Post
31945
امیرعباس هویدا نخست وزیر
موضوع سند
امیرعباس هویدا نخست وزیرمشخصات ارسال سند
از: هلمز، سفارت آمریکا تهران 11683
محرمانه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.
1355-09-02- 1976-11-23
متن سند
هویدا، امیرعباس - 4
تاریخ: 23 نوامبر 1976 - 1355/09/02
محرمانه
از: سفارت آمریکا تهران 11683
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.
موضوع: ملاقات، کودل، ریبیکوف و بیکر با هویدا، نخست وزیر ایران، در تاریخ 16 نوامبر 1976
1- هویدا، نخست وزیر ایران، در اظهارات علنی خود به هنگام ملاقات با کودل در 16 نوامبر، تأکید کرد که امیدوار است ملاقات در جوّی بی آلایش برگزار گردد و در پایان حضور خود خواستار رسیدن سؤالات شد. سپس نخست وزیر با همان حالت بشاش معمولی خود، کودل را به مدت پانزده دقیقه در مورد موضع سیاسی جغرافیایی استراتژیک اجتماعی اقتصادی ایران توجیه نمود و با اشاره گاه و بی گاه به یک نقشه و چندین نمودار، آمار اصلی و سایر حقایق مربوط به ایران را نشان می داد. وی اظهار داشت GNP فعلی ایران بالغ بر 58 میلیارد دلار می باشد و هدف این است که تا پایان قرن به 450 میلیارد دلار برسد.
نرخ رشد اقتصادی ایران در بخش غیر نفتی 16 درصد نسبت به قیمت های ثابت است و رشد کلی سالانه برابر 22 درصد می باشد، بودجه فعلی ایران 45 میلیارد دلار، یعنی یک دهم بودجه کل ایالات متحده می باشد، نخست وزیر توضیح داد که سه بخش مهم در طرح توسعه فعلی ایران عبارتند از: دفاع، امورکلی اقتصادی و اجتماعی. دفاع شامل خدماتی که جنبه غیرنظامی دارد، مانند بهداشت و سپاه دانش، نیز می شود که 12 درصد GNP ایران به خود اختصاص داده است، جمعیت ایران با نرخ سالانه 3 درصد در حال رشد می باشد.
سناتور ریبیکوف از نخست وزیر، به دلیل ارائه توضیحات بسیار آگاه کننده تشکر نمود و از سناتور
ص: 808
فورد خواست اولین سؤال خود را مطرح نماید.
سناتور فورد پرسید وابستگی ایران به انرژی هسته ای ظرف 20 تا 30 سال آینده چگونه خواهد بود.
نخست وزیر هویدا گفت ایران بایستی در این زمینه دورنمایی در دست داشته باشد. هر چند تلاش هایی برای استفاده از انرژی آب در جریان است، توسعه آن با افزایش تحقیقات در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی مد نظر است، ولی دولت ایران حدس می زند برای دستیابی به سایر اشکال انرژی، به 23 الی 30 مگاوات برقی که از طریق نیروی هسته ای تولید شود، نیاز دارد. نخست وزیر همچنین بر تلاش های دولت ایران در زمینه تحقیقات خورشیدی تأکید نمود.
سناتور بامپرز با اشاره به نیاز به تعیین شاخصی برای قیمت نفت، در مورد میزان افزایش پیش بینی شده قیمت نفت در اجلاسیه دسامبر وزرای نفت در دوحه، سؤال نمود. وی گفت پانزده درصد افزایش، بخصوص برای انگلیس و ایتالیا، بیش از حد زیاد خواهد بود. تعدیل بایستی اولین ملاحظه مد نظر باشد.
هویدا نخست وزیر ایران، گفت کلمات ابتدایی سناتور بایستی با خط طلا نوشته شود و موافقت نمود همان طور که شاه بیان نموده است، شاخص بهای نفت باید براساس تورم باشد، اگر بهای کالاهای غربی افزایش یابد، دولت ایران نیز برای پرداخت بهای این کالاها، به پول بیشتری نیاز دارد. نخست وزیر از کودل درخواست نمود تا هزینه های عمرانی سایر کشورها را نیز ارزیابی نموده و درآمدهای نفتی آنها را با آنچه که مجبورند در ازای خرید کالاهای ساخته شده از غرب بپردازند، مقایسه نماید. کشورهای عضو اوپک در بالی موافقت نمودند تا منتظر وقایعی باشند که در مذاکرات CIEC در پاریس پیش خواهد آمد.
