صفحه اصلی
>
اسناد لانه جاسوسی
>
جستجوی اسناد
>
نتایج جستجو برای: توسعه مجتمع ماشین سازی در پاکستان
>
گزارش-فعالیت-های-کمکی-و-تجاری-کمونیستی-در-کشورهای-رو-به-رشد-در-سال-1978

سند شماره

گزارش فعالیت های کمکی و تجاری کمونیستی در کشورهای رو به رشد، در سال 1978

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از:

سری

به:

متن سند

فعالیت های کمکی و تجاری کمونیستی در کشورهای

رو به رشد، در فصل سوم سال 1978

محتوا

مرکز ارزیابی خارجی ملی

آژانس اطلاعات مرکزی

نکات اصلی

دسامبر 1978

مقاله

برنامه های کمک چین نشانگر واقعیت های اقتصادی است

این بخش به بحث پیرامون روند برنامه های کمک چین در جهان سوم می پردازد.

پیشرفت های فصل سوم

فعالیت های اقتصادی کمونیستی در کشورهای در حال توسعه

قراردادهای نظامی کمونیستی با کشورهای در حال توسعه

سرّی - غیری قابل رؤیت برای بیگانگان - غیر قابل رؤیت برای پیمانکاران

نکات اصلی

چکسلواکی با انعقاد یک قرارداد به مراکش 50 میلیون دلار اعتبار داد، تا بتواند نیروگاه ها و تجهیزات سبک صنعتی را خریداری نماید.

بنین اولین قراردادهای اقتصادی خود را با لهستان و بلغارستان در ماه سپتامبر منعقد ساخت، و با چکسلواکی و رومانی نیز مذاکراتی را آغاز کرده است.

شوروی به کیپ ورد اعتبار 16 ساله برای خرید محصولات نفتی داده است.

یک قرارداد اقتصادی فنی جدید شوروی اتیوپی به فعالیت های شوروی رسمیت می بخشد، لیکن اعتبار جدیدی در اختیار این کشور قرار نداده است.

بنابه گزارش ها چین تقبل کرده است که یک شاهراه 385 کیلومتری در سومالی بین بوداما و مرز جیبوتی به ارزش 20 میلیون دلار بسازد.

ص: 619

شوروی توافق کرده است که دو توربین را مجانا به پروژه نیروگاه آبی آرژانتین اوروگوئه ای سالتوگراند بدهد، تا بدین وسیله موجبات بهبود را در روابط خود با آرژانتین فراهم آورد.

برزیل یک قرارداد سه ساله تجاری به ارزش کلی 2 میلیارد دلار با آلمان شرقی، مجارستان و لهستان منعقد ساخت و پیرامون اعتبار 500 میلیون دلاری پیشنهادی شوروی برای تأسیس پروژه نیروی پورتوپیریماورا به مطالعه پرداخت.

چین و شوروی در نظر دارند به سری لانکا در مورد پروژه یک میلیارد دلاری آبیاری ماهاولی کمک نمایند.

شوروی پیشنهاد کرده است که حاضر است به مطالعه امکانات ایجاد یک کارخانه آلومینیم سازی و نیروگاه هسته ای در یونان بپردازد.

ایران با شوروی، مجارستان و لهستان یک قرارداد 410 میلیون دلاری در رابطه با نیروگاه های حرارتی منعقد ساخته است.

الجزایر نیز قراردادی امضاء کرده است تا از شوروی 2 اسکادران میگ 25 دریافت نماید، و در ازای آن به شوروی حق ورود به بنادر خود را خواهد داد.

افغانستان یک قرارداد 250 میلیون دلاری جهت دریافت هواپیما و تجهیزات پشتیبانی زمینی با شوروی امضاء کرده است.

مقاله

برنامه کمک های چین منعکس سازنده واقعیت های اقتصادی

تأکید پکن بر حل مشکلات داخلی سبب شده است که در برنامه کمک های اقتصادی چین به جهان سوم در دو سال گذشته کاهشی پدید آید. کمک های جدید اقتصادی در سال 1977 کمتر از 200 میلیون دلار بود در حالی که در سال های 75-1970 معادل 500 میلیون دلار می گردید. در حالی که که در نیم سال میزان این کمک های به 50 میلیون دلار رسیده، کمک ها قرار است همچنان در سطح پایین سال 1978 باقی بمانند، چون دولت هوا در حال مبارزه با مشکلات داخلی از قبیل (الف) افزایش ظرفیت در زغال سنگ، آهن و دیگر شاخه های صنایع اصلی، (ب) ارائه انگیزه برای بالا بردن تولید؛ (ج) و بهبود سطح زندگی می باشد. با این وصف پکن به تعهدات سنگین گذشته خود نیز عمل می کند. جمهوری خلق چین که از نظر ارائه کمک های نظامی در موقعیت ممتازی قرار ندارد، بر برنامه های اقتصادی در کمک های خود به جهان سوم تأکید بسیار دارد.

