گزارش تحولات انقلاب در تهران

1- برداشت عمومی حاصل از تماس های سفارت با مخالفان و دیگران (که در تلگرافهای جداگانه بعدی گزارش می شود) حاکی از آن است که فرصتهای تشکیل دولت ائتلافی قبل از عاشورا (11 دسامبر) به سرعت دارد از دست می رود. دولت ایران و رهبران مخالفین هنوز بر سر نکات اصلی اختلاف نظر دارند، و فشار فعالیت خمینی در روزهای اخیر بیانگر آنست که وی هرگز آماده پذیرش سازشی حتی با سکوت در برابر آن هم، نیست. اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران خود را جهت مقابله با دولت در ماه محرم مجهز می نماید. نشانه هایی وجود دارد که اکثر رهبران مذهبی میانه رو دارند از نظریه برخورد خونین و خشن دست می کشند و در جستجوی روشهای دیگری جهت اعمال فشار به دولت می باشند. به هر حال، نتایج را عمدتاً روند حوادث روشن خواهد ساخت. مذهبی ها و بازاریان به دولت فشار می آورند که آرام و سنجیده عمل نماید تا از تحریک مردم اجتناب شود.

2- در میان سردرگمی ها سرانجام دولت برنامه خود را در رابطه با مقررات و گردهمایی های ماه محرم اعلام نمود. این برنامه چنان که از ترجمه رسمی اعلامیه به دست می آید به قرار زیر است. دولت می خواهد که عزاداری برای امام حسین، آرام، سنگین و با نظم برگزار گردد و تمامی رهبران مذهبی را به ممانعت از خرابکاران جهت کشاندن مراسم به مقاصد سیاسی فرامی خواند. دولت ایران قاطعانه اعلام می دارد که راهپیمایی گروههای عزادار مطلقاً ممنوع است. برگزارکنندگان مراسم رایج موظفند که پلیس را از چنین مراسمی باخبر سازند تا آنان بتوانند آرامش را حفظ نمایند. در شهرهایی که حکومت نظامی برقرار است، مراسم بعد از ساعت منع عبور و مرور آزاد است به شرطی که مقامات حکومت نظامی آن را تأیید نمایند.

برگزارکنندگان مراسم عزاداری نباید به خرابکاران اجازه اخلال بدهند، به هر حال چنانچه حادثه ای پیش آید دولت برخلاف خواسته خود و فقط به خاطر حفظ جان و مال مردم به اقدام جدی دست خواهد زد. منابع خبری ما نقل می کنند که دولت قبل از صدور این مقررات آنها را با بعضی از رهبران مذهبی در میان گذاشته است. منابع پلیس به سفارت اطلاع می دهند که در حال حاضر هیچ گونه تغییری در ساعات منع عبور و مرور داده نشده مگر آنکه اتفاقات مشخصی در آینده کاهش ساعت منع عبور و مرور را ایجاب نماید. در هر صورت، شایعات فراوانی در تهران و شهرستانها وجود دارد که حاکی از آن است که در اوج روزهای عزاداری (11- 9 دسامبر) مقررات منع عبور و مرور از ساعت 6 صبح تا 6 بعد از ظهر خواهد بود. شنیده های دیگر، عبور و مرور 48 ساعته ای را در روزهای دهم و یازدهم دسامبر خبر می دهد. ما هیچ گونه اطلاعی نداریم که نشان دهد چنین حکایاتی چیزی جز شایعات نیستند. احتمال دارد که شاید از دهان لق طراحان احتمالی و فرعی دولتی در گفتگوهای خانوادگی عنوان شده باشد.

3- تمامی تهران واقعاً شب 28 نوامبر از قطع سه ساعته جریان برق در ناراحتی به سر برد. اصفهان دو بار قطع جریان برق داشت که روی هم 6 ساعت بدون برق بود. شیراز در شب 28 نوامبر متحمل یک ساعت قطع برق شد. رادیو بی بی سی در بخش برنامه فارسی زبان خود در شب 28 نوامبر اعلام کرد که خمینی مردم را جهت اعتصاب عمومی در دوم دسامبر فرا می خواند (اول محرم). کارکنان برق در اصفهان تاکنون اعلام کرده اند که آنها به این اعتصاب احترام گذاشته و به مدت 24 ساعت دست از کار خواهند کشید و شهر در تاریکی کامل به سر خواهد برد (که این خود موجب قطع آب بعد از سه ساعت نخست یا کمی بیشتر می شود).

در ارتباط با شایعات مبنی بر کمبود بنزین، مردم تهران در مقابل پمپ بنزین ها صفهای طولانی تشکیل داده اند. شرکت ملی نفت ایران اصرار دارد که بنزین فراوان است. کارکنان بعضی از پمپ بنزین ها گاهگاهی دست از کار می کشند. ممکن است وحشت و اضطراب اوج گیرد. مثل شب 28 نوامبر کمبودی نیست، چنانکه پالایشگاه تهران اندکی بر تولید خود بیافزاید در آینده گاهی مقداری کمبود وجود خواهد داشت. پالایشگاه تهران دو هفته است که نیمی از گنجایش خود را تولید می کند، و ذخیره به مقدار همیشگی نخواهد بود. دعوت قبلی خمینی برای اعتصاب علیه صدور نفت در اینجا تحریف شده و ممکن است فشار روانی را افزایش دهد.

4- در روزهای 28 نوامبر ما با تظاهرات کوچکی برخورد داشته ایم. در تهران، پلیس و ارتش برای متفرق نمودن جمعیت 60-50 نفری که در خیابان شاهرضا جمع شده بودند مجبور به تیراندازی هوایی شدند و تا آنجایی که می دانیم هیچ تلفاتی نداشت. در شرق تهران در خلال تاریکی شب به علت قطع برق، دو یا سه گروه با فانوس گرد آمدند که پلیس آنها را پراکنده ساخت. تظاهرات کوچکی در شیراز در اوایل شب 28 نوامبر توسط پلیس در هم شکست.

در اصفهان، قطع برق در روز گروههای بسیاری از مردم را در غیر ساعات منع عبور و مرور به خیابان ها کشاند، ولی به آرامی متفرق شدند. هواپیمایی ایران در روز 28 نوامبر به اصفهان و شیراز پرواز نکرد. بعضی از کارکنان مخالف در هواپیمائی ایران امروز با اعلام اینکه هواپیمائی در اعتصاب به سر می برد در فرودگاه مهرآباد مسافرین را برمی گردانند. به هرحال، تکرار می کنم وضعیت کاملاً روشن نیست. اطلاع داریم که 18 نفر از کارکنان هواپیمایی ایران را دستگیر کرده اند و بقیه کارمندان تهدید به اعتصاب کرده اند. ادامه اعتصابات عمومی بانکها مبادلات قانونی ارز خارجی و عملیات بانکی را سخت تر کرده است. (گسترش اعتصابات در تلگراف های جداگانه گزارش خواهد شد).

سولیوان