آنچه که دولت ایران در ازای فروش نفت خود کسب می کند، در غرب به مصرف می رسد. ذخایر دولت ایران در حال حاضر فقط 16 میلیارد است، در حالی که درآمدهای آن قریب به 20 میلیارد دلار می شود.
آنچه که در دوحه اتفاق می افتد، «یک مسئله 64 هزار دلاری» می باشد. دولت ایران همواره در برخورد با مسئله افزایش قیمت های نفت منطقی عمل کرده است. تصمیم اوپک در دسامبر، یک اقدام جمعی خواهد بود. نادانی است اگر کشورهای اوپک تلاش کنند کشورهای اروپایی، بخصوص انگلیس و ایتالیا را «به زانو در بیاورند». نخست وزیر اظهار داشت که این کشورها از طریق اجرای برنامه هایی مانند مراقبت های بهداشتی عمومی مجانی و تحمل اعتصابات متعددی که اقتصاد کشور را نابود می کند، موجبات بروز مشکلات اقتصادی خود را فراهم کرده اند. در طی چند سال گذشته، دولت ایران نتوانسته است پیش بینی نماید کالاهای سفارشی انگلیس در چه زمانی وارد خواهند شد، نخست وزیر با اظهار این که انگلیسی ها باید «زمان چای خوری کمتری صرف کنند» به صحبت خود خاتمه داد.
سناتور لاکسالت نظر نخست وزیر را در مورد کسری بودجه جویا شد. هویدا، نخست وزیر، گفت سال گذشته دولت ایران بودجه ای را ارائه نمود که حدود ده درصد کسری داشت. تأمین کسری اگر در کوتاه مدت باشد مضر نمی باشد، اما به عنوان یک سیاست دراز مدت مصیبت بار خواهد بود.
سناتور گلن گفت کودل نگران مسئله اشاعه سلاح های هسته ای و خطر غنی سازی سوخت هسته ای می باشد. کارتر، رئیس جمهور منتخب آمریکا، اظهار داشته است که مخالف هرگونه تعهد جدید ایالات متحده مبنی بر فروش سوخت یا تکنولوژی هسته ای می باشد. دولت ایران در زمینه سوخت هسته ای چه ضمانت هایی را لازم دارد؟ هویدا، نخست وزیر ایران، گفت دولت ایران در صدد تولید بمب های اتمی نیست و دولت ایران
ص: 809
نمی تواند با زرادخانه های شوروی یا ایالات متحده رقابت کند. نخست وزیر تأکید نمود که تکنولوژی هسته ای را نمی توان به چند قسمت تفکیک نمود. ضمانت های مربوط به سوخت یا سایر تکنولوژی های هسته ای بایستی ضمانت بین المللی باشد. دولت ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان NPTنمی تواند کنترل کشورهای دیگر را بر برنامه های انرژی هسته خود بپذیرد.
سناتور گلن پرسید اگر چندین کشور تأمین کننده، سوخت هسته ای ایران را ضمانت کنند، دولت ایران چه سیاستی اتخاذ خواهد کرد.
هویدا، نخست وزیر ایران، گفت به چنین سؤالی پاسخ نخواهد داد. وی سپس مقایسه ای با معاهدات نظامی انجام داد و گفت در زمان بروز بحران، کشورها زیاد حرف می زنند اما از عمل خبری نیست. در سال 1941، هنگامی که ایران توسط شوروی و انگلیس مورد تهاجم قرار گرفت و کشور چند تکه و اشغال شد، هیچ کشوری به یاری ایران نیامد. نخست وزیر با تأکید اظهار نمود که اگر ایران بار دیگر توسط شوروی مورد تهاجم قرار گیرد، دولت ایران «سیاست سرزمین سوخته» را اتخاذ خواهد نمود، یعنی مردم ایران هر چیزی (مناطق نفتی، کارخانه ها، خطوط نفتی و غیره) را نابود خواهند کرد. «اگر نتوانیم استقلال خود را حفظ کنیم، نمی خواهیم زنده بمانیم.» نخست وزیر سپس به قطعنامه 242 سازمان ملل متحد که هم آمریکا و هم شوروی با آن موافقت کرده اند، اشاره نمود. براساس چنین قطعنامه ای ایران مانند کره و یا ویتنام تقسیم خواهد شد. نخست وزیر با حالت طنزآمیزی گفت خوب شد که سازمان ملل در زمان بروز جنگ های داخلی ایالات متحده وجود نداشت.
