گزارش سیاست شوروی نسبت به ایران

سند شماره (70)

تاریخ: 10 سپتامبر 79 - 19 شهریور 58

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا، مسکو

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.

موضوع: (طبقه بندی نشده) سیاست شوروی نسبت به ایران

1- (محرمانه) مقاله ای که توسط الکساندر بووین مفسر سیاسی در شماره اخیر نشریه «ندلیا» (که نشریه جنبی و مکمل روزنامه «ایزوستیا» می باشد و روزهای یکشنبه منتشر می گردد) به چاپ رسید، مبین افزایش شدید انتقاد اتحاد شوروی از سیر تحولات در ایران است. در این مقاله اساس ولایت فقیه در ایران به باد حمله گرفته شده و نام شخص خمینی نیز به میان آورده شده است. به عقیده بووین:

- انقلاب به هیچ وجه نتوانسته است امید به بهبود اقتصاد کشور، دموکراتیک کردن حیات سیاسی و حمایت از حقوق اقلیتهای قومی را جامه عمل بپوشاند.

- مسئله صرفا بر سر ارتکاب خطاهای منفرد و جسته گریخته و برداشتن گامهای غلط نیست.

- فضای معنوی (و سیاسی) حاکم بر ایران در حال حاضر در سخنرانیهای خمینی (در مورد ضرورت پیروزی اسلام در کلیه کشورها و ریختن خون در راه اسلام) و سخنرانی آیت اللّه منتظری (در زمینه نهضت آزادیبخش اسلامی در افغانستان و تبانی ابرقدرتها علیه ملل مستضعف) منعکس و مشهود است.

- توانایی «حکومت الهی (ولایت فقیه) در کشور» برای تبدیل ایران به یک کشور مدرن و مرفه مورد تردید است.

- تشدید تعصبات مذهبی و شور و هیجان ضدکمونیستی و تلاش جهت واژگونه نشان دادن سیاست و مقاصد کشورهای دوست برای مردم ایران نفعی در برنخواهد داشت.

- دولت موقت، دولتی که قدرتی نداشته و تمایلی به اعمال قدرت نیز ندارد، در عمل فلج است.

2- (خیلی محرمانه) نظریه: این مقاله که توسط یکی از معتبرترین و بی باکترین مفسرین سیاسی مسکو نوشته شده است موید این تصور سفارت (آمریکا) در تهران است که مسکو در سیاست خود (نسبت به تحولات ایران) آغاز به تجدید نظر کرده است، به ویژه اکنون که خمینی دیگر (به اندازه گذشته) منزه (از خطا) نیست. بووین از مدتها پیش (در کار خود) تکرو و مستقل بوده است، همان گونه که خود اذعان داشته است که انقلاب سفید شاه نتایج مثبت بسیاری را در ایران به بار آورده بود.