گزارش تحولات انقلاب

سند شماره 76

خیلی محرمانه

20 سپتامبر 1978 - 29 شهریور 1357

از: سفارت آمریکا، تهران - 09100

به: وزارت خارجه، واشنگتن دی. سی

مرجع: تهران 8841

موضوع: جریانات سیاسی

خلاصه: وزارت اوقاف اعلام می کند که در سال آتی سفر حجاج تحت کنترل نخواهد بود. کابینه نیز به بحث و گفتگو در مورد لغو احتمالی عوارض خروج پرداخته است. آیت الله شریعتمداری از دیگران می خواهد که از نام وی استفاده نکنند. چند تن از چهره های جناح مخالف به خانه هایشان باز می گردند. دولت ایران محدویت های مربوط به ادامه تحصیل دانش آموزان دبیرستانی در خارج از کشور را مرتفع می سازد. متخلفین در زمینه فساد مورد بازپرسی قرار می گیرند. سنا قانون حکومت نظامی را تصویب کرد. دولت ایران محدودیت های مربوط به ادامه تحصیل دانش آموزان دبیرستانی در خارج از کشور را مرتفع می سازد. متخلفین در زمینه فساد مورد بازپرسی قرار می گیرند. سنا قانون حکومت نظامی را تصویب کرد. دولت ایران نسبت به رویداد امنیتی اصفهان عکس العمل نشان می دهد. پایان خلاصه.

1- وزیر اوقاف در تاریخ 19 سپتامبر اعلام کرد که از سال آینده شمار زائران حج محدود نخواهد بود. (نظریه: این امر سبب از بین رفتن بسیاری از ناراحتی های جامعه مذهبی می شود و در همان حال نشانگر تسلیم اهرم قدرت دولتی در انتخاب افراد خاص برای این سفر است.)

2- مطبوعات مورخ 20 سپتامبر گزارش می دهند که کابینه مشغول بحث و بررسی لغو احتمالی 300 دلار عوارض خروجی است که توسط ایرانیان در حال حاضر پرداخت می گردد. گزارش مطبوعات حاکی از آن است که طبق برنامه جدید به بلیط سفر هوایی هر یک از ایرانیانی که قصد سفر به خارج از کشور دارند، 5 تا 6 درصد مالیات تعلق خواهد گرفت. این موضوع شامل حال 150000 خارجی مقیم ایران نیز خواهد شد. در سر مقاله تهران ژورنال مورخ 20 سپتامبر از هرگونه مالیاتی که از مسافرین به خارج از کشور دریافت شود انتقاد به عمل آمده است. در همین مقاله در مورد وضع قوانین مالیاتی سال گذشته نظر جالبی گنجانده شده است. این روزنامه مدعی است «ما متقاعد شدیم که در مورد صحت و یا نادرست بودن آن سخنی به میان نیاوریم.» (نظریه: این اولین اشاره عمومی به سانسور مطبوعات است.)

3- در همین جریده بیانیه ای از سخنگوی آیت الله شریعتمداری درج شده که در آن تقاضا شده که سخنرانان در جلسات سیاسی و اجتماعی به آیت الله هیچ گونه اشاره ای ننموده تا دیگران نیز از نام ایشان سوءاستفاده ننمایند. در این گزارش به نقل از سخنگوی مزبور آمده است که چند نفری که اخیراً این روحانی را تهدید کرده بودند از اسامی رهبران مذهبی برای نیل به مقاصد خویش سوءاستفاده کرده اند.

4- مطبوعات فارسی و فرانسه زبان 20 سپتامبر نیز گزارش داده اند که رهبران جناح مخالف یعنی کریم سنجابی، داریوش فروهر و رئیس کانون وکلا یعنی حسن نزیه به منازل خویش بازگشته اند ظاهر امر چنین است که آنها دیگر نگران دستگیر شدن نیستند.