سناتور گلن پرسید آیا دولت ایران در مرکز تحقیقات هسته ای امیرآباد بر روی نیروی جوش هسته ای کار می کند یا خیر.
نخست وزیر هویدا پاسخ آن را به دکتر اعتماد، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، واگذار نمود. دکتر اعتماد گفت سازمان انرژی اتمی ایران تحقیقاتی را در مورد نیروی جوش هسته ای به عمل می آورد، اما این تحقیقات همین اواخر شروع شده است. وی جزئیات بیشتری را ارائه نداد.
سناتور گلن پرسید ایران در نظر دارد با منابع گسترده گاز طبیعی خود چه کند.
نخست وزیر هویدا گفت اگر قیمت گاز طبیعی افزایش یابد، دولت ایران نیز طبعا گاز را به مقدار زیادتری صادر خواهد کرد. در حال حاضر مقداری گاز از طریق خطوط گازرسانی به اتحاد شوروی منتقل می شود و هم زمان با آن مقداری نیز به مصرف داخلی و ساخت فرآورده های پتروشیمی می رسد.
سناتور بیکر نظریات نخست وزیر را مورد اختلافات داخلی و ناآرامی های حاصل از سیاست های اخیر دولت ایران جویا شد.
نخست وزیر هویدا گفت ایرانیانی وجود دارند که در خارج (لیبی) آموزش دیده و در مقابل دولت ایران موضع مخالفت مسلحانه اتخاذ کرده اند. نخست وزیر تأکید نمود که این مشکل بسیار کوچکی است و تحت کنترل می باشد. این گروه ها یک نهضت کلی (عمومی - م) علیه دولت ایران محسوب نمی شوند.
نخست وزیر افزود که با ظهور یک طبقه متوسط قوی در ایران که از لحاظ اقتصادی مرفه می باشد، به گوش رسیدن غرولندهایی قابل انتظار است و این نشانه ای از سلامتی (جامعه - م) می باشد.
سناتور بیکر پرسید آیا تروریست ها برای برنامه های نیروی هسته ای دولت ایران تهدیدی محسوب می شوند یا خیر. نخست وزیر هویدا به صراحت گفت چنین تهدیدی وجود ندارد.
ص: 810
سناتور کالور پرسید: 1) نظر نخست وزیر در مورد جانشینی شاه چیست. و 2) آیا ایران بیش از حد از منابع انسانی آموزش دیده محدود خود در زمینه سیستم های دفاعی استفاده نمی کند.
نخست وزیر هویدا در پاسخ به قسمت اول سؤال در مورد نیابت سلطنت و این که چگونه تا زمان قانونی شدن سن، ولیعهد به انجام وظیفه خواهد پرداخت، شرح مختصری ارائه نمود. نخست وزیر در پاسخ به قسمت دوم سؤال پذیرفت که منابع انسانی محدود هستند، اما افزود که برنامه های آموزش های نظامی و حرفه ای کاملاً سازگار باهم هستند. پس از این که یک سرباز وظیفه آموزش دید و خدمت نظام خود را به پایان رساند، وارد زندگی غیر نظامی می شود و می تواند مهارت هایی را که در ارتش فرا گرفته است در حرفه غیرنظامی خود به کار ببرد. باتوجه به این که فقط افسران ارتش سابقه خود را حفظ می کنند، اکثر پرسنل نظامی که آموزش های فنی دیده اند وارد مشاغل غیر نظامی می شوند.
سناتور ریبیکوف اظهار نموده شاه در مورد موضوعات مربوط به انرژی پیچیده ترین شخص در جهان می باشد. قبلاً کیسینجر وزیر امورخارجه، از تبیین شاخصی برای بهای نفت طرفداری کرده است، اما سایمون، وزیر خزانه داری، و سایرین با آن موافق نبودند. ریبیکوف سپس افزود که در افکار عمومی جهانیان به نظر می رسد که دولت ایران در اوپک یک عضو پیشگام در افزایش قیمت نفت می باشد، در حالی که عربستان سعودی طرفدار حفظ قیمت های فعلی می باشد. ریبیکوف باتوجه به این نکته، در مورد احتمال این که اوپک افزایش قیمت را به تأخیر بیندازد تا دولت جدید آمریکا در مصدر امر قرار گیرد و بتواند در مورد شکل کلی انرژی و قیمت نفت تدبیر جدیدی بیندیشد، از نخست وزیر سؤال نمود.
