در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره 4

گزارشی پیرامون اصلاحات ارضی

موضوع سند

گزارشی پیرامون اصلاحات ارضی
مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در ایران

محرمانه

به: وزارت خارجه در واشنگتن دی. سی.

1348-06-06- 1969-08-28

متن سند




سند شماره (4)


تاریخ: 28 اوت 1969 - 6 شهریور 1348


طبقه بندی : خیلی محرمانه


از : سفارت آمریکا در ایران


به : وزارت خارجه در واشنگتن دی. سی.


موضوع: اصلاحات ایران


فهرست مطالب


خلاصه و مقدمه


1- اصلاحات ارضی


2- ملی شدن جنگل ها 


3- فروش سهام کارخانجات دولتی


4- سهیم شدن کارگران در سود کارخانه ها


5- اصلاح قانون انتخابات


6- سپاه دانش


7- سپاه بهداشت


8- سپاه ترویج و عمران


9- خانه های اصناف و شوراهای داوری


ص: 664





10- ملی شدن منابع آب


11- بازسازی کشور


12- انقلاب اداری و آموزشی


13- اقدامات دیگر


 

خلاصه و مقدمه


همزمان با پیشرفت اقتصاد ایران و برخورداری کشور از ثبات بی سابقه، شاه نیز به تلاش های خویش ادامه داده تا شهرت خویش را به عنوان یک فرد نوگرا و ایجادکننده اصلاحات حفظ نماید. او هنوز هم شبیه مردی عجول است که خواهان شتاب بخشیدن بیشتر به سرعت روند عمران اقتصادی ایران است.


بخش اعظم شهرت عمومی وی بر تمایل و خواست او برای به کرسی نشاندن این نظریه استوار است که او سلطانی امروزی و علاقه مند به رفاه مردمش می باشد و برای پیشرفت ملتش تلاش می کند.


از زمان اعلام انقلاب سفید شش ماده ای در سال 1963، پیگیری اصلاحات به صورت مهمترین مسئله روزمره در حیات ایران در آمده است. این برنامه اولیه در سال 1965 شامل 9 ماده و بعدها دوازده ماده شد. اقدامات اصلاحی دیگری نیز در کار انقلاب سفید انجام شده تا این نظریه که شاه حامی تغییر و پیشرفت ایران است بیش از پیش تقویت گردد.


بعضی از این برنامه ها پرمعنی بوده و بعضی دیگر نه. ولی اکثر آنها در زمینه اصلاحات تأثیراتی کلی برجای می نهند. از نظر یک ایرانی عامی، نیمی از یک قرص نان از هیچ بهتر است و به همین دلیل بخش عظیم تبلیغات دولتی همراه با برنامه های جدید را به خاطر مقدار پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشور تحمل می کند. ممکن است که خود او در زمینه افزایش میانگین درآمد سرانه نقش چندانی نداشته باشد، ولی امیدوار است و به این دلخوش که شاید فرزندانش و یا نوه هایش از وضع بهتری برخوردار شوند. البته در روند مزبور همیشه خطر بیدار شدن و تحریک افزایش چشم داشت ها و توقعات نیز وجود دارد. با این حال اگر قرار بر این باشد که شاه همچنان تلاش کند تا نشان دهد که خواهان تغییر و پیشرفت ایران است، ضرورت اصلاحات همیشه در دستور کار قرار خواهد داشت. (پایان خلاصه و مقدمه)




1- اصلاحات ارضی


اصلاحات ارضی که قلب انقلاب سفید شاه را تشکیل می دهد، از چند مرحله گذشته است. در اولین مرحله زمینداران بزرگ می بایست تمام زمین های خود را به استثنای یک روستا به دولت بفروشند. تا میان دهقانانی که بر روی زمین کار می کنند تقسیم شود. براساس مرحله دوم مالکین یک روستا می توانستند یا باقیمانده املاک خویش را به دهقانان بفروشند، یا املاک خویش را در میان دهقانان تقسیم کرده و قسمتی را برای خود نگاهدارند و یا زمین های خود را به طور سی ساله اجاره دهند. تا بهار 1969، حدود 209708 مالک زمین های خود را اجاره دادند که در نتیجه 54183 (از 62000) روستای کشور، 19020 مزرعه و 2414447 زارع مستقیما از شرایط و مواهب اصلاحات ارضی بهره مند شدند.


همزمان با دو مرحله اول اصلاحات ارضی، تعاونی های روستایی ایجاد شد تا اعتبار لازم، بذر و سوخت ارزان قیمت و دیگر خدمات سپاه ترویج وزارتخانه های اصلاحات ارضی و کشاورزی را در


ص: 665






اختیار اعضای تعاونی قرار دهند. تاکنون 68000 تعاونی و با مجموع اعضایی مساوی 1278389 نفر در 23697 روستا و با کل سرمایه ای معادل 19 میلیون دلار (حدود 2200 دلار برای هر تعاونی) تأسیس گردیده است.


در اثر اجرای دو مرحله اول اصلاحات ارضی وضع بخش کشاورزی بهبود یافت. میانگین افزایش 3/4% تولید کشاورزی در پنج ساله گذشته نیز به عنوان دلیلی در اثبات کارایی برنامه مزبور مطرح شده، ولی بهبود وضع آب و هوا به عنوان یک عامل مؤثر را هم نباید نادیده گرفت. بانک کشاورزی یعنی مهمترین منبع وام های کوچک برای کشاورزان، حدود 1/6 میلیون وام به ارزش کلی 15/6 میلیارد ریال (کمی بیش از 200 میلیون دلار) طی پنج سال گذشته ارائه کرده است. سپاهیان ترویج و تعاونی ها ارائه بذرهای اصلاح شده به کشاورزان را آغاز کرده اند. تعاونی ها با همکاری شرکت ملی نفت ایران سوخت ارزان قیمت را در اختیار زارعین قرار می دهند. ایجاد بعضی از مراکز بازاری برای اینکه دهقانان بتوانند از شر واسطه ها خلاص شوند، می تواند نویدبخش درآمدهای بیشتر برای زارعین و بهتر شدن وضع کنترل بر بازار باشد. دهقانان از طریق تعاونی ها میزان مشارکت در امور روستاها را افزایش داده اند، زیرا ساکنین روستاها هیئت مدیره تعاونی را از میان خودشان انتخاب می کنند. مکانیزه شدن کشاورزی از طریق خرید ماشین آلات کشاورزی از تعاونی ها، تسریع شده است. فنون مدرن کشاورزی نیز به وسیله اعضای وزارت سپاه ترویج و مشاورین تعاونی های وزارت اصلاحات ارضی به دهقانان آموخته می شود، در زمینه گسترش تعاونی ها فعالیت ها و اقدامات بسیاری باید انجام شود، ولی حرکت به خوبی آغاز شده است.


روستاییان عموما به تلاش هایی که دولت به خاطر آنها انجام می دهد، واقفند. به طور مثال، روستاهای دور افتاده که قبلاً در دسترس دولت مرکزی نبود و نمایندگان آن تنها برای دریافت مالیات و یا سربازگیری به آن نقاط می رفتند، اکنون از نعماتی چون تعاونی های زراعی و فنون پیشرفته زراعی برخوردارند. با این حال علیرغم پیشرفت های حاصله در زمینه اصلاحات ارضی باید گفت که اکثرروستاییان هنوز به صورت رعیت زندگی می کنند، گرچه اکثر آنها مانند گذشته در محصول سهیم نبوده و درآمد حاصل از کشت نیز افزایش چندانی نیافته است. به منظور ایجاد بهبود بیشتر در این وضع، سومین مرحله اصلاحات ارضی در دو بخش آغاز گردید.


اولین لایحه قانونی مهم مربوط به مرحله سوم اصلاحات ارضی، لایحه شرکت های سهامی زراعی است.


براساس این قانون پانزده شرکت سهامی که معمولاً از آنها به عنوان شرکت های زراعی یاد می شود تأسیس گردیده و طی برنامه چهارم عمرانی نیز قرار است 110 شرکت دیگر ایجاد شود.


چنین شرکتی زمانی می تواند تأسیس شود که 15% از زارعین، رعایا و مالکین در یک روستا و یا گروهی از روستاهای مجاور هم از دولت اجازه تأسیس یک شرکت زراعی را بخواهند. در صورت دریافت جواز، تمام زارعین باید برای مدت 5 سال حتما عضو شرکت باقی بمانند. سپس کلیه اعضا یک گروه پنج نفره هیئت مدیره مرکب از سه عضو دائم و دو عضو علی البدل را بر می گزینند. مدیرکل شرکت که به وسیله وزارت اصلاحات ارضی انتخاب می شود، مهندسی است که به شرکت در اجرای تصمیمات آن یاری می دهد.


هدف از ایجاد شرکت های سهامی زراعی انجام کشت های وسیع در سراسر ایران است. در عین حال که افزایش سطح تولیدات کشاورزی خواست و آرزوی همگان است، معلوم نیست وقتی که زارعین کوچک


ص: 666




دریابند که هدف از ایجاد شرکت های سهامی زراعی تغییر برنامه اصلاحات ارضی است چه عکس العملی نشان خواهند داد. مالکیت مزرعه از آن زارع است، ولی شرکت زراعی آن را تحت کنترل خویش می گیرد.


این موضوع زمانی روشن خواهد شد که شرکت ها نوع کشت زارعین را مشخص کنند و یا زارعین بفهمند که بدون اجازه شرکت حق فروش زمین های خویش را ندارند. اگر قرار بر این باشد که مالکیت سهام یک شرکت زراعی از نظر روانی مالک یک قطعه زمین را ارضاء کند، باید منافعی را نیز برای شرکا در برداشته باشد.


لایحه قانونی دیگری که براساس آن رعایای زارع می توانند صاحب زمین شوند، به عنوان دومین بخش مرحله سوم اصلاحات ارضی، در اوایل سال 1969 وضع گردید. براساس این قانون زارعین پس از پرداخت اجاره بها به مدت دوازده سال صاحب زمین می شوند. (رقم دوازده سال به عنوان ارزش تقریبی زمین انتخاب شده بود)، برای اینکه پرداخت اجاره بهابه مالکین تضمین شده باشد، دولت اعلام نمود که در صورت عدم پرداخت وجوه مورد نظر دولت اوراق قرضه صنعتی در اختیار مالکین قرار خواهد داد. آنها نیز می توانستند با استفاده از این اوراق در ایجاد صنایع کوچک و یا سرمایه گذاری در پروژه های صنعتی عمرانی مورد تأیید دولت شرکت کرده و یا زمین های بایر و یا کشت نشده ای را خریداری کنند. این قانون که به سرعت به مرحله اجرا درآمد، افق جدیدی را بر روی زارعین که به صورت رعیت و یا به صورت سهیم شدن در محصولات، بر روی زمین کار می کردند گشود و تضمین می نمود که بالاخره آنها نیز به صورت مالکین زمین های کوچک خویش درمی آیند.




2-ملی شدن جنگل ها


طی چند سال گذشته، دولت 1/1 میلیون هکتار جنگل و زمین های قابل کشت را ملی اعلام کرد (قسمت دوم زمین های جنگلی دولتی بود که به صورت غیرقانونی تصرف شده و پس از صرف کار چندین ساله به زمین های قابل کشت تبدیل شده بود). در عین حال که مقداری از این زمین ها، به خصوص در میان دشت ها، برای توسعه کشاورزی به زارعین فروخته خواهد شد، ولی بخش اعظم زمین های جنگلی توسعه خواهد یافت، به این امید که ایران بتواند مقدار قابل توجهی چوب و الوار را همزمان با تجدید جنگل های خویش تولید نماید.


به این منظور وزارت منابع طبیعی با کمک سازمان ملل از طریق جنگل کاری و کاشت درختان متنوع و مناسب با شرایط جوی و خاکی هر منطقه سعی در بهبود وضع جنگل ها دارد. این وزارتخانه برای افراد و شرکت هایی که در برنامه جنگل کاری وزارتخانه شرکت می جویند، در زمینه مدیریت کمک هایی ارائه می کند.


در حال حاضر، این وزارتخانه سرگرم سه پروژه برای بهره برداری از محصولات جنگلی است.


کوچکترین این پروژه ها (که مدیریت آن به خوبی انجام می شود) شامل 14/000 هکتار زمین جنگلی است، دومین پروژه 50/000 هکتار زمین را در برمی گیرد، و سومین آنها در برگیرنده 80/000 هکتار زمین جنگلی می باشد. شرکتی که برای انجام پروژه نخست تأسیس شده به خاطر فقدان تجهیزات سنگین با یک سوم ظرفیت خویش کار می کند. پس از انعقاد و قراردادی با وزارتخانه مزبور، یک شرکت متعلق به رومانی با اجرای پروژه سوم تجهیزات سنگین موردنیاز را وارد خواهد کرد. یک هیئت از کشور رومانی حدود یک سال قبل به ایران سفر کرد تا به بحث و تبادل نظر در مورد این پروژه بپردازد و مطبوعات نیز


ص: 667





مردم را در جریان این ملاقات ها قرار می دادند.