کمک های اقتصادی

انگیزه چین برای به رسمیت شناخته شدن در جامعه بین المللی در سال های 1970 با ارائه کمک های بی سابقه همراه بود. برنامه های اقتصادی از محتوای ایدئولوژیک خود جدا گردیدند و به عنوان یکی از اسباب و وسایل اصلی سیاست خارجی در مبارزه برای ابقاء رهبریت کشورهای در حال توسعه به کار گرفته شد. در دوره پنج ساله سال های 74-1970 کمک های اقتصادی بالغ بر 2/8 میلیارد دلار گردید که تقریبا معادل سه برابر یک میلیارد دلار کمک ارائه شده در سال های 1956 تا 1969 می باشد (به جدول

ص: 620

یک مراجعه شود). شصت درصد کمک های جدید نصیب ملل آفریقایی گردید.

جدول 1

چین: کمک های اقتصادی ارائه شده به کشورهای در حال توسعه میلیون دلار آمریکا

جمع 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978

جمع 3496 781 563 607 574 282 348 137 158 47

آفریقا 2188 473 359 245 357 242 257 106 106 42

شمال آفریقا 253 000 61 41 2 57 35 000 57 000

آفریقای مادون صحرا 1935 437 298 205 355 185 222 106 49 42

آسیای شرقی 107 000 81 000 000 25 1 000 000 000

اروپا 45 000 000 45 000 000 000 000 000 000

آمریکای لاتین 152 000 44 89 000 8 10 1 000 000

خاورمیانه 247 43 45 88 37 2 000 27 000 5

آسیای جنوبی 757 265 34 139 180 5 80 3 51 000

1. این اطلاعات مربوط به دوره یکم ژانویه تا سی ام ژوئن است.

2. ارقام گرد شده اند به همین علت است در جمع برابر صفر نشوند.

با فرارسیدن سال 1974، به علت مبارزه ای که بر سر قدرت میان رادیکال ها و میانه روها در گرفته بود برنامه کمک های اقتصادی پکن سیر نزولی در پیش گرفت.

جناح میانه رو که سرانجام به رهبری هواکوفنگ به قدرت رسید به جهان سوم اطمینان داد که سیاست رئیس جمهور مائو در کمک به کشورهای فقیر ادامه خواهد داد، لیکن خاطرنشان ساخت که به علت وضع جمهوری خلق چین به عنوان یک کشور فقیر و در حال توسعه در میزان این کمک ها محدودیتی ایجاد خواهد گردید. علاوه بر این مقامات چینی گفتند که هر مقدار منابعی که پس از برنامه های داخلی عمران باقی بماند به کشورهایی تعلق خواهد گرفت که حاضر باشند علنا از سیاست های چین به خصوص سیاست های مغایر با سیاست شوروی حمایت نمایند. به طور مثال، چین در سال 1976 به مصر و در سال 1977 به سومالی و سودان قول حمایت از برنامه های عمرانی آنها را داد، چون آنها با مسکو قطع رابطه کرده بودند. بخش اعظم کمک های اقتصادی چین در سال های 77-1976 بر آفریقا متمرکز بود؛ در مجموع تنها دو برنامه دارای ارزش بیش از 50 میلیون دلار بودند. میزان و وسعت قراردادهای کنونی با محدودیت ظرفیت اقتصادی چین متناسب بوده و مانند اوائل دهه جاه طلبانه نیستند. قراردادهای اخیر با پیروی از سنت چین بر پروژه های کشاورزی، صنایع سبک و کارگری تأکید دارد. و کمک های فنی ارائه شده نیز متناسب با نیاز کشورهای در حال توسعه می باشد. گرچه کار چین در تأسیس راه آهن تان - زام بسیار عالی بود. لیکن اخیرا این کشور تقاضاهای آفریقایی ها را برای کمک در ایجاد راه آهن و دیگر پروژه های زیربنایی رد کرده است؛ ظاهرا دولت جدید مایل است از پروژه های بزرگی که از برنامه کمک های خارجی چین بهره ای ندارند، استفاده ننماید. گرچه روند تعهدات کندتر شده، لیکن پرداخت و انجام تعهدات مربوط به وام های پیشین هنوز ادامه دارد. چون پکن هنوز هم به تعهدات گذشته خود عمل می نماید. یک پنجم 2/3 میلیارد دلار کمک های ارائه شده به کشورهای در حال توسعه در سال 1976 و 1977 پرداخت گردید

