گزارش تحولات انقلاب فروردین 58

سند شماره 123

محرمانه

27 مارس 1979- 7 فروردین 1358

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران - 3290

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی

منابع: رسانه های خبری داخلی، پرسنل دفتر وابسته دفاعی

تهیه کننده گزارش: سروان اچ.اف. جانسون، وابسته نیروی هوایی

مقام تأیید کننده گزارش: سرهنگ تی.ای.شافر، وابسته دفاعی

موضوع: گزارش وضعیت ایران، 27 - 26 مارس 1979

16- خلاصه: (بدون طبقه بندی) این گزارش وقایع 24 ساعت گذشته را، از ساعت 12:00 روز 26 مارس تا ساعت 12:00 روز 27 مارس 1979 پوشش می دهد، شامل: روزنامه های تهران. مسئله کردستان. رفراندوم. خروج ایرانی ها از کشور. اخراج کارمندان وزارت امور خارجه. کشته شدن شبه نظامیان. امنیت سفارت. سفارت مصر.

17- از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزییات: (محرمانه- غیرقابل رؤیت برای بیگانگان):

الف- (بدون طبقه بندی) روزنامه های تهران: سه مورد از مظاهر باقیمانده نفوذ غرب و نفوذ احتمالی امپریالیسم نیز «غزل خداحافظی» را خواندند. در ایران، روزنامه های انگلیسی زبان کیهان، تهران ژورنال و همچنین روزنامه فرانسوی زبان دو تهران اعلام کرده اند از روز 27 مارس دیگر منتشر نخواهند شد. هر سه روزنامه، ملاحظات اقتصادی و فنی را دلیل تعطیلی خود و

ص: 245

عمده ترین دلیل فنی را ناتوانی در تهیه مواد چاپ و موادخام ضروری دیگر ذکر کرده اند.

نظریات تهیه کننده گزارش: (محرمانه- غیرقابل رؤیت برای بیگانگان): چندین ماه است که جامعه جهانی از پوشش خبری انقلاب توسط رادیو و تلویزیون چند زبانه محروم شده است- تنها اطلاع ما از «اخبار» از طریق روزنامه های صبح بوده است. بعد از انقلاب: روزنامه ها وقایع روز گذشته را خیلی عینی به همراه اطلاعات مفید گزارش داده اند. با خاتمه انتشار این روزنامه ها، حلقه ارتباطی ما با روند تحولات روزانه جمهوری اسلامی قطع خواهد شد. دفتر وابسته نظامی از یک مترجم خواهد خواست گزیده ای از اخبار روزنامه های فارسی زبان را برایمان ترجمه کند، ولی اینکار مسلماً نمی تواند جای خواندن اخبار و تفسیرهای خودمان را از وقایع بگیرد. معلوم نیست که دلایل مطرح شده (اقتصادی و فنی) واقعاً حقیقت داشته باشد. اگر این روزنامه ها به دلایل سیاسی بسته شده باشند، شاید دیگر منتشر نشوند.

ب- (بدون طبقه بندی) مشکل کردها: ابراهیم یونسی، که یک کرد است، به سمت استاندار کردستان منصوب شده است. اولین بار در تاریخ است که یک کرد استاندار کردستان می شود. طبق گزارش روزنامه ها، دولت موقت ایران طرحی هفت ماده ای برای اعطای خودگردانی محدود به کردستان تهیه کرده است. رهبران کرد پس از 4 روز مذاکره با آیت الله طالقانی و حاج سید جوادی، وزیر کشور، با این طرح موافقت کردند. این طرح به کردها اجازه می دهد تا در تدوین قانون اساسی جدید کشور و تصمیم گیری های دولت شرکت کنند، به آنها آزادی فرهنگی از جمله استفاده از زبان کردی در کنار زبان فارسی در مدارس، حق پوشیدن لباس کردی، و آزادی گرداندن امور خود را می دهد، و در آن پیش بینی شده است که منابع کردستان صرف توسعه خود استان شود. علاوه بر این، دولت در این موافقت نامه قول داده است که گام های محکمی برای توسعه این استان برخواهد داشت.

نظریه (محرمانه- غیرقابل رؤیت برای بیگانگان): دیگر اقلیت های فعال ایران در بلوچستان، آذربایجان، و خوزستان اعطای این «خودگرانی محدود» را دقیقاً زیر نظر خواهند داشت. اگر برای انتخاب یک شورای اجرایی در کردستان انتخابات عمومی برگزار شود، مطمئن هستیم که اقلیت های دیگر نیز خیلی زود خواستار خودگردانی از دولت خواهند شد. اگر درخواست مسالمت آمیز به نتیجه ای نرسد، شاید اقلیت های دیگر تنها راه را مبارزه مسلحانه بدانند.