3- فروش سهام کارخانجات دولتی


براساس دو فاز اول اصلاحات ارضی، مالکین می توانستند در قبال زمین یا اوراق قرضه دولتی 6 درصد و یا سهام کارخانجات دولتی که دارای 6 درصد سود تضمینی سالانه بود دریافت نمایند. به همین منظور 55 کارخانه دولتی به ارزش 2/7 میلیارد ریال براساس قانون مزبور ثبت گردید.


تاکنون، هشت کارخانه (دو کارخانه قند، دو کارخانه تولید روغن نباتی، یک کارخانه کنسروسازی و یک کارخانه صابون و کارخانه تولید گلیسرین) به طور کامل به افراد غیر دولتی فروخته شده است. در سه مورد دیگر یعنی کارخانه های قند، از طریق فروش بیش از 50% سهام، کنترل کاملاً در اختیار مالکین بخش خصوصی قرار داده شده است. موانع موجود در سر راه خرید بقیه کارخانه ها که اکثرا کارخانه های نساجی هستند، عبارت است از میزان سرمایه گذاری هنگفت مورد نیاز برای بالابردن کارایی کارخانه ها و مشکل کاهش شمار کارگران غیرضروری. مشکل دوم دردسرهایی را چه برای دولت و چه برای صاحب کارخانه پدید خواهد آورد. به هر حال فروش کارخانجات دولتی هیچ گاه با موفقیت رو به رو نبوده است، و حتی یکی از نشریات دولتی نیز مجبور شده است اعتراف کند که «مردم به خرید سهام این کارخانه ها علاقه چندانی نشان نداده اند.»




4- سهیم شدن کارگران در سود کارخانه ها


قانون و مقررات مربوط به سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات تصریح می دارد، که کارگران باید20% منافع کارخانه ها و شرکت ها را دریافت کنند. طی پنج سال گذشته حدود 128/000 کارگر قراردادهای سهیم شدن در سود کارخانه ها را با مدیریت آنها امضاء کرده اند.


ولی بررسی های اخیر نشان می دهد که بسیاری از کارگران کارخانه سودی کمتر از 20% قید شده در قانون را دریافت می نمایند. در صنایع سودآورتر درآمد کارگران خیلی کمتر است. به ما گفته شده که مدیریت با تأیید دولت در حال طفره رفتن و شانه خالی کردن از زیر بار این امر است، چون دولت نیز نمی خواهد با بالا بردن هزینه کارگری در ایران مهار عوامل تورم را در رابطه با اقتصاد کشور از دست بدهد. ولی دولت بنا به دلایل سیاسی به تبلیغ در مورد حقوق قانونی کارگران می پردازند و کارگران ایرانی (همان طور که در سمینار سالانه سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات در تهران نشان داده شد) بیش از پیش به حقوق خود واقف شده اند (به الف - 115 رجوع شود).


در اینجا می توان چنین نتیجه گرفت که اجرای شدیدتر قانون سهیم شدن در سود در ایران دشوار است و علت آن نیز درست همان علت کمبود مشارکت در بازار سهام است. چون در هر دو مورد صورت حساب ها باید دقیق و آشکار باشد، که پیامد آن مسائل جالبی از قبیل مالیات، مبلغی که باید به دولت پرداخته شود و مسائل دیگر مطرح می شوند.


بنابراین بی انصافی نیست اگر فرض شود که صاحبان کارخانه ها، نمایندگان کارگران و نمایندگان وزارت کار که در یک گردهمایی پیرامون مبلغ قابل پرداخت به هر کارگر چک و چانه می زنند، در مورد مزبور توافق می کنند، هنوز موقع آن نرسید که از نمایندگان کارگری انتظار داشته باشیم که سود، هزینه،


ص: 668






درآمد خالص و مسائل دیگر مربوط به صاحبان کارخانه ها را به زیر سؤال بکشند و علیرغم حسن تفاهمات نهفته در پیشنهاد اولیه، کارگر ایرانی احتمالاً می داند که خود بازیچه دست صاحب کارخانه و دولت شده است.




5- اصلاح قانون انتخابات


وزارت کشور در زمان وزیر اسبق عبدالرضا انصاری با بهره برداری از تغییرات موجود در قانون انتخابات به مشخص کردن روش ها و مکانیزم روند انتخابات پرداخت. در نتیجه، ایران توانست در ماه اوت 1967 یک انتخابات پارلمانی آرام و سراسری را برگزار نماید و پس از آن نیز انتخابات انجمن شهر را در ماه اکتبر 1968 (به الف - 864 رجوع گردد) در شهرهای بزرگ و شهرک ها به اجرا گذاشت. دستورالعمل های مربوط به انتخابات و صندوق ها جمع آوری آرا به سرعت اعلام شد و به این ترتیب رأی گیری در مدت یک روز و در سرتاسر کشور انجام گرفت. یک شبکه ارتباطاتی بسیار مؤثر متمرکز در تهران باعث می شد که نتیجه انتخابات در عرض چند ساعت اعلام شده و نشانگر پیشرفت سریع ناشی از برنامه اصلاح انتخابات شاه باشد. این انتخابات با انتخابات دوران قبل از اجرای برنامه اصلاح قانون انتخابات شاه تفاوت بسیار داشت، زیرا در آن زمان رأی گیری چند روز طول می کشید و امکان جلوگیری از تقلب نیز وجود نداشت.


علیرغم کارایی جدید و صمیمانه دولت، انتخابات از نظر معیارهای غربی به صورت آزاد و آشکار برگزار نشده بود. نتایج قبلاً تعیین شده بود و هیچ گونه اختلاف انتخاباتی نیز وجود نداشت، که قبل از رأی گیری حل نشده باشد. اصلاح انتخابات در فوت و فن انتخابات بهبودهایی را پدید آورده و می تواند برای مبارزات سیاسی آینده مقدمه خوبی باشد، اما برگزاری انتخابات واقعی به اصلاحات سیاسی اساسی بستگی دارد.




6- سپاه دانش


از زمان آغاز این برنامه یعنی شش سال قبل، 52/000 جوان سرباز در سپاه دانش شرکت جسته و به 1/5 میلیون ایرانی در 17/000روستا خواندن و نوشتن را یاد داده اند. سپاهیان دانش در زمینه احداث مدارس، حمام های عمومی، مساجد و جاده های هزاران روستا نقش مؤثری را ایفا کرده و حدود 3 میلیون درخت کاشته اند. در حال حاضر 9000 سپاهی در 7000 روستای کشور مشغول کار هستند، از زمان آغاز برنامه این بیشترین تعداد روستایی است که تحت پوشش سپاه دانش درآمده است. پس از ایجاد یک برنامه آموزشی صحیح و مناسب در روستاها توسط سپاه دانش، معلمین وزارت آموزش و پرورش جهت ادامه کار به نقاط مزبور اعزام خواهند شد.


در سال جاری، دولت ایران اولین اعزام گروه از زنان را به عنوان سپاه دانش اعلام نمود. هم اکنون دو هزار زن جوان در سنین بین 19 تا 28 سال در مناطق روستایی به خدمت مشغولند. دولت امیدوار است که سپاهیان مؤنث بتوانند زنان و دختران روستایی را به کلاس ها جذب کنند چون تا به حال هیچ یک از آنها به حضور در کلاس های دارای معلمین مذکر تمایلی نشان نداده اند. (در روستاهایی که مورد بازدید مقام سفارت قرار گرفته درصد دختران در مقایسه با پسران حاضر در کلاس های سپاهیان دانش 1 به 10 بوده است.)


ص: 669






برنامه سوادآموزی یکی از موفق ترین برنامه های اصلاحی شاه و عامل مهمی در دو برابر شدن میزان با سوادی از سال 1956 تا کنون بوده است. یکی از منابع جنبی برنامه نیز این است که سپاهیان پس از اتمام دوره خدمت سربازی به حرفه تعلیم و تعلم جذب می شوند.


بیست هزار نفر از آنهایی که در برنامه های شش سال اول شرکت داشتند. تصمیم گرفتند، به عنوان معلم به وزارت آموزش و پرورش بپیوندند.


در خلال دو سال گذشته، وزارتخانه به صورت فزاینده ای با مشکل جذب آنها به حرفه معلمی مواجه بوده، زیرا اکثر آنها پیشنهاداتی برای دریافت پول و شرایط شغلی بهتر در صنایعی که جدیدا در شهرها تأسیس می شوند، دریافت نموده اند، معذالک وزارتخانه امیدوار است زنان سپاه ترویج احتمالاً به ادامه تدریس بپردازند و در نتیجه منابع انسانی وزارتخانه را تقویت نمایند.


مهمترین انتقادی که از این برنامه به عمل می آید مربوط به عدم پیگیری برنامه است. پس از آن که یک روستایی قادر به خواندن و نوشتن می شود، هیچ کار دیگری در مورد وی انجام نمی شود. در صورت عدم تقویت برنامه های بعدی از نظر دولت یک روستایی به محض باسواد شدن از نظر آماری به صف باسوادها پیوسته و در همان حال می ماند و ادامه یا قطع باسوادی وی نیز حائز اهمیت نیست.




7-سپاه بهداشت


در حال حاضر 1741 پزشک، دندانپزشک و داروساز و 3729 کمک پزشک در 500 تیم مختلف مشغول انتقال تسهیلات عادی بهداشتی به روستاهایی از کشور هستند که هرگز از موهبت های درمانی برخوردار نبوده اند. (در برنامه عمرانی چهارم باید 606 تیم به وجود آید.) اعضای تیم علاوه بر انجام کارهای پزشکی، بر کار احداث لوله های آب، حفر چاه، بهداشت محیط و فعالیت های مربوطه نظارت می کنند.


در مورد شمار روستاهای بهره مند از خدمات سپاهیان بهداشت هیچ گونه آماری ارائه نشده است. اکثر روستاها هنوز از این گونه خدمات بهره مند نشده اند، ولی بدون شک حضور سپاهیان برای کسانی که تاکنون به دست فراموشی سپرده شده بودند، محسوس و ارزشمند می باشد.


از آنجا که استخدام افراد مایل به خدمت دشوار است، دولت ایران برای افزودن به شمار سپاهیان بهداشت درصدد اعزام دانشجویان رشته پزشکی به دیگر استان هاست. این امر مخالفت بسیاری از چهره ها و اساتید پزشکی را برانگیخته چون معتقدند که دانشجویان از چنان صلاحیتی برخوردار نیستند که بتوانند به عنوان پزشک و یا مشاور پزشکی عمل کنند. در کنفرانس انقلاب آموزشی که در شیراز برگزار گردید، شاه به دانشجویان پزشکی توصیه نمود که در برنامه مزبور شرکت نمایند.


حضور سپاهیان بهداشت مانند حضور سپاهیان ترویج، گذشته از اینکه دانشجویان دارای درجه پزشکی باشند یا نباشند می تواند به صورت یک عامل روانی به روستاییان نشان دهد که دولت به رفاه آنها چشم دوخته است.




8- سپاه ترویج و عمران


در طول مدت پنج سالی که از پیدایش سپاه ترویج و عمران می گذرد، 8500 سپاهی به عنوان کارآموز


ص: 670






در استان ها به کار و فعالیت پرداخته و نه تنها به تدریس روش های کشاورزی امروزی مشغول بوده اند، بلکه روستاییان را تشویق کرده اند که به انجام پروژه های خودیاری در روستاهایشان بپردازند.


این سپاه از این نظر مورد انتقاد واقع شده که افراد صلاحیت داری را برای تدریس روش های کشاورزی به روستاها اعزام نمی دارد. که مقامات سپاه ترویج نیز در رد انتقادات می گویند که اداره ترویج کشاورزی قادر نیست افراد مروج عادی را به نقاط دورافتاده اعزام نماید و وجود سپاهیان ترویج بهتر از هیچ است.


اعضای سپاه دانش متخصصین مجرب کشاورزی نمی باشند، ولی همه آنها کسانی هستند که از میان فارغ التحصیلان دوره دبیرستان انتخاب می شوند و مسائل مربوط به کشاورزی را نیز در دبیرستان فرا گرفته اند. علاوه بر این قبل از اعزام به محل مأموریت مقداری آشنایی نیز با برنامه مورد نظر پیدا می کنند.


