گزارش تحولات انقلاب اردیبهشت 58

سند شماره 179

محرمانه

شماره گزارش: 6846019279

16 می 1979 - 26 اردیبهشت 1358

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی - فوری

افسر تهیه کننده گزارش: ای.بی.گرازینی متخصص امور اطلاعاتی

مقام مسئول تأییدکننده: وابسته دفاعی ایالات متحده آمریکا سرهنگ ال. جی. هالند

منبع: رسانه های خبری محلی، کارمندان سفارت و اعضای دفتر وابسته دفاعی

موضوع: تشریح وضعیت ایران، می 1979

16- خلاصه گزارش: (محرمانه) این گزارش دربرگیرنده توضیحات و اطلاعاتی در خصوص شرایط حاکم بر ایران است. این اطلاعات شامل موارد ذیل است: شلیک گلوله به دفتر وابسته دفاعی ایالات متحده آمریکا در تهران، حمایت رهبر دانشجویان ایران از انقلاب اسلامی، اعدام سه نفر دیگر در تهران، لغو قانون کاپیتولاسیون در ایران، تدوین اولین بودجه کشور بعد از پیروزی انقلاب در آینده نزدیک، میانگین تولید روزانه نفت حدود 4/1 میلیون بشکه، انحلال کمیته های انقلاب در استان خرمشهر، کنترل ساختمان روزنامه کیهان به وسیله کارکنان روزنامه و اطلاعات مختلف.

17- از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزییات: (محرمانه)

الف) شلیک گلوله به دفتر وابسته دفاعی ایالات متحده آمریکا در تهران: در شب 15 می 79 چند گلوله به سمت دفتر وابسته دفاعی شلیک شد. یک گلوله به قسمت فلزی پنجره دفتر اصابت کرد و پنجره را شکافت و سپس به پنجره افسر رابط مستشاری نظامی در نیروی دریایی اصابت کرد و آن را خرد کرد. اعضای این دفتر نمی توانند به طور قطع مشخص نمایند که این گلوله ها از خارج از محوطه سفارت شیلک شده است یا از داخل محوطه. مقامات امنیتی سفارت بر این باورند که این گلوله ها متعلق به یک اسلحه کمری 9 میلی متری بوده که از

ص: 390

داخل محوطه سفارت شلیک شده است. در جریان این شلیک ها، صرفاً پنجره دفتر متحمل آسیب شد. هیچ گونه جراحتی گزارش نشده است.

نظریه تهیه کننده: (محرمانه) اینجانب بر این باورم که این اقدامات در راستای احساسات ضدآمریکایی است که مجدداً در حال فوران شدن است. بسته شدن برخی شرکت های آمریکایی باعث بیکاری تعدادی از مردم شده و در نتیجه همین موضوع آتش احساسات ضدآمریکایی را شعله ورتر کرده است. اینجانب بر این باورم که احتمال وقوع حوادث این چنینی برای سفارت در آینده نیز متصور است.

ب) حمایت رهبر دانشجویان ایران از انقلاب اسلامی: محمدولی سیادت، دبیر کنفدراسیون دانشجویان ایرانی ایالات متحده آمریکا، روز گذشته در تهران خاطرنشان کرد که او و دانشجویان عضو این کنفدراسیون تمامی تلاش ها و فعالیت های خود را معطوف پاسداری و صیانت از دستاوردهای انقلاب اسلامی و مقابله و رویارویی با اقدامات اخلال گرانه و خرابکارانه امپریالیسم بین المللی و دشمنان انقلاب خواهند نمود. سیادت که شنبه شب پس از هفده سال دوری از وطن، به ایران آمد، اظهار داشت که در زمان حضور در آمریکا، رژیم سابق و سفارت آن در ایالات متحده آمریکا از تمدید گذرنامه وی امتناع ورزیده و بنابراین وی به مدت 17 سال بدون در اختیار داشتن روادید معتبر، در آمریکا زندگی کرده است. دبیر کنفدراسیون دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا که نقش کلیدی در اعتراض و انتقاد از رژیم سابق و افشا و انتشار جرایم و جنایت های آن رژیم داشته است، در بدو ورود به ایران خاطرنشان کرد که در نتیجه تلاش های مستمر و پیگیر دانشجویان عضو کنفدراسیون، آمریکایی ها و جهانیان از جنایت های رژیم دست نشانده پهلوی و شاه مخلوع آگاهی پیدا کردند. سیادت تصریح کرد که مسئولیت سازماندهی و هدایت تظاهرات دانشجویان ایرانی بر علیه شاه سابق در جریان سفر رسمی سال گذشته وی به ایالات متحده برعهده وی بوده است. سفر سال گذشته شاه سابق ایران به آمریکا سبب ساز خشونت آمیزترین تظاهرات اعتراض آمیز نسبت به شاه و پلیس امنیتی او، یعنی ساواک، از ناحیه دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا شد؛ که از رهگذر این تظاهرات موضوع بحث دیرینه تجاوز به حقوق بشر در داخل ایران را مجدداً مطرح کرد.

