ارزیابی روابط افغانستان با آمریکا

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: ونس، وزارت امور خارجه در واشنگتن

سری

به: سفارت آمریکا در ـ کابل

1357-09-10- 1978-12-01

متن سند

سند شماره (10)

سری

از: وزارت امور خارجه در واشنگتن

تاریخ: یک دسامبر 1978

به: سفارت آمریکا در کابل

موضوع: ارزیابی تحولات افغانستان و روابط افغانستان با آمریکا

1- ما با خطوط عمده ارزیابی شما درباره گرایش کلی تحولات در افغانستان، چشم انداز نامعلوم بازگشت به سوی روابط نزدیک آمریکا و افغانستان موافقیم. معذالک هنوز درباره شکل اوضاع در آینده نزدیک معلومات دقیقی نداریم. حتی تصور می کنیم که رژیم کنونی همچنان بر اوضاع مسلط است و معتقدیم که ما باید بر این مبنا اقدام کنیم که روابط سازنده آمریکا و افغانستان هنوز امکان پذیر است. ما نمی دانیم که چه هنگامی اوضاع روشن تر خواهد شد و آیا چنین خواهد شد یا خیر و اینکه جمهوری دمکراتیک افغانستان یک پیرو فرمانبردار تحت تسلط اتحاد جماهیر شوروی خواهد بود، یا اینکه یک رژیم رادیکال چپگرا در لبه نهضت کشورهای غیر متعهد ولی با ماهیت ویژه افغانی و درجه ای از استقلال تأسیس خواهد شد یا خیر. ناگوارترین تحولات از نظر منافع آمریکا این خواهد بود که سربازان جنگی شوروی وارد افغانستان شوند و این امر اوضاع تمامی منطقه را به طور جدی برهم خواهد زد.

2- ما مانند شما منافع منطقه ای خود را در درجه اول در بررسی یک برداشت ویژه نسبت به جمهوری دمکراتیک افغانستان می بینم و یک افغانستانی که قومیت گرا باشد و مورد پشتیبانی شوروی باشد، از نظر ما تهدید بسیار جدی برای صلح و ثبات این منطقه است و ما معتقدیم که این یک ترس واقعی، به ویژه در

ص: 520

پاکستان و همچنین در ایران است.

3- ارزیابی های همسایگان افغانستان مشابه ارزیابی خودمان است هر چند پاکستان و ایران به طور جدی معتقدند که افغانستان به نحو «برگشت ناپذیری» از دست آنها رفته و متمایل به شوروی شده است.

پاکستان ظاهرا می خواهد که ما در ارزیابی آنها از این تهدید سهیم باشیم، شاید بدین منظور که تعهد بزرگتری نسبت به امنیت پاکستان به دست آورند. در هیچ زمانی پاکستانی ها سیاست حفظ حضور ایالات متحده را در افغانستان مورد سؤال قرار نداده اند. هندی ها ظاهرا درباره اینکه بتوانند با جمهوری دموکراتیک افغانستان سر و کار داشته باشند حرارت بیشتری نشان می دهند. معذالک آنها درباره نفوذ فزاینده شوروی ها در کابل نگرانی عمیقی دارند و هنگام قضاوت درباره واکنش های احتمالی منطقه ای نسبت به هر گونه تغییر نسبت به افغانستان، باید این نظرها را به حساب آوریم.

4- کشورهای این منطقه در واقع از سیاست هایی مشابه سیاست ما پیروی می کنند. ایران به کمک خود که قبلاً متعهد شده، ادامه می دهد؛ هر چند از انعقاد موافقتنامه های جدید خودداری می کند. هند ظاهرا پیشنهاد کرده است که برنامه های کمکی خود را بالا ببرد و به نظر ما نقش بسیار خوبی در کوشش به تشویق نوعی استقلال و عدم تعهد از سوی رژیم جدید ایفا می کند. پاکستان به نحو فعالانه ای از یک سیاست مناسبات دوستانه با جمهوری دمکراتیک افغانستان پیروی می کند از قبیل تسریع کالاهای ترانزیتی افغانستان و دیدار ضیاءالحق در ماه سپتامبر از افغانستان و کم اهمیت کردن موضوع آوارگان افغانی و لفاظی های خویشتن دارانه. پاکستان ظاهرا چنین سیاستی را به نفع خود تلقی می کند.

