم آنها چیزی نمی داند. 8 - 6 ماه قبل یعنی در دوران رونق اقتصادی وضع خیلی خوب بود، زیرا هرکس سعی داشت قراردادی منعقد ساخته و پولی را به جیب بزند. اکنون حرکت این موج تمام شده است. در حال حاضر در وی احساس انزجاری وجود ندارد. افراد معقول و منطقی می دانند که وجود متخصصین خارجی برای انجام کارها ضروری است، به همین جهت حاضر به پرداخت هزینه ها و تحمل وجود آنها نیز هستند. در مورد کارگران باید اقداماتی در جهت تنظیم ورود آنان به عمل آید تا مانند کشورهای اروپایی دچار دردسر نشویم. بعضی از جوانان چپ گرا در این مورد ابراز انزجار کرده اند. اما عده آنها نیز کم است، وی می گوید که حدود 4000 - 2000 آمریکایی در تهران به سر می برند. او نمی تواند تفاوت بین آمریکایی ها و دیگر اتباع کشورهای غربی را بیان کند، ولی وقتی که به یک می خانه، یا هتل آمریکایی مانند می رود احساسی متفاوت دارد. گاهی اوقات آمریکایی ها


ص: 775





بیش از دیگران با صراحت سخن می گویند (منظورش کله شقی و لجاجت است).


2- فاقد تأثیر در مورد کلوپ ها و PX مطالب بسیاری می داند، ولی مردم از آنها بیزار نیستند. به نظر آنها وضع درمان و تندرستی آمریکایی ها بهتر شده است، لیکن از این امر خوششان نمی آید (من او را از آن مبرا کردم) این افسانه که آمریکایی ها با جیب پر وارد می شوند هنوز به قوت خود باقی است، ولی در حال تغییر است.


او به برنامه های تلویزیون آمریکا نگاه می کند، و در حین رانندگی اخبار را به گوش می دهد و این برنامه ها را دوست دارد، مردم نیز معترض نیستند.


وی در مورد اجاره نشین ها اخبار نامعقولی شنیده است. درگذشته این گونه رویدادها جنبه عمومی داشته و پر دردسر بوده است.


3- وی هوادار اختلاط ایرانی ها و خارجی هاست. انزوا مسائلی را به وجود می آورد که در انگلستان نمونه های آن دیده شده بود و هنوز هم باعث انزجار و تنفر آنهاست. اگر ناگهان تعداد زیادی از خارجی ها وارد استان ها شوند، می توان آنها را موقتا جدا نگاه داشت تا به یکدیگر عادت کنند، ولی اگر قدرت انطباق پذیری وجود داشته باشد، نیاز به منزوی سازی نیست. باید آنها را به عنوان بخشی از حیات عمومی جامعه نگاهداشت.


در عکس العمل در مورد خبرهای حاکی از سه برابر شدن، وی گفت که از روس ها هندی ها، پاکستانی ها متنفر است، چون تعداد افراد خانواده شان بسیار زیاد است. کثرت تعداد آنها در ایران سبب می شود که ایرانی ها نتوانند مهارت های لازم را فراگیرند. غربی ها مورد تنفر نیستند، زیرا منافعی را نصیب کشور می سازند؛ افرادی چون بازرگانان، سرمایه گذاران و تکنیسین ها برای این منظور مناسبند، لیکن تعداد کارگران ماهر و نیمه ماهر کاهش یابد.


 

مصاحبه گوردون وینکلر با خداداد فرمانفرمائیان، رئیس بانک صنعتی ایران


بررسی طرز فکر ایرانی ها در قبال افزایش حضور بیگانگان در ایران مصاحبه گوردون وینکلر با خداداد فرمانفرمائیان، رئیس بانک صنعتی ایران، 16 مارس 1976، محل مصاحبه در انجمن ایران و آمریکا به خداداد توضیح دادم که این مصاحبه چیست و او خواهش کرد که به او اجازه دهم تا در آغاز مطلبی را بیان کند و پس از آن به طرح سؤالات پرداخته شود.


خداداد در آغاز مطلب گفت اقدامات سفارت در تحقیق پیرامون این موضوع بسیار بجاست، ولی بهتر است این مسئله را زیاد بزرگ نکنیم. او نگران از این است که مبادا نگرانی خود ما مسئله را برای ایرانی ها بزرگ جلوه گر سازد. وی گفت از اینکه تنها با 25 یا 30 نفر مصاحبه کرده ایم خوشحال است و یادآور شد که هر یک از این افراد می تواند به نخست وزیر و یا یک مقام عالیرتبه دیگر بگوید که «سفارت آمریکا در مورد این مسئله ابراز نگرانی کرده بنابراین ما هم باید نگران باشیم.» بدین ترتیب نخست وزیر نیز مسئله را با شورای وزیران و یا مقامات عالیرتبه دیگر در میان خواهد گذاشت.


خداداد گفت 15 تا 18 سال قبل آمریکایی ها به اینجا وارد شدند و در آن زمان بیش از آنچه در حال حاضر است برای ایران مسئله ساز بودند، چون امروز دستخوش تغییرات بسیار شده است. یک و نیم دهه قبل این کشور تنها جنبه استانی داشت. امروزه مردم بیشتری باسواد شده، تلویزیون دارند و به عبارت


ص: 776





دیگر بین المللی شده اند. خداداد گفت: «به این ترتیب ما به دیدن شما عادت کرده ایم.» او از جوی که از زمان تصدی امور توسط سفیر هلمز به وجود آمده بسیار ستایش نمود. وی معتقد است که سفیر حضور خود را خالی از جنجال نگاه می دارد و در اطراف کشور برای انجام سخنرانی حضور نمی یابد. و حتی «ظاهرا» سعی دارد مانع از چاپ عکس خود در روزنامه ها گردد. وی گفت مشخص است که انجمن ایران و آمریکا و دیگر عناصر سفارت نیز طبق اوامر سفیر دریافته اند که حضور آنها در اینجا نباید با جنجال و تبلیغات بسیار توأم باشد.


خداداد گفت نکته مهم این است که ما نباید روابط ویژه بین دو کشور را به رخ همگان بکشیم. بارها و به کرات از روش سفیر هلمز، طی سه سال گذشته از مأموریتش در ایران تمجید نمود.


از وی سؤال شد که آیا حضور بیگانگان در ایران در حال حاضر محسوس تر از گذشته است یا خیر و خداداد جواب داد: «کلاً آری».


وی یادآور شد که افزایش سریع درآمدهای نفتی بسیاری از آمریکایی ها و اتباع دیگر به خصوص بازرگانان را به تهران جلب و جذب کرده است. فعالیت بسیاری از این افراد پول ساز برای وی محسوس است و ظاهرا ناراحت است که چرا بسیاری از آنها می خواهند با او ملاقات کنند و بگویند که تا به حال چه اقداماتی صورت داده اند تا در حین گزارش به رئیس مافوقشان از قلم نیفتد.


وی گفت: احساس می کند که در عین مفید بودن، جریان جدید تجارت در تهران می تواند سوءظن هایی را پدید آورد «به خصوص که اگر به این امر همزمان با افشای مطالب مربوط به لاکهید نگریسته شود.» او قادر است آمریکایی ها را از دیگر خارجی ها تمیز دهد. «برای این کار کافی است به کفش هایشان نگاه کنید.» وی گفت پاشنه کفش آمریکایی ها ضخیم تر از پاشنه کفش از اروپایی هاست. وی افزود به خاطر تجربه بسیار وسیع خود با مردم انگلیسی زبان با شنیدن لهجه یک فرد نیز می تواند بگوید که آن فرد آمریکایی است یا بالعکس.


بار دیگر در بحث پیرامون تجارت و خارجی هایی که وارد کشور می شوند، خداداد گفت، وارد کردن انگلیسی ها، آلمانی ها و یا دیگر اتباع اروپایی ارزانتر از وارد کردن آمریکایی ها به ایران است. «چون آنها حقوق کمتری دریافت می دارند.»البته ایرانی ها تا حدودی نسبت به حقوق دریافتی توسط آمریکایی ها حسادت می کنند، ولی وی خاطرنشان ساخت که در رده های بالا متخصصین عالیرتبه ایرانی نیز مانند آمریکایی ها حقوق دریافت می دارند.


وی خاطرنشان ساخت که البته چند متخصص «قلابی» نیز به کشور وارد می شوند، ولی «اکنون ما می توانیم بهترین ها را انتخاب کنیم. ما جواهر شناس هستیم، بنابر این می توانیم بین شیشه و الماس تفاوت قائل شویم.» وی گفت علاوه بر این اکثر این متخصصین از طرف شرکت های خصوصی به اینجا می آیند و نمی توانند این شرکت ها را تا ابد تحمیق کنند.


وقتی از وی خواسته شد که تعداد آمریکایی های مقیم تهران را حدس بزند، وی رقم 4/000 تا 5/000 را بیان داشت. پس از آنکه به وی گفتم که تعدادآنها 16000 نفر است تعجب کرد ولی ناراحت نشد.


در پاسخ به این سؤال که آیا حضور خارجی ها بر زندگی او و خانواده اش تأثیر دارد یا نه وی گفت از نظر مواد غذایی، استفاده از تاکسی و تسهیلات دیگر خیر، وی گفت در رابطه با نمونه های خاصی از مسکن، افزایش اجاره ها شاید ناشی از حضور همین خارجی ها باشد.


ص: 777




وی در ادامه گفت بعضی از فعالیت های خارجیان از جمله شورای بریتیش، انستیتو گوته و انجمن ایران و آمریکا برای ایرانی ها مفید است و بر روابط دو جانبه نیز تأثیر می گذارد.


وقتی از او سؤال شد که تعدادی از تسهیلات ویژه خارجی ها را نام ببرد، وی گفت شنیده است که کلوپ هایی برای این منظور ایجاد شده، لیکن در هیچ یک از آنها حضور نداشته است. پس از ذکر نام حوزه خلیج او حضور و هدف از ایجاد آن را به یادآورد، ولی وجود این گونه مراکز برای وی ناخوشایند نیست، و فکر می کنند که برای دیگران نیز باید همین طور باشد.


در مورد رادیو و تلویزیون وی گفت که همیشه به برنامه های کانال 7 گوش می دهد و نمی خواهد، شاهد حذف آن باشد. وی گفت به نظر او نیز کانال بین المللی تلویزیون ملی ایران مفید است ولی بهتر است دو کانال انگلیسی مختلف در کشور وجود داشته باشد.


خداداد به یاد نداشت که واقعه ناخوشایندی بین ایرانی ها و خارجی ها رخ داده باشد و فقط کشته شدن دو آمریکایی در آذربایجان را بطرز مبهمی به یاد داشت.» او به بحث پیرامون حالت آمریکایی ها در حین رانندگی پرداخت و گفت: «تمام خارجی ها دارند مانند ما رفتار می کنند.» لیکن معتقد است که ایرانی ها آن حالت تهاجمی خاص را در رانندگی امریکایی ها احساس نمی کنند چون این حالت را در رفتار خود نیز نمی بینند. به نظر آنها «عبور ناگهانی از برابر دیگران» خطا نیست.


خداداد در مورد امکان تفکیک محل زندگی و محل های تفریح آمریکایی ها یا خارجی ها ابراز مخالفت کرد و گفت این امر سبب مشخص شدن و شناسایی افراد خاص موجود در میان خارجی ها خواهد شد و حسادت ها و رشک هایی را تحریک خواهد کرد و روی هم رفته مخرب خواهد بود.


از وی سؤال شد که آیا این کار حتی در یک جامعه کوچک تر مانند اصفهان نیز مناسب نیست (و در اینجا گفتم که یک روستای خارجی در شمال شهر در دست احداث است) خداداد از عبارت «محله پست» استفاده کرد، ولی گفت که البته مشکلات متفاوتی در استان ها وجود دارد. «ولی با این حال من با این عقیده مخالف هستم. وی گفت در این صورت نباید چند روستای خارجی در چند شهر بنا شود، بلکه این خارجی ها باید در میان جمعیت ایران پراکنده شوند. نهایت اینکه، این نظریه به هیچ وجه موافق میل خداداد نبود.


در مورد تأثیر سه برابر شدن احتمالی شمار آمریکایی ها در ایران صحبت کردم، ولی ظاهرا خداداد اصلاً نگران نشد. ولی اعتراف کرد که با افزایش شمار آمریکایی ها و یا دیگر خارجی ها در ایران مشکلاتی نیز پدیدار خواهد شد. اما پیش بینی محل و عامل مسئله و مسئله سازی کاری بس دشوار است.


خداداد در خاتمه گفت متوجه شده است که تمام آمریکایی هایی که در تهران با وی ملاقات کرده اند با آمریکایی هایی دیگر تفاوت دارند. وی گفت «آمریکایی ها بیشتر بین المللی شده اند» یعنی بسیاری از آنها که به اینجا آمده اند، در کشورهای دیگری نیز زندگی کرده اند. (البته پس از این گفتگو شخص به این نتیجه می رسد که خداداد تنها با افرادی از طبقه بالای اجتماع از نظر اقتصادی سر و کار داشته است.)





ص: 778





محرمانه


موضوع : نظریات آقای محمد طاهری در مورد افزایش حضور بیگانگان در ایران


سابقه :


آقای طاهری مدیر عامل شرکت فیلور است و ظاهرا در حال ترقی. او فردی است حدودا 40 ساله، خوش بیان و برجسته از نظر اجتماعی، از او خواسته شده که در اجلاس بعدی شورای تجاری مشترک ایران و آمریکا نقش مهمی را عهده دار شود. او 10 سال از عمر خود را در دانشگاه های آمریکا گذراند و در نهایت درجه دکترای تحصیلی در رشته مهندسی گرفت.


آقای طاهری گفت البته افزایش شمار خارجی ها در ایران برای او محسوس بوده، ولی هیچ گاه به این فکر نیفتاده که جامعه تجاری ایران (منظورش اشل بالای جامعه است) در نتیجه هجوم خارجی ها دستخوش مشکلاتی شده باشند. در پاسخ به سؤال من، وی تعداد آمریکایی های مقیم تهران را بین 10/000 تا 15/000 نفر برآورد کرد. وی گفت که معمولاً می تواند یک آمریکایی را بین چند خارجی تشخیص دهد، چون آمریکایی ها در روش زندگی خود خیلی خودمانی هستند، و به خصوص در لباس پوشیدن برخلاف دیگر افراد خارجی غیر رسمی می باشند. با این اظهارات هدفش انتقاد نبوده بلکه نوعی صفات شخصی را بیان می کرد.


وی در ادامه گفت که به نظر او آمریکایی ها بیش از دیگران «قبیله گرا» هستند. اکثر آنها در منطقه سلطنت آباد زندگی می کنند که شاید علت، وجود هیئت مستشاری نظامی در آن منطقه باشد. در ابتدای صحبت چنین به نظر می رسید که طبق نظر وی این قبیله گرایی آمریکائیان را از بسیاری از مزایای فرهنگی محروم می سازد. به طور مثال، اگر او به عنوان یک ایرانی در فرانسه زندگی کند، سعی خواهد کرد محصولات فرانسوی را خریداری کند و خود را وارد جامعه فرانسه،نماید. به او گفته شده که حدود 13/000 آلمانی در تهران به سر می برند که او را متعجب کرده است چون آلمانی ها از نظر جغرافیایی در سرتاسر تهران پراکنده شده اند. در تناقض با این موضوع وی خاطرنشان ساخت که این قبیله گرایی نوعی مشخصه آمریکایی است که به هیچ وجه برای او ناخوشایند نیست.


او می داند که تسهیلات ویژه ای برای آمریکایی ها ایجاد شده است. سفارت آمریکا نیز با شهروندان خود تماس بسیار نزدیکی ایجاد نموده است، و بیش از دیگر سفارتخانه ها برای این شهروندان آمریکایی فعالیت می کند. ولی وظیفه سفارت همین است.


وی گفت ممکن است که طبقه پایین اجتماع اقتصادی ایران در رابطه با جامعه خارجی ها مشکلاتی داشته باشد. به طور مثال از نظر بعضی از ایرانی ها محافظه کار نحوه لباس پوشیدن آمریکایی ها عجیب است و حتی نوعی توهین تلقی می گردد. بار دیگر وی گفت که از نظر افراد هم طبقه خود در این جامعه این مسائل چندان مهم نیست. او نشنیده است که اتفاق ناخوشایندی بین ایرانی ها و خارجی ها رخ داده باشد، ولی در پاسخ به اظهارات من گفت احتمالاً این مشکلات بین رانندگان تاکسی و یا صاحبخانه ها و خارجی ها حتما پیش آمده است. از طرف دیگر ایرانی ها نیز با همین مسائل دست به گریبان هستند. او در واقع به فکر وجود مشکلات بین ایرانی ها و خارجی ها نیفتاده بود و مطمئن نبود که واقعه مهمی رخ داده باشد. دو یا سه برابر شدن شمار خارجی ها در ایران طی پنج سال آینده مسئله ای را برای جامعه تجاری ایران به وجود نخواهد آورد، ولی این گونه مشکلات حتما در سطوح پایین اجتماع پدیدار خواهد گردید.


بروین




مصاحبه با سعید کوکبی


ص: 779





25 مارس 1976                                                                                             یادداشت برای بایگانی


از: مشاور سیاسی - آرچی ام. بولستر


موضوع : حضور آمریکایی ها در ایران


در مورد این موضوع با همسایه ام سعید کوکبی، در تاریخ 6 مارس گفتگویی داشتم. کوکبی یک دانش آموز 17 ساله و یکی از سه فرزند پسر و یک دختر یک تاجر بازاری است. خانواده کوکبی هشت سال پیش از ناحیه بازار به خیابان دروس نقل مکان کردند و سرپرست خانواده روزانه دو بار به بازار می رود. کوکبی ها یک خانواده محافظه کار هستند، اما فرزندانشان شلوار جین به پا کرده، به موزیک راک گوش می دهند و با معیارهای ایرانی می توان گفت که امروزی شده اند.


سعید کوکبی معتقد است که حضور خارجی ها در ایران، مانند حضور آلمانی ها در این محله بخاطر مدرسه آلمانی و کلیسای آلمانی بسیار مفید است، چون تخصص های مورد نیاز کشور را تأمین می کنند.


آموزش و پرورش در ایران آن قدر پیشرفت کرده که بتواند ایرانی ها را در زمینه فنی تربیت کند. سعید برادری دارد که متالوژی خوانده و مدت ها در نزدیکی اصفهان مشغول به کار بوده است. ولی در حال حاضر برای یک شرکت آمریکائی واقع در غرب تهران کار می کند. یکی از خویشاوندان دور وی (نامشخص) با تکنیسین های روسی در یکی از سیلوهای واقع در جنوب ایران آشنا بود. روس هایی که بدون خانواده های خود در ایران به سر می برند در مجتمع های آپارتمانی به سر برده و در خارج از محل کار خود با ایرانی ها تماس چندانی ندارند. سعید گفت این روش چندان خوب نیست. از او سؤال کردم که نظرش در مورد زندگی خارجی ها با خانواده هایشان در محله های خاص چیست. او گفت مخالف این کار است. وی معتقد است که خارجی ها باید در میان ایرانی ها زندگی کنند، فارسی را از آنها یاد بگیرند و به همسایگان خود زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و یا غیره را بیاموزند.