ج) اعدام سه نفر دیگر در تهران: دادگاه انقلاب ایران مجدداً فعالیت های خود را بیشتر کرده و این بار در راستای اجرای دستورالعمل جدید آیت الله خمینی در زمینه اعدام ها وارد عمل شده است. صبح امروز سه نفر در مقابل جوخه های آتش قرار گرفته و تیرباران شدند. این سه نفر عبارت بودند از: قاسم جاویدمهر، سروان ژاندارمری به اتهام قتل عام مردم در اطراف دانشگاه تهران در ماه فوریه؛ محمد جواد غفاری، سروان بازنشسته نظامی و مسئول «گروه کیهان» ساواک؛ سروان اکبر عسگر، سروان نظامی و رئیس گروه ضدتروریستی «خوجه امیر» ساواک.

د) لغو قانون کاپیتولاسیون توسط ایران: بر اساس اطلاعیه صادر شده از ناحیه وزارت امور خارجه ایران، دولت جمهوری اسلامی ایران قانون کاپیتولاسیون را لغو کرده است. وزارت

ص: 391

خارجه اعلام کرده است که به توصیه دولت موقت و موافقت شورای انقلاب اسلامی، مصوبه مورخ 13 اکتبر سال 1964 در خصوص اعطای مصونیت و معافیت به مستشاران نظامی ایالات متحده آمریکا بر اساس توافقنامه وین، یا همان کاپیتولاسیون، از روز شنبه 13 می 1979 ملغی اعلام می شود.

ه ) تدوین اولین بودجه کشور بعد از پیروزی انقلاب در آینده نزدیک: یکی از رویدادهای مهم ملی، تهیه و تنظیم بودجه ملی کشور برای سال جاری توسط شورای انقلاب است. این اولین باری است در تاریخ کشور که بودجه آن توسط یک شورای انقلابی تأیید و به وسیله یک دولت موقت و در فقدان یک مجلس ملی به اجرا درمی آید. حجم کل بودجه معادل 2000 میلیارد ریال خواهد بود که از این مبلغ، حدود 60 میلیارد ریال آن از قبل برای اختصاص به استانداری ها در نظر گرفته شده است. علی اکبر معین فر وزیر دولت در سازمان برنامه و بودجه در تشریح ویژگی های مهم بودجه تنظیم شده اظهار داشت که این بودجه فارغ از کسری بودجه سال گذشته، که چیزی معادل یک هزار میلیارد ریال بود، تهیه و تنظیم شده است. وی اظهار داشت که دستیابی به این امر مهم کاملاً امکان پذیر است چرا که دولت تصمیم گرفته است که تمامی مخارج و هزینه های زاید را حذف کرده و از انشقاق بی دلیل و مشکل آفرین بودجه اجتناب نماید. وزیر دولت در سازمان برنامه و بودجه در ادامه، یکی از ویژگی های بارز این بودجه را حذف مخارج هنگفت و گزاف ساواک و دربار شاه عنوان کرد. وی یکی دیگر از ویژگی های مهم این بودجه را توجه و تأکید بسیار زیاد به مقوله کشاورزی و توسعه روستایی بیان داشت و خاطرنشان کرد که مبالغ قابل ملاحظه ای به این موضوع اختصاص یافته است. وی افزود که یکی از اهداف دولت انقلاب اسلامی دستیابی به خودکفایی در عرصه کشاورزی و اشتغال تمام عیار در بخش های روستایی است. برای مقولاتی از قبیل مسکن، خدمات پزشکی و بهداشت عمومی، برنامه های راه سازی و ساخت مسکن، و تمامی طرح های توسعه آمیز جهت جذب همه جانبه پتانسیل نیروی انسانی کشور و ریشه کنی بیکاری در کشور بودجه مناسبی پیش بینی شده است.

و) میانگین تولید روزانه نفت حدود 4/1 میلیون بشکه: روز گذشته شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که میزان تولید نفت ایران در مناطق نفتی جنوب در استان خوزستان و نیز مناطق غیر ساحلی، در هفته سوم اردیبهشت ماه (5 تا 12 می)، به طور میانگین روزانه حدود 4/1 میلیون بشکه بوده است. شرکت ملی نفت ایران در ادامه افزوده است که از این مقدار تولید، حدود 3/4 میلیون بشکه در روز صادر می شده است. در همین بازه زمانی ایران مبلغ 60 سنت به قیمت هر بشکه نفت خام تولیدی خود افزوده است. شرکت ملی نفت ایران قبلاً به مشتریان طرف قرارداد خود اطلاع داده است که این اضافه بها به صورت یک جانبه در تمامی قراردادها اعمال خواهد شد. شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده است که این اقدام آنها، که در واقع جزئی از قراردادهای کم انعطاف ایران محسوب می شود، حجمی معادل 780 هزار بشکه در روز

ص: 392

به میزان تولید خواهد افزود که با کسر 120 هزار بشکه نیاز روزانه داخلی، مابقی به حجم صادرات اضافه خواهد شد. شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده است که در این بازه زمانی به طور میانگین، روزانه معادل 3/7 میلیون بشکه نفت ایران از طریق 31 دستگاه نفتکش از طریق بنادر ایران، به خارج از کشور صادر شده است.