نکته مهم دیگر این است که آنها به عنوان یک کانال ارتباطی بین دولت و روستاها و بالعکس عمل می کنند.


از نقطه نظر روانشناسی نیز حضور آنها در خدمت مجاز به غیبت از محل مأموریت خویش نیست.


روستاها نشانگر علاقه دولت به روستاییان است. یک عضو سپاهی پس از اعزام به محل مأموریت باید برای مدت هیجده ماه در آنجا خدمت کند و تا پایان مدت خدمت مجاز به غیبت از محل مأموریت خویش نیست.


بنا به گفته مقامات سپاه ترویج، بسیاری از کسانی که به استان ها اعزام می شوند، از نوعی ذوق میسیونری و علاقه به انجام کار خاص محوله برخوردار شده و شماری از آنها نیز پس از پایان دوره خدمتشان به وزارت کشاورزی می پیوندند، بدین ترتیب از نظر دولت، سپاهیان ابتدا به صورت کارآموز به کار پرداخته و در نقاطی که از نظر عاملین ترویج وزارت کشاورزی مناسب فعالیت نیست، جای آنها را می گیرند.




9-خانه های انصاف و شوراهای داوری


از زمان ایجاد اولین خانه انصاف در دسامبر 1963، دولت 1573 خانه انصاف دیگر در مناطق روستایی ایران به وجود آورده که حدود 2000 روستا و توابع آنها را در برمی گیرد. به ما گفته شده که 1/5 میلیون روستایی یعنی معادل 10% جمعیت 15 میلیون روستانشین که به این مراکز دسترسی دارند. طبق برنامه های موجود باید حدود 800 تا 1000 خانه انصاف دیگر تا قبل از پایان سال ایرانی جاری ایجاد شود (21 مارس 1970) و دولت نیز قول داده که منابع لازم برای تأمین هزینه این سیستم کم خرج را تأمین نماید. بر طبق گزارش وزارت دادگستری هر خانه انصاف سالانه به 20000 ریال بودجه (270 دلار) برای تأمین هزینه مربوط به میز و صندلی، لوازم التحریر و دیگر ضروریات نیاز دارد. طبق برآوردهای انجام شده، باید حدود 11000 تا 12000 خانه انصاف ایجاد شود تا نیاز کلی جمعیت روستانشین کشور برآورده گردد، و طبق پیش بینی های موجود این برنامه در مدت ده سال تکمیل خواهد شد.


خانه های انصاف در یاری گرفتن از نظام «ریش سفیدان» (معتمدین روستا) بسیار موفق بوده است. به عبارت دیگر این برنامه به نظام دیرین وجود افراد مسن و متعهد روستایی در حل مسائل مدنی روستایی رسمیت داده است. علاوه بر این صورت جلسات تهیه شده توسط این نظام را از جنبه حقوقی برخوردار ساخته که خود سطح تأثیر و کارایی آنها را نیز بالابرده است. مهمترین امتیاز این امر این است که در حال حاضر روستاییان می توانند برای حل اختلافات جزئی خود سریعا اقدام کنند و برای این کار به خانه


ص: 671





انصاف مستقر در نزدیکی روستاهای خود مراجعه می کنند و نیاز به مسافرت به نزدیکترین شهر از بین می رود.


در حال حاضر 49 شورای داوری ایجاد شده که در شهرک ها و شهرهای ایران به جمعیت شهری کشور خدمت می کنند. بعضی از شهرک های بزرگتر بیش از یک شورای داوری دارند و برای تهران سی شورای این گونه ای در نظر گرفته شده است.


هر شورا دارای پنج عضو است که به وسیله اهالی منطقه تابع شورا انتخاب می شوند و علاوه بر این دارای یک مشاور حقوقی می باشد که از طرف وزارت دادگستری به عضویت شورا منصوب می گردد. در صورتی که این مشاور نتیجه گیری شورا را غیرمنصفانه بداند، می تواند پرونده را به دادگاه ارجاع دهد. این موضوع در مورد یک تا دو درصد پرونده ها صادق است. شورا نیز مانند خانه های انصاف به اختلافات مدنی که مدعی مطالبه بیش از 130 دلار و جرایمی که مدعی مطالبه بیش از 15 دلار نباشند، رسیدگی می کند. شوراها تاکنون بسیار موفق بوده اند و شوراهای فعال تر مستقر در شهرهای بزرگتر ماهانه به 800 پرونده رسیدگی می کنند. وزارت دادگستری در حال حاضر از مجلس خواسته است که به شوراهای محل، اجازه رسیدگی به پرونده های بزرگتر را تفویض کند.


شوراها به خاطر میزان کارمند و عضویت افراد دریافت کننده حقوق و موقعیت شهری خویش بیش از خانه های اصناف به هزینه های بودجه ای نیازمند است. هزینه سالانه اداره یک شورای داوری تقریبا معادل 600/000 ریال (8/000 دلار ) است. وزارت دادگستری در نظر دارد در سال جاری 40 شورای دیگر ایجاد کند. به ما گفته شده که دولت ایران در سال جاری مبلغ 30/000/000 ریال (400/000 دلار) برای اداره خانه های اصناف و 40/000/000 ریال (530000 دلار) برای اداره شوراهای داوری در اختیار وزارت دادگستری قرار داده است. خانه های انصاف و شوراهای داوری هر دو برنامه های محبوب و مردمی می باشند (به الف - 775، 19 اوت 1968 رجوع شود.)




10- ملی شدن منابع آب


منابع آبی ایران پس از تصویب لایحه ملی سازی آب ها مورخ ژوئیه 1968 ملی اعلام شد. از نظر تئوریکی این عمل باعث شده که دولت از طریق وزارت آب و نیرو بر منابع کشور کنترل بیشتری را اعمال نماید که خود منجر به بهره برداری سازنده تر از این منابع حیاتی خواهند شد نتایج ملی سازی تا به حال چندان ملموس نبوده است. هدف از ملی ساختن آنها علاوه بر حفاظت از آنها انجام بهره برداری علمی از منابع طبیعی نیز بود. به عنوان یک هدف دراز مدت دولت باید مناطق مهم از نظر کشاورزی را نقشه برداری کرده، و میزان آب موجود و میزان آبدهی آن را مشخص نماید و محدودیت ها را در زمینه استفاده از آب هر منطقه تعیین نماید. این برنامه صرفه جویی در صورتی که با فنون بهره برداری بهتری توأم باشد، می تواند به استفاده منسجم تر و مؤثرتر آب منجر گردد. منابع آب در مقایسه با جنگل ها توسط مالکین و زارعین با کارایی بهتر مورد استفاده قرار گرفته است. ولی به خاطر استفاده از روش آبیاری قنات (آب به میزان ثابت و بدون در نظر گرفتن نیاز در کانال های زیرزمینی جریان می یابد) جهالت زارعین و زیاده روی در مصرف، بخش قابل ملاحظه ای از این منبع باارزش طی سال های متمادی به هدر رفته است.




11- بازسازی کشور


ص: 672






شاید بتوان این برنامه را بی مسماترین برنامه اصلاحاتی خواند، زیرا در برگیرنده قوانین و پیشنهادات به ظاهر بی ارتباطی است که هیچ گاه جنبه قانونی نیافته و نکاتی از دیگر برنامه های اصلاحی را نیز تحت عنوان بازسازی کشور شامل می گردد. به طور کلی، هدف این برنامه در ابتدای امر بهره برداری صحیح از منابع طبیعی کشور به خصوص خاک و آب به سود روستاییان بوده است. ولی حدود و ثغور این برنامه توسعه یافته و برنامه های متنوع دیگری از قبیل احداث خانه های مقاوم در برابر زلزله و تهیه نقشه جامع شهرها را به عنوان بخشی از اصلاحات مد نظر قرار داده است.


در زمان اعلام این برنامه، سه بخش اصلی اصلاحاتی وجود داشت، اولین آنها ایجاد وزارت عمران روستایی بود. برنامه دوم شامل توسعه کاربرد سپاه ترویج بود که به مرحله اجرا درآمد. بخش سوم، تقدیم لایحه ای به مجلس برای ایجاد واحدهای زراعی تحت کنترل وزارت آب نیرو بود تا فنون کشاورزی مدرن از آن طریق به روستاها راه پیدا کند. بالاخره همین لایحه به لایحه شرکت های سهامی زراعی تبدیل شد که شرکت های زراعی تحت کنترل وزارت اصلاحات ارضی را پدیدار ساخت.


دو برنامه دیگری که زمانی به عنوان ماده یازدهم انقلاب سفید معرفی شده بود، عبارتند از تهیه نقشه جامع شهرها و احداث خانه های مقاوم در برابر زلزله، نقشه جامع تعدادی از شهرهای ایران از قبیل تهران و اصفهان تهیه شده، ولی جلب همکاری و برنامه ریزی بین شوراهای شهری، وزارتخانه ها و طرفین ذی نفع برای تحقق بخشیدن به این نقشه ها تاکنون امری بسیار دشوار بوده و هست. پس از وقوع زلزله سال گذشته در خراسان، احداث خانه های مقاوم در برابر زلزله از اهمیت بیشتری برخوردار شد. ولی علاقه چندانی نسبت به این برنامه وجود ندارد و روستاییان نیز نمی خواهند برای ساختن این گونه محل های سکونت خاص بدون کمک مالی قابل ملاحظه دولت، متحمل هزینه های اضافی بشوند.


بخش بازسازی کشوری انقلاب سفید گویا در اصل منعکس کننده برنامه های شاه برای بهبود وضع روستاییان از طریق کاهش بودجه برنامه های مختلف وزارتخانه ها بوده است. بعضی از برنامه ها جنبه قانونی پیدا کرده اند، لیکن میزان اصلاحات گسترش یافته تا به حال، مفهوم اصلی خویش را از دست داده است.




12- انقلاب اداری و آموزشی


انقلاب اداری حوزه وسیعی را در برمی گیرد. تقریبا تمام فعالیت ها دولتی به منظور بهبود یا پاکسازی یک عملیات یا سازمان خاص تحت پوشش این برنامه واقع می شود. تماشایی ترین اکتشاف این برنامه پرده برداری از اختلاس در شرکت اتوبوسرانی بوده در حالی که موارد پرمعنی تر دیگری نیز وجود داشته است.


استقرار مجدد بازرسی شاهنشاهی در اواسط سال 1968 و به سرپرستی مستقیم شاه، برای شنیدن شکوائیه های مردم در مورد بوروکراسی و انجام اقدامات سریع، حرکت اصلاحات اداری را از تحرک بیشتری برخوردار ساخت. چنین برخوردی با این مشکل دیرین که مستقیما پر ستیز شاه را درگیر می ساخت، می توانست از نظر روانی اذهان ایرانیان را به سوی او جلب کند، اما آنها ظاهرا امید چندانی به موفقیت این گونه اقدامات ندارند. بسیاری از کسانی که برای اخراج شدن برگزیده شده اند در کاخ سلطنتی،


ص: 673





کابینه یا مجلس حامیانی دارند و حمایت این گونه حامیان سرشناس می تواند، این برنامه را قبل از آغاز فعالیت نابود سازد.


اصلاحات خدمات مدنی نیز یکی از سنگ های زیربنایی اصلاح اداری است. اجرای مجموعه قوانین مصوبه پارلمان در 1966 که از طریق آن 300/000 کارمند دولتی در یک نظام پرسنلی سازماندهی می شوند، حدود پنج سال دیگر طول خواهد کشید. در همان حال، سازمان اداری و امور استخدامی کشوری بارها تلاش کرده است تا به کارمندان دولت بقبولاند که مجموعه قوانین جدید استخدامی به ضرر آنها نیست، چون هیچ کس را از کار برکنار نمی کند و آسیبی را نیز متوجه سطح درآمد آنها نمی سازد. ولی در این برنامه نیز شکاف هایی رو به پیدایش است. سازمان طرح و برنامه وزارت امور خارجه تحت پوشش این لایحه قرار نگرفته و به آنها اجازه داده شد که سیستم کارگزینی مختص خود را داشته باشند.


وزارتخانه های دیگر نیز با تقدیم عریضه هایی به مجلس خواستار معافیت از شرایط این برنامه اصلاحی شده اند. اصلاحات اداری یکی امتیاز نویدبخش ترین برنامه های انقلاب سفید شاه نیست و تمام پیشرفت های مربوطه نیز حاشیه ای و اتفاقی بوده است. بوروکراسی ایران از دیرباز قادر به جذب امواج اصلاحی و انتقادات خشمگینانه شهروندان و در نهایت ادامه روال قبلی بوده است. هنگامی که بازرسین وارد شهری می شوند، نوعی تغییرات کوچک و مثبت ایجاد می شود، ولی به محض خروج آنها از نقطه مورد نظر وضع به صورت سابق برمی گردد.