مصاحبه با پارسا


25 مارس 1976                                                                                             یادداشت برای بایگانی


از : مشاور سیاسی - آرچی ام. بولستر


موضوع : حضور آمریکایی ها در ایران


در این خصوص در تاریخ 6 مارس با همسایه ام آقای پارسا صحبت کردم. وی کارمند وزارت آموزش و پرورش و در زمینه تحصیلات متوسط مشغول به کار است. او زبان انگلیسی را تا حدودی می داند ولی به زبان فرانسه به خوبی تکلم می کند. او فرزند جوانش را به مدرسه فرانسوی رازی می فرستد. زبان مورد استفاده ما در مورد موضوع موردنظر فارسی بود. من موضوع را به صورت یک نظر خواهی مطرح نکردم، ولی صحبت را به نحوی به این موضوع کشاندم. وقتی از پارسا سؤال کردم که به نظر او چند نفر آمریکایی در ایران به سر می برند، وی گفت حدود 20/000نفر که به طرز عجیبی مشابه رقم برآورد شده توسط سفارت است. وی معتقد بود که تعداد ژاپنی ها بیش از آمریکایی هاست (؟!) و تعداد آلمانی ها و فرانسوی ها نیز نمی تواند کمتر از آمریکایی ها باشد. پارسا خاطرنشان ساخت که ایرانی ها از گذشته های دور با خراجی ها کنار آمده اند، چون کار آگاهانه خارجی ها کمک زیادی برای ایران محسوب شده و منافع بسیاری به دنبال داشته است. وی اذعان داشت که این روحیه شاید بیش از همه در میان تحصیلکردگان مشهود باشد، چون آنها برای این گونه تماس ها ارزش قائلند، ولی از آنجایی که افراد عامی با خارجی ها تماس چندانی ندارند


ص: 780





نمی توانند در مورد حضور آنها صاحب نظر باشند. وی عارضه منفی ناشی از حضور بیگانگان در ایران را لمس نکرده است. خارجی ها را می توان در زمینه افزایش میزان اجاره بها مقصر دانست، زیرا بنا به گفته او، این مالکین خانه ها هستند که میزان اجاره را چه برای خارجی ها و چه برای ایرانی هابالا می برند. وی می گوید این مالکین هر وقت که بتوانند میزان اجاره بها را برای خارجی ها افزایش می دهند. پارسال که سال گذشته به آلمان سفر کرد ه بود، از ترافیک منظم آنجا تعریف می کرد. وی در مقایسه این وضع با وضع ترافیک در ایران گفت، هموطنانش علیرغم شایعات رایج در مورد میهمان نوازی شان، در مجامع عمومی رفتار ناهنجاری دارند.وی به عنوان مثال بوق زدن ماشین ها را در هنگامی که چراغ راهنمایی قرمز است ذکر کرد، تا ماشین های واقع در ردیف نخست حتی قبل از سبز شدن چراغ به حرکت درآیند.





محرمانه


آقای شابی، مدیر رستوران چلوکبابی در خیابان هشت گرد (حدود چهل مایلی غرب تهران)


شابی 26 ساله به زبان انگلیسی آشنا نیست و طی دو سال گذشته پس از اتمام دوره دبیرستان و کار برای خانواده چلوکبابی خود را اداره می کرد، است. وی معتقد است که تعداد خارجی ها در کشورش چندان افزایش نیافته، ولی می گوید که در تهران تعداد آنها بیش از ده سال گذشته یعنی زمانی است که وی به عنوان یک فرد جوان در آنجا زندگی می کرد می باشد. خارجی ها تأثیر چندانی بر زندگی وی ندارند، ولی از یک سال قبل که محل کار خود را نقاشی کرده و میز و صندلی های جدیدی خریداری کرده آنها چلوکبابی او را بر دو رقیب وی در خیابان هشت گرد ترجیح می دهند (به همین علت ما به آنجا رفته بودیم) خارجی ها بهتر از ایرانی ها انعام می دهند، ولی نه او و نه هیچ یک از سه خدمتکارش نمی توانند ملیت خارجی ها را حدس بزنند، ولی معتقدند که اکثر آنها اروپایی می باشند.


محل زندگی خارجی ها برای شابی اهمیتی ندارد، ولی چند نفر از آنها که در این خیابان زندگی می کنند در منازلی تمیز به سر می برند و زیاد وارد شهر نمی شوند. وی شخصا معتقد است که بد نیست خارجی های دیگر نیز برای صرف غذا به اینجا بیایند.





محرمانه


سیروس الهی، استاد اقتصاد در دانشگاه ملی


الهی که پس از گفتگو برای گذرانیدن مدت 6 هفته عازم آمریکا گردید، یک دانشمند علوم اجتماعی تحصیلکرده آمریکاست و در صحنه سیاسی ایران رابط های خوبی دارد، ولی به گفته خودش شخصا فاقد جاه طلبی های سیاسی است. الهی گفت تعداد خارجی ها در ایران ظاهرا افزایش یافته است. مهمترین گروه های افزایش یافته عبارتند از هندی ها و سکنه «اروپای غربی» از جمله آمریکایی ها. الهی از مدت ها قبل سرگردم مطالعه در زمینه مشکلات خارجی ها در ایران و به خصوص مسئله انطباق پذیری آنها بوده است.


اکنون که شهرها به خصوص تهران، به سرعت توسعه می یابند، خارجی ها نه تنها شوک عادی فرهنگی را تجربه می کنند، بلکه با همان یأس ها و نومیدی هایی روبرو می شوند که سبب افزایش خشونت های شهری در ایران در طول دو تا سه سال گذشته شده است.تنها تسهیلات خاص خارجی ها دفتر مسکن بود که از آن ذکر به میان آمد (این امر بسیار عجیب است، چون الهی گهگاه به برنامه های تلویزیونی نیروهای مسلح آمریکا


ص: 781






گوش می دهد). الهی معتقد است که دولت ایران باید تلاش بیشتری را در جهت از بین بردن نحوه زندگی محله ای صرف کند، «البته روس ها از این قاعده مستثنی هستند، چون نمی توانند هیچ گونه ارتباطی برقرار سازند، بنابراین بهتر است در جایی زندگی کنند که دائما تحت کنترل نیروهای امنیتی باشند.» الهی متوجه شده که اخیرا میزان خصومت نسبت به بیگانگان افزایش پیدا کرده است. از وی سؤال شد که آیا این خصومت از طرف یک گروه اجتماعی خاص اعمال می گردد، و وی در پاسخ اظهار داشت طبقات مختلف از طرف گروه های مختلف به ستوه آمده اند، یعنی ایرانی های طبقه پایین اجتماع از هجوم افسار گسیخته پاکستانی ها و هندی ها ناراحت بوده و بعضی از ایرانی های طبقه بالا به خصوص کسانی که دارای سوابق تحصیلی فرانسوی و اروپایی هستند با آمریکایی ها ضدیت پیدا کرده اند. الهی افزود بین تحصیل کردگان در آمریکا و ایرانی هایی که در اروپا و به خصوص فرانسه درس خوانده اند مبارزه ای واقعی برای به دست گرفتن قدرت در نهادهای دانشگاهی آغاز شده است.» شما می توانید منتظر ضربه خوردن از طرف هواداران اروپا باشید، ولی آن را جدی تلقی نکنید، زیرا ایرانی های آمریکایی در حال پیروز شدن هستند.


استمپل





بررسی طرز فکر ایرانیان در قبال افزایش حضور بیگانگان در ایران


مصاحبه گوردون وینکلر با دکتر کامبیز محمودی، معاون مدیر کل رادیو و تلویزیون ملی ایران در دفتر کارش در تاریخ


8 آوریل 1976


کامبیز گفت برخلاف دو یا سه سال گذشته اکنون نسبت به حضور بیشتر خارجی ها در ایران آگاه تر است.


اما هنگامی که از وی خواسته شد که به ذکر ملیت ها بپردازد، وی از کره ای ها پاکستانی ها، هندو ها و فیلیپینی ها یاد نمود. وی گفت که قبلاً سکنه خارجی ایران را تنها آمریکایی ها تشکیل می دادند، اما طی دو سال گذشته هجوم آسیایی ها به ایران افزایش یافته و او و دوستانش به این مسئله واقف هستند.


وی خاطرنشان ساخت که گویا حدود 3/000 پزشک هندی در استان های مختلف ایران مشغول به کار هستند، و بسیاری نیز در مورد رفتار این پزشکان ابراز نگرانی کرده اند. وی گفت بعضی از ایرانی ها معتقدند که تأثیر عمده یک پزشک بر زندگی فردی می تواند جنبه تأثیر فرهنگی نیز پیدا کند، وی گفت بعضی ها نگران این هستند که مبادا روستاییان انگلیسی را با لهجه هندی و پاکستانی در روستاهای کشور فرا گرفته و به کار برند.


کامبیز گفت حدود 50/000 آمریکایی در ایران به سر می برند، ولی وقتی به او گفته شد که تعداد آنها معادل نیمی از این رقم است شگفت زده شد. وی گفت می تواند یک ایرانی را از یک خارجی تشخیص دهد، ولی تشخیص آمریکایی از انگلیسی یا کانادایی، آلمانی و یا فرانسوی برایش دشوار است.


وی گفت حضور خارجی ها تأثیر چندانی بر زندگی وی ندارد، اما شکی نیست که مردم به این نتیجه رسیده اند که خارجی ها باعث افزایش اجاره بها شده و باعث کمبود خدمتکاران داخلی شده اند. با این حال وی گفت آمریکایی ها هسته اصلی موضوع را تشکیل نمی دهند. وی گفت البته در گذشته این طور نبود چون آمریکایی ها بخش اصلی حضور بیگانه را تشکیل می دادند اما امروزه ایرانی ها مسئله افزایش اجاره بها را به گردن کل خارجی ها و ایرانی هایی که حاضرند هر اجاره بهایی را بپردازند، می اندازند.


هنگامی که در مورد تسهیلات ویژه خارجی ها از وی سؤال شد، کامبیز فورا نام کلوپ آلمان ها را به میان


ص: 782





آورد (و این امر نیز طبیعی است چون این کلوپ در سمت دیگر خیابان محل کار وی قرار دارد)، و به طرزی ابهام آمیز از کلوپ پارس آمریکا یاد نمود. وی ظاهرا از وجود حوزه خلیج بی خبر بود.


هنگامی که در مورد رادیو و تلویزیون صحبت آغاز شد، کامبیز گفت ایرانی ها هیچ گونه انتقادی نسبت به حضور تلویزیون نیروهای آمریکا نداشته و شکوائیه ها و انتقادات اصلی از طرف ترک ها، پاکستانی ها، و دیگر مقامات رادیویی که به ایران سفر می کنند مطرح شده است. وی گفت حتی مقامات پخش خبر آمریکایی که به ایران سفر کرده اند، نیز در حضور وی سؤالاتی را در مورد نقش این تلویزیون مطرح کرده اند.


کامبیز گفت بیاد ندارد که واقعه ناخوشایندی بین ایرانی ها و خارجی های مقیم آنجا رخ داده باشد ولی بین کارمندان خارجی تلویزیون ملی ایران چند رویداد به وقوع پیوسته بود. وی گفت به طور مثال آنها مجبور شدند یک انگلیسی را به خاطر وارد کردن حشیش به داخل محوطه اخراج کنند و او می دانست که بعضی از اساتید دانشگاه های کالیفرنیای جنوبی بایکدیگر عناد دارند ولی در رابطه با ایرانی ها مشکلی وجود نداشت. کامبیز در ادامه گفت که مشکلات مربوط به وجهه آمریکایی ها چندین سال قبل از این وجود داشته است. وی گفت مطمئن است تعداد کنونی آمریکایی ها در این کشور بیش از گذشته است، اما پس از آن که آژانس آمریکایی توسعه بین الملل، برنامه های خود را در اینجا آغاز کرد صدها آمریکائی را وارد ایران نمود که اکثرشان افراد فاقد آداب معاشرت و تحصیلات لازم بودند. وی گفت این افراد تا حدودی وجهه آمریکایی ها را لکه دار کرده و در نتیجه آن بین کارمندان ایرانی و سران آمریکایی ادارات اصطکاک هایی پدید آمد. وی گفت این وجهه منفی چند سال پس از پایان برنامه آژانس نیز ادامه داشت، ولی ظاهرا در حال حاضر به طور کامل فروکش کرده است. وی گفت شاید آمریکایی هایی که اکنون به ایران آمده اند با گذشتگان فرقی دارند یا «ما ایرانی ها جهانگرا تر و مترقی تر شده و طرز فکرمان عوض شده است.» کامبیز به هیچ وجه با تفکیک محل زندگی آمریکایی ها و یا خارجی های دیگر در ایران موافق نیست. وی گفت یک جامعه تصنعی اوضاع را وخیمتر خواهد کرد و حضور خارجی ها را آشکارتر، وی گفت «شما با این: کار آماج هایی را برای انتقاد فراهم می آورید و بهتر است بدانید که فرهنگ ما ضرروت امتزاج افراد را ایجاب می نماید.» وی یادآور شد که تمام بازرگانان خواستار ایجاد چنین جامعه ای هستند: «با وجود اینکه شما کمیسری مخصوص خود را دارید، بازرگانان احساس می کنند که وجود جامعه خارجی ها به کسب و کار آنان رونق بخشیده است در صورتی که اگر شما یک گروه خارجی را در یک محل خاصی اسکان دهید و فروشگاه های نیز برای آنان ایجاد کنید، بازرگانان متوجه خواهند شد که فرصت های مهم تجاری خود را از دست داده اند.» وقتی که از وی سؤال شد که آیا در رابطه با شهرهای کوچکتر نیز همین عکس العمل را نشان میدهد وی پاسخ داد: «قطعا.» در حین صحبت پیرامون امکان دو برابر یا سه برابر شدن جوامع آمریکایی یا خارجی در ایران کامبیز اظهار داشت که در آن صورت نمی داند چه عکس العملی پدید خواهد آمد. «با این حال اگر قرار است این کار صورت پذیرد، بهتر است گام هایی بردارید تا ورود این افراد به ایران به سهولت صورت پذیرد.» وی گفت یکی از این گامها آشناسازی جدی این افراد با ایران است که باید پیگیری شود.


در راه رسیدن به این هدف، بنا به گفته کامبیز، تلویزیون ایران در حال ساختن 9 فیلم است. پنج فیلم (در زمینه جغرافیا مردم، زن، فرهنگ ما قبل از اسلام، فرهنگ بعد از اسلام تا سال 1800) ساخته شده و


ص: 783




چهار حلقه فیلم دیگر تا آخر تابستان جاری به پایان خواهد رسید. این فیلم ها صرفا جهت استفاده در 18 کالج و دانشگاه آمریکایی که دروس مربوط به ایران و زبان فارسی را تدریس می کنند، تهیه می شوند.


در نتیجه گفتگوهای قبلی بین من و کامبیز در این مورد، وی گفت از تولیدکنندگان این فیلم ها خواسته است که با آژانس اخبار آمریکا در واشنگتن تماس بگیرند، تااین فیلم ها در جلسات معارفه مورد استفاده قرار گیرند. وی گفت تعدادی از این فیلم ها در آمریکا آزمایش شده و نتایج به دست آمده موفقیت آمیز بوده است. وی گفت با وجود اینکه این فیلم ها مختص دانشگاه ها علی الخصوص در سطح دوران لیسانس ساخته شده اند، ولی توجه بسیاری از افراد تحصیلکرده را نیز به خود جلب کرده اند.




منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 6 - کتاب 6 - صفحه 752
تصاویر سند

    زمان یافت نشد!