ص: 621

(به جدول 2 نگاه کنید). در حالی که مهمترین کمک های سال های 74-1971 عبارت بود از برآورد نیاز پروژه راه آهن تان - زام، لیکن کمک های اخیر گسترش توزیعی بیشتری یافته است. بزرگترین پروژه هایی که در سال 77-1976 آغاز می گردد عبارتند از پروژه 55 میلیون دلاری تأسیس یک بندر در آب های عمیق موریتانی، مطالعات مربوط به احداث یک کانال 90 میلیون دلاری در تونس، احداث راه در ماداگاسکار، توسعه مجتمع ماشین سازی در پاکستان، و پروژه 30 میلیون دلاری آبیاری در سری لانکا، پروژه های راهسازی 400 میلیون دلاری اتیوپی، پاکستان، رواندا، سومالی، سودان و دو کشور یمن رو به اتمام بود.

در سال گذشته بیش از 24000 تکنیسین چینی در جهان سوم مشغول به کار بودند که این بالاترین میزان این افراد از ابتدای برنامه ها بوده است. مراجعت 10000 تکنیسین از منطقه احداث راه آهن تان زام نیز با جریان ورود این افراد به پروژه های آفریقایی جبران گردید. آفریقای مادون صحرا حدود 85 درصد پرسنل کمک های چینی در خارج را در بر می گیرد.

خدمات فنی ارزان چین ارزشمندترین جنبه تلاش های عمرانی جمهوری خلق چین بوده است. چین در برابر خدمات فنی خود از کشورهای در حال توسعه ارز معتبر دریافت نمی دارد؛ کشورهای در حال توسعه تنها مقداری از مخارج از قبیل مخارج مورد نیاز برای مسکن، تغذیه و حمل و نقل را در داخل کشور خود می پردازند؛ و پرسنل چینی نیز بسیار سخت کوش و کم توقع هستند. و در بعضی موارد به خصوص اگر خدمات بهداشتی مورد نیاز باشد، چین تمام مخارج متحمل شده را باز می گرداند.

جدول 2

چین: کمک های اقتصادی ارائه شده به کشورهای درحال توسعه میلیون دلار آمریکا

جمع 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977

جمع 1672 72 189 259 238 252 181 283 198

آفریقا 1030 37 116 148 164 137 118 195 115

آفریقا شمالی 43 5 10 3 4 5 5 5 6

آفریقای مادون صحرا 987 32 106 145 160 132 113 190 109

آسیای شرقی 40 000 000 8 8 12 8 3 1

اروپا 10 000 000 4 000 2 1 1 2

آمریکای لاتین 25 000 2 14 1 1 1 3 3

خاورمیانه 157 6 10 9 39 30 17 23 23

آسیای جنوبی 410 29 61 76 26 70 36 58 54

چین در میان ملل فقیر به عنوان یک کشور ارائه دهنده کمک های اقتصادی از شهرت و اعتبار خاصی برخوردار است. شرایط متعادل برنامه های کمکی که به طرز مؤثری پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی را بالا می برد سبب شده است که چین برخلاف برنامه های غربی و کمونیستی برای درنظر نگرفتن نیازهای بشری مورد انتقاد واقع نگردد. حتی اگر میزان و مقدار آنها ناچیز باشد برنامه های کمک چین سبب بالا رفتن رفاه و میزان تولید بوده و نقصان های اساسی و ریشه ای زیربنایی و کشاورزی را مورد حمله قرار می داده است.

فنون و تکنولوژی چینی ها همیشه با شرایط فقیرترین کشورهای در حال توسعه تطابق داشته است.

ص: 622

کشورهایی که درآمد سرانه سالانه آنها کمتر از 200 دلار بوده همیشه بیش از نیمی از کمک های چین را از آغاز به خود اختصاص داده اند.

کمک های چین همیشه در جهت گسترش برنامه های زیربنایی، صنایع مادر، و کشاورزی به کار گرفته شده اند. مهمترین کمک ها هنوز هم در زمینه احداث راه آهن، جاده، سد و احداث بنا در ارائه شده است (35 درصد) کمک های مربوط به کشاورزی، آبیاری و پروژه های چند کاره شامل 20 درصد می گردد و کمک به صنایع سبک نیز 20 درصد دیگر را به خود اختصاص می دهد. تنها 5 درصد کل این کمک ها به صنایع سنگین آن هم در پاکستان اختصاص داده شده است. باقیمانده این کمک ها به عمران شهری، تحقیقات زمین شناسی و ایجاد تأسیسات توریسیتی، بندری، آموزشی، فرهنگی و پزشکی اختصاص یافته است.