انقلاب آموزشی در اوت 1968 با برگزاری کنفرانس مشهور رامسر به ریاست شاه آغاز گردید. یکی از اهداف این برنامه در اوان امر نوسازی دانشگاه های قدیمی ایران و تأمین پرسنل فنی مورد نیاز و هدف دیگر آن ریشه کن ساختن مشکلات دانشجویی در ایران و یا انجام اقداماتی بر علیه آنها بود. با وجود پیشرفت هایی که در این زمینه به خصوص در دانشگاه پهلوی و آریامهر صورت گرفته، ولی واقعیت این است که موفقیت ها به هیچ وجه مشابه وعده های مطروحه در رامسر نبوده و وسعت و پیچیدگی مشکل و مسئله هرگونه خوش بینی را از بین می برد. دانشجویان که مستقیما تحت تأثیر این برنامه قرار می گیرند. نیز ظاهرا مورد تفقد اعلامیه رامسر قرار نگرفته و گویا خط مشی ببینیم چه می شود را پیشه کرده اند. رؤسای تمام دانشگاه ها به استثنای یک مورد عوض شده اند و اساتید جوان تر که اکثرا ایرانی های از خارج برگشته می باشند به استخدام درآمده و بعضی از واحدهای درسی قدیمی تر با شدت بیشتر دنبال شده و واحدهای درسی جدیدتر نیز به برنامه بعضی از دانشگاه ها اضافه شده و تغییرات دیگری نیز صورت گرفته است. در دانشگاه های پهلوی و آریامهر پیشرفت های واقعی در زمینه تجدید و نوسازی روند آموزشی انجام شده است. ولی این دو دانشگاه دارای رؤسایی جوان و پرتحرک می باشند که برای خود دستیارانی بسیار صلاحیت دار و شایسته دست و پا کرده اند. این دو دانشگاه اخیرا تأسیس شده و مشمول تغییر در فنون تدریس و تسهیلات آموزشی دانشگاه های دیگر از جمله دانشگاه تهران نبوده اند. این واقعیت نیز نباید نادیده گرفته شود که این دو دانشگاه جایگاه ویژه ای را در صحنه آموزشی کشور دارا می باشند، زیرا به میزان قابل ملاحظه ای توجه مردم را به شاه معطوف می دارند. آینده نشان خواهد داد که آیا پویایی و رشد امیدوارکننده دانشگاه های آریامهر و پهلوی جنبه نهادی خواهد یافت، یا اینکه تحت تأثیر شرایط ضروری صورت گرفته و در آینده دستخوش تغییرات حادی خواهد شد. با این حال به دو شکوائیه بسیار مهم که یکی اصلاح دانشگاه ها (منظور دانشگاه تهران) است و دیگری مشارکت دانشجویی، به مفهوم


ص: 674




واقعی پرداخته نشده و به ناچار باید چنین نتیجه گیری کرد که علیرغم تحرک ایجاد شده در انقلاب سفید از طریق انقلاب آموزشی و از بین رفتن مسائل جزئی توسط همین انقلاب، انقلاب آموزشی نتوانسته است بسیار از موانع موجود در راه اصلاح برنامه آموزشی کشور را از میان بردارد.




13- اقدامات دیگر


طی چند ماه گذشته اقدامات دیگری نیز صورت گرفته تا منعکس سازنده حس تحرک در انقلاب سفید باشد. حمایت مالی از کارمندان دولت، وعده ایجاد شرایط کاری بهتر در مورد صنعت فرش بافی، برخورد بهتر با خدمتکاران منازل، ایجاد یک «فرهنگستان» به منظور تخلیص زبان فارسی، و تشکیل شورای عالی انجمن ملی خانه فرهنگ روستایی، نمونه دیگری از تلاش های دولت می باشد. مطبوعات با بعضی از این موارد چند روزی برخورد می کند، ولی به تدریج دنباله آن را رها می کنند و نشان می دهند که گرچه دولت به این اقدامات شدیدا توجه دارد، ولی اشاعه آنها به این خاطر صورت می گیرد که حرکت و پیشروی برنامه اصلاحی حفظ شود.


در واقع، پیشرفت هایی که در مورد آنها تبلیغاتی صورت نمی گیرد به طور مداوم در سراسر کشور انجام می شود، جاده های بسیاری در دست احداث است (گرچه وجود جاده های بسیار زیاد دیگری برای کشور ضروری است)، برق هر روز به روستاهای بیشتری رسانیده می شود، سیستم های آبیاری و حمام های عمومی در دست احداث است و خانه های فرهنگ روستایی نیز گشایش می یابد، همان گونه که قبلاً گفته شد سطح افراد باسواد کشور دو برابر شده، شمار دانش آموزان فارغ التحصیل دوره دبیرستان از 77 هزار به 359 هزار نفر در مدت ده سال گذشته افزایش یافته، شمار کلی دانش آموزان در همان مدت از 499069 به 1336300 نفر رسیده، 19 ایستگاه فرستنده رادیویی و هفت ایستگاه تلویزیونی در کشور به فعالیت مشغول است، و در ایران 325 سینما وجود دارد و دولت نیز 300 واحد سیار سینمایی در اختیار دارد، 14 فرودگاه در سرتاسر کشور در دست احداث و بازسازی است و زندگی روستاییان و شهروندان فقیر نیز رو به بهبود است. سطح حداقل دستمزد بالا رفته، به طور مثال از 30 الی 40 ریال در ساعت به 60 ریال در ساعت در تهران و خوزستان افزایش یافته است. رادیوهای ترانزیستوری و موتورسیکلت و دوچرخه در همه نقاط کشور قابل رؤیت است. خلاصه اینکه، روستاییان و کارگران دیگر نگران تأمین معیشت روزمره خویش نیستند و می دانند که دیر یا زود به مقداری از «تجملات» نیز دست خواهند یافت.




14- اظهارنظر


پیشروی حرکت اصلاحی گرچه ادامه داشته و گاهی نیز با وقفه هایی رو به رو می شود، ولی نکته مهم این است که پویایی خویش را به هیچ وجه به طور کامل از دست نداده است. معدودی از برنامه های برجسته تر مفهوم بهتری به جنبش اصلاحی داده و با تحرک هر از چند یکباره خویش حیات تازه ای به آن می بخشد. اصلاحات ارضی به نحوی از انحاء از زمان پیدایش قانون آن ادامه داشته، که آخرین مرحله آن انگیزه جدیدی را برای نهضت پدید آورده است. سپاه دانش، سپاه بهداشت و سپاه عمران همگی قادر به انجام کار مؤثرتر در محیط روستایی عاری از روابط ارباب و رعیتی بوده و میزان فعالیت آنها نیز رو به افزایش است. خانه های اصناف و شوراهای داوری جدیدی نیز هر روز گشایش می یابد. انقلاب


ص: 675






آموزشی، که هنوز چیزی کمتر از یک سال از عمر آن سپری شده، فعالانه به پاسخگویی در قبال مشکلات دانشگاهی ایران پرداخته، بگذریم از اینکه نتایج حاصله محدود بوده است.


دیگر بخش های برنامه 12 ماده ای نتایج چندان درخشانی را به همراه نداشته اند. ملی ساختن جنگل ها و منابع آبی کشور به کندی به مرحله اجرا درآمده و در هر دو مورد چندان چشمگیر نبوده و کمک چندانی به پیشرفت ایران ننموده است. فروش سهام کارخانه های دولتی نیز از هواداری چندانی برخوردار نبوده و علیرغم ادامه تلاش های دولت برای به فروش رساندن بعضی از کارخانه هایی که مقرون به صرفه نیستند، این ماده نیز با موفقیت چندانی رو به رو نبوده است. برنامه سهیم شدن کارگران در سود کارخانه ها نیز هنوز جنبه تئوریک داشته و بنا به علل مختلف بعدی است که بتواند به اهداف عالیه مورد نظر دست پیدا کند.


اصلاح قانون انتخابات، در مکانیزم برگزاری انتخابات ایران بهبودهایی را ایجاد کرده، اما نتوانسته است پدیدآورنده رقابت های سیاسی واقعی باشد، بازسازی کشور راکد مانده و به طور کامل مفهوم خویش را از دست داده است. به اصلاحات اداری نیز بدبینانه نگریسته می شود. برنامه اصلاحات تاکنون بیشترین تأثیر را بر بخش روستایی داشته است. روستاییان امروز که از قید سیستم ارباب و رعیتی آزاد شده اند یا صاحب زمین خویش هستند و یا خواهند شد، وضع زندگی شخصی و روستای آنها نیز بسیار بهبود یافته است. آنها از بسیاری از منافع جنبی انقلاب سفید بهره مند شده و راه برای اشتراک مساعی آنها در زمین ترقی و پیشرفت کشور هموار شده است.


منافعی که نصیب جمعیت شهرنشین کشور شده به جز چند مورد استثنایی می تواند تقریبا به طور کامل به پیشرفت عمومی اقتصاد کشور ربط داده شود و نه به برنامه خاص اصلاحی، طبقه سرمایه دار روبرو شد، گرچه در برنامه های اصلاحی نقش ندارد، ولی در کامیابی و تحرک ناشی از آن سهیم است. نیروی کار از برنامه های فوق بهره چندانی نبرده ولی حرکت هایی نیز در این رابطه آغاز شده است. البته دانشجویان تنها کسانی هستند که مستقیما از پیشرفت های حاصل از انقلاب سفید بهره مند خواهند شد. مهمتر اینکه اگر روشنفکران جامعه اذعان نمایند که بخش اعظم جمعیت از این برنامه ها بهره مند شده و می شوند، خود آنها تا حدود زیادی خلع سلاح و تخطئه خواهند شد.


شهرت شاه طی چند سال گذشته دستخوش تغییرات بسیار شده است، که همه این تغییرات ناشی از برنامه های اصلاحی وی بوده است.


ترس پیشین روستاییان به تدریج از بین رفته و جای آن را نوعی احترام و احساس همدردی هر چند احتیاط آمیز گرفته است. گرچه همه ایرانیان دارای چنین حس هواداری نیستند، ولی بدون شک میزان احترام و تمجید از وی در چند سال گذشته افزایش یافته است. چون ایرانیان به طور کلی معتقدند و اعتراف می کنند که تنها خود او قادر بوده است چنین برنامه هایی را در مدتی این چنین کوتاه به مرحله اجرا درآورد. موفقیت وی گرچه در زمینه اصلاحات محدود بوده، ولی در خنثی سازی نقش منتقدینش مؤثر بوده است.


بنابراین می توان با اطمینان گفت که برنامه اصلاحی شاه به ایجاد ثبات سیاسی که در چند سال گذشته بر ایران حاکم بوده، کمک کرده است. این برنامه جمعیت روستایی کشور را وادار به مشارکت در پیشرفت هیجان انگیز کشور کرده و می تواند موجب از بین رفتن ناآرامی در مناطق روستایی گردد. این برنامه برای دیگر بخشهای جمعیت ایران نیز نویدهایی را به همراه داشته است. و عده های ادامه اصلاحات میزان


ص: 676




چشمداشت و توقعات را نیز بالا خواهد برد. پیشرفت اقتصادی مداوم کشور هر گونه فشار ناشی از آن را خنثی خواهد کرد، اما آگاهی نسبت به ضرورت اصلاحات دور از دسترس روز به روز زیادتر شده و اگر شاه باز هم درصدد نشان دادن این امر یعنی ادامه اصلاحات در ایران و ایجاد کشوری کامیاب از نظر اقتصادی باشد، باید به دفعات با این مسئله برخوردی جدی تر داشته باشد.




منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 6 - کتاب 6 - صفحه 664
تصاویر سند
سند قبلی سند بعدی
(ZSU S) (اف (رادیوی) MX (سلاح) Wild Weasel . هلیکوپترهای توپدار MI 1 07 1 شکاری 1 میراژ 106 میلیمتری و تفنگهای تک تیرانداز 109 ای.1.بی. 110 ای2 110  118 ای 1 (6 تن) 12 14 118 119 122 130 130 مصری 130 و 155 میلیمتری 130 و اف 14 F 14 و AH1J 14 و اف 14 کشتی نفتکش 14) 2 3 15 151 ای 151 و ام 152 و ام 16 16 ای 16 و F 16/بي  17 18 18 L. 19 197  4 1J 2 هواپیمای دربست 20 21 21 عراق 21 و سوخو 23 151 152 160 23 ZSU 23 ب  24 24) 25 27 29 141 154 3 «بزرگ» 3 آلمانی 3 اتوماتیک 3 ای 3 فروند قایق گشتی نیروی دریایی 3) 30 31 فروند F 34 353 (5/3 تن)  36 37 39 350 353 3A) 3اف 3سی 4 4 24 تاگرفیش 4 آمریکایی 4 اي 4 ای 4 ای.اس 4 سی 4 و اف 4 و سی 4 و ویلدویزل 4) 400 کلاشینکف 40  444 ناوچه کشتی ساحلی و رودخانه ای 4E 4M 4ها 5 47 48 5 C 5 الف به اف 5 ایران 5 و سی 5 کادیلاک 50 واگن خط آهن 53دی 54 ای 6 7 46 54 55 548 550 563  565 کلاس TANG (2) 566 کلاس TANG 5A و 234 6 (میگ 19 روسی ساخت چین) 6 (میگ 19) 6 12 60 60ای.1 62 62 کشتی باربری 7 آمریکایی 7 روسی 7 هلی کوپتر MI 72 707 72 ساخت شوروی 8 9 79 84 86 747 75 میلیمتری 7F  82 میلیمتری 825 825  9 هواپیمای باری 95 روسی 993 993. 993  A A و 20 نقلیه باری AAA هدایت شونده AHJ (کبرا) AK AK4 روسی و هفت تیر AN ANدریایی (CUB) APC و کامیون APCS ATF) AVCO (یک شرکت آمریکایی) BM BRDM C C آمریکا CG Class) DC ECCM ECM هوابرد F F و 15 FMS FRIGATE FRIGATE های لوپوی ایتالیاییفانتوم اف HOLL II IL IL (می) Ibex KC LDA M MAX MI MIتدارکات درمانی MPG MX 2 350 N NRC NTDS سبک وزن PDX PEACE LOG POUCHED Pشناسایی گشتی نیروی دریایی RSO SS SU SW T TAS TR TU TURRET TUشوروی YAK YAK و 26 ZCM ZSU f 14  آر.اف  اف  اي.ال.كيو  اي.سي.ام  اژدر ام.کی  اژدر امكي  بريج لاونچر   توپ 20 م.م./ ام  جیپ  رادارهای سیار  زیردریایی  موشک «آکوستیک» «اسکاد» SKUD «تانک زرهپوش» «در سرایدکو» «دوپلر نبضی» «رد آی» [چشم قرمز] «شاپرل » «شفریر» «لانچر» «لوز» جَدّ «گابریل» «ماشین ها» «ماوریک» «هارپون» «پلوتو» «کریستین مارسک» «کریستین میرسک» «کوبیسم» «کیوسک تلفن» «یک تخته قرائتی» آ آب آجر آذوقه آر. پی. جی آر.جی.ام آر.پ.جی. تفنگ آر.پی. جی آر.پی.جی 7 آر.پی.جی. 7 آرامکو آرپی جی 7 آسوشیتدپرس آلات و ابزار دستی مکانیکی آماد آی آماد هلیکوپتر 1 آمبولانس آمبولانس نظامی آمبولانس ها آنتن های مخابراتی آهن آواکس آي آپولوی 11 آپولوی 13 آکا آی ابزارآلات نفتی اتوبوس اتوبوس انگلیسی اتوبوس ها اتوبوس های ایرانی اتوبوس های شهری اتوبوس های مدرسه اتوبوس های مدرسه آمریکایی اتوبوس های هیئت مستشاری اتوبوس هوایی اتومبیل اتومبیل (بلیزر) اتومبیل جدید ولگا اتومبیل شورلت اتومبیل ها اتومبیل ها و هلیکوپترهای پلیس اتومبیل های ساخت ایران اتومبیل های ساخت خارج اتومبیل های سفارت اتومبیل های سواری اتومبیل های سواری و جیب اتومبیل ولگا اتومبیل پلیس اتومبیلها اتومبیلهای اتومبیلی اتوموبیل اجاق اجاقهای خوراک پزی دستی اداره پست ادوات نظامی سوار بر کامیون ادیویی ضد شاه از عراق و باکو روسیه ارابه های مسلح جنگی ارتباط تلفنی ارتباط رادیویی ارتباطات الکتریکی ارتباطات رادیویی ارتباطات راه آهن ارتش اردنانس ارز اس اس.اس.563 اس.ام اس.پی. هویتزر 155م.م. ام اس.پی. هویتزر 203 م.م. ام اسب استاندارد استخلاص لوازم یدکی استنسیل اسلحه اسلحه آ اسلحه اتوماتیک اسلحه رولور اسلحه قاچاق اسلحه مگنوم 357 اسلحه ها اسلحه های آمریکایی اسلحه های اتوماتیک اسلحه های خودکار اسلحه و مهمات اسلحه ژ اسلحه کمری اسلحه کمری 9 میلی متری اسلحه کمری و تفنگ اسلحه کمری کالیبر بزرگ اسلحه گرم اسلحه. اسناد اسپارو اسپراونس  اسکادران 4 F اسکادران 707 اسکادران اف اسکادران جت بمب افکن شکاری اسکادران میگ 25 اسکادران های عملیاتی اسکورت کلاس ووسپر اسکی اسید پیکریک اسیلوسکوپ اشعه ایکس اشک آور و تفنگ اعلامیه ها اعلامیه‌ اف اف 16 اف ـ 14 اف چهارده اف) اف14 اف5 ال ام ام لهستانی ام.كي املاک انبار تسلیحات انرژی اتمی انرژی خورشید انرژی خورشیدی انواع دستگاه های رمزی آمریکا انواع سلاحهای ضدهوایی انگور ترش او جنگ افزار مین اي.آي.ام اژدر اژدر آلمانی SUT اژدر ام.كي اژدر امكي اژدر بریتانیایی ام اژدرهای MK اژدرهای ام.کی اژدرهای شماره ۴۸ اژدرهای ضد زیردریایی اکس.ام.آی.ان ای ای.آی.ام ای.دی.اس ایران ایر ایرفلوت از مسکو به تهران ایرگرام ایستگاه رادیویی ایستگاه ماهواره زمینی ایستگاه ماهواره های زمینی ایستگاه مکروویو باتوم باتوم های چوبی باروت بازوکا باطری باطری سیستم موشکی هاوک باطری شارژ باطری ماشین باطوم بال بلبرینگ بال جنگنده (WING FIGHTER [O] ST) ببر و پلنگ برق برنامه های صدای آمریکا برنج بروشور بشقاب های ماهواره بشکه بشکه نفت بل اینترنشنال بلندگو بلندگوی 9 اینچی بلیط بمب بمب آتش زا بمب اتمی بمب افکن بمب افکن دوربرد بمب افکن میان برد بمب افکنهای بک فایر بمب دستی بمب لوله ای بمب لوله ای (سه راهی) بمب ناپالم بمب نوترونی بمب ها بمب های آتش بمب های آتش زا بمب های آتشزا بمب های خوشه ای بمب های دست ساز بمب های هدایت شونده با لیزر بمب های هدایت شونده بوسیله لیزر و موشک های هدایت شونده بوسیله تلویزیون بمب های هدایت شونده لیزری بمب گذاری بنای یادبود شهیاد بنزین به عمل آورنده سریع FOTORITE مدل D1494 بوئینگ بوئینگ 747 بوئینگ AMST بولدوزر بی بی بی سی بی سیم بی سیم دستی بی سیم ها بی سیم های دستی بی سیم پی ئی بی.بی.سی بیسیم بیسیم های دستی بیسیمها بیل بیوک سدان 1942 بیوک قرمزش تأسیسات رادار و مخابرات تأسیسات نظامی آمریکا تأسیسات نفتی فلات قاره ایران تأمینات چینی الاصل تانک تانک 135 تانک 47M تانک SHERIDAN تانک T تانک ایرانی تانک بزرگ تی تانک بهبود یافته چیفتن تانک تی تانک مرکاوا تانک ها تانک ها و سایر سلاح های آمریکایی تانک های 60 تانک های M تانک های «چیفتن» تانک های آلمانی تانک های ام تانک های تی تانک های روسی تانک های شرایدن تانک های لئوپارد تانک های متوسط تی تانک های پاکستانی تانک های چیفتن تانک های چیفتن انگلیسی تانک و دیگر تجهیزات دفاعی تانک و زره پوش تانک و سلاح ها تانک و نفربر تانک ویجایانتای انگلیسی تانک چیفتن تانک چیفتن متوسط تانک چیفتن و APC تانک چیفتنی تانکر تانکر استراتژیک کی.سی تانکرها تانکرهای حامل نفت تانکرهای نفت کش تانکرهای نفتی تانکها تانکهای 62 تانکهای ام تانکهای تی تانکهای میانبرد تاو تاکسی تایرهای اف تایمز تبلیغات تبلیغات عمومی تجاری و صید مروارید تجهیزات CBR تجهیزات FMS نظامی تجهیزات ICA تجهیزات TAOSAT تجهیزات آتش نشانی تجهیزات آمریکائی تجهیزات آمریکایی تجهیزات ارتباطی تجهیزات استراق سمع تجهیزات الکترونیکی تجهیزات امنیتی تجهیزات انرژی خورشیدی تجهیزات برقی تجهیزات تدارکاتی دریایی تجهیزات تدارکاتی ساحلی تجهیزات جدید نظامی اروپایی تجهیزات حمل و نقل تجهیزات درمانی آمریکا تجهیزات دریایی تجهیزات رآکتور تجهیزات رادارهای دریایی تجهیزات رادیو تجهیزات رادیویی تجهیزات روسی تجهیزات ساخت آمریکا تجهیزات سفارت تجهیزات ش.م.ر تجهیزات ش.م.ر. تجهیزات عکسبرداری تجهیزات غیر ضروری نظامی تجهیزات فرستنده تجهیزات فنی تجهیزات مخابراتی تجهیزات مخصوص درون چاه های نفتی تجهیزات نظامی تجهیزات نظامی آمریکا تجهیزات نظامی آمریکایی تجهیزات نظامی ٬ مهمات ٬ قطعات یدکی ٬ لوازم لجستیکی تجهیزات نمک زدایی تجهیزات نیروهای زمینی تجهیزات هیدرولیک تجهیزات پشتیبانی زمینی تجهیزات پشتیبانی زمینی (جی.اس.ای) تجهیزات پل سازی تجهیزات پیچیده نظامی تجیهزات آمریکائی تخم مرغ تدارکاتی (لجستیکی) نظامی تراکتور تراکتور رومانیانی تراکتور مسی فرگوسن تراکتورهای کشاورزی ترموستات ها تريلر ام تريلر ام تری نیترو تولوئن (تی.ان.تی) تریبون تبلیغاتی تریلر تریلرهای ام11 تریلی تریلی های حمل تانک تسلیحات تسلیحات اتمی تسلیحات انفجاری اتمی تسلیحات تشعشعی تسلیحات دریائی اتومات تسلیحات روسی تسلیحات مدرن تسلیحات نظامی تسلیحات هسته ای تسلیحات و تجهیزات نظامی تسهیلات لجستیکی تسهیلات هوایی و دریایی تشک لوازم شخصی تفنگ تفنگ اتوماتیک تفنگ ام تفنگ تهاجمی AKM تفنگ ده گلوله ای انگلیسی تفنگ شکاری تفنگ ضدهوایی خود کششی تفنگ های 130 میلیمتری تفنگ های 47 تفنگ های آمریکایی تفنگ های اتوماتیک تفنگ های اتوماتیک براونینگ تفنگ های ام تفنگ های ام یک تفنگ های ساچمه ای تفنگ های شکاری پر قدرت تفنگ های طرح لهستانی 47 تفنگ های ژ تفنگ های کالیبر 45% (ام تفنگ ژ تفنگهای 175 میلیمتری تفنگهای آمریکایی ام تفنگهای اتوماتیک کلاشینکف تفنگهای بدون عقب نشینی 73 میلیمتری تفنگهای ضدهوایی تفنگهای کلاشینکف 47 تلفن تلفن محرمانه تلفن های GTE الکترونیکی ساخت آمریکا تلفن. تلفنها تلفنی تله تایپ تلویزیون تلویزیون مدار بسته تلویزیون ملی تلویزیون ملی ایران تلویزیون ها تلویزیون پاناسونیک تلویزیونی تلکس تلکس نامه تلگراف تلگرافها تلگرافی تلگرام تلگرام هوایی تماس تماس تلفنی تمبر پستی تنباکو تنیس تهران تهران ژورنال توت فرنگی توربین توربین ها توزیع نامه‌ توپ توپ 155 میلیمتری هوویتزر توپ 20 میلیمتری توپ 30 میلیمتری «ای. ام. اس. دی» توپ 8 اینچی هویتزر M110 توپ خودکششی توپ ضد هوایی توپ ضد هوایی 23/4 توپ ضد هوایی خود کششی 4 توپ ضدهوایی توپ ضدهوایی 57 میلی متری اس توپ ضدهوایی امرسون امراد توپ ضدهوایی وُلکان توپ های 155 میلی متری توپ های 175 م.