سند قبلی سند بعدی
(Touch - Russ) (کاپیتان) هالینگ ورث (یو. ان. فسیل / ا- م) 13آبان 57 17 شهریور ARMISH - MAAG C.E.O CAP FY 80 CAP FOR IRAN IBEX ”رادار پرنده“ MAAG ODC ODCFSN PPNF [تسلیحات] آمریکا [تسلیحات] به کشور ثالث a commerical Action program d v «الکترونیک دیتا سیستمز» ، شط العرب آ»ریکا آتشبار هاوک آدرسهای مسکونی آدلسیک جاسوس سیا آدمیرال ترنر آذربایجان آذربایجانی ها آذری قمی آر. آی. بیکر آرام خاچاتوریان آرامکو آرمان فلسطین آرمیش آرمیش مگ آرمیش مگ بعد از انقلاب آریانپور آزادی بیان آزادی بیان سیاسی آزادی تشکیلات حزبی و فعالیتهای سیاسی آزادی زنان آزادی زندانیان آزادی زندانیان سیاسی آزادی سیاسی آزادی مطبوعات آزادی مطبوعات ایران آزادی های سیاسی آزادی های سیاسی شاه آسوشیتدپرس آسیب پذیری های تنگه هرمز آشوب آشوب در تیریز آشوب های اصفهان آشوب های خوزستان آشوب های داخلی ایران آغاجاری آغاز سال تحصیلی 58 در ایران آقا و خانم شاویک آقاخان بختیار آقای انتظام آقای بهزادنیا آقای داریوش همایون آقای سپهبدی آقای عباس اسلامی آقای لینگن آقای مجلومیان آقای پاولنکو آقای پیشوائی آقای کارول آقای کاساتکین آقای کلاک آل صباح آل عُصفور آلمان شرقی آلمان غربی آلودگی هوا آلکسی لئونیدویچ ورونین، آمادگی عملیاتی نیروی دریایی آمادگی فتی نیروی دریایی آمریکا آمریکا ستیزی آمریکاستیزی آمریکای لاتین آمریکایی مست آمریکایی ها آمریکایی های مقیم ایرا آمریکاییان آمریکاییها در ایران آمریگا آموزش انگلیسی ابزار جنگ نرم آمریکایی آموزگار آموزگار وزیر مختار در امور اقتصادی، سفارت ایران در واشنگتن آناتولی سازانوف دبیر سوم سفارت شوروی آناتولی لاورنتیف، از ایران آنتون آر. گنز آنتونی کمپبل آهرن رئیس قرارگاه جاسوسی سیا در ایران آوارگان افغانی در پاکستان آژانس ارتباطات بین المللی آژانس ارتباطات جهانی آژانس اطلاعات دفاعی آژانس اطلاعاتی دفاعی آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع آژانس ایران و آمریکا آژانس بین المللی ارتباطات آژانس خبری پارس آگاه کاردار ایران در آمریکا آی. وی. سادچیکف آیت الله بهشتی آیت الله حسن قمی آیت الله خادمی اصفهانی آیت الله خمینی آیت الله خویی آیت الله ربانی شیرازی آیت الله روحانی آیت الله سیدرضی شیرازی آیت الله سیدمحمود طالقانی آیت الله شریعتمداری آیت الله شیخ شبیر خاقانی آیت الله صادق خلخالی آیت الله طاهری اصفهانی آیت الله طباطبایی آیت الله طبسی آیت الله قمی آیت الله لاهوتی آیت الله منتظری آیت الله گلپایگانی آیت اللّه حاج آقا رضا زنجانی آیت اللّه حسین علی منتظری آیت اللّه خاقانی آیت اللّه خوئی آیت اللّه دستغیب آیت اللّه روح اللّه خمینی آیت اللّه روح اللّه موسوی خمینی آیت اللّه زنجانی آیت اللّه سید عبداللّه شیرازی آیت اللّه سید محمود طالقانی آیت اللّه سید کاظم شریعتمداری آیت اللّه شمس آبادی آیت اللّه شیرازی آیت اللّه طالقانی آیت اللّه قدسی آیت اللّه قدوسی آیت اللّه محمد تقی قمی آیت اللّه محمدتقی قمی آیت اللّه میلانی آیت اللّه کاظم شریعتمداری آیت اللّه یحیی علامه نوری آیت شریعتمداری آینده آمریکا در ایران آینده انقلاب آینده ایران آینده رابطه ایران و آمریکا آینده روابط ایران و آمریکا آینده روابط ایران وآمریکا آینده شاه و ایران آینده قدرت در انقلاب آیورلوکاس ا وزیر علوم، پژوهش های علمی و آموزش عالی ا.س.باخاش ابراهیم تیموری ابراهیم خواجه نوری ابراهیم مکلا ابراهیم یزدی ابراهیم یزدی شهروند آمریکا ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه ابوالحسن بنی صدر ابوالحسن سعادتمند ابوالفتح محوی ابوالقاسم صادق، مدیرکل جدید مطبوعات خارجی وزارت ارشاد ابوالقاسم نجم ابوشریف ابوظبی ابونصر عضد اتاق بازرگانی ایران - آمریکا اتباع آمریکا اتباع آمریکایی اتباع آمریکایی و انگلیسی اتباع شوروی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی آلکسی ولادیمیرویچ رومانف اتحاد جماهیر شوروی اتحاد شوروی اتحادیه سوسیالیست اتحادیه عرب اتحادیه نیروهای جبهه ملی اتکا به نفت اجازه ورود کشتی های آمریکایی اجتماعی بعد از انقلاب در تهران اجتهاد اجلاس اعراب اجلاس اقتصادی بن اجلاس امنیتی خلیج [فارس] اجلاس جنبش غیرمتعهدها اجلاس طائف اجلاس غیرمتعهد ها اجلاس غیرمتعهدها اجلاس نخست وزیران کشورهای خلیج فارس اجلاس نفتی طائف اجلاس نهضت غیرمتعهدها اجلاس وزیران خارجه خلیج فارس اجلاس وزیران کشورهای خلیج احتمال کودتای ارتش احزاب اسرائیل احزاب سیاسی احزاب سیاسی اسرائیل احزاب سیاسی در ایران احزاب کمونیست اروپا احساسات ضد آمریکایی احساسات ضدآمریکایی احساسات مذهبی احسان نراقی احمد آذری قمی احمد احمدی احمد بن سیف آل ثانی احمد بنی احمد احمد تارخ احمد تهرانی احمد خمینی احمد رئوف النقیب احمد سویدی، وزیر خارجه امارات متحده عربی احمد عبدالنبی مکی سفیر عمان در آمریکا احمد قریشی احمد معمارزاده وزیر بازرگانی احمد مفتی زاده احمد میرفندرسکی احمد میرفندرسکی سفیر در اتحاد جماهیر شوروی احمد میرفندرسکی معاون وزیر امورخارجه احمد میرفندرسکی، مدیر کل امور سیاسی، وزارت امورخارجه احمد ناظمی وزیر مشاور در امور پارلمانی احوال آیت اللّه خمینی اختیارات قضایی آمریکا در ایران اخراج جاسوس اخراج خبرنگار تایمز اخراج خبرنگار نیویورک تایمز اخراج خبرنگاران آمریکایی اخراج خبرنگاران ان. بی. سی و روابط ایران و آمریکا اخراج خدمه فیلمبرداری شبکه ان. بی. سی اخراج رورنامه نگار اخراج روزنامه نگار آمریکایی اخراج فرمانده نیروهای محافظ سفارت اخراج گزارشگر آمریکایی اخوان المسلمین اداره مهاجرت ادوارد جی. گنین نام رمز آدمیرال ترنر رئیس ادیا دانون ادیان در ایران ارامنه ارامنه ایران ارتباط ایران و آمریکا ارتباط با آمریکا ارتباط با اسرائیل ارتباط با سیا ارتباط سرّی ارتباط سیاسی ارتباط پاکستان و آمریکا ارتش ارتش آمریکا ارتش آمریکایی ارتش انقلابی ارتش ایران ارتش ایران در خدمت اهداف آمریکا ارتش شاهنشاهی ارتش وابسته ارتشبد آر. ای. هایزر ارتشبد تدین ارتشبد جم ارتشبد خاتمی ارتشبد ربیعی ارتشبد رضا عظیمی ارتشبد طوفانیان ارتشبد غلامرضا ازهاری ارتشبد غلامرضا ازهاری نخست وزیر ارتشبد فردوست ارتشبد فریدون جم اردشیر زاهدی اردشیر زاهدی سفیر در ایالات متحده اردشیر زاهدی وزیر امورخارجه اردشیر مولوی اردلان وزیر دارایی اردلان وزیر دارایی دولت موقت اردن اردکان ارزش دلار ارزیابی اوضاع سیاسی ایران 1348 ارزیابی اوضاع سیاسی در ایران ارزیابی تهدیدات علیه سفارت ارسنجانی ارنی بوش، نماینده آرکو اروپا اروپای شرقی ارکی هویتینن دیپلمات فنلاندی ازهادی ازهاری اس دی ارن / 1(بهرام بهرامی) اس دی ترانزیت جاسوس سیا اس دی کت/1 اس. ان. تاگاشف اس. دی. ارن/ 1 (الف / 1) اس. دی. ارن/1 اس. دی. ارن/ا. اس. دی. اسلیپری اس. دی. اسلیپری / 1 اس. دی. بیپ/1 اس. دی. ترامپ / 1 اس. دی. ترامپ / ا اس. دی. ترامپ جاسوس دوجانبه اس. دی. ترانزیت اس. دی. ترانزیت (ت - ا) جاسوس سیا اس. دی. تندرا/1 اس. دی. تندرا/ا اس. دی. جانوس/13 اس. دی. جانوس/27(رزم آرا) اس. دی. جولپ اس. دی. جولپ / 1 اس. دی. جولپ / 1 (مجید دوامی) اس. دی. راتر اس. دی. راتر /4- خسرو قشقایی اس. دی. رایت اس. دی. فورگیو اس. دی. فورگیو / 1 اس. دی. فورگیو جاسوس سیا اس. دی. فیکل اس. دی. فیکل، اس. دی. لور اس. دی. لور / 1(بنی صدر) اس. دی. لور/ 1 (ابوالحسن بنی صدر) اس. دی. لور/1 (بنی صدر) اس. دی. لیدر / 1 ( جواد علامیر) اس. دی. مارکت /1(علی سیف پور فاطمی) اس. دی. ولید/1 اس. دی. پروب اس. دی. پروب(مقدم مراغه ای) اس. دی. پروب/1 اس. دی. پلاد / ا(امیر انتظام) اس. دی. پلاد 1/ اس. دی. پوتی اس. دی. پوتی/1 (حسن نزیه) اس.ترامپ جاسوس دوجانبه اس.دی. آپ بیت جاسوس سیا اس.دی. تندرا (ت/1) اس.دی. تندرا/ا شهریار کامبخش اس.دی. پلاد (امیر انتظام) اس.دی. کوئیک اس.دی.ارن اس.دی.ترامپ اس.دی.راتر/ 4 اس.دی.کوئیک/1 اس.دی.کوئیک/1 (ک/1) اسامی کابینه بختیار اسباب کشی آمریکاییان از ترس انقلاب استاد احمد آزرمی استاد اسد نظامی استاد علی محمدی، استالین استان خراسان استخدام بنی صدر استراق سمع استراق سمع خطوط تلفنی استراق سمع خطوط تلفنی فرمانده نیروهای محافظ سفارت استرداد شاه مخلوع استرنر استعفای اعضای مجلس استعفای شورای سلطنت استعفای مجلس استعفای نخست وزیر استعمار استعمار مجدد استفاده از ارتش ایران برای اهداف منطقه ای آمریکا استفان آر. گرومان استقبال از امیر انتظام استقلال قوه قضاییه استنکاف ارتش از شورای سلطنت استوارنامه استوسل استوسگو استولت فاز استپان گرومان، ایران شناس استیک نیکلاونا نرسسیان اسحاق رابین اسدالله علم اسدالله مبشری مدیریت جدید کیهان اسداللّه صنیعی وزیر جنگ اسداللّه علم، وزیر دربار اسداللّه مبشری اسداللّه موسوی اسداللّه نصر اصفهانی، استاندار استان فارس اسرائیل اسرائیل در ایران اسرائیل در خاورمیانه اسرائیل در کردستان عراق اسرائیل و تحولات ایران اسرائیلی ها اسلام در ایران حکم فرماست اسلام زبانی است غنی اسلحه اسم رمز اسماعیل الشوری اسماعیل ریاحی سفیر در هلند اسماعیل عبدالوها اسناد اسناد جاسوسی اسناد جاسوسی سیا اسناد لانه جاسوسی آمریکا اسناد گزارش جاسوسی اسپهبدی اسپولنیکف، ویکتور ان اسکندری اسکندری رهبر حزب توده اشراقی اشرف اشرف عبداللطیف غوربال سفیر مصر در آمریکا اشغال سفارت اشغال سفارت آمریکا اشمیت اصابت گلوله آر.پی.جی. 7 به ساختمان های شهر نقده اصفهان - کرمانشاه - ایلام اصلاح در گزارش حقوق بشر اصلاح قانون اساسی کویت. اصلاحات ارضی اطاق بازرگانی ایرانامام خمینی اطلاع از ایران اطلاعات خمینی اطلاعات درباره بسته پشتیبانی 5 میلیون دلاری اطلاعات دریایی اطلاعات دیپلمات های شوروی در ایران اطلاعات سیاسی اطلاعات عمومی سیستم نظامی انقلاب اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا اطلاعات نظامی اطلاعات و امنیت اطلاعات. تی. دبلیو. الویتور اطلاعیه امام خمینی برای 13 آبان اطمینان خمینی اظهار نظر ونس در مورد ایران اعتراض به اعدام ها اعتراض دانشجویان اعتراض های دانشجویی اعتراض های کارگری اعتراضات اعتراضات اقوام سنی اعتراضات کارگران اعتصاب اعتصاب افسران (همافران) اعتصاب ایران ایر اعتصاب در ایران ایر اعتصاب در شرکت هواپیمایی ایران اعتصاب در صنعت نفت ایران اعتصاب در هواپیمایی اعتصاب عمومی اعتصاب کارخانه آرد اعتصاب کارکنان شرکت نفت اعتصابات اعتصابات اصلی اعتصابات در تهران اعتصابات سراسری اعتصابات سیاسی اعتصابات شرکت نفت اعتصابیون اعتیاد اعدام انقلابی منصور اعدام ها اعدام ها در ایران اعدام ها و حقوق بشر اعدام های انقلابی اعدام های اول انقلاب اعراب اعراب خلیج فارس اغتشاشات اغتشاشگران اف - 14.ها اف 4 اف. ای. ساولچنکف افراطی ها افسر ارتش شوروی در تهران افسر اطلاعاتی شوروی افسر ساواک افسران ایرانی وابسته به آمریکا افشار قاسملو افغانستان افغانی افغانی ها افکار یک طبقه متوسط ایرانی اقامت شاه در آمریکا اقتصاد اقتصاد آمریکا اقتصاد اسرائیل اقتصاد اسلامی اقتصاد ایران اقتصاد ایران بازار خوب آمریکایی اقتصاد جهانی اقتصاد مشکل انقلاب اقتصاد پاکستان اقتصاد پهلوی اقتصادی ایران بعد از انقلاب اقتصادی ترکیه اقتصادی پاکستان اقدامات تروریستی اقدامات خمینی علیه مطبوعات اقدامات شرکت گرومن در رابطه با ایران بعد از انقلاب اقدامات ضدآمریکایی اقدامات علیه اتباع آمریکا اقذامات ضد آمریکایی اقلیت ها اقلیت ها در ایران اقلیت های ایران اقلیت های قبیله ای اقلیت های قومی و مذهبی اقلیت های مذهبی اقلیت های مذهبی در ایران اقیانوس هند اقیانوس هند، ال. آر. بورشل ال. بروس لینگن ال. بروس لینگن کاردار موقت سفارت آمریکا ال. پی. گامین الجزایر الجزیره القانیان الله طالقانی اللهیار صالح الهیار صالح الک نیکلاس الکساندر پوپوف سفیر بلغارستان الکساندروف الکساندروویچ لووچنکو الکسیس دتوکویل الیزاواتا آر. پی. جاورونکف ام. جی. بارج ام. جی. بریج ام. جی. ماریتر ام.جی. بارج / 1 امارات متحده عربی امام جمعه تهران امام خمینی امام موسی صدر امتیازهای استخدامی امرادا - هس ارزنه امریکا امل امل گروه شبه نظامی شیعه املاک سفارت آمریکا امنیت آمریکاییان امنیت آمریکاییان ساکن تهران امنیت آمریکاییها امنیت اجتماعی امنیت اسرائیل امنیت بخش کنسولی امنیت تأسیسات نفتی امنیت تنگه هرمز امنیت خلیج فارس امنیت داخلی امنیت در تنگه هرمز امنیت سفارت امنیت شاخ آفریقا امنیت منطقه خلیج فارس امنیت پرسنل امریکایی در ایران امنیتخلیج فارس امور داخلی ایران امور داخلی قدرت پهلوی امپریالیست امپریالیسم امپریالیسم آمریکا امپریالیسم جهانخوار آمریکا امیر انتظام امیر حسین ربیعی امیر خلیفه بن حمد آل ثانی امیر طاهری سردبیر روزنامه کیهان امیر عباس هویدا وزیر دربار امیر قاضی امیر قطر امیر هوشنگ اربابی امیرامان اللّه بزرگ ایل دره شویی امیرانتظام امیرانتظام سفیر جدید ایران در سوئد امیربهمن باقری امیرحسین امیرپرویز امیرخسرو افشار قاسملو وزیر امورخارجه امیرعباس هویدا امیرعباس هویدا نخست وزیر امیرقاسم معینی وزیر کار و امور اجتماعی امیرقاسم معینی، وزیر کشور امیرناصر دیبا امین رئیس جمهور افغانستان امین غنی انتخابات انتخابات آزاد انتخابات جدید انتخابات ریاست جمهوری و مجلس انتخابات مجلس انتقال ذخایر و خوار و بار ارتش آمریکا انتقال سلاح به خلیج فارس انتقال لوازم یدکی فرودگاه دالاس انتقال وسایل مخابراتی نظامی آمریکا، انجمن اسلامی دانشجویان وطن پرست افغانی در هند انجمن ایران و آمریکا انجمن ایران و آمریکا در شیراز انجمن ایران و آمریکا، انجمن ایران و امریکا، مشهد انجمن خدمات خارجی آمریکا انجمن های کرد انجمن کارمندان آمریکا در تهران انجمن کردی در استکهلم انحاد در مقابل شوروی انحراف روشنفکران انحلال ساواک انحلال مجلس انرژی اتمی انرژی خورشیدی انرژی شوروی انرژی هسته ای انرژی هسته ای پاکستان انرژی و نفت اسرائیل انقلاب انقلاب اسلامی انقلاب اسلامی چالش سیستم امپریالیسم انقلاب ایران انقلاب در تبریز و اصفهان انقلاب در تهران و شیراز انقلاب سفید انقلاب شاه و مردم انقلاب علیه سرمایه داری انقلاب فوریه انقلاب و مشکلات پیش رو انقلابیون انقلابیون نزدیک به آمریکا انور سادات انگلیس اهداف آمریکا در ایران اهداف سیاسی آمریکا در ایران اهرن اوضاع اجتماعی اوضاع اصفهان اوضاع امنیتی ایران اوضاع امنیتی سفارت آمریکا در تهران اوضاع ایران اوضاع تجاری رو به بهبود ایران اوضاع داخلی ایران اوضاع سیاسی اوضاع سیاسی بعد از انقلاب اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران انقلابی اوضاع سیاسی و اجتماعی شیراز و اصفهان اوضاع پس از انقلاب اوضاع پولی ایران بعد از انقلاب اوضاع کرمانشاه اوپک اُپک اپتولاسیون اچ. ای. ولادیمیر یروفیف سفیر شوروی اچ. ای. ژاک پری اکبر اعتماد رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اکتشافات معدنی ای. ان. تام لینسون ای. ان.