راه های احداث شده و دیگر پروژه های حمل و نقل چینی مرحله جدیدی را در پیشرفت به وجود آورده، مشکلات موجود در حمل و نقل کالا و پرسنل را برطرف ساخته است. مثلاً چین در یمن جنوبی نیمی از شبکه راه ها و در سومالی و سودان 10 درصد این شبکه را احداث نموده است. راه آهن تان - زام که با ظرفیت نسبی به کار خود مشغول است، در حمل کالاها به بخش های داخلی و به زامبیا سرعت ایجاد کرده و تراکم موجود در بندر دارالسلام را کاهش داده است. پروژه های صنعتی و کشاورزی با نیاز هر یک از کشورهای در حال توسعه مطابقت داده شده است. چین با استفاده از تجارب خود در دوران بعد از جنگ جهانی دوم بر پروژه ها کم خرج و آسانی که از واردات بکاهند تأکید دارد این پروژه ها اغلب تأسیساتی برای پروراندن مواد خام به وجود می آورند. تأسیسات صنعتی از قبیل کارخانه های نساجی، فیبرسازی، کاغذسازی، تهیه غذا، و کشاورزی با قیمت ارزان تأسیس و به سرعت راه اندازی می شوند. آنها از منابع انسانی و مصالح بهره برداری می کنند و برای راه اندازی و نگهداری آنها نیز مهارت بسیاری لازم نیست.

کمک های چین به جهان سوم از امتیازات خاصی برخوردار است. در سال های 1970 چین حدود نیم میلیارد دلار کمک ارائه کرده است و از ابتدای این برنامه ها میزان این کمک ها بیش از 800 میلیون دلار است در سال های اخیر، پکن در شرایط اعتبارهای خود نوعی میانه روی و اعتدال در پیش گرفته است.

قراردادهای عمرانی چین در سال های 1960 خالی از نرخ بهره بود و معمولاً مدت بازپرداخت آنها ده سال دیگر نیز قابل تمدید بود. لیکن دوره های تمدیدی اکنون بیش از گذشته و به 20 تا 30 سال نیز می رسد. در مقایسه با میانگین دوره بازپرداخت وام های غربی که 33 سال است و 9 سال نیز پاداش آن محسوب می گردد و نرخ بهره نیز 2/6 درصد می باشد و در مقایسه با دیگر کمک های کمونیستی که بیش از 12 سال دوره بازپرداخت آن نیست و نرخ بهره آنها نیز 2/5 تا 3 درصد می باشد، جالب توجه است.

کمک های نظامی

میزان نسبتا ناچیز کمک های نظامی چین (مجموعا 845 میلیون دلار) ناشی از عدم توانایی چین در رقابت با دیگر کشورهای کمونیستی و غربی در مسلح کردن تأسیسات نظامی جهان سوم می باشد. گرچه این کمک ها به 38 کشور ارائه می شود که 26 تای آنها آفریقایی می باشند، ولی باید گفت که 75 درصد این گونه کمک ها به پاکستان و تانزانیا داده شده است. مجموع کمک های نظامی سال 1977 مقدار ناچیزی معادل 50 میلیون دلار بوده (به جدول 3 نگاه شود) که نیمی از آن به آفریقای مادون صحرا اختصاص یافته و در سال 1978 نیز به همان میزان ارائه می گردد. تولیدات نظامی چین 20 سال عقب تر از غرب و شوروی

ص: 623

بوده و چین کیفیت و کمیت تسلیحاتی مورد نیاز کشورهای در حال توسعه را ندارد.

حتی در کشورهایی که عمدتا سلاح های خود را از چین وارد می کردند به علت رقابت کشورهای مهم تولید سلاح نیز تغییر گرایشی پدید آمده است و به طور مثال، تانزانیا که دومین مشتری بزرگ سلاح های پکن به شمار می رفت و تنها کشور جهان سوم بود که وابستگی عمیق به آموزش و تجهیزات چین پیدا کرده بود، دیگر مایل نیست تجهیزات چینی را مورد استفاده قرار دهد. تانزانیا تعمدا به مسکو روی آورده است، چون چین قادر نیست سلاح های مدرن در اختیار وی قرار دهد. در موزامبیک نیز، دولت جدید یک دهه همکاری نظامی با چین را در زمینه دریافت سلاح های کوچک و آموزش مورد نیاز گروه های چریکی پایان بخشیده و برای تهیه سلاح های مدرن تر به شوروی روی آورده است.

در سال های اخیر نیز چین به مصر، سودان و سومالی تنها حمایت ظاهری نظمی داده است. در همه موارد، چین به برنامه کمک های اقتصادی خود به عنوان وسیله ایجاد صلح و ثبات یاد می کند. پکن که بر نیاز تأکید بسیار دارد، فروش تسلیحاتی قدرت های بزرگ را در مقایسه با کمک های خود در پیشرفت مسالمت آمیز اقتصادی، تأسف بار می خواند.

جدول 3