م. توپ های 76 میلیمتری توپ های خود کششی ضدهوایی توپ های خودکششی توپ های زمین به هوا توپ های ضد هوایی توپ های ضد هوایی و رادارها توپ های ضدهوایی توپ های عظیم الجثه توپ های هویتزر 122 میلی متری 30 توپ های پدافند روسی توپ و تانک و مهمات توپخانه توپخانه سبک توپخانه سنگین توپخانه های سبک چتردار توپخانه های ضد هوایی توپخانه هویتزر 155 میلی متری قابل تحرک توپخانه هویتزر 8 میلی متری قابل تحرک توپهای سبک توپهای کششی 105 تپانچه تپانچه خودکار 9 میلیمتری 63 تپانچه سفید تپانچه های اتوماتیک 9 میلیمتری براونینگ تپانچه های اسپانیایی آسترا تپانچه های خودکار 9 میلیمتری 63 تپانچه های نیمه اتوماتیک تپانچه های کالیبر 38 جت جت F جت آموزشی ال جت آموزشی یو جت اف جت باری دور برد 76 جت بمب افکن آلفا جت بوئینگ 747 جت جنگنده جت جنگنده اف4 جت جنگنده بمب افکن جت جنگنده عراقی جت ملخدار جت میگ جت های آلفای فرانسوی جت های جنگنده جت های جنگنده عراق جت های جنگنده عراقی جت های جنگنده میگ جت های جنگنده نیروی هوایی ایران جت های عراقی جت های میراژ جت های نیروی هوایی جتهای جنگنده جرثقیل های بندری جزوات جزوه جنرال الکتریک جنگ افزار جنگ افزارهای رادیولوژیکی جنگ افزارهای شیمیایی و بیولوژیکی جنگده های فانتوم آمریکایی جنگنده «کفیر» جنگنده آلفا جت جنگنده اف جنگنده تاکتیکی اف جنگنده ها و بمب افکن های عراق جنگنده های F/16 جنگنده های اف جنگنده های اف پانزده جنگنده های تاکتیکی اف جنگنده های جاگوار انگلیسی جنگنده های شوروی جنگنده های عراقی جنگنده های فانتوم جنگنده های میگ جنگنده های پیشرفته میگ 23 جنگنده پیشرفته میگ 21 جهیزات نظامی آمریکا جوجه جيپ ام جیپ جیپ ام جیپ ها جیپ های AMC جیپ های ام جیپ های مخصوص حزب فداییان حشیش حفاظ فضادار حمل و نقل (کشتیرانی) خاک نشین خاکی خبرنامه خبرگزاری خبرگزاری فرانسه خدمات پستی خزر خشخاش خط آهن خط لوله خط لوله 20 اینچی خط لوله ایگات خط لوله نفت خط لوله نفتی خط لوله گازی و نفتی خط هوایی خطوط آهن خطوط با سیم خطوط تلفن خطوط لوله نفتی خطوط لوله و ترمینال های بارگیری خطوط لوله گاز خطوط هوایی خمپاره خمپاره 82 خمپاره انداز خمپاره انداز 155 میلیمتری خمپاره اندازهای 155 میلیمتری خمپاره اندازهای 60 میلیمتری 81 میلیمتری خمپاره و مسلسل سبک خودرو زرهی خودرو مرسدس بنز خودروهای 1/4 تنی M151 خودروهای M151A2 خودروهای M578 RECOVERY خودروهای ام خودروهای مسلح خودروهای نظامی خودروهای نظامی ام خودروی شورولت خودروی پلیس خوراکی دارو (مواد مخدر) دبلیو دراگن درخت درهای آهنی دستگاه Cargo Carrier ام دستگاه Heattreat دستگاه آزمایش فشار زیر دریایی های روسی دستگاه استریو سانیو دستگاه جیپ دستگاه حروف خوان چشمی دستگاه حمل دریایی ام دستگاه دروغ سنج دستگاه رادیو اکتیو دستگاه فلزیاب دستگاه مومی (استنسیل) دستگاه های Electronic Countermesures دستگاه های استراق سمع دستگاه های بی سیم SSB دستگاه های حفاری دستگاه های خنک کننده هوا دستگاه های رادیویی دستگاه های مادون قرمز دستگاه های نمک زدا دستگاه های نمک زدایی دستگاه های ویدیو دستگاه های پلی کپی دستگاه ورزش اسکی روی آب دستگاه پی آر دستگاه پیچیده ماکروویو دستگاه چاپ نگاتیو دستگاه گیرنده دستگاههای انفجار دستگاههای رادیویی و بهره برداری از کدهای ارتباطاتی دلار دو قایق گشتی هیدروفویل TURYکلاسASW دو هواپیمای 727 دو هواپیمای 737 دو یخچال برقی دوربین دوربین دید در شب مادون قرمز دوربین عکاسی دوربین ها و تجهیزات الکترونیکی دوچرخه دوچرخه ها دکل نفتی دی.سی دینامیت ذوب آهن رآکتور رآکتور 1200 مگاواتی رآکتور اتمی 70 مگاواتی رآکتورهای اتمی رأکتور اتمی رابط های ماهواره زمینی رادار رادار تبریز رادار حرارتی 360 درجه رادار دوربرد رادار«سونار وی. دی. اس» رادارها رادارهای دفاع هوایی رادارهای دوربرد رادارهای زمینی دوربرد رادارهای زمینی دوربُرد رادارهای پیچیده کامپیوتری فرانسوی راداری به نام 23/4 رادیو رادیو آمریکا رادیو ایران رادیو بی بی سی رادیو بی. بی. سی رادیو بی.بی.سی رادیو ترانزیستوری رادیو تل آویو رادیو تلفنی رادیو تلویزیون رادیو تلویزیون ملی رادیو تلویزیون ملی ایران رادیو تهران رادیو صدای آمریکا رادیو مسکو رادیو و تلویزیون رادیو و تلویزیون ملی ایران رادیو و تلویزیون و مطبوعات رادیو پکن رادیو پیک ایران رادیوها رادیوهای رادیوهای ترانزیستوری رادیوهای جیبی کوچک رادیوهای کمونیستی رادیوی رادیوی مخابراتی MX رادیویی راه آهن راَکتور اتمی راکت راکت های آرپی جی7 راکت و نارنجک راکتور راکتورهای اتمی راکتورهای هسته ای رزم ناو رسانه رسانه های آمریکا رله رنگ روزنامه روزنامه آیندگان روزنامه اطلاعات روزنامه انگلیسی زبان روزنامه رستاخیز روزنامه فرانسوی لوموند روزنامه ها روزنامه واشنگتن پست روزنامه کویتی روزنامه کیهان روزنامه کیهان اینترنشنال روزنامه کیهان بین المللی رولور رویتر ریل پرتاب زره پوش زرهی زمین به هوا زنجیر زيردريايي اس زیر دریایی زیر دریایی آمریکایی زیر دریایی آموزشی زیر دریایی اتمی حامل موشک های بالستیک زیر دریایی تهاجمی موشکی زیر دریایی های آلمانی زیر دریایی های کوچک زیر دریایی کوسه زیراکس زیردریائی زیردریائی های روسی زیردریایی زیردریایی AN کلاس F (دیزل تهاجمی) زیردریایی SS زیردریایی آلمانی کلاس HDW 1300 زیردریایی ها زیردریایی های آلمانی زیردریایی های کلاس TANG زیردریایی کلاس TANG زیردریایی کلاس کوسه زیردریاییهای زیردریایی‌های آلمانی زیو 23 میلیمتری سام ساواک سايدويندر  سایدویندر سدها سرنیزه سفینه های فضایی سلاح سلاح JAOR سلاح «Weasel Wild » سلاح «ای. ام. اس. دی» سلاح اتوماتیک 7/62 سلاح خودکار کلاشینکف سلاح روسی و آمریکایی سلاح ها سلاح های ASW سلاح های آمریکایی سلاح های اتمی سلاح های اتوماتیک سلاح های استراتژیک سلاح های انفرادی سلاح های جدید سلاح های خود کار سلاح های خودکار سلاح های روسی سلاح های سبک سلاح های سبک مجارستانی سلاح های شوروی سلاح های ضد هوایی سلاح های ضدهوایی سلاح های مختلف سلاح های هسته ای سلاح های هوایی سلاح های پیچیده سلاح های چینی سلاح های کنترل کننده جمعیت سلاح های کهنه و متروک سلاح های کوچک سلاح های کوچک تر سلاح های کوچک و مهمات 105 میلی متری سلاح ژ سلاح کمری سلاح یوزی سلاحهای اتوماتیک سلاحهای خودکار سلاحهای دریایی سلاحهای سبک ضدتانک سلاحهای سنگین سلاحهای شیمیایی سلاحهای ضد تانک سلاحهای ضد تانک PGR سلاحهای مدرن سلاحهای نیمه اتوماتیک سلاحهای هسته ای سلاحهای پیشرفته سلاحهای پیچیده سلاحهای کشتار دسته جمعی سنگ سه هواپیمای 747 سه کامیون مهمات سوار زرهی سوخت سفید سوخو 20 و 22 سوخو 7 سوپر نفتکش «ورلد آمباسادور» سوپرتانکر «ورلد امبسدور» سوپرتانکرکریم کلاس KRYM CLASS سکوی موشکی زمین به هوا سی سی. بی. اس سیستم HAWK سیستم LTD سیستم «هایزر» سیستم آماد هلیکوپتر سیستم تانکر استراتژیک کی.سی سیستم تانکرهای سوخت رسانی هوایی سیستم تسلیحاتی سیستم توپ های هویتزر سیستم تی سیستم خطوط ارتباطی,هواپیما سیستم دفاع هوایی عربستان سیستم دفاع هوایی موشک هاوک سیستم لیزری اتلیس 2 سیستم مخابرات تلفن سیستم مخابراتی مدرن سیستم مخابراتی گروه A. سیستم مدادی ( کربنی) سیستم موشکی بحرین سیستم موشکی هاوک سیستم ناوبری هوایی سنتو سیستم های آبیاری سیستم های الکترونیکی سیستم های الکترونیکی داده ها (EDS) سیستم های حرارتی و خنک کننده سیستم های دوربینی سیستم های موشکی دفاع هوایی سام سیستم های موشکی زمین به زمین سیستم های موشکی میلان فرانسوی و موشک های ضد تانک حرارتی سیستم های مولد سیستم های کنترل اسلحه سیستم پیشرفته رابط های رله رادیویی سیستمهای مخابراتی باسیم و بی سیم سیلندر سیم کشی سیمان سیگار شراب شرایک شرشن شرکت هلیکوپتر ایران شش فروند تانکرC 9 J 3 شلنگ آب پاش. شمشیر شناورهای محافظ دریایی شنی تانک ها شورلت شورلت 73 شکاری تاکتیکی شکر شیرهای نفتی صدا خفه کن صدا و سیمای ایران صدای آمریکا صدها دستگاه تانک صفحه گرامافون صنایع (IDRO) صنایع ساختمانی و الکترونیک صنایع فولاد و ذوب آهن صنایع هواپیمایی ایران صندوق های رأی صنعت اسلحه سازی صنعت نفت ضبط تلفنی ضبط صوت ضد تانک ضد زیردریایی هانیان ضد هوایی ضدهوایی طپانچه طیاره عصا عکس غذا فانتوم های F/4(اف فانتوم های اف فانسخه فرانس پرس فرانسوی فراگ روسی فرستنده فرستنده رادیوئی کوچک فرستنده‌های رادیویی فروند هاورکرافت فروند هواپیمای 16 فریگات های لوپوی ایتالیا فلزیاب فولاد فولکس واگن فولکس واگن سبزکمرنگ فونیکس فیلم فیلمها فیوز 40 میلیمتری قایق قایق LCM قایق آبی قایق آتش سریع پشتیبانی قایق اژدرافکن قایق تفریحی فایبر گلاس ساخت ایران قایق تندروی موشک انداز LA COMBATTANTE کلاس کمان قایق تندروی موشک انداز LACOMBATTANTE از کلاس KAMAN قایق توپدار قایق رودپیما قایق موشکی نوع رمضان Ramadan قایق نظامی قایق های LCM قایق های مجهز به سیستم موشک های هدایت شونده قایق های موشک انداز قایق های کوچک قایق های کوچک ساحلی قایق های گشتی LA COMBATANTE قایق های گشتی Zhuk قایق های گشتی انگلیسی قایق های گشتی تندروی فرانسوی LACOMBATTANTE قایق های گشتی موشک انداز قایق های گشتی کلاس LA COMBITANTE قایق گشتی قایق گشتی موشکی نانوچکا (Nanuchka)موشک زمین به زمین 2 قایق گشتی نوع شانگهای قایقهای فرانسوی زودیاک قایقهای گشتی OSAIIمجهز به موشکهای هدایت شونده قرآن قراردادهای مصر و اسرائیل قسمتهای یدکی پیچیده ارتشی قطار قطار باری قطار زیرزمینی قطارهای دیزلی قطعات هلیکوپتر و هواپیما قطعات یدکی قطعات یدکی اف قطعات یدکی هلیکوپتر قطعات یدکی هواپیما قطعات یدکی هواپیماهای اف قوطی های نیترات سدیم قوطی‌های قهوه لابراتوارهای بل لاو لنج ها لندرور لوازم حفاری تونل لوازم میکروسکوپی لوازم یدکی لوازم یدکی خط لوله لوازم یدکی نظامی لوله لوله توپ 175 م.