نخست وزیر هویدا پاسخ داد هم اکنون گفتگوهای دو جانبه CIEC در پاریس برای چند مدتی است ادامه دارد. علاوه براین قبل از افزایش قیمت نفت، در غرب تورم و رکود به وجود آمده است. اگر برای کالاهایمان پول بیشتری بپردازیم و برای نفتمان درآمد کمتری داشته باشیم، دولت ناچار است توضیحاتی به مردم خود ارائه نماید. سپس نخست وزیر توضیح داد هر چه دولت ایران برای نفت خود پول بیشتری دریافت نماید، مقدار بیشتری در اقتصاد ایالات متحده صرف خواهد کرد. در حال حاضر 19/6 درصد از کل واردات دولت ایران از ایالات متحده است، در حالی که تنها 7 درصد از کل صادرات ایران به ایالات متحده ارسال می شود.
سناتور انگلتون پرسید آیا تدابیر تسلیحاتی دولت ایران در مورد تهدید حمله مستقیم از جانب اتحاد شوروی پیش بینی هایی داشته است یا خیر.
نخست وزیر هویدا ابتدا پاسخ منفی داد، اما بلافاصله صحبت خود را تعدیل نمود و گفت ارزیابی این که آیا چنین تهدیدی مستقیم خواهد بود و یا وکالتی، و از جانب کشورهای همسایه نظیر عراق و افغانستان، مشکل می باشد. نخست وزیر سپس خاطرنشان نمود که اگر تنگه هرمز بسته شود، نفت حیاتی اروپای غربی و ژاپن کاملاً قطع می شود. وی اضافه نمود که عراقی ها تسلیحات جدیدتر و به مقدار بیشتری از اتحاد شوروی دریافت می کنند. وی گفت در مسافرت اخیرش به اتحاد شوروی، نخست وزیر شوروی از وی پرسیده است که چرا دولت ایران خود را به این شدت مسلح می کند. پاسخ وی به نخست وزیر شوروی این بود که دولت شوروی قبلاً از پاسخ چنین سؤالی اطلاع دارد. هویدا سپس با لفاظی از کودل پرسید اگر ایران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مورد حمله اتحاد شوروی قرار گیرد، چه اتفاقی برای منطقه و نفت آن پیش خواهد آمد. سناتور انگلتون باتوجه به افزایش سرمایه گذاری های دفاعی، یازده برابر بیش از آنچه
ص: 811
که در سال 1970 بود، پرسید آیا تهدیدی که نخست وزیر به آن اشاره می کند وجود دارد یا خیر.
نخست وزیر هویدا به سادگی پاسخ داد که «تهدید، تهدید است، بزرگ یا کوچک». وی پرسید: آیا ایالات متحده تضمین می دهد که در صورت مواجهه با هر تهدیدی از ایران دفاع نماید.
سناتور کانن پرسید اگر ایران نتواند ملزومات تسلیحاتی خود را از ایالات متحده دریافت کند، دولت ایران به کجا رو خواهد کرد. نخست وزیر هویدا پاسخ داد که ایران به بازار جهانی روی می آورد.
سناتور ریبیکوف از نخست وزیر برای توضیحات و لحن صادقانه ای که وی در پاسخ به سؤالات کودل داشت، تشکر نمود.
نخست وزیر هویدا در خاتمه این نشست تقریبا یک ساعت و نیمه با بلاغت، تاریخ طولانی روابط دوستانه و مودت آمیزی که بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم بین ایران و ایالات متحده وجود داشته است، مرور کرده و گفت در آن هنگام مساعدت ایالات متحده به صورت سخاوتمندانه ای در اختیار ایران قرار گرفت. حال ایران می تواند بر روی پای خود بایستد. نخست وزیر پس از این که در مورد مشکلات نخست وزیر بودن شوخی نمود (افراد همیشه خبرهای بد را به وی می دهند، اما خبرهای خوب را مستقیما نزد شاه می برند) از کودل دعوت نمود تا برای صرف ناهار وی را همراهی کند.
2- براساس تلگرام 251471 وزارت امورخارجه این مطالب قبل از خروج کودل، ریبیکوف و بیکر توسط آنها تصحیح نشده است. در صورت لزوم بایستی در واشنگتن تصحیح شود. هلمز
تصاویر سند
زمان یافت نشد!
تجهیزات یافت نشد!