5- نهاوندی وزیر علوم و آموزش عالی در تاریخ 19 سپتامبر در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که محدودیت های دولتی در مورد تحصیلات خارج از کشور برداشته می شود. به این ترتیب فار غ التحصیلان دبیرستانی ملزوم به شرکت در امتحانات نبوده و می توانند برای ادامه تحصیلات عالیه و قبل از انجام خدمت سربازی به خارج بروند. یکی دیگر از رویدادهای مربوط به مسئله آموزش و پرورش این است که اساتید دانشگاه آزاد نامه ای به وزیر نوشته و نسبت به انتصاب رئیس جدید دانشگاه بدون مشورت با اساتید آن، اعتراض کرده اند. دانشگاه آذرآبادگان تبریز نیز اعلام کرده است که مقدمات کارها انجام شده تا دانشجویان سال های بالا بتوانند بر اساس آن ترم دوم تحصیلات خود را گذرانده و فارغ التحصیل شوند. ترم دوم دانشگاه آذرآبادگان به علت ناآرامی های دانشجویی منحل شده بود.

6- دادستان تهران یعنی حسین هاشمی تحقیقات خود را در مورد اتهام افساد علیه اتاق اصناف تهران (سازمان مغازه داران) را آغاز کرده است. بر اساس گزارش یکی از مطبوعات رئیس اتاق اصناف رسول رحیمی و چند مقام برجسته دیگر تحت پیگرد قرار می گیرند.

7- علی فرشچی خزانه دار حزب رستاخیز در تاریخ 19 سپتامبر از سمت خود کناره گیری کرد که عملی چندان دور از انتظار نبود. فرشچی آخرین فرد وفادار به جمشید آموزگار می باشد که هنوز در سطح عالی باقی مانده بود. (یکی از نزدیکان وی به سفارت اطلاع داده است که وی در نظر دارد تا مدتی کاملاً از سیاست کناره گیری کند.)

8 - بازارها در اکثر شهرهای بزرگ ایران باز هستند. بنا به گزارش های رسیده در بازار اصفهان شعارهای ضدآمریکایی به چشم خورده است. اذهان عموم در حال حاضر به زلزله طبس معطوف شده و همین موضوع به کابینه شریف امامی فرصت داده تا روی اصول مختلف برنامه اش آغاز به کار نماید.

9- مجلس سنا در صبح روز 20 سپتامبر پس از مناظره کوتاهی لایحه قانون حکومت نظامی را با رأی حضوری تصویب نمود. تنها یکی از 39 سناتور این مجلس به این لایحه رأی مثبت نداد.

10- رادیو تهران در ساعت 14 به وقت محلی اعلام کرد که فرماندار قم «از سمت خویش برکنار شده است.» در حال حاضر اطلاعات دیگری در این مورد موجود نیست.

11- آتش سوزی منزل و اتومبیل خانواده لویو Lowe کارمند شرکت بل هلیکوپتر در اصفهان در نتیجه پرتاب بمب های آتش زا منجر به برخی اقدامات ضروری و دلگرم کننده دولت در مورد مشکلات مسکن این افراد گردید. به محض اینکه گروه کمک مستشاری نظامی واقعه بمب گذاری را اطلاع داد، معاون وزیر جنگ، ارتشبد طوفانیان اقدامات سریع زیر را انجام داد:

الف) تیمی را تشکیل داد تا سریعاً به اصفهان رفته و بقیه مشکلات مسکن منطقه حومه شهر مربوط به کارمندان شرکت بل هلیکوپتر را حل کرده و بسیاری از خانواده های آنان را از پایین شهر اصفهان به نقاط دیگر نقل مکان دهند.

ب) قول داد که حدود 300 خانه دیگر واقع در حومه را که مخصوص خانواده های کارمندان شرکت گرومن تهیه شده ولی هنوز خالی است در اختیار کارمندان شرکت بل قرار دهد.

ج) به خانواده لویو اطلاع داده شد که می توانند به داخل یکی از خانه های موجود در منطقه گرومن که معمولاً خود طوفانیان در سفر به اصفهان از آن استفاده می کند نقل مکان نمایند. ما نیز این اقدامات و وعده و وعیدها را پیگیری خواهیم کرد، اقدامات اولیه دلگرم کننده بوده است.

سولیوان