تاملینسون ای. ای مارتین ای. زی. ویوید ای. کی. فدولف ای. کی. فدولف، ایالات متحده آمریکا ایتالیا ایتیوپی ایجاد ثبات در ایران ایدئولوژی اسلامی انقلابی ایدئولوژی ایرانی ایران ایران انقلابی ایران ایر ایران بازار فروش ایران مدرنیزه ایران و اسرائیل ایران و خلیج فارس ایران و عراق ایران و همسایگان منطقه ایرانشناسی علمی ابزار نفوذ فرهنگی ایرانیان در ایالات متحده ایراهیم یزدی ایرج اسکندری رهبر حزب توده ایرج وحیدی وزیر نیرو ایرج وحیدی وزیر کشاورزی ایرج وحیدی،وزیر آب و برق ایرج کی نژاد مدیرعامل کمپانی سرمایهگذاری ایرانی ایز ایران ایل قشقایی ایلن نیکلایویچ پتروفسکی- کنسول سفارت شوروی، ایمنی هوایی در ایران اینگرسل اینگوستراخ ایوان پسکوف با خاندان پهلوی بابک زهرایی بار نخست وزیر فرانسه بارزانی باری رزن بازار سیاه بازار سیاه کویت بازار محصول آمریکایی بازاری ها و ملاها بازاریان بازاریان سرشناس بازاریها بازدید از مؤسسه تلویزیون و سینما بازرسی کامل صحرایی بازرگان بازرگان و یزدی بازرگانی ایران و آمریکا بازرگاه بازگشایی دانشگاه ها بازی انتظار بازی قدرت حزب رستاخیز باشگاه مهرگان باقر مستوفی باقر کاتوزیان وزیرکار و اموراجتماعی بانک توسعه صنایع و معادن ایران بانک صادرات و واردات در ایران بانک عمران، بانک فدرال رزرو آمریکا بانک مرکزی بانک مرکزی ایران بانک ملی بحران های امنیتی بحران های سیاسی بحرین بختیار بختیار در پاریس بختیار و خمینی بختیاری بخش ارتباطات و بایگانی سفارت بخش اقتصادی - مالی بخش امور اقتصادی / بازرگانی بخش امور کنسولی سفارت بخش سیاسی سفارت آمریکا در ایران بخش عملیات خدمات عمومی سفارت بخش کشوری (ایران) سفارت بداللّه انتظام برادهانسون برت ویلمن برخورد امام خمینی با مخالفین برخورد با اعتراضات شیعیان بحرین برخی جزئیات درباره قانون اساسی برخی حوادث کرمانشاه برنامه 17 ماده ای برنامه FOCUS برنامه PEACE SKY برنامه PEACE ZEBRA برنامه اقتصادی برنامه برای حضور در ایران برنامه بودجه برنامه خریدهای خارجی ایران برنامه خریدهای نظامی خارجی برنامه خریدهای نظامی خارجی ایران برنامه عمرانی برنامه فولبرایت برنامه های اقتصادی برنامه های فرهنگی سفارت برنامه های مخالفین شاه برنامه های مستشاری آمریکا برنامه پشتیبانی نظامی دولت آمریکا بروس لینگن بروس لینگن کاردار موقت بروس ونس بروستر بروکراسی برژنف برژینسکی برگشت به ایران برگشت خمینی برگشت خمینی به ایران بسط مصونیت به بستگان مستشاران بعث بغداد بقای سلطنت بلوچ ها در پاکستان بلوچستان بلوچستان پاکستان بلوک کمونیست بلوکه شدن پول های ایران بلوکه کردن اموال ایران بمب گذاری بنادر ایران بنادر و گمرکات بنت بندر خمینی بندر و گمرکات بندر پهلوی بنسون، معاون وزارت امور خارجه آمریکا بنی اسدی بنی صدر بنی صدر جاه طلب بنی صدر خود فروخته بنیاد تولستوی بنیاد مستضعفین بنیاد پهلوی بنیادگرایی اسلامی بهائی ها بهائی ها در شیراز بهایی ها بهایی های ایران بهرام بهرامیان (اس. دی. ارن /1) بهرام چوبین بهزادنیا بهشتی بهشهر بهمن امینی بهمن شاهنده بوئینگ 747 بودجه 1980 - 1979 ایران بودجه تسلیحاتی بودجه وزارت دفاع آمریکا بورس تحصیلی بورسیه نخبگان راه نفوذ بوروکراسی بگین بی بی سی بی ثباتی امنیت در ایران بی نظیر بوتو بی کاری گسترده بعد از انقلاب بی. اف. گودریچ بیانات ضد آمریکایی بیدن کوپف بیمارستان بیمارستان ارتش آمریکا بیمارستان شاه رضا بیمارستان صلیب سرخ شوروی بیمارستان مسیحیان بیمه سرمایه گذاری در ایران تأسیسات آی- هاوک در دوشان تپه تأسیسات امنیتی تئوری «دست مخفی» تاراج منابع ملی تاراسف تاسوعا و عاشورا تام اهرن تامست تانک تاکتیک ضدآمریکایی تاگاشف تبادل اطلاعات تبادل اطلاعات جاسوسان سیا و موساد تبادل دانشجو و استاد با آمریکا تبریز تبریز بعد ار انقلاب تبعید تبعید حضرت امام (ره) به ترکیه تبعید خمینی تبلیغ انقلاب تتظاهرات عاشورا 57 تجارت خاندان پهلوی تجدد غربی و اسلام تجزیه ایران تجزیه سیاسی تجزیه طلبان تجزیه و تحلیل اقتصادی - تجاری تجهیزات نظامی تجهیزات پشتیبانی زمینی موشک های تاو AH-1J برای ایران تحریم آمریکا تحصن دانشگاه تهران تحلیل اسلامی شدن ایران تحلیل اقتصادی اسرائیل تحلیل امنیتی تحلیل انقلاب تحلیل انقلاب اسلامی تحلیل انقلاب ایران توسط اسرائیل تحلیل اوضاع اجتماعی ایران تحلیل اوضاع اقتصادی تحلیل اوضاع ایران تحلیل اوضاع سیاسی تحلیل اوضاع سیاسی و اجتماعی تحلیل اوضاع سیاسی پس از انقلاب تحلیل تظاهرات عاشورا تحلیل حکومت پهلوی تحلیل رابطه جمهوری اسلامی و شوروی تحلیل رابطه نفتی ایران و اسرائیل تحلیل روحانیت تحلیل رژیم شاه تحلیل سیاست خارجی انقلاب تحلیل سیاسی تحلیل شخصیت امام خمینی تحلیل عملکرد رژیم شاه تحلیل قدرت امام خمینی تحلیل قدرت سیاسی در اسرائیل تحلیل مطبوعات ایران تحلیل و گزارش تحلیل وضعیت ایران تحلیل وضعیت شاه تحلیل وضعیت مالی حکومت پهلوی تحلیل وقایع انقلاب تحلیل گران سیاسی تحلیلی از برخی ابعاد انقلاب تحولات انقلاب تحولات انقلاب (حکومت نظامی) تحولات انقلاب اردیبهشت 58 تحولات انقلاب اسفند 57 تحولات انقلاب در اصفهان تحولات انقلاب در اصفهان اردیبهشت 58 تحولات انقلاب در اصفهان و بوشهر تحولات انقلاب در تبریز تحولات انقلاب در تبریز و قم تحولات انقلاب در تهران تحولات انقلاب در تهران و تبریز تحولات انقلاب در جنوب ایران تحولات انقلاب در زاهدان تحولات انقلاب در قم تحولات انقلاب در مشهد تحولات انقلاب در مناطق نفتی تحولات انقلاب در کرمان تحولات انقلاب در کرمانشاه تحولات انقلاب در کرمانشاه اردیبهشت 58 تحولات انقلاب در گرگان تحولات انقلاب فروردین 58 تحولات ایران تحولات جاری در مناطق نفتی تحولات سیاسی تحولات نظامی در ایران بعد از انقلاب تحولات و وضعیت ایران تحویل سلاح تداوم سلطنت پهلوی ترانزیت ترس آمریکا از ضد آمریکایی شدن ارتش ترس ارتباط بازار و مذهبیون ترس از اقامت شاه ترس از اقامت شاه در آمریکا ترس از انقلاب ترس از بازگشت شاه ترس از حمله به سفارت ترس از دزدیده شدن شاه در بیرون ایران ترس از روحانیت شیعه ترس سرمایه داران از انقلاب ترس شاه ترس و هرج و مرج در اعضای سفارت آمریکا ترنر رئیس سیا ترور آمریکایی ها ترور آیت الله طباطبایی در تبریز ترور آیت الله مطهری ترور اتباع امریکا ترور امام خمینی ترور در ایران ترور شهید مهدی عراقی تروریسم ترک ترکمن ترکیه ترکیه و عراق تری گراهام تسخیر لانه جاسوسی تسلیحات آمریکایی تسلیحاتی شوروی و اروپای شرقی تشریح وضعیت ایران آبان 58 تشریح وضعیت ایران آذر 57 تشریح وضعیت ایران اردیبهشت 58 تشریح وضعیت ایران تیر 58 تشریح وضعیت ایران خرداد 58 تشریح وضعیت ایران دی 57 تشریح وضعیت ایران شهریور 58 تشریح وضعیت ایران مرداد 58 تشریح وضعیت ایران مهر 58 تشریح وضعیت تهران خرداد 58 تشریح وضعیت سیاسی ایران مرداد 58 تشریح وضعیت مشهد دی 57 تشریح وضعیت نجف آباد آذر 57 تشریفات کنسولگری تشنج بین ایران و عراق تشکر از امیرانتظام تشکیل دادگاههای نظامی در ایران تشکیل شوراهای محلی تصفیه دانشگاه تضعیف روحانیت تظاهرات تظاهرات احتمالی چپی ها تظاهرات اطراف سفارت تظاهرات انقلاب تظاهرات بدون تنش تظاهرات به نفع شاه تظاهرات خیابانی تظاهرات دانشگاه تظاهرات در استان خوزستان تظاهرات در تهران تظاهرات در مقابل حکومت ازهاری تظاهرات در مقابل سفارت آمریکا تظاهرات در مقابل سفارت آمریکا، تهران تظاهرات در مکه تظاهرات ضد آمریکایی تظاهرات ضد عراقی تظاهرات ضدآمریکایی تظاهرات ضدآمریکایی در اصفهان تظاهرات عاشورا تظاهرات علیه دولت ایالات متحده آمریکا تظاهرات قم تظاهرات مذهبی تظاهرات مردم تبریز تظاهرات مردم در دانشگاه تظاهرات مردمی تظاهرات منطقه کرانه غربی تظاهرات موگادیشو تظاهرات همافران تظاهرات و اعتراض تظاهرات و شعارنویسی ضدآمریکایی تظاهرات کریسمس تظاهرکنندگان تظاهرکنندگان در داخل محوطه سفارت تعدیل مواضع منطقه ای شاه تعطیلات عید میلاد مسیح تعطیلی مطبوعات تعمیر هواپیما تغییر کانال های ارتباطی تفاهم تسلیحاتی بین ایران و آمریکا تفاوت انقلاب با ملی شدن نفت تفکرات دکتر شریعتی تقاطع روزولت تقسیم قدرت در انقلاب تقسیم قدرت در ایران تقوی سالاری تقی توکلی تقی ریاحی تقی نوصادقی تل آویو تلاش برای براندازی انقلاب تلاش برای بقا آمریکا در ایران تلاش برای بقا در ایران تلاش برای تداوم تسلط تلاش برای ترور حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی تلاش برای حذف روحانیت از قدرت انقلابی تلاش رسانه ای علیه جمهوری اسلامی تلگراف تمامیت ارضی عراق تمایز بین دولت ایالات متحده و مردم آمریکا تمدن بزرگ تمدید دو ماهه مهلت ترخیص مشمولین برای ارتش تمدید قرارداد مستشاری نظامی تمهیدات گزارش دادن تمهیداتی برای سفارتخانه تمهیداتی برای گزارش دادن تنب بزرگ تنش تنفر از بیگانه تنگه هرمز تهدید آمریکاییها تهدید به اعتصاب در هواپیمایی کشوری تهدید به بمب گذاری سفارت آمریکا در تهران تهدید های امنیتی تهدیدات داخلی ایران تهدیدها آمریکا تهران تهران تایمز توافق بین کُردها تورج ناصری (اس. دی. کاراوی /1) تورم تورگوت اوزال، رهبر حزب رستگاری ملی تورگوت تولومن، توسلی توصیه های مربوط به سفر اتباع آمریکا به ایران توطئه کردستان توفانیان تولید نفت کویت توماس ام. فورگان توماس ل. اهرن توهین به آمریکا تک حزبی تکنسین ها و دلال های آمریکایی تیراندازی تیم نظامی ایران تیمسار توفانیان تیمسار جم تیمسار حسن طوفانیان تیمسار ربیعی تیمسار رحیمی تیمسار ریاحی تیمسار صفری تیمسار عزیزالله سیف[سید] امیر رحیمی تیمسار عزیزاللّه پالیزبان تیمسار فردوست تیمسار مخاطب رفیعی تیمسار مقدم وزیر نیرو تیمسار کاتوزیان تیمسار کوپال ثبات ایران ثبت سلاح جاستیس داگلاس جاسوس آمریکایی جاسوس اس. دی. اسلیپری / 1 جاسوس اس. دی. ترانزیت جاسوس الف - یو. ان. پولو / 1 جاسوس جمشید عمانی جاسوس در فیضیه جاسوس دنیزه حسین جاسوس ساش جاسوس سی. کی. کون جاسوس سیا جاسوس سیا اس. دی. فورگیو / 1 جاسوس سیا اس. دی. فیس / 1 جاسوس سیا در ارتباط با دولت موقت جاسوس سیا در میان نیروهای بختیار جاسوس سیا در کردها جاسوس سیمور لوین، با اسم مستعار پائول ویندسور جاسوس کرد سیا جاسوس کنیز مراد روزنامه نگار فرانسوی جاسوسان آمریکایی جاسوسان سیا جاسوسوی سیا در بین کردها جاسوسی جاسوسی ار ارکان جک.مت پهلوی جاسوسی از ایران جاسوسی از شوروی جاسوسی از مصر جاسوسی اقتصادی جاسوسی ام. جی. بارج / 1 جاسوسی سیا جاسوسی مستشاران جامعه اسلامی جامعه اطلاعاتی آمریکا جامعه اقتصادی اروپا جامعه ایران جامعه روحانیت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم جامعه یهودی ایران جامعه یهودیان جامعه یهودیان در ایران بعد از انقلاب جامعه یهودیت در ایران جاموتی جان استمپل مأمور سرویس خارجه جان دی. استمپل - سفارت امریکا، تهران جان دی. استمپل، مأمور سیاسی جان وستبرگ جان وسیور جان گلدن جان. دبلیو. بولینگ جان. دی. استمپل - سفارت آمریکا، تهران جان. دی.استمپل، دبیر اول سفارت آمریکا جانشینی ولیعهد جایزه استالین جایگزین شاه جبهه آزادی بخش ملی جبهه دموکراتیک ملی جبهه دمکراتیک ملی جبهه مدافعان قانون اساسی جبهه ملی جبهه ملی ایران جبهه ملی، جبههی مل جبهیه مل جبیهه مل جت‌های F- ۱۴ جدایی حکومت از مذهب جدایی سیاست از مذهب جذب استعدادهای ایرانی جرج ناتانسون جرج. دبلیو. لینک جریان روشنفکری جریان میانه‌رو جریان نفت خاورمیانه جریانهای سیاسی جریمه دیرکرد جزایر سه گانه جشن انقلاب جشن انقلاب اکتبر جشن تولد امام غایب جشن ”هجرت جشنواره بین المللی فیلم مسکو جعفر ابوالمعالی جعفر شریف امامی جعفر ندیم جعل مهرهای محرمانه دولت ایران جعل پاسپورت جعل پاسپورت برای جاسوسان جف کیچن جلال طالبانی جلد دوازدهم جلد نوزدهم جلد هشتم جلسات Scc جلسه توجیهی در مورد وضعیت صندوق امانی برای دولت ایران جلسه توجیهی شاه جلسه روحانیت جلوگیری از قتل جمارانی جمال ناصر جماهیر سوسیالیستی جماهیر شوروی جمشید آموزگار جمشید بزرگمهر جمشید حق گو جمشید خبیر جمشید هرمز جمعیت امر به معروف و نهی از منکر جمعیت شیعه عربستان جمهوری اسلامی جمهوری خلق یمن جمهوری دمکراتیک جمهوری دمکراتیک آلمان جمهوری دمکراتیک افغانستان جمهوری متحده عربی جناح های سیاسی جناح های سیاسی بعد از انقلاب جنایت های سیستماتیک ارتش اسرائیل جنبش عدم تعهدها جنبش غیر تعهدها جنبش غیر متعهد ها جنبش غیر متعهدها جنبش غیرمتعهدها جنبش فتح جنبش فتح فلسطین جنبش مقاومت ملی جنبش های تروریستی جنبش های مذهبی جنبش کارگری یهودیان جنمیش) جنوب ایران جنوب لبنان جنگ ایران و عراق جنگ جهانی دوم جنگ خرید تسلیحاتی جنگ روانی جنگ سرد جنگ مسلحانه جنگ نرم علیه انقلاب اسلامی جنگ یوم کیپور جنگنده های اف پانزده جنگهای آفریقا جنگهای اعراب و اسرائیل جنگهای داخلی لبنان جهاد سازندگی جهادسازندگی جهان سومی جهانشاه صالح. جهانگیر آموزگار جهانگیر آموزگار وزیر بازرگانی جهانگیر آموزگار وزیر مختار در امور اقتصادی جهانگیر بهروز جو ضد آمریکایی جواد خادم جواد دولو جواد شهرستانی جواد صدر وزیر دادگستری جواد علامیر جواد علامیر دولو جواد معین زاده جواد منصور جواد منصور موسس حزب ایران نوین جواد منصور نایب رئیس دفتر سیاسی حزب رستاخیز جواد منصور وزیر اطلاعات جواد منصور، وزیر کشور در دولت هویدا جوزف دبلیو. آدلسیک جک بیرکز جک دیتو جکومت پهلوی جی. اچ. فترمن جی. ای. وسکانیان جیبوتی جیم کامپتون جیمز سالیناس جیمی کارتر حاج سیدجوادی حاج شیخ الاسلام کردستانی حاج ماشاءالله همایی حادثه سیاهکل حافظ اسد حالت ایرانیان حامیان آمریکا در خاورمیانه حامیان انقلاب حبس حبیب القانیان حبیب الله قشقایی حجاب حجاب زنان حرکات ضد آمریکایی حرکت اسلامی حزب اتحاد برای آزادی حزب ایران حزب ایران نوین حزب بعث حزب توده حزب توده ایران حزب جمهوری اسلامی حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان حزب جمهوری خلق مسلمان حزب جمهوری خلق مسلمان ایران حزب خلق مردم حزب خلق مسلمان حزب دموکرات حزب دموکرات کردها حزب دمکرات حزب دمکرات کرد حزب دمکرات کردستان حزب رادیکال حزب رستاخیز حزب زحمتکشان حزب زحمتکشان ایران حزب سوسیال دموکرات حزب سوسیالیست ایران حزب سوسیالیست کارگران حزب سوسیالیست کارگران ایران حزب فداییان کرد حزب مردم حزب ملت ایران حزب پان ایران حزب پان ایرانیست حزب کارگر اسرائیل حزب کارگران سوسیالیست حزب کارگران سوسیالیست ایران حزب کرای پریمورسکی حزب کمونیست آکل حزی توده حسام الدین رضوی حسام غفاری حسن ارسنجانی حسن بقایی حسن حبیبی حسن دهقانی تفتی حسن زاهدی وزیر کشاورزی حسن زنگنه حسن شریعتمداری حسن طوفانیان حسن قاضی یک چپی ایرانی حسن نزیه حسن پیرحسینی حسنعلی منصور حسنعلی منصور، نخست وزیر حسنعلی مهران مدیر کل بانک مرکزی ایران حسنعلی مهران معاون وزیر اقتصاد و دارایی حسنعلی مهران وزیر امور اقتصادی و دارائی حسین بنی اسدی حسین سحابی حسین شهشهانی حسین فرهودی حسین مصطفی خمینی حسین مهدوی حسین مهدیان حسین مکی حسین نجفی وزیر دادگستری حسین نصر حسین پیرنیا حسین کاظم زاده، وزیر علوم و آموزش عالی حسینیه ارشاد حضور آمریکا در خلیج فارس حضور آمریکا و نقش کنونی سفارت آمریکا حضور شاه در آمریکا حضور نظامی آمریکا حفاظت از انجمن ایران و آمریکا حفاظت خمینی از ارتش حفظ آرامش در تظاهرات حق العمل مأموران خرید تسلیحاتی حق پرواز حقه‌های دیپلماسی تشریفاتی حقوق بشر حقوق بشر آمریکایی حقوق بشر ایران حقوق بشر در ایران حقوق بشری آمریکا حقوق زنان حقوق متهمین در قوانین ایران حلقه داخلی انقلاب حلقه رسمی رابط های سیاست حلقه های داخلی رهبری حمایت آمریکا از اسرائیل حمایت آمریکا از انقلاب ایران حمایت