گزارش تحولات انقلاب اسفند 57

سند شماره 109

محرمانه

19 مارس 1979- 28 اسفند 1357

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران - 3085

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی

منابع: رسانه های خبری داخلی، پرسنل دفتر وابسته دفاعی، مقامات سفارت، منبع 68460008

موضوع: گزارش وضعیت ایران، 19 - 18 مارس 1979

16- خلاصه: (بدون طبقه بندی) این گزارش وقایع 24 ساعت گذشته را، از ساعت 12:00 روز 18 مارس تا ساعت 12:00 روز 19 مارس 1979 پوشش می دهد، شامل: نیروی هوایی

ص: 214

ایران. ارتش ایران و افغانستان. سنجابی. نفت و گاز. و آزادی مطبوعات.

17- از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزییات: (محرمانه- غیرقابل رؤیت برای بیگانگان):

الف- (محرمانه- غیرقابل رؤیت برای بیگانگان) نیروی هوایی زمین گیر شده است. عباس امیرانتظام، سخنگوی دولت، در روز 18 مارس ابراز داشت که بخش عمده نیروی هوایی ایران به علت عدم تعمیرات و نگهداری لازم زمین گیر شده است. او گفت که 95 درصد ناوگان هوایی ایران متشکل از 900 هلیکوپتر در حال حاضر زمین گیر شده است، و سیستم های هواپیمایی دیگر کشور نیز همین شرایط را دارند.

نظریات مرکز تهیه گزارش: (محرمانه) در طول دو سال گذشته شاهد بودیم و گزارش دادیم که نیروی هوایی ایران در زمینه نگهداری، قطعات، و تأمین و تهیه قطعات کمبودهایی دارد. ظاهراً با نزدیک شدن پیروزی انقلاب و خروج کارکنان خارجی از ایران، نیروی هوایی ایران در زمینه تعمیر و نگهداری از برنامه خود عقب افتاد. به نظر می رسد پس از فروپاشی نظام ارتش و در جریان پاکسازی بسیاری از پرسنل با تجربه آن، مشکل تشدید شده و نتیجه آن ایجاد پرخرج ترین نمایشگاه هواپیماهای بی مصرف در جهان بوده است.

ب- ایران- افغانستان (محرمانه): بر اساس گزارش ها، مرز ایران و افغانستان برای جلوگیری از ورود سیل پناهندگان افغان به کشور در روز 18 مارس بسته شد. پناهندگان افغان برای فرار از جنگ های خونینی که در هرات گزارش شده است، در حال ترک کشور خود هستند. در طول دو هفته گذشته دو تن از آیت الله های سرشناس ایرانی کشتار مسلمانان در این منطقه عمدتاً شیعه نشین را محکوم کرده اند. طبق گزارش های خبری، دولت تره کی ابراز کرده است که ایران نزدیک به 7000 نیروی نظامی را با لباس مبدل به این استان مرزی اعزام داشته تا برای دولت او ایجاد مشکل کنند.

از ساعت 21:30 روز 18 مارس، دولت ایران «هیچ اظهار نظری» در مورد اتهامات وارده از سوی دولت افغانستان مبنی بر تجاوز به خاکش نکرده است.

نظریات مرکز تهیه گزارش (محرمانه): اگر چه شور و شوق انقلاب در ایران هنوز بالاست، ولی بعید به نظر می رسد که نیروهای مسلح ایران بتوانند اصلاً نیرویی به درون خاک افغانستان بفرستند، چه رسد به 7000 نفر. بر اساس گزارش روزنامه ها که احتمالاً صحت دارد، مرز بسته است. ولی ما احساس می کنیم که دلیل اصلی بستن مرزها تلاش دولت ایران برای اخراج و جلوگیری از ورود سیل پناهندگان افغان باشد.