م. لوله های بلند لوله های نفتی لوله یدکی توپ 175 م.م. لوله یدکی توپ 175 میلی متری لوله‌های آتشبار لوکوموتیو لکوموتیوها لکوموتیوهای دیزلی آمریکائی لگرام هوایی لیرز لیموزین لیموزین ضد گلوله لیموزین چایل ماشین ماشین آتش نشانی ماشین آلات ماشین آلات تولیدی ماشین آلات حفاری در آب های عمیق ماشین آلات حفاری نفتی روسی ماشین آلات سنگین برقی ماشین آلات فرآورده های مواد غذایی ماشین آلات و سیستم پیچیده صنعتی و اداری ماشین آلات ژاپنی ماشین آلات کشاورزی ماشین بیوک ماشین تحریر ماشین سیتروئن ماشین فورد قدیمی ماشین نویس ماشین ها ماشین های آ ب پاش ماشین های آب پاش ماشین های بافندگی ماشین های خصوصی ماشین های پلیس ماشین های گشتی ماهواره ماهواره جهانی ارتباطات رادیویی رومانی ماهواره زمینی ماکاروف 9 میلی متری ماکرویو مب افکن شکاری مب های آتش زا مترو مته مجسمه رضاشاه مجلات مجله مجله تایم مجله رنگین کمان محصولات غذایی محموله مهماتی محموله های نظامی آمریکایی مخابرات مخابرات دریایی مدارهای مجتمع مدارک مدل سدان مدل های جدید میگ 21 مر مرسدس بنز مرغ مرکب سری مس مسلسل مسلسل دستی مسلسل سنگین مسلسل های آمریکایی مسلسل های اوزی مسلسل های دستی مسلسل های سبک یوزی مسلسل های نیمه خودکار «پورت سعید» مسلسل های کالیبر 50 مسلسل های کالیبر 50 مسلسلهای متوسط دگتاریف مسلسل و خمپاره مسلسل ژ مسلسل کالیبر 30 مسلسلها مسلسلهای 62/7 میلیمتری گوریانف مسلسلهای دستی سبک مسلسلهای کلاشینکف مسکن مشروبات الکی مصالح مطبوعات مطبوعات آمریکا مطبوعات فرانکلین مطبوعاتی معادن مقالات مقالات مطبوعاتی مقالاتی مقاله منفجر شونده های پیکرات منورهای بلژیکی مهر ورود و خروج فرودگاه مهرآباد مهره مهمات مهمات 120 میلیمتری مهمات تنگستن سوراخ کننده زرهپوش مهمات ضد زرهی مهمات و پشتیبانی مواد آتش زا مواد زائد اتمی مواد مخدر مواد منفجره مواد منفجره پلاستیکی موتور اف موتور دیزل موتور سیکلت موتور لنیکس موتور هلیکوپتر های بل 214 موتورسیکلت موتورسیکلت ها موتورها موتورهای J موتورهای J79 موتورهای «ام. تی. یو» موتورهای آلیسون موتورهای جت توربینی موتورهای جت جنرال الکتریک موتورهای دیزلی موتورهای کوچک توربوجت موتوری موج شکن بندر Marsaxlokk موسیقی موشك موشك استاندارد موشك اسپارو موشك ضد تانك دراگن موشك ضد تانك تاو موشك فونيكس  موشك هارپون موشک موشک (آر. پی. جی) موشک 15 موشک 150 کیلومتری موشک 200 کیلومتری«فلاور» موشک ORELIKONS موشک «HAWK» و «BWKKPUP» موشک «هارپون» موشک آی موشک استاندارد موشک انداز 21 موشک انداز ICBM موشک انداز زمین به هوا موشک انداز فراگ موشک انداز قابل حمل آرپی جی موشک انداز و تفنگهای بدون خان موشک اندازها موشک اندازهای زیردریایی MK موشک اندازهای سام (SAM) موشک اندازهای ضد تانک 35 میلیمتری موشک اندازهای کالیبر 3/5 موشک بالستیک موشک بالستیکی قاره پیما موشک تاو موشک راپیرسام موشک ضد تانک سگر (Sagger) موشک ضد موشک موشک ظفر موشک فرانسوی موشک فونیکس موشک ها موشک هارپون موشک هارپون [اژدر] موشک هاوک پیشرفته موشک های AIM موشک های PAPIER انگلیسی موشک های SHELLELAGH موشک های «دراگن» موشک های «هاوک» و «BIULLPUP» موشک های آی موشک های استینگر موشک های اسپارو موشک های اگزوست موشک های اگزوسه (Exocet) موشک های بالستیک قاره پیما موشک های تاو موشک های تاو AH موشک های دریا به دریا (اژدر) موشک های دستی سام موشک های زمین به زمین موشک های زمین به هوا موشک های زمین به هوای قابل حمل موشک های زمینی موشک های سام موشک های سطح به سطح 14 موشک های ضد تانک سوئینگ فایر Swingfire موشک های ضد تانک فرانسوی موشک های فراگ موشک های فونیکس موشک های فونیکس (ABS) موشک های لنس آمریکایی موشک های لونای روسی موشک های هارپون موشک های هارپون ABM موشک های هاوک موشک های هدایت شونده موشک های هدایت شونده اوزا موشک های هوا به دریا موشک های هوا به هوا موشک های پلاریس آمریکا موشک های پیشرفته هاوک موشک های کروز ضد زیردریایی موشک های کوتاه موشکهای اس اس 20 موشکهای جدید قاره پیما موشکهای زمین به زمین با برد 25 کیلومتر موشکهای سام موشکهای شوروی موشکهای ضد تانک آلمانی کبرا موشکهای ضد موشکهای کلاهک دار موشکهای ضد هوایی هاوک موشکهای ضدتانک بی اس موشکهای قاره پیما موشکهای هاریون موشکهای هاوک موشکهای هدایت شونده موشکهای هوا به هوای (سایدویندر و اسپارو و هوا به زمین) موشکهای پرشینگ موشکهای چند کلاهکه موشکهای کروز مکالمات (memcon) مکالمه تلفنی میراژ میراژ اف میلگرد و فولاد مین مین جمع کن مین روب مین روب ها مین های دریایی مینی بوس مینی کامپیوتر وانگ میوه میکروسکوپ الکترونی میکروفن میکروفن مخفی میکروفون میکروفیش میکروفیلم میگ میگ 19 میگ 21 میگ 23 میگ 23 و سوخو 20 روسی میگ 25 روسی میگ ها میگ های 23 میگ های خارج از رده 15 میگ های روسی میگ های عراقی میگهای 23 نابودکننده (SPRUANCE) ناتیا (Natya) نارنجک نارنجک انداز نارنجک انداز آر. پی. جی. 7 نارنجک اندازها نارنجک دستی نارنجک های تکه تکه شونده ضد تانک نارنجک های دستی نارنجک های گاز اشک آور 100 نارنجک گاز اشک آور نارنجکهای دستی اف نامه نامه هوایی نامه کددار ناو ناو آمریکایی «بارنی». ناو اسکورت ناو ایندیپندنت ناو جنگی ناو جنگی اتمی ناو جنگی دوزیستی ناو جنگی سامپسون آمریکایی ناو حامل موشکهای هدایت شونده دوربرد ناو خدماتی ناو دافع ناو سبک کرویزر ناو سمز (SEMMES) ناو سی.جی ناو مین یاب ناو هواپیمابر ناو هواپیمابر VTDL دارای موشکهای هدایت شونده ناو هواپیمابر آمریکایی فرانکلین روزولت ناو هواپیمابر ایندیپندنت ناو هواپیمابر فرانکلین روزولت ناو هواپیمابر مینسک ناو هواپیمابر کانستلیشن ناو پاسْوَر ناو پشتیبانی ناو پشتیبانی ناوگان ناو کانستلیشن آمریکا ناوشكن سي جي ناوشکن ناوشکن آرتمیز ناوشکن باقیمانده کلاس اسپراونس ناوشکن های اسپراونس ناوشکن های اسپروانس ناوشکن های سی.جی ناوشکن های موشک انداز آمریکایی ناوشکنها ناوشکنهای اسپروونس ناوها ناوهای آمریکایی ناوهای اسپروآلن ناوهای اژدرافکن ناوهای توپدار گشتی ناوهای جنگی ناوهای جنگی گیرینگ ناوهای دریایی انگلیسی ناوهای موشک انداز فرانسوی ناوهای مین جمع کن ناوهای نیروبر ناوهای هواپیما بر و ناوشکن ناوهای گشتی ساحلی ناوهای گیرینگ ناوچه ناوچه آلمانی ناوچه اژدرانداز هوچان ناوچه جنگی تندرو ناوچه سریع السیر ناوچه ضد جنگ افزارهای دوزیستی ناوچه مین یاب ناوچه های KRIVAKI ناوچه های Vosper ناوچه های آلمانی و هلندی ناوچه های اسپروآنس (DD 963) ناوچه های انگلیسی نیروی دریایی ایران ناوچه های رزمی اوزا ناوچه های کشتی ناوچه های گشتی روسی ناوچه های گشتی موشک انداز ناوچه کهنموئی ناوچه گشتی ناوچه گشتی رزمی ناوگان اف ناوگان اقیانوس پیما نشریات نشریات: «قانون تمدن» نشریه نشریه لوموند نشریه منچستر گاردین نشریه هرالد تریبیون نفت نفت خام نفت سفید نفت چراغ نفت کش «ورلد کمندر» نفت. نفتکش نفتکش «الریاض» نفتکش آمریکایی نفتکش ها نفر برهای زرهی نفربر نفربر زرهي 113 نفربر زرهی نفربر زرهی 2 نفربر زرهی پی ام پی 54 نفربرهای زرهی نفربرهای زرهی و توپخانه نقل نفتکش ها نقلیه های زرهی رزمی از نوع BMP نمره اتومبیل نوار نوار کاست نوارها نوارهای ویدئو نوارهای کاست نیرو از نوع 26 نیروگاه اتمی نیروگاه برق نیروی خورشیدی نیروی دریایی نیروی هوایی نیویورک تایمز هارزا هارپون هاورکرافت هاورکرافت و هلیکوپتر هاوك  هاوک هروئین هسته ای هفت تیر هفت تیرهای آدامیگ هفت تیرهای آسترا ساخت اسپانیا هفته نامه هلی کوپتر هلی کوپتر توپدار هلی کوپتر شینوک هلی کوپتر عراقی هلی کوپتر. هلی کوپترها هلی کوپترها قطعات یدکی هلیکوپتر هلی کوپترهای ارتش هلی کوپترهای ایتالیایی هلی کوپترهای دریایی هلی کوپترهای نظامی هلی کوپترهایی هلیکوپتر هلیکوپتر (MI هلیکوپتر 24 هلیکوپتر 24/25 هلیکوپتر 6 هلیکوپتر 8 هلیکوپتر ضدمین آر.