آمریکا از کودتای ارتش حمایت از بختیار حمایت از سلطنت طلب ها حمایت از شاه حمایت از مخالفان جمهوری اسلامی حمایت شاه حمایت قدافی از انقلاب ایران حمد جدلی حمرا کروها حمل و نقل حمل و نقل هوایی حمل و نقل هوایی مک حملات علیه آمریکا حملات علیه آمریکا و اسرائیل حمله به آمریکایی ها حمله به بیمارستان رضاشاه و تأثیرات آن بر مشهد حمله به سفارت حمله به سفارت آمریکا حمله به سفارت آمریکا 27 بهمن 57 حمله به نیروهای امنیتی حمله به کنسولگری آمریکا در تبریز حمله مسلحانه به سفارت حمید رهنما، وزیر اطلاعات و جهانگردی حمید شهریار حمید شیرازی حمید شیرازی (اس دی کت/1) حمید عنایت حمید نظری حمید کفائی حوادث اخیر کردستان حوادث داخلی ایران حوادث ضدآمریکایی در تهران و اصفهان حولات انقلاب حکام شیخ نشین های خلیج فارس حکومت اسلامی حکومت دمکرات افغانستان حکومت روحانیون حکومت سعودی حکومت مشروطه اجتماعات عمومی حکومت ملی یهودیان حکومت نظامی حکومت نظامی ازهاری حکومت و کابینه حکومت پهلوی حیفا خارجیان خاموشی برق به عنوان سلاح اعتراض علیه رژیم خاندان فاسد خاندان های قدرتمند دوره پهلوی خاندان پهلوی خانم (دوشیزه) فرزین فریدنی خانم بهمن (پروین) امینی خانم شهناز خانم ناهید بیات خانم ها کاوامورا و آکادا خانم هما(روحی) سرلاتی خانه سازی خانه فرهنگ شوروی خانواده القانیان خانواده ترجلیان خانواده سلطنتی خانواده پالیزبان خاور میانه خاورمیانه خاومیانه خبرنگار آمریکایی خبرگزاری FBIS خبرگزاری تاس خداداد فرمانفرماییان خدمات دفاعی به شیخ نشین های خلیج فارس خدمات هواپیمایی ایران خدمات هواپیمایی در ایران خرابکاری و انفجار در لوله های انتقال نفت خروج ارز خروج پرسنل اسکو خروج کارکنان آمریکایی ها خرید اسلحه خرید اسلحه از شوروی خرید تجهیزات نظامی خرید تدارکات نظامی خرید تسلیحات خرید تسلیحات نظامی خرید تسلیحاتی خرید تسلیحانی خرید سلاح خرید قطعات یدکی خرید قطعات یدکی برای ایران خرید لوازم هلی کوپتر خرید لوازم یدکی نظامی خرید نظامی خرید نظامی بعد انقلاب خرید نظامی خارجی نیروی دریایی اسلامی ایران خرید های تسلیحاتی خرید های نظامی خرید های نظامی عمده ایران خرید هلیکوپتر خرید هواپیما خرید هواپیماهای بوئینگ خرید هواپیمای جنگنده خرید کشتی خرید گندم از پاکستان خریدهای تسلیحاتی از آمریکا خریدهای نظامی خریدهای نظامی خارجی خریدهای نظامی خارجی ایران خریدهای نظامی خارجی نیروی دریایی ایران خسارت اقتصادی انقلاب به شرکت های چند ملیتی خسارت های آمریکا خسرو اقبال خسرو بهروان خسرو قشقایی خشونت در تهران خشونت علیه آمریکاییها خشکسالی خط لوله خط لوله نفت اسرائیل خط لوله نفت اسرائیلی خط لوله نفت ایران ترکیه خط مشی جهانی آمریکا خط مشی نفتی امارات متحده عربی خطوط لوله گاز شوروی خلخالی خلع سلاح عمومی ایران خلع لباس شدن چند روحانی در اصفهان و شیراز خلیج فارس خلیل طالقانی، خلیل ملکی خمینی خمینی در فرانسه خمینی در مقابل شوروی خمینی ضد کمونیست خمینی محکم و استوار خمینی گرایی خنثی سازی امواج صوتی خواستار استعفا خواستار استعفای بختیار خواستار استعفای شورای سلطنت خواستار استعفای مجلس خواهان روی کار آمدن ارتش خود مختاری آذربایجان خود مختاری استانها خورتیلف آلک ایلاریونویچ خوزستان خیانت 1000 دلاری خیانت آمریکایی ها خیانت بنی صدر خیانت نهضت آزادی در فراری دادن جاسوسان کپکان دادستان انقلاب قدوسی دادگاه انقلاب دادگاه انقلاب ایران دادگاه ها و اعدام ها دادگاه های انقلاب دادگاههای انقلاب دادگاههای نظامی آمریکا در ایران دار التبلیغ داریوش فروهر داریوش همایون داریوش همایون سردبیر اخبار خارجی، روزنامه اطلاعات داریوش همایون سردبیر روزنامه آیندگان داریوش همایون، معاون دبیرکل حزب رستاخیز داریوش همایون، وزیر اطلاعات و جهانگردی دان موسز دانشجویان دانشجویان افغان دانشجویان جبهه ملی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام دانشجویان کرد در برلین غربی دانشجویان کویتی دانشکده افسری ایران دانشکده دریایی دانشگاه دانشگاه تبریز دانشگاه تهران دانشگاه جندی شاپور دانشگاه صنعتی آریامهر دانشگاه مسکو دانشگاه پیشاور دایان، امورخارجه اسرائیل دبلیو. رامپل مایر دخالت آمریکا دخالت آمریکا در امور ایران دخالت امور داخلی دخالت های آمریکا در ایران درآمدها و قروض ایران درخشش درخواست اقامت دائم درخواست تامین امنیت سفارت درخواست شاه برای اطلاعات درخواست مهاجرت درس هایی برای مذاکره کننده با ایرانی درگیری با شورشیان کوموله در مناطق مرزی درگیری مسلحانه درگیری پلیس سعودی دریادار احمد مدنی دریادار بیگلری دریادار دیهیمی دریادار علوی دریادار مدنی دریادار نوغانی دریاسالار اردلان دریاسالار بیگلی دریاسالار چونینگ دریاسالار ک.م. حبیب اللهی، فرمانده کل نیروی دریایی ایران دریاسالار کمال حبیب اللهی، فرمانده کل نیروی دریایی شاهنشاهی دریافت اطلاعات دریای عمان دزدی سفارت از طرفداران شاه دستمایه رنجبران ایران دستگیری 400 مخالف اصلی دستگیری ایرانیان دستگیری رهبران شیعه دستگیری مخالفان شاه دستگیری کارمند محلی دعوت به آرامش دعوت موشوین دفاتر لاکهید در تهران دفاع از شاه دفتر امام خمینی دفتر انتشارات اسلامی دفتر حفاظت منافع آمریکا دفتر خبرگزاری FBIS دفتر سازمان ملل در ژنو دفتر وابسته دفاعی دفتر وابسته دفاعی آمریکا دلار دلالان اسلحه ده دی دوتابعیتی دورنمای نفتی عمان دوستی ایران و شوروی دوشان تپه دولت آمریکا دولت آموزگار دولت ازهاری دولت انتقالی دولت ایران دولت بازرگان دولت شریف امامی دولت صدیقی دولت فرانسه دولت فلسطین مستقل دولت مردان وابسته دولت ملی دولت موقت دولت موقت انقلابی ایران دولت موقت ایران دولت موقت در مقابل ملت دولت موقت غیرمتعهدها دولت موقت و آمریکا دولت موقت وابسته دولت میانه رو دولت نظامی دولت نظامی ازهادی دولت نظامی ازهاری دولت نیکسون دولت پهلوی دولیت موقت دون لوکا دونالد سی. پکوئین دوپولوس بهزادنیا دکتر - س - نظام مافی دکتر آناتولی رامکف دکتر ابراهیم یزدی دکتر ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دکتر احمد احمدی دکتر احمد رفیعی دکتر احمد فلسفی دکتر احمد مینایی دکتر اسداللّه نصراصفهانی، وزیر کشور دکتر امیر بیرجندی دکتر انوشیروان افراسیابی دکتر اکبر اعتماد رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دکتر بهزاد نیا رئیس بخش مطبوعات وزارت ارشاد ملی دکتر بهشتی دکتر بهمن همایون دکتر بهمن همایون، دکتر بهنیا دکتر تقی رضوی دکتر حجازی دکتر حسام غفاری دکتر حسین فلسفی دکتر حسین مهدوی دکتر حمید عنایت دکتر خسروان بهران (خسرو بهراوی) دکتر داودزاده دکتر دوریل، اسرائیلی دکتر رضا امینی دکتر رضا شایان دکتر رضا صدر وزیر بازرگانی دکتر رضا فلاح دکتر زوی دوریل، نماینده اسرائیل دکتر سپهبدی دکتر سید علی شایگان دکتر سیروس الهی دکتر شاهپور بختیار دکتر شریعتمداری، وزیر علوم و آموزش عالی و فرهنگ دکتر شمس الدین مفیدی دکتر شهمیرزاده دکتر صادق طباطبایی دکتر طاهرزاده دکتر عابدی دکتر عباس میرآخور دکتر عبدالرحمن برومند دکتر عبدالعلی جهانشاهی دکتر عزت اللّه یزدان پناه، دکتر علی امینی دکتر علی خواجوی دکتر علی شایگان دکتر علی شریعتی دکتر علیقلی اردلان سفیر ایران در شوروی دکتر فرهنگ مهر دکتر فرهنگ مهر، رئیس دانشگاه پهلوی شیراز دکتر فریدون مهدوی دکتر فریدون مهدوی وزیر بازرگانی دکتر فزونی دکتر فیروز بهرام پور دکتر قاهری دکتر قدسی دکتر محمد باهری دکتر محمد بهشتی دکتر محمد علی رشتی دکتر محمدحسن مرشد وزیر بهداری دکتر محمود ضیایی دکتر مصطفی منصوری دکتر مظفر بقایی دکتر ملک منصور اسفندیاری دکتر منوچهر اقبال دکتر منوچهر تسلیمی دکتر منوچهر دره شوری دکتر منوچهر رادپور دکتر مهدی بازرگان دکتر میناچی دکتر ناصر میناچی دکتر نصراللّه سبزواری دکتر نصرت الله کاظمی، دکتر هدایت اللّه متین دفتری دکتر هوشنگ نهاوندی، رئیس دانشگاه تهران دکتر هوشنگ نهاوندی، رئیس دانشگاه پهلوی دکتر پرویز سروری رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه ملی دکتر پرویز مینا دکتر کریم سنجابی دکتر گنادی کازانکین دبیر دوم سفارت شوروی دکتر گنادی کازانکین، دبیر دوم سفارت اتحاد جماهیر شوروی دکتر گنادی کازانکین، دبیر دوم سفارت روسیه دکتر یزدی دی. ای. ریجوف، دبیر سوم سفارت شوروی دی. بی. ویلکی دی.ال. ژیلت دی.ای. ژیلت دیدار بازرگان با خمینی. دیدار راحت سناتورهای با شاه دیدار نخست وزیر ایران از بلوچستان دیدار هیأت نمایندگی عمان از ایران دیدار وزیر بلومنتال دیدالله سهابی دیمیتری سیراک دیوانسالاری رژیم پهلوی دیوید لمب دیویس دیپلمات اتحاد شوروی از ایران دیپلمات های بلوک شرق دیپلمات های بلوک شوروی دیپلمات های شوروی در تهران دیکتاتوری دیگر دیکتاتوری شاه دیکمن ذخیره نفت آمریکا ذوب آهن اصفهان ذولت موقت ر بازار تهران رئیس جمهور آمریکا رئیس جمهور امین رئیس جمهور جانسون رئیس جمهور کارتر رئیس دانشگاه تهران رئیس سازمان انرژی اتمی ایران رئیس ستاد نیروی دریایی ایران - دریادار علوی رئیس ستاد و معاونت لجستیک نیروی هوایی ایران رئیس فدائیان اسلام رئیس قرارگاه سیا در تهران رئیس کل بانک مرکزی ایران، خوش کیش رابرت اس. برت رابرت اچ. روبی رابرت جی. کارل رابرت رابرتز (باب) رابرت کارل رابط دائم در تهران رابط دفاعی رابط سفارت رابطه آمریکا با ایران رابطه آمریکا و ایران رابطه آمریکا و عربستان رابطه اراین و شوروی رابطه اقتصادی آمریکا با ایران رابطه ایران و آمریکا رابطه ایران و شوروی رابطه ایران و عراق رابطه با آمریکا رابطه با ایران رابطه با سفارت رابطه بحرین و ایران رابطه نظامی با آمریکا رابطه نفتی عربستان و آمریکا رابطه پاکستان و آمریکا راترفورد راترفورد رابط بنی صدر راجر درایزدل راجر واریان راجرز رادیو ایران رادیو بی بی سی رادیو تل آویو رادیو تلویزیون ملی رادیو تهران رادیو صدای آمریکا رادیو محلی شیراز رادیو مسکو رادیو و تلویزیون رادیو و تلویزیون ملی ایران راست گراها راشد عبدالل رالف بولیس، سفارت امریکا رامپل مایر رامکف راه حل نظامی راه حل نظامی در مقابل انقلاب راهپیمایی راهپیمایی در مقابل سفارت آمریکا، تهران راهپیمایی عاشورا راهپیمایی عظیم تاسوعا و عاشورا در تهران راهپیمایی عظیم عاشورا در تهران راهپیمایی مردم آباده راهپیمایی مقابل سفارت راهپیمایی مقابل سفارت آمریکا راهپیمایی میلیونی راهپیمایی های سراسری راهپیمایی وحدت راهکارهای مقابله با مخالفین رحمت اللّه اتابکی رحمت اللّه جزنی رحمت اللّه مراغه ای رحمت اللّه مراغه ای مقدم رحمت اللّه مقدم رحمت اللّه مقدم مراغه ای رحمت اله مقدم مراغه ای رحیم صفاری رخنه در جنبش کارگری رزمایش نیروی دریایی رزمایش نیروی دریایی ایران رسانه های گروهی رستم پیراسته رستم پیراسته وزیر امور اقتصادی و دارایی رسول کاظمیان رشوه رشوه برای ژنرال ها رشید برومند رضا امین رضا امینی رضا صدر رضا صدر وزیر بازرگانی رضا صدقیانی وزیر تعاون و امور روستائی رضا فلاح رضا قاسمی رضا مقدم رضا موسوی رضاشاه رضایت دولت موقت از حضور شاه در آمریکا رفاه عمومی رفتار دیوانسالاری رفراندوم رفراندوم جمهوری اسلامی رفراندوم قانون اساسی رفراندوم قانون اساسی ایران رفسنجانی رفعت مآمدی رقاص رماندهی نیروی هوایی آمریکا رمزی کلارک رنامه معاملات تسلیحاتی خارجی ایران رنسام هیگ رنسام. اس. هیگ رهبر ایل کاشفی رهبر حزب توده، اسکندری رهبر حزب پان ایران رهبر حزب کارگران ایران رهبر نهضت آزادی ایران رهبر نیروی اشغالگر رهبرات سیاسی و مذهبی اصفهان رهبران مذهبی روابط آمریکا و پاکستان روابط اقتصادی ایران و آمریکا روابط اقتصادی ایران و ترکیه روابط اقتصادی ایران و شوروی روابط ایران با کشورهای همسایه روابط ایران و آمریکا روابط ایران و اسراییل روابط ایران و سوئد روابط ایران و شوروی روابط ایران و عراق روابط ایران و چین کمونیست، روابط با ایران روابط بین ایران و آمریکا روابط تجاری ایران و آمریکا روابط ترکیه و ایران روابط خارجی روابط خارجی آمریکا روابط خارجی ایران روابط خاص آمریکا و عربستان سعودی روابط دوجانبه بین ایران و آمریکا روابط دولت و رهبران مذهبی روابط دیپلماتیک با اسرائیل روابط مصر و شوروی روابط منطقه ای روابط نظامی ایران و آمریکا روابط نظامی با ایالات متحده روحانیت روحانیت انقلابی روحانیت شیعه روحانیت فوفول روحانیت مخالف امام خمینی (ره) روحانیت میانه رو روحانیت وابسته روحانیت وابسته رژیم روحیه یک ایرانی روز اورشلیم روز تولد شاه روز جهانی کارگر در تهران روز مشروطیت روزشمار انقلاب اسلامی روزن روزنامه «نیویورک تایمز» روزنامه آیندگان روزنامه اطلاعات روزنامه الثوره روزنامه تایمز ایران روزنامه جمهوری اسلامی روزنامه فارسی زبان آیندگان روزنامه نگاری جمهوری اسلامی روزنامه ها روزنامه های ایران بعد از انقلاب روزنامه های جدید ایرانی بعد از انقلاب روزنامه کویتی روزنامه کیهان روسای ارتش روسه روسیه روشنفکران روشنفکران ایران روشنفکران مذهبی روشنفکران وطن فروش رویدادهای نفتی عمان رژیم آمریکایی شاه رژیم صدام ریجوف، دبیر سوم سفارت شوروی ریشه یابی انقلاب ایران ریچارد هلمز ریچارد کاتم ریچاردوودردف زائران ایرانی زارت امور خارجه زاهدی زبان فارسی زبان وسیله نفوذ فرهنگی زرتشتی ها زرتشتیان زنان ایرانی زنجانی زندان مشهد زندانیان سیاسی زندگی بعد از انقلاب در ایران زور علیه انقلاب زولتان سزفیلی زیارتگاه بهائیان در شیراز س وزیر امور خارجه ایران دکتر یزدی س. الف. ی. اوبراین سؤالات درباره اوضاع ایران ساترلند ساختار اطلاعاتی ارتش اسرائیل ساختار دیوانسالاری ساختار فرماندهی نیروی دریایی ایران ساختار قدرت دوره پهلوی ساختمان های لوکس سادات سارشل جاف جاسوس سیا سازانوف سازانوف عضو ک. گ. ب سازمان آزادی بخش فلسطین سازمان آزادیبخش فلسطین سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) سازمان ارتباط بین الملل آمریکا سازمان ارتباطات بین المللی سازمان ارتباطات بین المللی آمریکا در ایران سازمان ارتباطات و الکترونیک ارتش آمریکا سازمان اطلاعات سازمان اطلاعات دفاعی سازمان امور اداری و استخدامی کشور سازمان برنامه و بودجه سازمان جاسوسی انگلیس سازمان حزب توده سازمان مبارزه با مواد مخدر آمریکا در ایران سازمان مساعدت های امنیتی سازمان مساعدت های امنیتی دفاعی (آمریکا) سازمان ملل سازمان ملل (WHO) سازمان ملل متحد سازمان ملی افغانستان سازمان های بین المللی سازمان همکاری و عمران منطقه ای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی سازمان کنفرانس اسلامی سازمانهای امنیتی و مجری قانون ساسان اردلان ساف ساف در ایران سالروز استقلال ایالات متحده سالگرد جمعه سیاه در ایران سام سنجابی سامپسون ساندرز ساندرز معاون وزارت امور خارجه آمریکا ساندرز، معاون وزیر سانسور سانسور سخنرانی نخست وزیر بازرگان سانی پیتز ساواما ساواک سایروس ونس سایروس ونس وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا سایزر ستاد ارتش ایران ستاد بزرگ ارتشتاران ستاد نیروی دریایی ایران ستواک سحابی سخنان بازرگان در رادیو و تلویزیون سخنرانی ضد آمریکایی سران حکومت پهلوی سربازان نیروی دریایی سرتیپ «اچ. نورمان، شوارتزکف سرتیپ آشاری سرتیپ ارتش عباس شفاعت سرتیپ امیر رحیمی سرتیپ امیررحیمی سرتیپ دادگر سرتیپ شهربانی عبدالله واثق سرتیپ صفری سرتیپ صفری (مسئول بخش پشتیبانی نیروی هوایی ایران) سرتیپ صفری، معاونت لجستیک ستاد نیروی هوایی ایران. سرتیپ صفری، معاونت لجستیک نیروی هوایی سرتیپ عزیزالله نوری سرتیپ قادری سرتیپ قربانزاده، جانشین فرماندهی ستاد سرتیپ محمدالعطیه سرتیپ محمدحسین شاکر سرتیپ نادری سرتیپ وجدی سردار جاف سردار جاف جاسوس کرد سیا سردرگمی در مدارس بعد از انقلاب سرعت انقلاب در ایران سرلشکر تقی ریاحی سرلشکر خالقی سرلشگر جهانبانی سرلشگر ریاحی سرلشگر شاکر سرلشگر شفیعی سرلشگر فربد سرلشگر فلاحی سرلشگر فیلیپ گاست سرلشگر قاسم پرنیان فر معاون رئیس اداره سوم ساواک سرلشگر ناصر فربد سرلشگر کامیابی پور سرلشگر گاست سرلشگر گاست، رئیس هیأت مستشاری نظامی آمریکا سرهنگ ارتش شاهنشاهی با سفارت آمریکا سرهنگ اسکات سرهنگ افشارطوس سرهنگ بلنکو سرهنگ تی.