سند شماره 25

نظر مقامات ترک در مورد کنفرانس اسلامی

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در آنکارا، اسپیرز

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1358-02-27- 1979-05-17

متن سند

سند شماره (25)

تاریخ: 27 اردیبهشت 1358-17 مه 1979

طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در آنکارا

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی. - با اولویت

رونوشت: سفارت آمریکا در تهران

موضوع: نظریات هیئت نمایندگی ترک در مورد کنفرانس اسلامی

1- تمام متن خیلی محرمانه است.

2- یکی از اعضای هیئت نمایندگی ترکیه در کنفرانس فز (کنفرانس اسلامی- م) با خوشحالی گفت ترکیه توانسته است بدون مصالحه در مورد مواضع خود در قبال خاورمیانه در مورد قبرس قطعنامه ای به تصویب برساند. تندروها از ترکیه نخواسته بودند که با اسرائیل قطع رابطه کند، ولی ترکها احساس کردند که نباید در مورد به تعلیق در آمدن عضویت مصر سر و صدا راه بیندازند. ترکها معتقدند که سعودیها بر ساف نفوذ بسیار دارند و هیئت نمایندگی ایرانی از هیچ گونه عمقی برخوردار نبودند. (پایان خلاصه) 3- متخصص امور قبرس در هیئت نمایندگی ترکیه در کنفرانس اسلامی، اینال باتو، به مقام سفارت (پک) گفت که ترکها از اینکه توانسته اند بدون اینکه مجبور باشند مورد سیاستهای معتدل خاورمیانه ای خود سازش نمایند، قطعنامه ای را در مورد قبرس به تصویب برسانند، خوشحال هستند. در مشورتهای پیشین و در اجلاس افتتاحیه کنفرانس، ترکها به شرکت کنندگان اخطار کرده بودند که آنها نمی توانند با اسرائیل قطع رابطه کنند. باتو گفت که ترکها تهدید کرده بودند که اگر قرار باشد ترکیه به عنوان تنها کشور اسلامی مرتبط با اسرائیل مورد انتقاد قرار گیرد از اجلاس بیرون خواهند رفت. باتو گفت این پایداری قوی سبب شد که رادیکالهای عرب در این مورد به ترکیه فشار وارد نیاورند.

4- پس از پیروزی در مورد این مسئله ترکها متوجه شدند که برای به دست آوردن قطعنامه ای مثبت در مورد قبرس آنها باید به رادیکالهای عرب در مورد به تعلیق درآمدن عضویت مصر امتیازی بدهند. بنابر این ترکیه در این مورد با اکثریت آراء مخالفتی ننمود و بدون اینکه «سخنی بگوید» آن را پذیرفت.

5- ترکیه از تصویب قطعنامه قبرس به وسیله کنفرانس بسیار خوشحال بود. پیش نویس اولیه ترکیه در کمیته مسدود گردید، ولی ترکها توانستند موجبات تصویب آن را فراهم آورند. تنها الجزیره و یمن جنوبی در این مورد اعتراض کرده بودند. الجزیره تلاش بسیار کرد تا به طرفداری از موضع ترکیه قطعنامه ای صادر نشود، ولی ترکیه از طرف پاکستان و بنگلادش و عربستان سعودی کمک زیادی دریافت نمود. باتو معتقد است که سعودیها ساف را آرام نگاهداشتند تا در برابر موضع ترکیه مخالفت چندانی نشان ندهد.

6- باتو گفت قطعنامه مربوط به قبرس بسیار شبیه قطعنامه های پیشین کنفرانس است و تفاوت آن در دو پاراگرافی است که در انتها آورده شده (متن برای INR/ DDR/ RWE فرستاده شده است). دو پاراگراف نهایی به شرح زیر است:

- از دو جامعه دعوت می شود که با برقراری آتش بس از طریق مذاکره مشکلات خود را به طرز مسالمت آمیز حل نمایند.

- از اعضای کنفرانس اسلامی می خواهد که از حسن نیت خود استفاده کرده و هر کاری که از آنها برمی آید انجام دهند تا جامعه مسلمانان ترک قبرسی از کمکهای بین المللی استفاده برند و کمکهای لازم را به آنها بنمایند تا اقتصادشان که در نتیجه تحریمها متوقف شده، فعال گردد.

ص: 143

7- باتو گفت به طور کلی ترکها معتقدند که سعودیها از نفوذ بیش از حد خود بر ساف استفاده کردند و توانستند عامل مهمی را در پیدایش این نتیجه مثبت برای ترکیه سبب شوند. باتو گفت هیئت نمایندگی ایرانی در کنفرانس تا آنجا که ترکیه می داند نقشی نداشت. ایرانیها دیرتر از موعد در اجلاس حاضر شدند (در روز سوم) و به هیچ یک از زبانهای غربی سخن نمی گفتند و به همین جهت نتوانستند با هیئتهای نمایندگی غیر عربی رابطه برقرار سازند. (آنها ظاهرا به عربی صحبت می کرده اند.) باتو گفت بین این هیئت نمایندگی ایرانی و هیئتهای پیشین که بسیار عالی و از نظر دیپلماتیک صیقل یافته بودند، تفاوت زیادی وجود داشت. ایرانیان مانند آیت اللّه ها لباس پوشیده بودند و نمی دانستند چه کاری باید انجام بدهند.

اسپیرز

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 41 - کتاب 41 - صفحه 143