وضعیت شاه و نمایندگان مخالف کاپیتولاسیون

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا - تهران

محرمانه

به: وزارت امور خارجه - واشنگتن

1343-08-05- 1964-10-27

متن سند

شاه و نمایندگان

ص: 685

سند شماره (21)

تاریخ: 27 اکتبر 1964 - 5 آبان 1343

تلگرام ارسالی به شماره 448

از: سفارت آمریکا - تهران

به: وزارت امور خارجه - واشنگتن

طبقه بندی: خیلی محرمانه

حزب ایران نوین، در ادامه تحقیقات خود پیرامون رأی گیری 13 اکتبر در مورد لایحه وضعیت به این نتیجه رسیده است که باید حدود 20 نفر از اعضایش بر علیه دولت رأی داده باشند. تاکنون یکی از نمایندگان حزب، غلامرضا مبین، از حزب اخراج شده است و انتظار می رود که تعداد بیشتری اخراج شوند.

طبق اظهارات محمود ضیائی، رئیس کمیسیون امور خارجی مجلس، تحقیقات بعدی روشن ساخته است که حسن ارسنجانی متنی را علیه لایحه نوشته بود که توسط یکی از نمایندگان به نام سرتیپ پور قرائت شد. عقیده بر این است که باهری، وزیر سابق دادگستری نیز در توطئه هایی علیه این لایحه دست داشته است و طبق گفته ضیائی گزارشی موجود است که علم نخست وزیر پیشین که خود بنیانگذار حزب مردم است، اپوزیسیون را از جانب حزب مردم، تأکید کرده بود. (اگر چه می توان باور کرد که ارسنجانی و باهری هر دو در این جریان دخیل بوده اند، اما احساس می شود قبل از آنکه بتوان گزارش مداخله علم در مخالفت با لایحه ای که پیش نویس آن را دولت علم امضاء کرده، معتبر بدانیم که باید شواهد بیشتری را به دست آورد.) طبق گفته ضیائی، شاه دیروز در مراسم سلام روز تولد (شاه - م) نمایندگان مجلس را بشدت سرزنش کرد. اگر چه او هیچ اشاره ای به لایحه وضعیت نکرد، اما به طور مبهم پیرامون «معاملات پنهانی، دسیسه ها و جاسوسی» که نباید در مجلس صورت بگیرد، صحبت نمود و گفت که کارها باید با همان سرعت و کارایی «دورانی که مجلس نبود» اداره شود. نمایندگان عصبانیت شاه را حمل بر نارضایتی او از این موضوع کردند که اپوزیسیون، که به نظر می رسد او نیز آن را مجاز شمرده، هنگامی که پیرامون این لایحه بحث می شده، از کنترل خارج گشته است.

تلگرام هوایی در مورد آثار سیاسی و حقوقی رأی گیری 13 اکتبر (195 - A ) امروز ارسال شده است. ولی این تلگرام شامل اطلاعات اخیر نمی باشد.

طی گفتگوهای بی شماری که در طول هفته گذشته با رابطین در بخشهای مختلف سیاسی داشتیم، دریافتیم که سر و صدای مخالفت با لایحه (که هنوز به امضای شاه نرسیده است) هنوز کاملاً دامنه دار است. نمایندگان دولت معتقدند که این سر و صداها در حال فروکش کردن است، اما احساس ما این است که تا فروکش کردن هیجانات موجود در مورد «کاپیتولاسیون» ، مدتی وقت لازم است.

(امضاء) راک ول واحد تلگراف:

تقاضا می شود فرماندهی نیروهای ضربتی آمریکا، به گیرندگان تلگرام سفارت به شماره 448 مورخه 27 اکتبر، با شماره کنترل 349 اضافه شود.

راک ول مارتین اف. هرتز - مشاور سیاسی

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 7 - کتاب 7 - صفحه 685