گزارش تحولات انقلاب در تهران

1- وضعیت تهران تا ظهر آرام بود و تبریز نیز همینطور. ما نتوانسته ایم از کنسولگری های دیگرمان اطلاعاتی کسب کنیم. منابع مطبوعاتی گزارش می دهند که دیروز اغتشاشات دامنه داری در گرگان جریان داشته است. این اغتشاشات پی آمد حادثه وخیم 26 نوامبر است. در آن حادثه واحدهای نظامی درگیر، با تظاهرکنندگان به زد و خورد می پردازند و براساس ادعای سخنگوی مخالفان مذهبی، واحدهای نظامی مردم را به طرف پایین خیابانها تعقیب کرده و در آنجا بسیاری از آنها را کشته یا زخمی کرده اند. منبع می گوید که نماینده گرگان در مجلس مقامات حکومت نظامی را در مورد این واقعه مورد سئوال قرار داد و کشته شدن 10 نفر و زخمی شدن 48 نفر در واقعه 26 نوامبر را تأیید کرد. دو یا سه دستگاه ماشین آتش نشانی در جریان تلاش برای خاموش کردن آتش، طعمه حریق گردیده اند.

2- یک لیست پلی کپی شده که گفته می شود به وسیله کارکنان بانک مرکزی تهیه شده است، مردم را به هیجان آورده است. این لیست شامل نام حدود 100 نفر از اشخاص برجسته و مبالغ هنگفتی پول است که بر اساس همین گزارش ظرف دو ماه گذشته توسط آنها از کشور خارج شده است. ما در حال بررسی اعتبار و درستی این لیست و نام اشخاصی که در آن ذکر شده، هستیم و بعداً در این مورد گزارش خواهیم داد.

3- مصاحبه رادیو تلویزیون ملی ایران با علی امینی دیروز به دفعات از رادیو و تلویزیون پخش شد. بیشتر متن در گزارش شماره 271736 و عطف به گزارش Y 271146 اف - بی - آی مندرج است. پیام ملایم و معتدل امینی، می خواهد بین انتقاد از رفتار دولت ایران در سالهای اخیر و نیاز به ابقای شاه به عنوان یک پادشاه قانونی، موازنه ای برقرار نماید. این یک گام در جهت مصالحه ای است که به اعتقاد ما نمایشگر امید فراوانی برای رسیدن به راه حل سازنده بحران سیاسی فعلی ایران می باشد. در این نقش وساطت آمیز بین شاه و شرکای احتمالیش در دولت غیرنظامی آینده، امینی چنین به نظر می رسد که به عنوان یک ایرانی مستقل و مسئول در تلاش برای تعدیل عدم تفاهم بین شاه و ملتش، در مقایسه با نقشی که اکنون به وسیله نخست وزیر، ژنرال ازهاری، اجرا می شود، نقش رسمی تری به عهده دارد. در زمانی که خشم عمومی بالا گرفته است و کشور در معرض تهدید خشونتهای ماه آینده قرار دارد، این کار از هرگونه تقاضای مستقیم شاه از مردم، وسیله مؤثرتری به نظر می رسد.

4- نام 471 زندانی سیاسی که در دو گروه ظرف بیش از ده روز گذشته یا در همین حدود آزاد شدند، اکنون در مطبوعات فارسی زبان ظاهر شده است.

5- حوادث حول و حوش تظاهرات 25 نوامبر در مشهد جالب هستند. در هفته گذشته، روز 19 نوامبر، مذهبیون مؤمن در صحن حرم جمع شدند. فرمانده نظامی منطقه دو نفر پلیس را در داخل صحن قرار داده بود. آنها توسط مردم شناسایی شدند و جمعیت بر سر آنها ریخته و شروع به کتک زدن آنها کردند. فرمانده نظامی یک دسته نجات به داخل فرستاد که آنها چند تیر هوایی شلیک کرده و با زخمی نمودن دو یا سه نفر قضیه را فیصله دادند. یکی از زخمی ها احتمالاً بعد از این حادثه، درگذشت. در مراسم هفتم آن شخص در 25 نوامبر، رهبر مذهبی مشهد به ارتش اطلاع داد که تظاهراتی مذهبی برگزار خواهد شد که در صورت دور نگه داشته شدن ارتش از خیابانها، مسالمت آمیز خواهد بود.