ای.شافر سرهنگ جهانگیر کامکار سرهنگ دوم استوکلن سرهنگ دوم سیمون نیکا نورویچ سوکولف سرهنگ دوم لئونید واسیلیوویچ داوبنیا دستیار وابسته نظامی، سفارت شوروی، تهران سرهنگ دیویس سرهنگ رونالد آر. دیویس سرهنگ زرین کلک سرهنگ سلیم وزیر امور خارجه ترکیه سرهنگ سولخانیان سرهنگ صلاح الدین غرّاب سرهنگ غنی پور سرهنگ فاشوکف سرهنگ فریلند سرهنگ موریس تی. وارنر سرهنگ هاشم کامبخش سرهنگ پتی سرهنگ کامکار سرهنگ کامکار، سرهنگ کامکار، معاون وزیر دفاع در امور تسلیحات سرهنگ کامکار، معاون وزیر دفاع ملی سروان برنی انگلند سروان حسین امیرریاحی سروان لولیندسی (LOU LINDSEY) سروان نیدهم سروان. اچ. پرشت سرود شاهنشاهی سرویس اطلاعاتی شوروی (SIS ساش) سرویس خارجی شوروی سرکوب شیعیان سرگرد سبحان قلی اف سرگرد نصرتی سعید غُباش سفارت سفارت آمریک سفارت آمریکا سفارت آمریکا در تهران سفارت آمریکا در تهران اسفند 57 سفارت آمریکا، سفارت امریکا سفارت انگلستان سفارت انگلیس سفارت ایالات متحده امریک سفارت رومانی سفارت شوروی سفارت پاکستان سفارت کویت سفارتخانه های آمریک سفارتخانه های آمریکا سفر آدلیسک سفر بختیار به عراق سفر شاه به مصر سفر مقامات سی. بی. اس سفر نمایندگان CBS سفر وزیر امور خارجه کویت به ایران سفر ویر خارجه ترکیه سفر یزدی وزیر امور خارجه دولت موقت سفیر - بولستر سفیر آمریکا سفیر اسرائیل در ایران سفیر اسیراوغلو سفیر امیرانتظام سفیر انگلستان سفیر ایران در آمریکا سفیر ایران در ایالات متحده سفیر ایران در یوگسلاوی سفیر جدید سفیر جدید آمریکا در ایران سفیر جدید ایران در آمریکا سفیر جدید ترکیه در ایران سفیر جدید شوروی در مکزیک سفیر داگلاس مک آرتور دوم سفیر دولت موقت در آمریکا سفیر دیکمن سفیر سولیوان سفیر شوروی سفیر شوروی ایران سفیر شوروی در ایران سفیر عمان سفیر فرانسه رائول دلایه سفیر لاورنتیف سفیر لهستان سفیر هام سفیر وایلی سفیر کاتلر سفیران آمریکا سلامت شاه سلامت محمد رضا پهلوی سلامتیان معاون وزیرخارجه دولت موقت سلطان عمان سلطان قابوس سلطنت سلطنت شاه سلطنت مشروطه سلیم اعظم دبیر کل شورای اسلامی اروپا سلیم غزالی سمفونی پیتزبورگ سناتور (خانم) مهرانگیز منوچهریان سناتور سید محمد سجادی سناتور سید محمد سجادی معاون مجلس سنا سناتور عباس مسعودی سناتور محمد حجازی سناتور محمد سعیدی سناتور پرویز کاظمی سنای آمریکا سنای ایران سنت مارتین جاسوس سیا سنت گرایان سنتو سنجابی سنی سه نیروی فعال در ایران سهام عادلانه سور اخوان المسلمین سوریه سوسالیست ها سوسیالیست سولارز نماینده کنگره سولیوان سونودا وزیر امور خارجه ژاپن سپاه بهداشت سپاه ترویج و عمران سپاه دانش سپاه دین سپاه پاسداران سپاه پاسداران انقلاب سپهبد ارنست گریوز سپهبد ازهاری سپهبد اسفندیاری سپهبد ایادی سپهبد برومند سپهبد بهرام سپهبد ج.ت. توکلی سپهبد جعفر شفقت سپهبد سنجر سپهبد سیاوش بهزادی سپهبد عباس کریم قره باغی، سپهبد علی خادمی سپهبد علی م. خاتمی سپهبد فتاحی سپهبد کمپانی تبریزی سپهبد گریوز سپهبد یزدانبخش سی ان. راسیاس سی. بی. اس سیا سیا در کردستان سیاست آمریکا سیاست آمریکا در قبال انقلاب اسلامی سیاست آمریکا در قبال ایران سیاست آمریکا در قبال ایران انقلابی سیاست انتظار سیاست انرژی آمریکا سیاست انقلابیون ایران سیاست انگلستان سیاست تسلیحاتی آمریکا سیاست تسلیحاتی امریکا سیاست جهانی آمریکا سیاست خارجه آمریکا سیاست خارجه ایران سیاست خارجه شاه سیاست خارجی سیاست خارجی جناح مخالف شاه سیاست خارچی پاکستان سیاست خلع سلاح رییس جمهور سیاست در ماه محرم سیاست دولت موقت ایران سیاست شوروی در قبال ایران سیاست شوروی نسبت به ایران سیاست قیمت گذاری سیاست قیمت گذاری نفت سیاست نفتی ایران سیاست های آمریکا سیاست های آمریکا علیه انقلاب سیاست های ایالات متحده در قبال ایران سیاست چماق سیاستهای امریکا سیاست‌های استعماری انگلستان سیامک رامتین(اس.دی.کوئیک) سیاوش دهش سیبری سید جلال الدین تهرانی سید حسین نصر سید علی شایگان سید محمد علی کشاورز صدر سید مصطفی خمینی سیروس آموزگار سیروس الهی سیروس حبیبی سیروس رامتین با رمز:اس.دی.کوئیک/1 . سیروس غنی سیزر سیستم آتاشه نظامی سیستم دانشگاهی ایران سیستم سیاسی در ایران سیستم موشکی هاوک سیمن تاراسویچ سیمن تاراسویچ بازارف سیمور لوین سینثیا رمزی سینما رویال شاه شاه حسین شاه خالد شاه در آمریکا شاه در ایالات متحده شاهرخ فیروز شاهزاده سلطان شاهزاده فهد شاهنشاه شاهپور شاهپور بختیار شاهپور ریپورتر (نام دیگر اردشیر جی) شاپور بختیار شاکر دولتشاکویچ سوخانکولف شایعه ملاقات ژنرال اویسی با کارتر شایگان شب عید نوروز 58 در تهران شبکه جعل اسکناس شبکه های جاسوسی شبکه پسران کهنه کار شخصیت امام خمینی شخصیت ایرانی شخصیت بنی صدر از دید سیا شخصیت های سیاسی مقابل امام خمینی شرایط خرید تجهیزات نظامی، ملزومات و خدمات آموزشی از آمریکا شرایط سخت امنیتی شرح مشاهدات شخصی در میهمانی سفارت بلغارستان شرق ترکیه شروگز شرکت آلیس چالمرز شرکت آمین اویل شرکت الکترونیک دیتا سیستمز شرکت باوون- مک لفلین- یورک شرکت بهرینگ شرکت بوئینگ در ایران شرکت بین المللی هلیکوپتر سازی بل شرکت شل قطر شرکت ملی نفت شرکت ملی نفت ایران شرکت نفت شرکت نفت انگلیس شرکت نفت ایران شرکت نورثروپ شرکت های نفتی آمریکایی شرکت پان آمریکن شرکت گرومن شریعتمداری شریف امامی ششمین کنفرانس طائف شعارنویسی ضدآمریکایی شعارهای اسلامی شعارهای ضدخمینی شلنبرگر شله شمس الدین محمدحسین مفیدی وزیر علوم و آموزش عالی شنود شاه شهاب الدین اشراقی شهادت آیت اللّه مرتضی مطهری شهر بندر انزلی (پهلوی) شهرام چوبین شهردار تهران شهرک سازی شهرک سازی اسرائیلی ها شهرک سازی در اسرائیل شهرک سازی صهیونیست ها شهریار آهی شهریار آهی، شهلاکیا شهید بهشتی شهید مطهری شورای اسلامی شورای امنیت ملی آمریکا شورای انقلاب شورای انقلاب اسلامی شورای خمینی شورای سلطنت شورای شهر تهران شورای نیابت سلطنت شورش قبایل ترکمن شورش کردها شوروی شوروی در جهان سوم شوروی در خاورمیانه شوروی درباره ایران شوروی، شکار مأموران ساواک از سوی ایران شکراللّه خلعتبری شکستن حکومت نظامی در اصفهان شکستهای اقتصادی دولت ایران شکنجه شیخ احمد شیخ احمد بن آل ثانی شیخ احمد بن سیف شیخ احمد بن سیف آل ثانی شیخ الاسلام زاده شیخ تویجیری شیخ جاسم قنبر شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی شیخ حمد حاکم فجیره شیخ خلیفه ولیعهد ابوظبی شیخ راشد شیخ راشد بن حمید شیخ زای شیخ صفر بن محمد القاسمی شیخ عبدالله بن خلیفه آل ثانی شیخ عزالدین حسینی شیخ علی آل عُصفور شیخ عیسی بن سلمان آل خلیفه فرمانروای بحرین شیخ محمد بن مبارک الخلیفه، وزیر خارجه بحرین شیخ مهدی حائری شیرازی شیطان بزرگ شیعه شیعه ایرانی شیعه بحرین شیعیان بحرین شیعیان خاورمیانه شیعیان خلیج فارس شیعیان در عراق شیعیان در پاکستان شیعیان عراق شیعیان عربستان شیعیان لبنان شین بث صاحب منسبان پهلوی صادرات نفت ایران صادق احمدی، وزیر دادگستری صادق الروحانی صادق جواد سلیمان (کنسول سفارت، سفارت عمان، واشنگتن) صادق صدریه صادق طباطبایی صادق طباطبایی معاون نخست وزیر صادق قطب زاده صالح خو سفیر ایران در توکیو صباغیان صباغیان وزیر کشور صباغیان، وزیر کشور صدا و سیما صدام حسین صدای ملی ایران صدر حاج سید جوادی صدیقی صفی اصفیا صلح بین ایران و عراق صلح فلسطین صلح مصر و اسرائیل صلیب سرخ صنار مآمدی صنایع آمریکا صنایع هواپیمایی ایران صندوق امانی صندوق امانی ایران صندوق امانی ایران نیروی هوایی ایران صندوق امانی ایران، صندوق امانی خریدهای تسلیحاتی صندوق امانی خریدهای نظامی خارجی ایران صندوق بین المللی پول صنعت بعد از انقلاب ایران صنعت سینمای شوروی صنعت نفت صنعت نفت ایران صنعت نفت در قطر صنعت نفت و گاز شوروی صنعت نفت کویت صهیونیسم صورتحساب هزینه های خریدهای نظامی خارجی ضد آمریکایی ضد انقلاب ضد انقلابیون ضد ساواک ضد منافع آمریکا ضدهوایی وُلکان ضدیت با انقلاب ضررهای اقتصادی ضعفها در پوشش گزارش از ایران ضیا ناصری ضیاءالحق ضیاءالحق رئیس جمهور پاکستان ضیافت شام سفارت طالبانی طالقانی طباطبایی طبقات اجتماعی انقلابیون طرح FOCUS ایران طرح بازرگانی کشاورزی طرح های اقتصادی طرحهای تحقیقاتی فضایی طرحهای ترور شخصیت طرحهای ضربتی اشتغال زا طرحهای کشاورزی و صنعتی طرفدار خمینی و شریعتمداری طرفدار شوروی در افغانستان. طرفدار غرب طرفداران شاه طرفداری از شاه طوفانیان عادی سازی روابط عادی سازی روابط ایران و آمریکا عادی سازی روابط با آمریکا عادی کردن روابط عاشورا عاشورای 57 عاقبت شاه عالی نصبی عالیخانی عباس امیر انتظام عباس امیرانتظام عباس شاهنده ناشر مجله فرمان عباس کریم قره باغی، عباسعلی خلعتبری، وزیر امورخارجه عباسقلی بختیار عبدالحسین اعتبار عبدالحسین بقایی عبدالحسین بهنیا وزیر دارایی عبدالحسین خلیلی عبدالحسین سمیعی وزیر علوم و آموزش عالی عبدالرحمن برومند عبدالرحمن قاسملو رئیس عبدالرحیم قاسملو عبدالرحیم میرفندرسکی، نماینده ایران در سوریه عبدالرضا انصاری عبدالرضا انصاری وزیر کشور عبدالعظیم ولیان استاندار خراسان و نایب التولیه آستان قدس عبدالعظیم ولیان و وزارت اصلاحات ارضی عبدالعظیم ولیان، رئیس سازمان اصلاحات ارضی عبدالعظیم ولیان، وزیر تعاون و امور روستاها عبدالعلی جهانشاهی، رئیس بانک مرکزی عبدالله اسماعیل عبداللّه انتظام عبداللّه انتظام وزیر خارجه ایران عبداللّه سماک عبداللّه قمی عبدالمجید مجیدی مدیرکل بنیاد فرح پهلوی عبدالمجید مجیدی معاون نخست وزیر و رئیس سازمان برنامه و بودجه عبدالمجید مجیدی وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی عبدالمجید مجیدی وزیر کار عبدالکریم لاهیجی از رهبران جبهه ملی عتیبه و سویدی عدم ازدیاد سلاح عدم ازدیاد سلاح های اتمی عدم تعرض به استقلال ایران عدم ثبات سیاسی عدم حمایت مالی شاه از بختیار عدم دخالت در مسایل داخلی ایران عدنان خیرالله تلفاح عدنان مزارعی عراق عراق و تشیع و ایران عرب عرب ها عربستان عربستان سعودی عربستان سعودی در بحرین عزالدین کاظمی عزت الله سحابی عزت اللّه همایونفر وزیر مشاور در امور سیاسی و اجتماعی عزت اللّه یزدان پناه، وزیر مشاور عزیزاللّه شیبانی صالح عصبانیت عده ای از روحانیون از رفتن شاه عضو کادر حزب دموکرات کردستان امجد متوسلی عطاءاللّه خسروانی عطاءاللّه خسروانی وزیر کشور عقب نشینی نظامیان علاءالدین علاقه آمریکایی ها به امیر انتظام علت حمایت امنیتی از شاه علم علی آبتین علی اردلا علی اصغر امیرانی علی اصغر تسلیمی علی اصغر حاج سید جوادی علی اصغر رفعت علی امین علی امینی علی اکبر شهلا معتمد آیت اللّه کاظم شریعتمداری. علی اکبر معین فر علی اکبر معینی فر علی ایمانی علی بابائی علی بهزادنیا علی بهزادنیا، علی دهقان علی سیف پور فاطمی علی شاپوریان علی شایگان علی قلی قرایی علی نقی کنی علیرضا نوری زاده علیرضا نوری زاده مدیر مجله امید ایران علیقلی اردلان وزیر دربار علیقلی اردلان، وزیر صنایع و معادن علینقی عالیخانی علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد علینقی علیجانی علینقی علیخانی عمان عملکرد دولت نطامی عملکرد مخالفین شاه عملیات اطلاعاتی شوروی علیه آمریکایی ها و تأسیسات آمریکایی عملیات ال عال عملیات سری عناصر شاه دوست عناصر ضدانقلاب عوامل ناتوانی دولت بازرگان عید فطر عید قربان عید پسه عیسی الشریفی غارت و چپاول منابع ایران غربزده ها غلام عباس آرام غلام عباس آرام سفیر ایران در جمهوری خلق چین غلام عباس فلاحی غلام فلاحی غلامحسن صدیقی غلامحسین روغنی غلامحسین صدیقی غلامرضا ازهاری غلامرضا شکوهی غلامرضا نیک پی وزیر مشاور و معاون اجرایی نخست وزیر غلامرضا نیک پی، شهردار تهران غلامعلی اویسی غلامعلی لیاقتی غلامعلی لیاقتی، مدیر مؤسسه تلویزیون و سینما غنی بلوریان غیرمتعهد ها غیرمتعهدها فارسی فارلند فتح فتح اللّه ستوده وزیر پست، تلگراف و تلفن فدائیان خلق فدائیان مارکسیست فداییان خلق فدولف فدولف از سفارت شوروی فرار بختیار فرار سرمایه های فرار شاه فرار وابستگان پهلوی فراری دادن جاسوسان کپکان فراری دادن وابستگان حکومت پهلوی فراری دادن وابستگان شاه فرازیان از روسای ساواک فراماسون فراماسونری فراماسونها فرانسه فرانسوا پونست، وزیر خارجه فرانسه فرح فرح دیبا فرخ رو پارسا وزیر آموزش و پرورش فرخ نجم آبادی- معاون وزیر اقتصاد فرخ نجم آبادی، وزیر صنایع و معادن فردوست فرقان فرقه بهائی فرمانده ناوگان خلیج فارس فرمانده نیروهای آمریکا فرمانده نیروهای آمریکایی فرمانده نیروهای محافظ سفارت فرمانده هاک فرمانده ویلیامسون فرماندهان ارتش ایران فرماندهی MIRCOM فرماندهی نیروی هوایی آمریکا فرماندهی کل قوا فرماندهی کل نیروهای زمینی ایران فرهنگ مهر فرهنگ مهر رئیس دانشگاه پهلوی فرهنگ مهر رئیس هیئت مدیره شرکت ملی بیمه فرودگاه بین المللی مهرآباد فرودگاه تهران فرودگاه تهران بعد انقلاب فرودگاه مهرآباد فروش تجهیزات فروش تسلیحات آمریکایی فروش تسلیحات به ایران فروش نفت خام فروش هواپیمای جنگی فروشگاه خمینی فروغی سفیر ایران در افغانستان فروهر فریب دولت موقت با اطلاعات دروغ فریدون افشار - پالیزبان فریدون تقی زاده متقی فریدون جم فریدون زند فرد فریدون مهدوی فریدون مهدوی وزیر بازرگانی فریدون مهدوی وزیر کشور فریدون ناصری (اس.دی.پکن/1) فریدون ناصری(اس.دی.