ج- رفراندوم: دولت قصد دارد همان رفراندوم آری یا نه را در روز 30 مارس برگزار کند. خمینی شرکت در رفراندوم را یک وظیفه ملی خوانده است. سن قانونی رأی دهندگان که ابتدا 18 سال بود، سپس به 16 سال تغییر کرد و بعد از آن دوباره 18 سال اعلام شد، بار دیگر به 16 سال کاهش یافته است تا حداکثر مشارکت جوانان کشور در رفراندوم تضمین شود. در عین حال، برخی گروه ها و افراد همچنان به نحوه برگزاری رفراندوم اعتراض دارند.

(1) بختیار، نخست وزیر سابق ایران، در یکی از برنامه های شبکه بی.بی.سی. گفت که به نظام جمهوری اسلامی رأی نمی دهد.

ص: 246

(2) یک حزب جدیدالتأسیس به نام حزب جمهوری خواه فدرالیست از ایرانی ها خواسته است تا رفراندوم را تحریم کنند.

(3) روزنامه نگار سرشناس، فریبرز عطاپور، از دولت بازرگان خواسته است که استعفا بدهد. طبق گزارش روزنامه ها، گفته است: «برای اعاده نظم در کشور، دولت بازرگان باید جای خود را به جبهه متحدی متشکل از فداییان مارکسیست، مجاهدین اسلامی و دموکرات ها بدهد.»

د- خروج ایرانی ها از کشور: مشکل مکرر گذرنامه و ویزا برای ایرانی هایی که می خواهند از کشور خارج شوند، پیچیده تر شده است. رئیس پلیس کشور، نصرالدین مجللی، گفته است مسافرانی که قصد خروج از کشور را دارند باید بعد از برگزاری رفراندوم اقدام کنند.

ه- اخراج پرسنل وزارت امور خارجه: روزنامه ها بیانیه ای از وزارت امور خارجه منتشر کرده اند که طبق آن 36 سفیر و 14 سر کنسول در روز 26 مارس از کار برکنار شده اند. یک سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرد که پاکسازی عناصر نامطلوب ادامه خواهد داشت.

و- (بدون طبقه بندی) کشته شدن شبه نظامیان: گزارش روزنامه ها حاکی از آن است که در طول یک ماه گذشته 70 شبه نظامی در حین انجام وظیفه به قتل رسیده اند. برخی از این موارد در نتیجه شلیک تصادفی تفنگ آنها بوده است.

نظریات: در سفارت نیز هر روز شاهد شلیک تصادفی تفنگ ها هستیم، ولی تا به حال فقط یک مجروح داشته ایم.

ز- (بدون طبقه بندی) امنیت سفارت:

(1) در طول شب 26 مارس صدای تیراندازی پراکنده ای در محوطه سفارت شنیده شد که تقریباً از ساعت 20:00 شب آغاز شد و به طور پراکنده تا ساعات اولیه صبح ادامه یافت.

(2) اسلحه کمری وابسته نیروی زمینی از اتاق خوابش در محل اقامت سفیر به سرقت رفت. اسلحه در کشوی تختخواب بود و تصور می شد در محل امنی باشد. محافظان مجاهدی که مسئولیت محافظت از محل اقامت سفیر را دارند مظنون اصلی هستند، زیرا به همه قسمت های خانه دسترسی دارند.

(3) وابسته نیروی زمینی به وابسته نیروی هوایی گفت که اخیراً با گروهی که در محل اقامت سفیر مستقر هستند، مشکل پیدا کرده است. آنها شدیداً ضد یهودند و او را به یهودی بودن متهم کرده اند. وابسته نیروی زمینی هم در پاسخ به این اتهام گفت: «مادر بزرگ ایرلندی من از قبر در می آید و چشم هایتان را در می آورد.»

ح- سفارت مصر: دانشجویان عراقی و اردنی که سفارت مصر را در روز 26 مارس اشغال کرده بودند، در ساعت 7:00 روز 27 مارس سفارت را ترک کردند. دانشجویان مسلح نبودند و هیچ صدمه ای به ساختمان و زمین سفارت وارد نشده است. سفیر مصر و مقامات سفارت با دانشجویان تماس تلفنی داشتند. تمام مراحل کاملاً مسالمت آمیز بود.

ط- سرلشگر ناصر فربد، رئیس جدید ستاد ارتش ایران. سپهبد قرنی استعفا داده است.

ص: 247

جزییات بیشتر بعداً ارسال خواهد شد.

نظریات تهیه کننده گزارش (محرمانه- غیرقابل رؤیت برای بیگانگان): منابع به مقامات سفارت و دفتر وابسته نظامی خبر داده اند که قرار است امروز تظاهراتی در اعتراض به پیمان صلح در مقابل سفارت برگزار شود.

از ساعت 14:00 تا کنون دو خودرو که با بلندگو مردم را به شرکت در رفراندوم دعوت می کرد، از مقابل سفارت عبور کردند. باران سنگین صبح بند آمده است. امیدواریم با فروکش کردن آب جوی ها و سبک تر شدن ترافیک، بعد از ظهر آرامی داشته باشیم.