ایچ هلیکوپتر لنیکس هلیکوپتر لینکس (Lynx) هلیکوپتر میگ هلیکوپتر پلیس هلیکوپترها هلیکوپترها و هواپیماهای ارتش هلیکوپترهای 1 هلیکوپترهای AH هلیکوپترهای ASW هلیکوپترهای RH53D هلیکوپترهای RH53D؛ هلیکوپترهای بل 214 هلیکوپترهای تهاجمی 8 هلیکوپترهای توپدار هلیکوپترهای توپدار 24 هلیکوپترهای توپدار سی هلیکوپترهای توپدار پیچیده 24 هلیکوپترهای رزمی 24 هلیکوپترهای سی هلیکوپترهای مجهز به موشک ضد زیر دریایی هلیکوپترهای نظامی هلیکوپترهای هوانیروز هلیکوپترهای گشتی هلی‌کوپتر هوابرد هواپيماهاي ايوكس هواپیما هواپیما F3 هواپیما میگ هواپیماها هواپیماها و تجیهزات نظامی آمریکا هواپیماها و کشتی ها هواپیماهای هواپیماهای اف هواپیماهای 14 هواپیماهای 16 هواپیماهای 4 هواپیماهای 65 هواپیماهای 707 هواپیماهای 707 و 747 هواپیماهای 727 هواپیماهای 747 هواپیماهای 747 و 707 هواپیماهای 747 پان آمریکن هواپیماهای 95 هواپیماهای A هواپیماهای F هواپیماهای P هواپیماهای «اوروگان» هواپیماهای آ هواپیماهای آب هواپیماهای آر. اف هواپیماهای آر.اف هواپیماهای آمریکایی هواپیماهای آواکس (E هواپیماهای اسرائیلی هواپیماهای اسکای هاوک هواپیماهای اف هواپیماهای اف4 هواپیماهای افغانی هواپیماهای ای.ام.اس.تی هواپیماهای ایوکس هواپیماهای باربری هواپیماهای باربری دوربرد هواپیماهای باری هواپیماهای باری 40 هواپیماهای بسیار پیشرفته اف هواپیماهای بمب افکن هواپیماهای بوئینگ هواپیماهای تام کت هواپیماهای تام کت اف هواپیماهای ترابری هواپیماهای جت هواپیماهای جنگنده هواپیماهای جنگنده سوریه هواپیماهای جنگنده میگ هواپیماهای جنگی هواپیماهای حامل موشکهای کروز هواپیماهای رادار هواپیماهای روسی هواپیماهای سی هواپیماهای شناسایی هواپیماهای شناسایی تاکتیکی هواپیماهای شناسایی سبک هواپیماهای شکاری مدرن هواپیماهای عراقی هواپیماهای غیرنظامی هواپیماهای فرانسوی هواپیماهای مختص سوخت رسانی هوایی هواپیماهای مراقبتی پ هواپیماهای مسافربری هواپیماهای میگ هواپیماهای نظامی هواپیماهای نظامی آمریکا هواپیماهای هاکرهانتر Hawker Hunter هواپیماهای پان آمریکن هواپیماهای کوچک هواپیماهای کوچکتر باری 141 هواپیماهای گشتی عمان هواپیماهای یو هواپیماهایی اف هواپیمای هواپیمای 126C هواپیمای 12C هواپیمای 130 هواپیمای 141 هواپیمای 38 هواپیمای 5 هواپیمای 747 هواپیمای 747 پان آمریکن هواپیمای ASW پی هواپیمای C هواپیمای C141S هواپیمای F هواپیمای c/130 هواپیمای آر. اف هواپیمای آر.اف هواپیمای آمریکایی هواپیمای آموزشی 22 هواپیمای آموزشی ال هواپیمای اجاره ای ایرباس هواپیمای ارتشی هواپیمای اف هواپیمای ای هواپیمای ایرباس هواپیمای ایرفرانس هواپیمای ایرفلوت مسکو هواپیمای ایلیوشین هواپیمای باربری 130 هواپیمای باری 26 هواپیمای باری 40 هواپیمای باری 76 هواپیمای باری ای.ام.اس.تی./سی هواپیمای باری ترانسال سی هواپیمای باری متوسط آنتونوف هواپیمای بازرگانی هواپیمای بزرگ ترابری هواپیمای بمب افکن و جنگنده هواپیمای بوئینگ 707 هواپیمای بوئینگ آواکس هواپیمای تاکتیکی درجه یک هواپیمای توربین ملخدار هواپیمای تی هواپیمای جت هواپیمای جمبوجت هواپیمای جنگی هواپیمای جنگی اف هواپیمای دارای سیستم هشدار و کنترل هوایی (ایوکس) هواپیمای دربست ارفرانس هواپیمای دربستی 707 پان آمریکن هواپیمای دریایی هاریر هواپیمای دوربرد تی یو هواپیمای دی سی هواپیمای سوخت رسان و باری هواپیمای سی هواپیمای شاهین هواپیمای شناسایی 95 هواپیمای شناسایی RF4E هواپیمای غول آسای C هواپیمای مصری هواپیمای ملخی هواپیمای میان برد تی یو هواپیمای میراژ 1 فرانسوی هواپیمای میگ هواپیمای میگ 21 هواپیمای میگ 23 هواپیمای میگ 32 هواپیمای نظامی 12 هواپیمای هاریر عمودپرواز هواپیمای پرنده آواکس هواپیمای پرواز آیروفلوت هواپیمای پشتیبانی زمینی 10 هواپیمای پی هواپیمای پیشرفته آواکس هواپیمای پیشرفته آواکس دوسپرانس هواپیمای ک. ال. ام 437 هواپیمای کرایه ای هواپیمای ۷۴۷ هواپیمای12C هواپیمایی هواپیمایی اف 5 هواپیمایی شوروی ایرفلوت هواپیمایی غیرنظامی هواپیمایی ژاپن هوایی هاک هوایی و شوسه هويتزر ام هویتزرهای خودکششی 155 میلی متری هیلکوپترهای توپدار 24 هیکوپتر عراقی و 120 میلیمتری توپهای 122 میلیمتری و 15 F و اف و اف5 و توپهای ضدهوایی 4/23 و سلاح هدایت شونده ضد تانک سوینگ فایر.کشتی های تسلیحاتی رمضان و سی و هلیکوپترهای می واشنگتن پست وانت وانت بار کوچک وانت فولکس واگن وانت های کوچک واگن های راه آهن واگنهای تراکتور وسائط نقلیه وسائل مخابراتی وسایط نقلیه وسایط نقلیه ترابری وسایط نقلیه دودزا وسایط نقلیه نظامی روسی وسایل آتش زا وسایل ارتباط جمعی وسایل ارتباطات امنیتی وسایل الکترونیکی وسایل الکترونیکی مخصوص هواپیما وسایل انگلیسی و آلمانی وسایل جنگی وسایل حمل و نقل توریستی اسرائیل وسایل حمل و نقل نظامی وسایل رادیویی وسایل زرهی وسایل فنی وسایل مخابراتی و مخفی وسایل نقلیه روسی وسایل نقلیه زرهی 20 M و 8 M وسایل نقلیه زمینی وسایل ژاپنی وسایل گشتی ساحلی وسیله حفاری آمریکایی (8 اس پولاد) وسیله حفاری روسی وسیله نقلیه وسیله نقلیه شخصی وسیله نقلیه شناسائی آبی 2 وسیله نقلیه شناسایی رزمی اسکورپیون ولکان (توپخانه ضد هوایی) ویدئو ویزا ویلدویزل ٬ توپخانه صحرایی ٬ راکت پاتریوت پارچه پاسپورت پاسپورت مراکشی پالایشگاه پالایشگاهها پالایشگاههای اروپایی پان امریکن پانزده پاکتهای دوبل پایگاه اف پتروشیمی پتو و غذا پتکها پدافند هوایی پرتاب کننده های نارنجک پرواز آلیتالیا پرواز لوفت هانزا پرواز هواپیماهای تانکر 747 پروازهای MAC پروانه پرینس پورت پست پست APO پست سیاسی پست هوایی پستی پشتیبانی رزمی پلیس پلیموت فیوری پمپ بنزین ها پمپ ها پمپ و تأسیسات آبی پنج فروند هلی کوپتر پوشاک پول پول قبرسی پپسی کولا پکنکنی ال اس تی پی پیاده موتوری پیامهای تلفنی پیپ پیک پیکان سفید پیکان کوچک چادر چاقو چاپ مومی چاپ کامپیوتری چای چتر نجات چترنجات چماق چماق و چاقو چند ناو اسکورت (Scorts) چهار چهار بوئینگ 727 و دو بوئینگ 707 و سه بوئینگ 737 چوبدستی ژ ژ3 ژانراتورهای سد رضاشاه کبیر ژنراتور ژنراتور 310 مگاواتی ژنراتور برق ژنراتورها ژورنال ژیان ک دستگاه تلویزیون قابل حمل سیاه و سفید پاناسونیک مدل BF 238 کابلی کاتیوشا و موشک اندازهای مرکب 102 میلیمتری کادیلاک کارخانه بلبرینگ سازی کارخانه ذوب آهن کارخانه های گاز سوز کارخانه پلی آکریل دوپانت کارخانه گاز مایع نفتی کاغذ کاغذ کاربن کالیبر 22 کالیبرها برای کبری و تاو کامپیوتر کامپیوتر بالستیکی کامیون کامیون آلمانی کامیون حامل مسلسل های کالیبر 0/30 کامیون حمل و نقل TIIZ کامیون ساویم کامیون سنگین کامیون مهمات کامیون ها کامیون های M825 کامیون های ام کامیون های بارگیری کامیون های تاترا کامیون های نظامی کامیونها کامیونهای ترانزیت حامل علامت تی. آی. آر کانال های گریز کانتینرها کتاب ها و کتابچه‌ ها. کتابچه ها کد باز تلفنی یا تلگرافی کرایسلر کرجی های 420 تن متریک کره کشتی کشتی (Polnocny کشتی «پلنگ» کشتی آمریکایی لاسال من کشتی از نوع 993 کشتی استقلال آمریکا کشتی باربری کشتی تخریب کننده سپورانس کشتی ترانس کشتی حامل کانتینر کشتی دربارنتس کشتی فریگیت (Frigate) کشتی مسافر بری کشتی مسافربری کشتی مین جمع کن کشتی نظامی کشتی نفت سوز کشتی ها کشتی های CG کشتی های USS DAVIS و کشتی FURER USS کشتی های [اسپراونس] کشتی های آرتمیز کشتی های آلمانی کشتی های آمریکایی کشتی های اسپراونس کشتی های ایرانی کشتی های تجاری کشتی های حمل کننده کلوخه صنعتی کشتی های دولتی کشتی های دی کشتی های ساخت شوروی کشتی های شوروی کشتی های قاره پیما کشتی های ماهیگیری کشتی های ماهیگیری ژاپنی و روسی کشتی های نیروی خاورمیانه ای کشتی های نیروی دریایی کشتی های پشتیبانی لجستیکی کشتی های گشت زنی کشتی های گشتی کشتی هواپیمابر کشتی پشتیبانی [ضد زیردریایی] ASW کشتی کروز KRCSTA کشتی کروز کلاس اسپراونس کشتی کورنلیاس گیلیان کشتی های بازرگانی کشتیهای SPRURANCE کشتیهای بادی کشتیهای تجاری کشتیهای تجاری تأسیسات علمی و صنایع نظامی کشتیهای تعمیرگاه کشتیهای جنگی کشتیهای جنگی روسی کشتیهای ماهیگیری کشتیهای نفتکش کشتیهای نیروی دریایی کفیر کلاشینکف کلاشینکف روسی کلاشینکوف کلاه خود کلاهک 750 کیلوگرمی کلاهک اتمی کلاهک های جنگی کلاهک های هسته ای کلاهک هسته ای کلت کلت اتوماتیک 62/7 میلیمتری توکارف کلت رولور کلت های توکاروف کلت های دستی کلت های کمری کالیبر 45 کلمبیا کمپ دیوید کمپرسورهای روسی کندر کنفرانس مطبوعاتی کوسه کوپن کوکتل مولوتف کوکتل مولوتوف کُلت کالیبر 45 کپسول های گاز کی 47 کیف کلاس KEEVCLAS کیفهای فونوگراف (دستگاه ضبط صدا) کیهان کیهان انگلیسی کیهان اینترنشنال کیوسک گارد گاردهای ارتش و موانع سیم خاردار گاز گاز اشک گاز اشک آور گاز اشک آور «پارت دریان» گازهای سیلندری گازوئیل گاو گاوصندوق گاوصندوق های فولادی گردان هاواک گردانهای تانک گردانهای موتوری تفنگدار گزارش بی بی سی گل ارکیده گلوله گلوله آرپی جی گلوله توپ گلوله های تیربار گلوله های ضد زرهی گلوله های پلاستیکی گندم گورخر صلح ( 16 گوسفند گوسفندان گوشت یخ زده گیرنده تلویزیونیایستگاه تلویزیونی گیرنده رادیویی گیوتین یا سلاحهای هوا به زمین یخچال یدک کش یدک کش(نوع اقیانوس پیما یوزی یونایتدپرس یک دستگاه تلویزیون یک دستگاهW&E یک فروند تانکر یک فروند هواپیمای سی ۴ ۴۸ ۵