Post
32282
از: سولیوان
متفرقه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دي. سي
1357-07-25- 1978-10-17
متن سند
سند شماره 101
استفاده اداری محدود
17 اکتبر 1978 - 25 مهر 1357
از: سفارت آمریکا، تهران - 10132
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.
مرجع: تهران 10059
موضوع گزارش: گزارشی سیاسی - امنیتی، 17 اکتبر
خلاصه: روز عزاداری شانزدهم اکتبر با آرامی در تهران سپری شد. حداقل یک تظاهرات کوچک بدون مشکلی از هم پاشیده شد. تظاهرات بزرگی در قبرستان بدون خشونت صورت گرفت. در شهرهای اصفهان، شیراز یا تبریز هیچ برخورد بزرگی رخ نداد، ولی خشونت در شهرهایی که حکومت نظامی در آنها برقرار نیست، حداقل 16 کشته و صدها مجروح بر جای گذاشت. گزارشات نادرست مبنی بر کشتن آمریکاییان متعدد که اخیراً در اصفهان صورت گرفته موجب نگرانی هایی در آنجا گردید. خشونت در کرمان، شامل برخورد بین تظاهرکنندگان مخالف و موافق دولت بود. مطبوعات گزارش می دهند خمینی جهت تمدید اقامتش در فرانسه تلاش خواهد کرد. بنی احمد و دیگر مخالفین حکومت ایران به دلیل محدودیت هایی که در مورد فعالیت سیاسی خمینی ایجاد شده دعوت برای اقدامات تلافی جویانه اقتصادی علیه فرانسه کردند. مطبوعات استعفای نهاوندی را اعلام کردند. طبق گزارشات واصله مدیر مجتمع تفریحی کیش (که در نزد افکار عمومی با شاه ارتباط نزدیک داشت) در حالی که متهم به یک اختلاس بزرگ بود از ایران گریخته است. پایان خلاصه.
1- حضور نظامی یکپارچه همراه با خودداری در هر دو طرف، مجموعاً روز عزاداری آرامی را در شهرهای بزرگ به وجود آورد. جمعیت زیادی در قبرستان بهشت زهرا در خارج از تهران که قربانیان میدان ژاله در آن به خاک سپرده شده اند، جمع شده بودند. دستجات نظامی بدون هرگونه دخالتی به آنها می نگریستند و این جریان منجر به خشونت نگردید. تظاهرات کوچک در بلوار الیزابت بدون ضرب و جرح متفرق گردید. مطبوعات به اختصار گزارش می دهند که تظاهرات پراکنده در کل 40 مجروح به جای گذاشته است. یک روزنامه (اطلاعات) گزارش کرد که در برخوردها 3 کشته به جای گذاشته شده است ولی دولت ایران این قضیه را تکذیب می کند و خبرنگاران دیگر معتقدند که این داستان نادرست است.
طبق گزارش کنسولگری ها، تبریز، کرمانشاه، شیراز و اصفهان نیز بدون آنکه تظاهراتی در آنها گزارش شده باشد، آرام بوده اند. بسته شدن مغازه ها در تمام مدت روز افزایش یافت و عاقبت تمامی آنها به جز نانوایی ها و سبزی فروشی ها و فروشگاههای مواد غذایی بسته شدند. تعدادی از این مغازه ها هم بسته بودند.
2- در بسیاری از شهرهایی که مشمول حکومت نظامی نیستند، روزی به دور از آرامش سپری گردید. مطبوعات اخبار کشته شدگان را شانزده تن به همراه بیش از صدها مجروح ارائه می دهند.
(نظریه: باید توجه داشت که مطبوعات دیگر مجبور به بیان برآوردهای مقامات رسمی نیستند. فرضهای قبلی که برآوردهای مطبوعات را دست کم می گرفت امروزه دیگر اعتباری ندارد) حادترین مکانها کرمان و دزفول (استان خوزستان) هر کدام با 5 کشته بودند. بسیاری از شهرهای دیگر گرفتار چنین جریاناتی بودند. وقایع در کرمان در بسیاری از ماهها ابتدا از درگیری های خیابانی بین تظاهرکنندگان طرفدار دولت با شورشیان ضددولتی آغاز گردید.
3- طبق گفته های کنسول، رادیو و حداقل یک روزنامه فارسی زبان در اصفهان، در 16 اکتبر اشتباهاً گزارش کردند که تعداد زیادی از آمریکاییان به تازگی در اصفهان در ارتباط با بمب گذاری اخیر اتوبوس شرکت هلیکوپترسازی بل (BHI) کشته شده اند. سفارتخانه و کنسولگری اصفهان اقدامی جهت تصحیح ماجرا به عمل آورده اند (با توضیح اینکه تنها 3 نفر جراحت سطحی برداشته اند) به هر حال کنسولگری گزارش می دهد که اولیای امور دبیرستان آمریکایی در اصفهان در 16 اکتبر اعلام کردند که دانش آموزان می بایست بر علیه اعمال ضدآمریکایی حفاظت شوند و جهت رفتن به خانه بر کف اتوبوس دبیرستان می نشینند.
4- طبق گزارشات واصله آیت الله خمینی تلاش خواهد کرد تا اقامتش را در فرانسه با امیدواری جهت کسب اجازه فرانسویان برای هدایت فعالیت های سیاسی در آنجا تمدید کند. بنی احمد، رهبر مخالفین که به طور نزدیکی خودش را با مخالفین مذهبی متفق کرده است به خاطر اعمال محدودیت در مورد خمینی به دولت فرانسه حمله کرد، او قراردادهای فعلی فرانسوی را برای دو رآکتور هسته ای و متروی تهران مورد انتقاد قرار داده و آنها را به عنوان موضوع فساد داخلی قلمداد نموده و تقاضای رسیدگی به آنها را کرد. روزنامه فرانسوی لیبراسیون این جریان را در آنجا که می گوید اگر فرانسوی ها محدودیتها را از روی خمینی برندارند، تجار بازار تهران تهدید به بایکوت کالاهای فرانسوی می کنند، به عنوان مدرک ذکر می کند.
5- استعفای نهاوندی وزیر علوم و آموزش عالی (عطف به تلگرام گزارش شده) هر چند که ظاهراً هنوز مورد قبول واقع نشده است سرانجام در جراید صبح اعلام گردید. (فرض ما بر این است که البته اگر تمامی این پست حذف نشود، دولت ایران هنوز به دنبال یک جانشین می گردد). مطبوعات و دیگر منابع اظهار می کنند که او جهت کسب فضایی برای مانور به خاطر جاه طلبی های سیاسی خودش (و اجتناب از دشمنی بیشتر جامعه دانشگاهی نسبت به وی) استعفا داده است. حزب جدید او جنبش ناسیونالیسیتی ایران نام خواهد گرفت.
6- طبق گزارشات واصله محمود منصف مدیرکل مجتمع مجلل تفریحی جزیره کیش، در میان اتهامات مبنی بر اختلاس های بزرگ مالی ایران را ترک کرده است. جزیره کیش مکانی دنج در خلیج فارس برای قمار و ورزش در فضاهای سرپوشیده و در هوای آزاد برای بسیاری از برگزیدگان متجدد ایرانی است. در افکار عمومی نامبرده با شاه (که اغلب تعطیلات خود را در سالهای اخیر در آنجا می گذرانده است) و با صاحب منصبان رده بالای دولت ایران همکاری نزدیک داشته است این ماجرا به پندار آنها کمکی نخواهد کرد.
سولیوان