پکن/1) فساد فساد اخلاقی فساد اداری فساد خاندان پهلوی فساد در ایران فساد در جامعه ایران فساد در زمان پهلوی ها فساد دربار فساد سیاسی ۲۵ ساله آمریکا فساد و رشوه در ایران فشار مذهبی بر دولت فضاسازی رسانه ای سفیر شوروی فضای سفیر جدید کاتلر فضای ضد آمریکایی فعالیت ها و برنامه های محمد درخشش فعالیت های انقلابی جمهوری اسلامی ایران در ایالات متحده آمریکا فعالیت های خرابکاری لیبی در ایران فعالیت های سیا در تهران فعالیت های سیاسی فعالیت های شوروی در تهران فعالیت های ضد آمریکایی فعالیت های ضد رژیم فعالیت های ضدآمریکایی فعالیتهای ضدآمریکایی فلاحی فلاحی فرمانده نیروی زمینی ایران فلسطین فلسطین اشغالی فلسطین پیروز است فلسطینی ها بعد از کمپ دیوید فهد فوت مصدق فورچون فولبرایت فیدل کاسترو فیروز بهرامپور فیروز شریفی فیصل بن علی بن فیصل آل بوسعید سفیر عمان در آمریکا فیلم های مسکو فیلیپ کلاک قائله کردستان قاسم الجمالی قاسم عمرالیاقوت دیپلمات کویتی در تهران قاسم معتمدی رئیس دانشگاه اصفهان قاسم معتمدی وزیر علوم و آموزش عالی قاسم معتمدی، وزیر علوم و آموزش عالی قاسملو قاضی یسری دویک قانون اساسی قانون اساسی ایران قانون اساسی جدید قانون انتخابات قانون جدید مطبوعات ایران قانون فدرال قانون مورفی قای. الف. فرید قایق فرماندهی کمان قبایل در استان فارس قبرس قتل استاد دانشگاه قتل تیمور بختیار قتل یک پلیس قدافی و خمینی قدرت انقلاب قدرت ایران قدرت خارجی قدرت روحانیت شیعه قذافی قذافی و امام موسی صدر قرآن و سنت قرارداد بین مصر و اسرائیل قرارداد تجاری ایران و ترکیه قرارداد تجهیزات قرارداد مستشاری قرارداد کمک نظامی آمریکا به ایران قرارداد گاز قرارداد گازی ایران و شوروی قراردادهای آمریکا قراردادهای تجاری قراردادهای جدید خریدهای نظامی خارجی و قطعات یدکی برای نیروهای مسلح ایران قراردادهای خریدهای نظامی خارجی بعد از انقلاب قراردادهای خریدهای نظامی خارجی نیروی دریایی ایران قراردادهای دفاعی قراردادهای نظامی قزوین قشقایی قصد جنگ قصر ولیعهد در آمریکا قطب زاده قطر قطع ارتباط یوگسلاوی و شوروی قطع روابط با مصر قطع هم یو. ان. ساسپند ( نیکولاس لانگ ) قطعات برای هواپیماهای 707 و 747 قطعات یدکی قطعات یدکی اف-14 قطعات یدکی مورد نیاز ایران قطعات یدکی نظامی قطعنامه جاویتس قطعنامه جاویتس، قطعنامه سازمان ملل قطعی نبودن برگشت خمینی قم قهرمانشهر قیمت نفت قیمت نفت گاز قینت نفت لئونارد. اس. دوول لاری جیل لاهوتی لاهیجی لایحه کاپیتولاسیون لبنان لبنان و فلسطینی ها لس آنجلس تایمز لطفعلی صمیمی لطیف رمضان نیا لطیف رمضانیا لغو ممنوعیت سفر لقب امام به امام خمینی لنینیست لهستان لوازم یدکی لوون پارویرویچ وارطامیان لیبرال میانه رو لیبرال های مذهبی، لیبرالیزاسیون لیبی لیست خمینی لیندستورم لینگن مأمور سیاسی استمپل مأمورین امنیتی سفارت مأمورین ساواک مؤسسه تلویزیون و سینما مؤسسه روابط بین الملل مؤسسه روابط بین المللی آمریکا مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی مائوئیست مارتین اف.هرتز مارتین هرتز ماروین زونیس مارکسیست مارکسیست های اسلامی ماریان دویش (اسپید) ماشاءالله کاشانی ماشاءالله کاشانی فرمانده نیروهای محافظ سفارت ماشین گریسی مالیات مضاعف مامور ساواک مامور سیا ادوین آتکینز ماموستا مفتی زاده مانع تراشی آمریکا برای رابطه شاه با شوروی مانور بیکان کامپس مانور بیکان کامپس 79 مانور دریایی با آمریکا ماه محرم ماگومد عثمانف دبیر سوم سفارت شوروی مایسترون مبارزه با انقلاب مبارزه مستقیم مترینکو کنسول آمریکا، متمولین و زمینداران متین دفتری مجاهدین خلق مجاهدین خلق (مبارزین مردم) مجاهدین خلق ایران مجسمه شاه مجلس مجلس [شورای ملی] مجلس آزاد مجلس اسرائیل «کنست» مجلس اعلای شیعیان مجلس ایران مجلس خبرگان مجلس سنا مجلس شورا مجلس ملی عراق مجله تایم مجله فورچون مجله پیام صلح مجمع بزرگ قانون اساسی مجمع عمومی سازمان ملل مجمع عمومی سازمان ملل متحد ب مجمع عمومی ملل متحد مجوز حمل سلاح مجید تهرانیان مجید رهنما مجید مجیدی محافظه کاران مذهبی راست محاکمات و اعدام ها محدود کردن قدرت نظامی ایران محدودسازی خرید تجهیزات نطامی از آمریکا محدودیت خرید اسلحه برای شاه محدودیت مسافرت به ایران محرم محسن خواجه نوری محسن سلیم جاسوس سیا محسن سلیم ٬ اس. دی. اسلیپری / 1 محسن شیرازی محسن فروغی محسن فروغی وزیر فرهنگ و هنر محسن پزشکپور محمد امین ریاحی محمد امین سراجی محمد امین شیخ الاسلام محمد امین کاردان رایزن سفارت ایران پاریس محمد باهری محمد باهری، محمد باهری، وزیر دادگستری محمد بن مبارک الخلیفه، وزیر خارجه بحرین محمد تقی قمی محمد توسلی محمد توکلی محمد توکلی(نهضت آزادی) محمد داوود محمد درخشش محمد درخشش رئیس اتحادیه معلمان محمد درخشش رهبر پیشین حزب اتحاد ملی محمد درخشش، محمد درخشش، وزیر فرهنگ محمد رضا پهلوی محمد سام، وزیر کشور محمد مشیری یزدی محمد منتظری محمد نصیری وزیر مشاور محمد پرورش محمد یگانه محمد یگانه رئیس بانک مرکزی محمد یگانه معاون وزیر - وزارت اقتصاد محمد یگانه وزیر اقتصادی و دارایی محمد یگانه، وزیر مشاور در امور اقتصادی محمدامیر خاتمی محمدحسن مرشد وزیر بهداری و رفاه اجتماعی محمدحسین خان قشقایی محمدرضا امین محمدرضا جلالی نایینی محمدعلی العکری رهبر شیعیان بحرین محمدعلی رشتی محمدعلی مولوی محمدکاظم بجنوردی محمود ضیایی محمود طلوعی محمود فروغی محمود فروغی سفیر ایران در افغانستان محمود فروغی سفیر ایران در ایالات متحده محمود فروغی، محمود قوام صدری، وزیر مشاور و معاون پارلمانی محمود کاشفی وزیر مشاور در امور پارلمانی محمود کشفیان وزیر مشاور محمود کشفیان وزیر کشور محوی محکوم کردن اعدامهای دادگاه انقلاب محکوم کردن اعدامهای دادگاههای انقلاب محی الدین نبوی محی الدین نبوی نوری مخابرات مخارج نظامی امسال مخالفان انقلاب اسلامی مخالفان شاه مخالفان قانون اساسی مخالفت جوانان عمانی با رژیم سلطان مخالفین «میانه روِ لیبرال» مخالفین آمریکا مخالفین امام خمینی مخالفین خمینی مخالفین در فرانسه مخالفین در لندن مخالفین در پاریس مخالفین سیاسی مخالفین شاه مخالفین میانه رو مخالفین ولایت فقیه مخدره ضیایی مد لباس مجارستان مداخله آمریکا مداخله آمریکا در ایران مداخله روسیه و بریتانیا مدارس بین المللی مدارس طاغوتی مدارس عمومی ایران مدافعین عادی کردن روابط بین ایران و آمریکا مدرسه آمریکایی در تهران مدرسه جامعه بین المللی شیراز مدرسه پسر میناچی مدرنیزه مدنی مذاکرات بین بختیار و گروههای مذهبی مذاکرات خلیج فارس مذاکرات خودمختاری فلسطینی ها مذاکرات راه آهن مذاکرات سالت مذاکرات صلح خاورمیانه مذاکرات هاوانا مذاکرات وابسته دفاعی با جانشین رئیس ستاد نیروی دریایی ایران مذاکره مذاکره با یک ایرانی مذاکره برای ایجاد آرامش مذاکره برای ورود خمینی مذاکره بین آمریکا و جنبش اسلامی مذاکره درباره تدارکات نظامی مذاکره دولت موقت با آمریکا مذهب در ایران مراسم مذهبی مراغه ای (اس. دی. پروب) مراکز ساواک مراکش مرتضی بازرگان ساده لوح مرتضی صالحی مرتضی صالحی وزیر راه و ترابری مرتضی صالحی، استاندار جدید خوزستان مرتضی صالحی، وزیر راه و ترابری مرتضی موسوی مرحوم طالقانی مرد خای گازیت مردم مردم اصفهان مردم شیراز مردم قم مردم مقابل سلطنت مرز انقلابی مرز تبریز شوروی مرسدس بنز) مرعشی نجفی مرکز اطلاعات ایالات متحده مرکز فرماندهی نیروهای آمریکا مرکز فرهنگی IAS مزارت خارجه مزایای خانوادگی و مسکن مسئله حساس مسئله فلسطین مسئول امور سفارت آمریکا تهران مسائل داخلی ایران مساعدت امنیتی مساعدت های امنیتی آمریکا به ایران مساعدت های امنیتی به ایران مساعدت های نظامی آمریکا مسایل حقوق بشر در ایران مسایل خاورمیانه مسایل کردستان مستشار آمریکایی مستشار نظامی مستشار نظامی آمریکا مستشاران مستشاران آمریکای در ایران مستشاران آمریکایی مستشاران اردنی مستشاران نظامی مستشاران نظامی آمریکا مستشاران نظامی آمریکا در ایران مستشاران نظامی آمریکایی ارتش مستشاری مستشاری آمریکا مستشاری نظامی مستشاری نظامی آمریکا مستشاری نظامی آمریکا در ایران مستشاری نظامی آمریکا در دوره مصدق مستشاری نظامی امریکا مستشاری نیروی دریایی مسجد قبا مسعود بهادران مسعود مهاجر از آیندگان مسلحانه مسلمانان شیعه مسلمانان فیلیپین مسلمانان متعصب مسیحیان مشارکت ایران در خط لوله نفت اسرائیل مشروب فروشی ها مشکلات اصلی در تحولات ایران مشکلات بین ایران و آمریکا مشکلات دانشجویی مشکلات سیاسی ایران مشکلات همافران مشکلات پیش روی انقلاب اسلامی مشیر فاطمی مصاحبه مطبوعاتی مصدق مصر مصطفی درخشش مصطفی مصباح زاده مصطفی پایدار وزیر مشاور در امور اجرایی مصطفی چمران مصطفی گرگ زاده مطاع زاده مطالعات آمریکایی و فارسی مطبوعات مطبوعات آمریکا مطبوعات ایران مطبوعات روسی مظفر بقایی مظفر بقایی کرمانی معاملات تسلیحاتی معاون وزیر اینگرسل معمر قذافی مفتح مفتی زاده مفسد فی الارض مقاصد خمینی مقامات حکومت پهلوی مقامات سفارت شوروی مقامات شوروی مقاومت پارسی ها مقدم مراغه ای مقدمه و معرفی اسناد جلد11 مقررات انتقال بین المللی سلاح ملاقات با اتباع شوروی ملاقات با امیرانتظام ملاقات با خمینی ملاقات با مقام مطبوعاتی سفارت ایران ملاقات با مقامات بلوک شرق ملاقات با مقامات سفارت شوروی ملاقات با وابسته نظامی، دریایی و هوایی شوروی ملاقات با وزیر امور خارجه و وزیر دفاع ایران ملاقات نیروهای هیأت مستشاری ملالاه حبیب ملک منصور خان قشقایی ملی دفاع از انقلاب افغانستان ملی شدن نفت ملی کردن مدارس خصوصی در ایران ملی گرایی شیعه ممنوعیت نزدیک شدن به روسیه منابع مالی انقلابیون منازعه قدرت بین نصرالله معینیان و پهلبد مناطق نفتی مناطق نفتی خوزستان مناطق کردنشین منافع آریکا منافع آمریکا منافع آمریکا در ایران منافع اقتصادی فرانسه در ایران منافع بازرگانی ایالات متحده منافع بلوک شرق در ایران منافع مشترک بین دولت موقت و آمریکا منتظر منتظری منصور منصور روحانی وزیر آب و برق منصور روحانی، منصور فرهنگ منوچهر آریانا منوچهر آگاه منوچهر اقبال منوچهر اقبال رئیس شرکت ملی نفت ایران منوچهر اقبال مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران منوچهر بهرون وزیر مسکن و شهرسازی منوچهر تسلیمی منوچهر داودی منوچهر شاهقلی منوچهر فرمانفرمائیان منوچهر نیک پور منوچهر پرتو وزیر دادگستری منوچهر کاظمی منوچهر کلالی، وزیر کشور منوچهر کلعلی منوچهر گنجی منوچهر گنجی وزیر آموزش و پرورش منوچهر گودرزی وزیر مشاور، مهاجرت مهاجرت یهودیان ایران مهاجمین عرب و مغول مهار قدرتگیری شاه مهدی آذر مهدی ابراهیمیان مهدی بازرکان مهدی بازرگان مهدی حائری یزدی مهدی روحانی مهدی روحانی اس. دی. التیمت / 1 مهدی روحانی جاسوس سیا مهدی روحانی و صادق روحانی جاسوسان سیا مهدی شیبانی مهدی عراقی مهدی مشایخ مهدی ممکن معاون وزارت اطلاعات مهدی میرزا محمد مهدی هادوی مهدی هروی مهدی هروی معاون دانشگاه ملی مهدی پیراسته مهرداد پهلبد وزیر فرهنگ و هنر مهری از رهبران شیعه کویت مهمانی پرخرج مهندس بازرگان مهندس حسن شریعتمداری مهندس رحمت اللّه مقدم مهندس رسولیان مهندس صفوی مهندس عبداللّه والی ناشر و مالک تهران مصور مهندس محسن فروغی مهندس محمد توکلی مهندس مهدی بازرگان مهندس هادی انتخابی مواد مخدر مواضع ایرانیان نسبت به آمریکاییان مواضع ضد آمریکایی موافقان شاه موافقان و مخالفان رفراندوم موافقت نامه کمپ دیوید موافقین شاه مورفیلد موسوی موسوی خوئینی ها موسی هاشمی موشک آی-هاوک موشک هارپون [اژدر] موشک های هارپون موشک پیشرفته هاوک موقعیت آذربایجان موقعیت جامعه بهائیان موقعیت زنان در ایران انقلابی مونا الجمالی مک گافی مکاتبات مردمی شهرستان ها مکالمه با سفیر ایران امیرانتظام میانجی گری میانجیگری میانه رو میانه رو های وابسته میخائیل ام. مید شیپمن میدان ژاله میر حسین زنگنه میزبان شلنبرگر میلانی مین جمع کن میناپی میناچی میهمانی سفیر لهستان برای نمایش فیلم میکروفیش ناآرامی ناآرامی در استان ها ناآرامی در مهاباد ناآرامی شهری در تهران ناآرامی های ایران ناآرامی های شهری در ایران ناآرامی های کردستان ناآرامیهای کارگران آمریکایی ناامیدی آمریکا نسبت به شاه نابودی اسناد سفارت آمریکا نابودی اقتصاد ملی ناتانسون ناتو ناتوانی دولت بازرگان ناتوانی های خمینی ناخدا سوم شیرر ناخدا سوم نامجویی ناخدا سوم هیگبی ناخداسوم شیرر ناراحتی های مرزی ناراضیان رژیم نارضایتی از ارتباط جمعی سوئد نارضایتی از رژیم کنونی نارضایتی روحانیت نارضایتی ملاها ناس ناسیونالیسم ایرانی ناصر مقدم رئیس ساواک ناصر میناچی ناصرخان ایلخان قشقایی ناصرخان قشقایی ناصرقلی گلسرخی وزیر منابع طبیعی نامه تهدیدآمیزی علیه سفارت نامه دولت موقت به سفارت آمریکا درباره خریدهای نظامی ناو جنگی اتمی ناو سمز ناوسروان انگلمن ناوشکن های اسپراونس ناوهای مین جمع کن ناوچه کهنموئی ناوگان نیروی دریایی نبی پور نجفی وزیر دادگستری نجیب بابائی نخبگان سیاسی نخست وزیر امین نخست وزیر امینی نخست وزیر فرانسه بار ندای ایران (ایران وُیس) نرخ بیکاری نزاع اعراب و اسرائیل نزیه نسیم شالون نشر اخبار کذب نشریات شوروی نشریه الحوادث نشریه بورس یوسف رحمتی نشریه نامه از اتحاد ملی نشها و تنازعات سیاسی در جنبش اسلامی ایران نصرالله معینیان نصرت اللّه معینیان نصرت اللّه معینیان رئیس دبیرخانه مخصوص شاه نصرت اللّه معینیان وزیر اطلاعات و جهانگردی نصیری نظامی آمریکا نظامی وابسته به غرب نظامیان ایران نظر ایرانیان در رابطه با آمریکا نظری سادات نظریات آیت الله بهشتی در مورد انقلاب و روابط خارجی نظریات دکتر شریعتی نظریات شوروی درباره ایران نعمت الله نصیری نعمت اللّه نصیری رئیس ساواک نفت نفت آذربایجان نفت ایران نفت ایران برای اسرائیل نفت ایران به اسرائیل نفت ایران در اسرائیل نفت ایران در راه اسرائیل نفت ایران در یمن نفت جنوب عمان نفت خام کویت نفت خاورمیانه نفت خلیج فارس نفت شوروی نفت عربستان سعودی نفت کویت نفتکش های خلیج فارس نفتی امارات شمالی نفنت ایرا نفوذ نفوذ از کانال افراد صاحب منصب و موجه نفوذ در ارتش نفوذ در انقلاب نفوذ در ایران نفوذ در بدنه انقلاب نفوذ در بدنه دولت موقت نفوذ در شورای انقلاب نفوذ در مرجعیت نفوذ رهبران مذهبی ایران نفوذ سیاسی نفوذ علمی فرهنگی نفوذ فرهنگی نفوذ فرهنگی با پوشش فعالیت های علمی و فرهنگی نفوذ فرهنگی در انقلاب نفوذ فروشان نفوذ فلسطین نفوذ مذهب بر سیاست انتخابات نقد بر عقاید مذهبی ایرانیان نقد جبهه ملی نقش ایران در اهداف منطقه ای آمریکا نقش عربستان سعودی در اوپک نقش نظامی آمریکا در خلیج فارس نقش یزدی در ارتباط با آمریکا نقشه آینده بدون شاه نقشه اقامت محمدرضا پهلوی در آمریکا نقشه برای اقتصاد وابستگی اقتصاد ایران نقشه حذف روحانیت از آینده انقلاب نقشه حضور شاه در آمریکا نلسن بریکهم نماز جمعه نمایشگاه اتحاد جماهیر شوروی نماینده تجاری شوروی نماینده موبیل اویل نمایندگان ایرانی شرکت های آمریکایی نمایندگان بختیار نمایندگان دولت موقت نمایندگیهای دیپلماتیک نهضت آزادی نهضت آزادی ایران نهضت تشیع نهضت رادیکال نهضت رادیکال ایران نهضت های اسلامی را در مصر نهضت های اسلامی منطقه نوذر رزم آرا نورالدین الموتی نورالدین کیانوری نورمن دیتزل نوسازی ارتش تعرفه و انتقال تکنولوژی نوسوف نوع حکومت جمهوری ایران نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران نگرانی های امنیتی نگرانی های ایالات متحده نگهداری برای AH1J و اف-14 نیازهای ایران به آمریکا نیروهای آمریکایی نیروهای آمریکایی در منطقه نیروهای امنیتی سفارت نیروهای خاورمیانه ای امریکا نیروهای دریایی ایران نیروهای محرک انقلاب نیروهای محرکه سیاسی نیروهای مسلح نیروهای مسلح ایران نیروهای مسلح سلطان عمان نیروهای مسلح قطر نیروهای نظامی روسی در افغانستان نیروهای هسته ای نیروهای کالینین نیروی جوان تحصیل کرده ایرانی نیروی دریایی نیروی دریایی آمریکا نیروی دریایی اسلامی ایران- نیروی دریایی امریکا نیروی دریایی ایران نیروی دریایی شاهنشاهی نیروی دریایی شاهنشاهی ایران نیروی دفاعی بحرین نیروی نظامی آمریکا نیروی هوایی نیروی هوایی آمریکا نیروی هوایی آمریکا و CMS نیروی هوایی اسلامی ایران نیروی هوایی ایالات متحده نیروی هوایی ایران نیروی هوایی ایران بعد از انقلاب نیروی هوایی شاهنشاهی