بر اساس گزارشات، فرمانده نظامی موافقت کرد و وقتی که راهپیمایی توأم با تظاهرات و رژه ای که چندین ده هزار نفر در آن شرکت داشتند، انجام می شد، هیچ فرد نظامی در معرض دید نبود. این حالت مسالمت آمیز در سراسر روز در خیابانها ادامه یافت، به واسطه اینکه روی حادثه اصلی تبلیغی صورت نگرفت و همچنین به علت مسالمت آمیز بودن راهپیمایی 25 نوامبر، اکنون خیلی ها معتقدند که در روز 19 نوامبر چیزی اتفاق نیفتاده است در حالیکه این گفته واقعیت ندارد، نبودن ارتش در خیابانها یا موافقت با راهپیمایی مسالمت آمیز اثر آرام بخشی داشته است. با در نظر گرفتن اینکه یک حادثه جزئی می توانست زمینه ای برای تظاهرات بزرگ و متعدد باشد.

6- ما همچنین توانسته ایم از وضع اعتصاب در اداره مرکزی شرکت ملی نفت ایران در ظرف چند روز گذشته، شمای نسبتاً خوب و واقع گرایی ترسیم کنیم. در روز 22 نوامبر تعدادی از کارگران اعتصابی پالایشگاه تهران برای تقدیم خواسته هایشان به مدیر عامل، به اداره مرکزی شرکت ملی نفت آمدند. از آنها خواسته شد که در روز 25 نوامبر مراجعه کنند و آنها نیز تبعیت کردند اما در بازگشت مذاکره ای در کار نبود. پس از آنکه کارگران پالایشگاه دست به اعتصاب نشسته زدند، ارتش آنها را از محل بیرون کرد. روز بعد گروهی در حدود 40 نفر از کارگران پالایشگاه، در حالیکه تعداد قابل توجهی از کارمندان شرکت ملی نفت ایران به آنها ملحق شده بودند، در یک اعتصاب نشسته شرکت کرده و درخواستهای زیر را مطرح نمودند: الف - رهایی تقریباً 25 نفر از اعتصابیون که قبلاً دستگیر شده بودند ب - خارج شدن گارد نظامی از تأسیسات شرکت ملی نفت ایران و ج - پایان بخشیدن به برنامه ای که در پالایشگاه تهران اجرا می شود و به موجب آن کسانی که اجازه وارد شدن به پالایشگاه را دریافت می کنند باید تعهدنامه ای امضا کنند مبنی بر اینکه برای کار کردن وارد می شوند. یک شاهد عینی گزارش می دهد که در جریان متفرق کردن اعتصابیون در 26 نوامبر پلیس به شلیک هوایی مبادرت ورزید و چندین نفر از کارکنان شرکت ملی نفت ایران را به باد کتک گرفت. گروه بزرگی مرکب از کارگران پالایشگاه و کارمندان اداره مرکزی مجدداً وارد ساختمان شدند و این بار پلیس با شلیک هوایی، صف اعتصابیون را در هم شکسته و سرانجام به سوی دسته های کوچک آنان شلیک کرد. شاهدان عینی یک نفر را مشاهده کردند که تلوتلوخوران دور می شد و فرد دیگری را دیدند که در حالیکه بیهوش بود از محل حادثه بیرونش می بردند. عابری که فرد بیهوش را با دقت و از نزدیک دیده بود، گفت که هیچ لکه خونی مشاهده نکرده است. حداقل دو نفر اظهار داشتند که پلیس از گلوله های پلاستیکی استفاده می کرده است. کارکنان شرکت به ما گفتند که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این فکر است که اداره مرکزی را برای مدت دو هفته تعطیل کند (به عبارت دیگر تا بعد از عاشورا). کارکنان سطوح مختلف شرکت ملی نفت ایران می گویند که اعتصاب به اداره مرکزی حال و هوایی سیاسی بخشیده است و بحثهای شدیدی بین کارکنان جریان دارد مبنی بر اینکه چگونه مخالفتشان با دولت را به بهترین وجه نشان دهند. حتی آن کارکنانی که تاکنون غیرسیاسی باقی مانده اند، احساس می کنند که تحت فشار هستند تا موضع خود را انتخاب نمایند. چندین نفر می گویند که رهبری اعتصاب نماینده نظریه اقلیت است اما به دنبال حوادث اخیر، آنها ممکن است بتوانند اکثریتی از کارگران را به اعتصاب بکشانند.

7- در منطقه قیطریه شمیران واقع در شمال تهران، واحدهای نظامی در 26 نوامبر جمعیتی بالغ بر چندین هزار نفر را که مشغول تظاهرات بودند، متفرق نمودند. جمعیت آرام ماند و حادثه ای رخ نداد.

در همان روز گروهی در حدود 75 نفر در پایین خیابان دولت واقع در شمال تهران، دست به راهپیمایی زدند و راهبندان ایجاد نمودند. در اینجا خشونتی رخ نداد و راهپیمایی احتمالاً به وسیله کسانی رهبری می شد که در حادثه قیطریه متفرق شده بودند.

سولیوان