ج- مجاهدین، فداییان، و کانون وکلا در مورد رفراندوم ابراز نظر می کنند (محرمانه): سازمان مجاهدین روز گذشته با صدور بیانیه ای حمایت خود را از استقرار جمهوری اسلامی ابراز کرد. با وجود این، در این بیانیه آمده بود که جمهوری اسلامی نباید به مردم تحمیل شود. آنها باید بتوانند نظرات خود را در مورد انواع مختلف جمهوری ابراز کنند. در عین حال یکی

ص: 215

از سخنگویان سازمان فداییان خلق اظهار داشته است که «اجبار مردم به انتخاب بین دو نوع حکومت توهین به ملت است.» طبق یک گزارش خبری دیگر، کانون وکلا ضمن ابراز حمایت از دولت بازرگان از او خواسته است تا جمله بندی سئوال رفراندوم آتی را تغییر دهد.

نظریات مرکز تهیه گزارش (محرمانه): سه گروه دیگر نیز به جمع مخالفان با رفراندوم «تک سئوالی» پیوسته اند که یازده روز بیشتر به برگزاری آن نمانده است. اگر قرار باشد سئوال فوق تغییر کند، رفراندوم در ماه مارس برگزار نخواهد نشد. علاوه بر این، اگر دولت نتواند شرایط برگزاری رفراندوم را مهیا سازد، کسی رأی نخواهد داد، و اگر رفراندوم برگزار نشود، مردم بیشتری به توانایی دولت برای اداره کشور شک خواهند کرد. به نظر دفتر وابسته نظامی حتماً رأی گیری انجام خواهد شد. حتی اگر بسیاری از گروه ها با رفراندوم مخالفت کنند، این رفراندوم مشروعیت بیشتری به دولت بازرگان و فرصت بیشتری در اختیار ملت جدید قرار خواهد داد.

د- رژه همبستگی نظامی (طبقه بندی نشده): مطبوعات گزارش داده اند که قرار است نیروهای مسلح، پلیس و ژاندارمری برای نشان دادن «همبستگی» خود در روز 19 مارس در تمام شهرهای ایران رژه بروند. دلیل برگزاری این رژه ظاهراً نشان دادن همبستگی با دولت بازرگان است. در تهران، رژه از پادگان ها شروع و به برخی میدان ها ختم می شود و در آنجا روحانیان برجسته شیعه برای سربازان سخنرانی خواهند کرد.

محمدعلی[ولی الله] قرنی، رئیس ستاد نیروهای مسلح از عموم مردم خواسته است تا به این راهپیمایی سراسری ملحق شوند.

ه- سنجابی (طبقه بندی نشده): سنجابی، وزیر امور خارجه، روز گذشته به سر کارش بازگشت. بازگشت او شایعاتی را که در مورد استعفایش بر سر زبان ها بود، فرو نشاند.

و- نفت و گاز (طبقه بندی نشده): بر اساس گزارش ها، تأسیسات «بیدبُلند» در میدان های نفتی جنوب ایران روزانه بین 7 تا 8 میلیون فوت مکعب گاز تولید می کند. این حجم گاز برای برآوردن نیاز روزانه ایران کافی است. با وجود این، تولید نفت باید به تقریباً 5 میلیون بشکه در روز برسد تا گاز کافی برای صدور و اجرای تعهداتی که ایران در قبال اتحاد شوروی دارد، به دست آید.

ز- آزادی مطبوعات (بدون طبقه بندی): وزارت اطلاعات، تبلیغات و امور خیریه با صدور بیانیه ای اعلام کرده است که انتشار هرگونه مجله یا روزنامه بدون مجوز این وزارتخانه جرم بزرگی محسوب خواهد شد.

سخنگوی این وزارتخانه با اشاره به روزنامه های بدون مجوزی که در خیابان های تهران دیده می شود، گفت که دولت قصد جلوگیری از انتشار این روزنامه ها را ندارد بلکه می خواهد انتشار آنها را قانونمند کند.

نظریات مرکز تهیه گزارش: (محرمانه) این اقدام کوچک که انتشار آزاد را به «جرم» مبدل

ص: 216

ساخته، علاوه بر اظهارات هفته گذشته مبنی بر بازرسی فیلم هایی که به خارج از ایران مخابره می شوند، چیزی شبیه به سانسور است.