5 - یکی از راه ها این است که ما فعالیت های خود را در افغانستان مرحله به مرحله کاهش دهیم. ولی ما معتقدیم که چنین کاری برای همسایگان افغانستان چندان خوشایند نخواهد بود و با سیاست های آنها مطابقت نخواهد کرد. جمهوری دمکراتیک افغانستان از ما نخواسته است که جُل و پلاس خود را جمع کرده برویم، بلکه بالعکس سیاست حفظ منافع و حضور ما را پذیرفته است.

پایان دادن به کوشش های ما در افغانستان احتمالاً به عنوان انصراف از مسؤولیت ما تلقی خواهد شد و بدین ترتیب شوروی ها متوجه خواهند شد که یکی از نخستین هدف های آنها در افغانستان یعنی کاهش بیشتر نفوذ آمریکا و غرب در این کشور و در تمامی منطقه تحقق یافته است (گزارش مسکو 23479). به نفع ما نخواهد بود که یک چنین چک سفیدی را در اختیار مسکو بگذاریم.

6- بنابراین ما معتقدیم که برداشت کلی که در تلگرام شماره 211102 توصیه شده است به عنوان یک چهارچوبی برای سیاست ایالات متحده معتبر می نماید. ما نباید درباره کمک خود به افغانستان پافشاری کنیم بلکه باید در پی فرصت هایی باشیم که تماس های خود را با جمهوری دموکراتیک افغانستان حفظ کنیم و بکوشیم تا هدف هایی برای برنامه های مساعدت که متقابلاً قابل قبول باشد برقرار کنیم و طرح هایی را تهیه کنیم که اعتبارنامه کمک ما و سیاست حقوق بشر و علائق آنها را مسلم کند. ما کاملاً معتقدیم که خود افغانی ها ظاهرا در جهت کاهش حضور ما فعالیت می کنند. این امر شامل برنامه محدودتر سپاه صلح و پایان دادن به آموزش نظامی افغانی ها در ایالات متحده در حال حاضر و محدودتر کردن دفتر وابسته دفاعی آمریکا در کابل و برنامه مبادلات فرهنگی محدودتر و مقاومت در برابر طرح های کمک پیشنهادی آمریکا، در برگیرنده مقدار هنگفتی مساعدات فنی است می باشد. ما به نوبه خود همچنین باید نگرانی های بشر دوستانه خود را متعادل تر کنیم و به مردم یکی از فقیرترین کشورهای جهان با نگرانی خود درباره

ص: 521

عملکرد رژیم جدید از لحاظ حقوق بشر که جای بسی سؤال دارد، کمک کنیم. باید درباره این نگرانی ها ضمن بحث با رهبران افغانستان توضیح داد.

7- ما اوضاع را در افغانستان یک نوع اوضاع متحول تلقی می کنیم و معتقدیم که توجه مداوم ما ضروری است و همچنین گفت و شنود با سایر کشورهای منطقه باید ادامه یابد. ما به سفارتخانه های خود در تهران و اسلام آباد و دهلی نو توصیه می کنیم تا به مبادله نظریات با بیشتر دولت ها درباره مقابله با صحنه افغانستان ادامه دهند و در ضمن در نظر داشته باشند که نفوذ ما در کابل شدیدا محدود است و از کشورهای همجوار افغانستان انتظار داریم که ابتکار در تهیه یک شبکه از مناسبات همکاری را به دست بگیرند و این امر به صلح و ثبات در منطقه کمک خواهد کرد.

ونس

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 3 - کتاب 3 - صفحه 520