تحریم و حمله نظامی

صورت‌جلسۀ جلسۀ شورای امنیت ملی[1]

واشنگتن، 19 دسامبر 1979، ۸ ـ9:40 صبح

موضوع:

           ایران

شرکت‌کنندگان:

رئیس‌جمهور

وزارت امور خارجه

وزیر ونس

وزارت دفاع

وزیر براون

سازمان سیا

دریابُد ترنر

ستاد مشترک نیروهای مسلح

سرهنگ جونز

کاخ سفید

زبیگنیف برژینسکی

همیلتون جردن

جودی پاول

صورت‌جلسه

وزیر ونس گزارشی از بحث‌ها با دبیرکل والدهایم و نمایندۀ جدید ایران، منصور فرهنگ، ارائه کرد.

این تصور وجود داشت که هیچ دادگاهی برگزار نمی‌شود، ولی گروگان‌ها باید در برابر یک «هیئت‌منصفۀ عالی» حاضر شوند. همچنین دربارۀ اعزام یک گروه شش‌نفره ازطرف سازمان ملل به تهران صحبت شد. والدهایم آمادۀ اعزام گروه نیست، مگر اینکه گروگان‌ها آزاد شوند.[2] همچنین او ترجیح می‌دهد که آمریکا در موضوع پیشبرد تحریم‌ها، کمی بیشتر از پنجشنبه صبر کند.[3] اکنون انتظار ما این است که آمریکا، بریتانیا، فرانسه، نروژ، پرتغال، بلژیک و گابون از ما حمایت کنند.

سفیران سازمان ملل ترجیح می‌دهند که سلیم[4] به تهران برود. رئیس‌جمهور گفت که احتمالاً در این موضوع رأی را به دست نمی‌آوریم و نباید اجازه دهیم وتوی شوروی سد راهمان شود. تحریم‌ها باید اساسی باشند. اگر این اقدام کارساز نباشد، هر زمان بخواهیم می‌توانیم بنادر را ببندیم. سپس وزیر امور خارجه سناریویی را تشریح کرد که براساس آن، ما تا روز جمعه (21 دسامبر) برای اقدام نسبت‌به تحریم‌ها صبر می‌کنیم و اگر سلیم به تهران برود تا هفتۀ آینده صبر خواهیم کرد.

رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد که اگر سایر کشورها ببینند که سازمان ملل و نه آمریکا، پیش‌گام در این عرصه است، بیشتر احتمال دارد که با ما همراه شوند.

دربابُد ترنر به این نکته اشاره کرد که ایران، خمینی است و ما یک روند طولانی در پیش داریم. به‌محض اینکه برنامه‌های کنونی همگی به اتمام برسند، ما چه گزینۀ جایگزینی داریم؟ وزیر امور خارجه اظهار داشت که می‌توانیم تحریم جزئی وضع نماییم، سپس آن‌ها را شدیدتر کنیم و بعداز آن هم محاصره را انجام دهیم.

وزیر دفاع گفت که مجموعه‌ای از گام‌های نظامی آماده شده است تا اگر روند امور طولانی گردد، به کار گرفته شوند. ما همچنان نیازمند جایگزینی ناو هواپیمابر کیتی‌هاک با ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز[5] هستیم. می‌توانیم تعدادی هواپیمای بی ـ 52 را بر فراز گروه ناوها به پرواز درآوریم؛ هواپیماها می‌توانند از ناوهای حاضر در تنگۀ هرمز یا خلیج حرکت کنند؛ می‌توانیم با یک هواپیمای اس‌آر ـ 71 وارد آسمان ایران شویم؛ این امکان وجود دارد که یک واحد آبی‌خاکی اعزام شود؛ امکان اعزام جنگنده‌های اف ـ 111 به مصر نیز هست؛ همچنین می‌توانیم اقدامات مستقیمی همچون اختلال یا محاصرۀ الکترونیکی را انجام بدهیم.

برژینسکی یادآور شد که در مرحلۀ اول، ما گام‌های مسالمت‌آمیز را با اقدامات نظامی تلفیق می‌کنیم. این کار به ما اعتبار می‌بخشد. اکنون این تصور وجود دارد که اقدام نظامی در جریان است. ما باید گزینۀ نظامی و دیپلماسی را باهم حفظ کنیم؛ ولی سؤال این است که بعد چه اقدامات نظامی کفایت می‌کند؟ ممکن است به نیروهای کافی برای کنارزدن خمینی از قدرت نیاز داشته باشیم تا بدین‌وسیله به یک راه‌حل برسیم. وزیر امور خارجه اظهار داشت که اقدام پیوسته بهتر از کارهای نمایشی است. در پاسخ، وزیر دفاع به تجربۀ ما از جنگ ویتنام به‌عنوان «ایمن‌شدن و مقاوم‌شدن» طرف دیگر اشاره کرد. جردن امکان تضعیف حمایت مردمی را یادآور شد.

رئیس‌جمهور گفت: «ما باید موضوع را به نقطۀ بحرانی برسانیم. این کار ناظر به مسئلۀ ایران درمقابلِ آمریکا نیست؛ بلکه نیازمند وجود ایران در برابر جامعۀ جهانی است؛ ازاین‌رو، باید:

- امروز به والدهایم اطلاع دهیم که پیگیر تحریم‌ها هستیم؛

- انجام آن اقدام در روز جمعه را اعلام کنیم و موضوع را به‌شکلی قدرتمند و محکم تبیین کنیم؛ به این معنا که ما به‌دنبال اجرای قطعنامۀ شورای امنیت هستیم و شاید وزیر امور خارجه، خود مسئله را اعلام و تبیین کند؛

- احتمالاً چهارشنبه یا هفتۀ آینده (26 دسامبر) خواستار تحریم‌های خاص بشویم؛

- موضوع را به نقطۀ بحران و اوج برسانیم.

هم‌زمان، مشکلی ندارد که سلیم هرچه زودتر به تهران برود.»

بحث‌های دیگری نیز دربارۀ اختلال حمل‌ونقل کالا به ایران وجود داشت (در ماه نوامبر، کشتی‌های خارجی در بنادر ایران از پنجاه فروند به سی فروند کاهش پیدا کرده‌اند)؛ دربارۀ نیاز برای تقویت نیروهایمان و نیز دربارۀ اینکه اجازه ندهیم اقدام نظامی به موضوعی رسوبی تبدیل شود.

سپس وزیر دفاع خواستار دریافت مجوز برای جایگزینی کیتی‌هاک با نیمیتز برای پرواز هواپیماهای ای ـ 3[6] بر روی تنگه‌ها و نیز بررسی امکان فرود آن‌ها در عربستان سعودی شد. این موضوع مورد تأیید قرار گرفت.