ایران نیروی هوایی عربستان نیروی هوایی عمان نیروی هوایی کویت نیشابور، سبزوار و اسفراین نیوسام نیوسام معاون وزیر امور خارجه آمریکا نیکسون نیکلای ایوانویچ کلیموف، کنسول سفارت اتحاد جماهیر شوروی نیکلای میخائیلوویچ پگف نیکلای میخائیلوویچ پگف سفیر شوروی در ایران نیکلای میخائیلویچ پگف نیکلای میخائیلویچ پگف سفیر شوروی در ایران نیکلای واسیلیوچ کاماردین نیکلای کاپیشین، دبیر اول سفارت اتحاد شوروی هادی هدایتی هادی هدایتی وزیر آموزش و پرورش هارولد ساندرز هاشم صباغیان هاشم کامبخش نام رمز: اس. دی. تندرا/1 هالند هامل هاوانا هاگانا هتل اینترکنتینانتال هدایت اسلامی نیا هدایت اللّه متین دفتری هدایت متین دفتری هرالد تریبیون هرج و مرج هرمز رزم آرا هزاره ها هلاکو رامبد هلند هلیکوپترهای RH53D همافران همافران اعتصابی همافران نیروی هوایی همایون جابر انصاری همایون روشنی مقدم همایون روشنی مقدم جاسوس کرد سیا همایون صنعتی همسر علی امینی همه پرسی همه پرسی جمهوری اسلامی همه پرسی قانون اساسی همکاری امنیتی در خلیج فارس همکاری با اسرائیل همکاری هسته ای فرانسه و پاکستان همکیشان مسلمان هند هندریکس هندوستان هنری کسینجر هنری. ا. کی سینجر هواپیما اف 14 هواپیما جنگنده هواپیما جنگی هواپیماهای آر. اف-4 ای هواپیماهای اسکای هاوک هواپیماهای اف-14 هواپیماهای جنگنده اف - 14 هواپیمای آر. اف-4 ای هواپیمای جنگی هواپیمایی هواپیمایی ایران ایر هوتارک هوشنگ انصاری هوشنگ انصاری وزیر اقتصاد هوشنگ دهش هوشنگ رام هوشنگ فرخان هوشنگ نهاوندی هوشنگ نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن هوشنگ نهاوندی، رئیس دفتر ملکه هویدا هِلمز هیأت اعزامی پن ام به تهران هیأت مستشاری هیأت نظامی آمریکا در ایران هیأت نظامی ایرانی وابسته دفاعی ایالات متحده وابسته دفاعی چین وابسته مطبوعاتی سفارت شوروی سیرویژکین وابسته نظامی وابسته نظامی شوروی وابسته هوایی آمریکا وابستگی تجهیزاتی ارتش وابستگی نظامی ایران واردات نفت واردات نفتی آمریکا واسیلی پترویچ ولکف واسیلی. ک. گورووی، دبیر اول سفارت شوروی واشنگتن واشنگتن پست واقعه قم والتر ال. کاتلر والتر ال. کاتلر سفیر آمریکا در ایران والتر کولتر وام آزاد وام به ایران واننادی کازانکین - سفارت شوروی، تهران واکنش واکنش رسانه ها نسبت به شاه واگان آروتیونویچ کرستجیان واگذاری زیر دریایی کوسه و عزیمت پرسنل ایرانی وای. کی. الکسیف، دبیر دوم سفارت شوروی، وایلی وجه تمایز نهضت اسلامی ایران ورود امام خمینی ورود قطعی خمینی ورونین، کاردار شوروی در تهران وزارت امور خارجه وزارت امور خارجه آمریکا وزارت امور خارجه ایران وزارت امور خارجه شوروی وزارت بازرگانی مرکز تجاری آمریکا در تهران وزارت خارجه آمریکا وزارت خزانه داری واداره مالیات بر درآمد در تهران وزارت دادگستری وزارت دربار وزارت دفاع آمریکا وزارت دفاع ایران وزارت دفاع شوروی وزارت دفاع ملی وزارت منابع طبیعی وزارت نفت وزارت کشاورزی آمریکا در ایران وزارتخانه شاهنشاهی وزیر ارشاد وزیر اطلاعات و ارشاد وزیر امور خارجه وزیر امور خارجه ایران وزیر امور خارجه دولت موقت یزدی وزیر امورخارجه وزیر بلومنتال وزیر خاجه وزیر خارجه وزیر خارجه آمریکا وزیر خارجه افغانستان دکتر شاه ولی وزیر خارجه دولت موقت وزیر خارجه فرانسه وزیر خارجه کویت وزیر دادگستری دولت موقت جوادی وزیر نفت وزیر کشاورزی و عمران روستایی وزیر کشور دوره پهلوی، حسن زاهدی وزیران امور خارجه خلیج فارس وزیرخارجه بلژیک هانری سیمونه وسائل مخابراتی وسایل آموزشی و سوادآموزی وسایل ارتباط جمعی وسایل ارتباطات امنیتی وسایل ضد شورش وسایل یدکی وسسه حقوقی الکساندر و گرین وسکانیان وضع دلار وضع مالی دوبی وضعیت اصفهان بعد از ورود امام خمینی وضعیت اقلیت ها اوایل انقلاب وضعیت اقلیت ها بعد از انقلاب وضعیت اقلیت ها قبل از انقلاب وضعیت امنیت وضعیت امنیتی تهران وضعیت امنیتی در تهران وضعیت انقلاب وضعیت انقلاب ایران وضعیت انقلابی ایران وضعیت ایران وضعیت ایران اردیبهشت 58 وضعیت ایران بعد از 22 بهمن وضعیت ایران بعد از انقلاب وضعیت ایران بعد از ورود امام خمینی وضعیت بعد از ورود امام خمینی وضعیت بهائی ها بعد از انقلاب وضعیت بهائیان در ایران وضعیت بهایی ها وضعیت بهایی ها بعد از انقلاب وضعیت تهران وضعیت تولید نفت دی 57 وضعیت جامعه یهودیان اوایل انقلاب وضعیت داخلی رادیو و تلویزیون ایران وضعیت روابط ایران و ترکیه وضعیت روانی شاه وضعیت سیاسی اقتصادی اسرائیل وضعیت سیاسی و اقتصادی در ایران 1343 وضعیت سیاسی پاکستان وضعیت سیاسی کویت وضعیت صندوق امانی وضعیت قراردادهای خریدهای نظامی خارجی وضعیت مذهب در شوروی وضعیت ناوگان هلیکوپترهای RH53D وضعیت نفتی ترکیه وضعیت نیروهای آمریکا در ایران وقایع تبریز وقایع کرمان ولادیمیر میخائیلویچ وینوگرادوف، سفیر شوروی در ایران ولادیمیر ولاسف، دبیر اول سفارت شوروی ولادیمیر وینوگرادف سفیر اتحاد جماهیر شوروی ولادیمیر پانکراتف ولادیمیر پانکراتف، دبیر اول سفارت شوروی ولادیمیر گولووانف ولادیمیر یاکولویچ یروفیف سفیر شوروی ولادیمیرولاسف، دبیر اول سفارت شوروی ولادیمیرولاسوف دبیر اول سفارت شوروی ولایت فقیه ولیعهد بحرین؛ شیخ حمد بن عیسی بن سلمان آل خلیفه ولیعهد رأس الخیمه ونزوئلا ونس ونس وزیر امور خارجه آمریکا ونس وزیرخارجه آمریکا وُل وی. موشویو وی.وی. کویبیشف ویاچسلاو الکساندرویچ میلیوشین ویزا وسیله جذب ویزای NIV ویزای آمریکا ویزای دانشجویی آمریکا ویزای غیر مهاجرتی به آمریکا ویشنوسکی ویلیام آ. فاستر ویلیام اچ. سولیوان ویلیام اچ. هالمن ویلیام کلارک ویلیام کورن ویلیام. ای. هلسث وینوگرادوف سفیر شوروی ویژه نیروی هوایی ویکتور کازاکف، از سفارت شوروی پارساکیا، کفیل اداره پنجم وزارت امور خارجه پارلمان پاریس پاریس مرکز مخالفین ایران پاسداران پاسداران انقلاب پاسداران در افغانستان پاسپورت شاه پاسپورتهای ایرانی پالاتینسک پان آمریکن پانکراتف، دبیر اول سفارت شوروی پاول سی - بوید آدمیرال نیروی دریایی ایالات متحده پاول گریم پاکتهای دوبل پاکروان پاکسازی رادیو و تلویزیون ملی ایران پاکستان پاگانلی پایگاه نظامی پایگاه نظامی آمریکا پایگاه نیروی هوایی کپکان پتر ایوزیفویچ آشورکویک رئیس بیمارستان صلیب سرخ شوروی پخش فیلم ضد آمریکایی در تلویزیون ملی پذیرش دولت آمریکا پرداخت حق العمل از سوی شرکت گرومن به مأموران پرداخت قرامت به آمریکا پرزیدنت حفیظ اللّه امین پرسنل نظامی آمریکا در ایران پرشت پرفسور ناصری سخنوری پرنده های نیروی دریایی پروازهای 3 - P پروازهای جاسوسی آمریکا پروازهای روزانه هواپیماهای 4-F ، 5-F و 14-F و وضعیت آماده باش پروفسور رابرت ام. کارتر، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی پروفسور ریچارد کاتم پروژه شرکت باوون- مک لفلین- یورک (بی.ام.وای) درMIS پروژه های اقتصادی شوروی در ایران پرویز آموزگار مدیر دانشگاه مشهد پرویز حکمت وزیر نیرو پرویز رائین پرویز راجی پرویز مجتهدی پرویز و منصور لاوی پرکار اقدم جاسوس سیا پرکار اقدم جاسوس کرد سیا پزشک کرمانشاهی پزشکپور پسر شریعتمداری پشت کردن به انقلاب پشتیبانی آمریکا از شاه پشتیبانی از نیروی دریایی اسلامی ایران پشتیبانی نظامی پشتیبانی نیروی هوایی پلترو پلیس در ایران بعد از انقلاب پلیس در سنندج پلیس سعودی پلیس ملی ایران اسلامی و نیروهای نظامی پلیک پن آمریکن پناهجویان کمونیست پناهندگان افغانی پناهندگان افغانی در پاکستان پناهندگان کرد پناهندگان کرد در ایران پناهندگان کرد عراقی پناهندگان کمونیست پناهندگی شهروندان کشورهای کمونیستی پنجمین سال انقلاب الجزایر پهلوی پوسترهای ضدآمریکایی پوشش مطبوعاتی در مورد نیروهای آمریکایی و شوروی پول های بلوکه شده ایران پول های تقلبی پولهای بلوکه پکوئین مامور سیا پگف پگف سفیر شوروی در تهران پگف، سفیر شوروی در ایران پیام تبریک پیتر تویتس پیرحسینی سردبیر روزنامه انقلاب اسلامی پیروزی انقلاب پیمان سنتو پیمان وین پیمانکاران نظامی آمریکا در ایران پیمانکاران نظامیآمریکا در ایران پیگیری خریدهای تسلیحاتی چاد چارلز دبلیو. مک کاسکیل چارلز ناس کاردار آمریکا چارلز. ان. راسیاس چالز. ان. راسیاس چریک های فدایی چریک های فدایی خلق چریک های کمونیست چمران چهارچوب رژیم پهلوی چهلم مردم قم چپاول ثروت ملی چپی های رادیکال چپیها چگونگی سیاست آمریکا چگونگی قانون اساسی چگونگی همه پرسی چین ژاندارم آمریکا ژاندارمری ژاندارمری شاهنشاهی ایران (ژاشا) ژاندارمری کازرون ژاپن ژنرال بوتو ژنرال توفانیان ژنرال ح طوفانیان، معاون وزارت جنگ ژنرال خاتمی ژنرال خلیل بخشی آذر ژنرال ربیعی ژنرال رحیمی ژنرال ریاحی ژنرال سیف[سید] امیررحیمی ژنرال طوفانیان معاونت وزارت جنگ ژنرال علی اصغر رفعت ژنرال علی رفعت ژنرال علی محمد خادمی ژنرال فریدون جم ژنرال قره باغی ژنرال موشه دایان وزیر خارجه اسرائیل ژنرال هوایی ٬ گُست ژنرال پالیزبان ژنرال گاست ژنرال گریوز ژنرال گست ژوزف توینام ک گ ب ک. آل کلام کابل کابینه بختیار کابینه دولت موقت کابینه نظامی ازهرای کاربن نویسی (رمزنویسی) کارتر کارتر و شاه کارخانه های تولیدی اصفهان کاردار (لینگن) کاردار آمریکا کاردار بروس لینگن کاردار سفارت کاردار مجارستان کاردار هنری پرشت کارمندان ODC کارمندان آمریکایی کارمندان مخالف شاه کارچاق کن کارکنان بهایی کارکنان نیروی دریایی کارگران کارگران ایرانی کارگری کارگری در ایران کارگزاران پهلوی کارینگتون کاسترو کاظم خسروشاهی وزیر بازرگانی کاظم رجوی کاظم زرنگار کاظم شیوا کالینز کانال سوئز کانالهای گریز در سرتاسر اروپا کانون وکلا کاهش قیمت نفت کاپتلاسیون کاپتولاسیون کاپیتلاسیون کاپیتولاسیون کاپیتولایسون کتاب 41 کتاب هفدهم کتر حسینعلی حجازی زاده کرد کرد ایران کرد عراق کردستان کردستان ایران کردستان عراق کردنشین کردها کردهای ترکیه کردهای عراق کرسنت پترولیوم کریستوفر کریم حسامی کریم سنجابی کریم سنجابی، رهبر جبهه ملی کریم سنجانی کریم معتمدی، وزیر پست و تلگراف و تلفن کریم پاشا بهادری کریم پاشا بهادری رئیس دفتر ملکه کریم گودرزی کشاورزی کشتار مردم کشتار میدان ژاله کشتارهای ارتش در ۲۸ و ۲۹ ژانویه کشتی شوروی کشتی نظامی کشتی های CG-993 کشتی های حامل پرچم ایالات متحده کشور نمونه اسلامی کشور های جهان سوم کشورهای اسلامی کشورهای بحرانی کشورهای خلیج فارس کشورهای دموکراتیک کشورهای عرب کشورهای عرب خلیج کشورهای عربی کشورهای نفتی کشورهای همسایه ایران کشورهای کمونیستی کلاوس بولینگ کلایبورن کلیات قانون اساسی جدید کلیمیان کمال الدین میرحبیب اللهی عضو کابینه، فرمانده کل نیروی دریایی شاهنشاهی ایران کمال خرازی کمونیست کمونیستی کمپ دیوید کمک امنیتی آمریکا کمک ایران به پاکستان کمک نظامی از آمریکا کمک نظامی به ایران کمک های آمریکا به افغانستان کمک های بلاعوض کمک های نظامی آمریکا کمک کویت به ترکیه کمیته انقلاب کمیته خمینی کمیته درون آژانس متارکه گران در تهران کمیته مصادره اموال بنیاد مستضعفان کمیته ممیزی کمیته ها کمیته های انقلاب کمیته های انقلاب اسلامی کمیته های خودمختار کمیته پایگاه نظامی کمیسیون مشترک ایران و آمریکا کمیسیون مشترک بازرگانی ایران و آمریکا کنترل انقلاب کنستانتین ایوانویچ زوتف کنستانتین ایوانویچ زوتف، دبیر اول سفارت شوروی در تهران کنسرسیوم کنسرسیوم نفت کنسریوم نفت کنسول آمریکا کنسول اقتصادی سفارت کنسولگری آمریکا کنسولگری آمریکا در اصفهان کنسولگری تبریز کنسولگری شیراز کنسولگری های آمریکا کنسولی ایالات متحده کنسولی سفارت شوروی کنفرانس اسلامی کنفرانس اعراب و اروپاییان کنفرانس اوپک در ابوظبی کنفرانس ایالات متحده کنفرانس جهانی مبارزه با نژادپرستی و تبعیض نژادی کنفرانس حقوق بشر کنفرانس خلیج فارس کنفرانس سران کشورهای خلیج فارس کنفرانس طائف کنفرانس مصرف کننده / تولیدکننده کنفرانس منطقه ای خلیج فارس - جنوب آسیا کنفرانس وزرای خارجه اسلامی کنفرانس ژنو کنفرانس کشورهای غیر متعهد کنوانسیون وین کنوانسیون وین در آمریکا کنوانسیون ژنو کنگره آمریکا کنیز مراد روزنامه نگار فرانسوی کوبا کودتا کورس آموزگار، وزیر مسکن کوفریجین، وابسته سفارت اتحاد جماهیر شوروی کومله کومنیست کوپر کوپر، معاون وزیر کوچه آمریکایی کویت کپکان کیسینجر کیفیت اسناد سیا کیفیت روابط ایران و آمریکا کیل گور کیهان اینترنشنال گارد شاهنشاهی گارد کهنه گازوئیل گاست گالوپ گرانت آوانسویچ وسکانیان گردهمایی وزیران خارجه خلیج فارس گردهمایی پیش آهنگی گروه حفظ منافع آمریکا گروه فداییان خلق گروه فرقان گروه فیلیپینی گروه مجاهیدین خلق گروه های اسلامی دانشگاه گروه های راست مارکسیستی گروه های سیاسی مخالف شاه گروه های فلسطینی گروه های مارکسیستی گروه های مخالف گروه های مخالف میانه رو گروه های مسئول امنیت گروه های چپ گروه های چپ دانشگاه گروه چماق به دستان گروههای غیر روحانی و حزب اللهی در ایران گروههای مخالف شاه گروهک های مخالف انقلاب گریوز گریگوری ایلیچ اولیفیرنکو گریگوری ایلیچ اولیفیرنکو، کنسول، سفارت شوروی - تهران گریگوری تیتوویچ زایتسف گریگوری زایتسف گزارش اطلاعاتی فرماندهی نیروهای آمریکا در اروپا گزارش اعدام های دادگاه های انقلاب گزارش اقدام به قتل شاه 1343 گزارش اوضاع سیاسی گزارش تحولات انقلاب گزارش تحولات انقلاب اردیبهشت 58 گزارش تحولات انقلاب اسفند 57 گزارش تحولات انقلاب خرداد 58 گزارش تحولات انقلاب در استان فارس خرداد 58 گزارش تحولات انقلاب در اصفهان اردیبهشت 58 گزارش تحولات انقلاب در اصفهان تیر 58 گزارش تحولات انقلاب در اصفهان خرداد 58 گزارش تحولات انقلاب در تبریز گزارش تحولات انقلاب در تبریز تیر 58 گزارش تحولات انقلاب در تهران گزارش تحولات انقلاب در خرداد 58 گزارش تحولات انقلاب در شیراز اردیبهشت 58 گزارش تحولات انقلاب فروردین 58 گزارش تلفنی گزارش جاسوس الف - یو. ان. پولو / 1 گزارش جاسوسی سیا گزارش حقوق بشر گزارش سانسور مطبوعات بعد از انقلاب گزارش سیاسی از ایران گزارش عملکرد آمریکا در دوره شاه گزارش وضع سیاسی گزارش وضعیت ایران گزارش وضعیت در تهران گزارش کمبود گوشت در ایران گزارشات مطبوعات ایران گزارشتحولات انقلاب (حکومت نظامی) گزارشگری سیاسی از ایران گسترش عملیات در کردستان و خوزستان گشت های ارتش گشتی سامپسون آمریکا گلگروف گمنامی گنادی کازانکین، دبیر اول سفارت روسیه گنشر گواننادی کازانکین - سفارت شوروی، گورمن بایکف یادداشت تفاهم تسلیحاتی بین ایران و آمریکا یادداشت های نفتی - امارات شمالی یاسر عرفات یانگ یدالله سحابی یدالله سهابی یزدی یزدی وزیر امور خارجه دولت موقت یمانی وزیر نفت سعودی یمن یهودی ها یهودیان یهودیان ایران یهودیان ایران بعد از انقلاب یهودیان ایران بعد ازا انقلاب یهودیان ایرانی یهودیان شوروی یو. ان. تراوت یو. ان. تراوت/1 یو. ان. تروات یو. ان. فسیل / ا یو. ان. کمل یو. ان. کمل / ا یورش وحشیانه یوری سمنوویچ چرومکین قائم مقام یوریل لوبرانی یوسف ابراهیم یوسف العلوی یوسف العلوی معاون وزیر خارجه عمان یوسف رحمتی یوسف شیراوی یوسف هرملین رئیس هیئت اعزامی اسرائیل در ایران یونایتد ریفانینگ یوگوسلاوی یکپارچگی ایران ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی ایرانی ۳۰ نفر کشته ۳۰۰ زخمی ۳۰۰۰ یهودی ۴۳ کشته ”دفترامورایران“ در وزارت امور خارجه آمریکا