ز) انحلال کمیته های انقلاب در استان خرمشهر: استاندار خوزستان و فرمانده کل نیروی دریایی ایران، دریا سالار احمد مدنی، یک روز پس از ناآرامی ها و شورش های روز یکشنبه، که مجروحیت و مصدومیت 12 نفر را در پی داشت، دستور انحلال تمامی کمیته های انقلاب اسلامی شهر خرمشهر را صادر کرد. وی تأکید کرد که کمیته های انقلاب حق هیچ گونه فعالیتی در خرمشهر ندارد. وی خاطرنشان کرد که کمیته های انقلاب در دیگر شهرهای استان نیز به تدریج منحل خواهند شد. وی افزود که موضوع انحلال کمیته های انقلاب را با کابینه دولت و آیت الله شبیر خاقانی، رهبر مذهبی بانفوذ و تأثیرگذار در استان خوزستان، مطرح خواهد کرد. دریادار مدنی اظهار داشت که ما «هرگونه جنبش جدایی طلب در استان خوزستان را برنخواهیم تافت و آن را سرکوب خواهیم کرد. ما به فعالان استان خوزستان هشدار داده ایم که جنبش های جدایی طلب مورد حمایت امپریالیسم هرگز در این کشور مورد قبول واقع نخواهند شد.» وی اتهام عرب ستیزی خویش را تکذیب کرد و تأکید داشت که در نظام جمهوری اسلامی تمامی ایرانی ها با هم برابر هستند. مدنی اظهار داشت که «ما همگی سربازان امام خمینی هستیم و بایست با جدیت هرچه تمامتر تلاش کنیم.» یک روحانی محلی تأکید کرده است که تنها در یک شب، معادل 14 هزار میلیون ریال اسلحه توسط دلالان سلاح در شهر فروخته شده است. وی افزوده است که اسلحه های کلاشینکف روسی و مسلسلهای دستی در شهر خرمشهر مورد استفاده مردم قرار می گیرد و این در حالی است که دولت موظف است از نظم و مقررات شهر حفاظت به عمل آورد.

ح) کنترل ساختمان روزنامه کیهان به وسیله کارکنان روزنامه: پس از تشکیل جلسه اضطراری سندیکای مطبوعات به منظور دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز برای مدیران چاپخانه، نویسندگان و گزارشگران، کارکنان روزنامه کثیر الانتشار فارسی زبان کیهان روز گذشته کنترل ساختمان روزنامه را به دست گرفته و سردبیر و تعداد 20 گزارشگر را عزل نمودند.

سخنگوی سندیکای مطبوعات اظهار داشت که در جریان جلسه طولانی اما بی نتیجه امروز مقرر گردید که تلاش شود حتی الامکان از مواجهه و رویارویی مستقیم طرفین جلوگیری به عمل آید. این احتمال به شدت مطرح بود که از رهبران دینی درخواست شود که برای برون رفت از ماجرا، وارد عمل شوند. احتمال اعتصاب عمومی دیگر روزنامه ها در اعتراض به اقدام کارکنان روزنامه کیهان در کنترل ساختمان روزنامه، بسیار اندک است. کارکنان این روزنامه، سردبیر و گزارشگران این روزنامه را متهم به گرایشات چپگرایانه می کردند و تأکید داشتند که

ص: 393

تفکرات چپگرایانه را در این روزنامه به هیچ وجه برنخواهند تافت. منابع عضو سندیکای مطبوعات گزارش داده اند که سردبیر و گزارشگران این روزنامه مواضع سختی اتخاذ کرده و تأکید کرده اند که این روزنامه یک روزنامه ملی است و متعلق به یک حزب و ایدئولوژی واحد نیست و بنابراین باید اخبار و دیدگاه های تمامی اقشار جامعه را منتشر نماید. از سویی دیگر، کارکنان روزنامه نیز بر این باور بودند که حق دارند چپگرایان را سرنگون نمایند و خاطرنشان کردند که دیگر روزنامه ها نیز بایست اقدام مشابهی به انجام رسانند. یکی دیگر از کارکنان که در جلو درب ورودی ساختمان روزنامه مستقر شده بود اظهار داشت که «آنها همگی کمونیست و بی دین هستند و تحت لوای برابری و مساوات، تلاش می کنند که انقلاب اسلامی را تخریب کنند.» اولین نتیجه کنترل روزنامه توسط کارکنان، کاهش تعداد صفحات روزنامه از 8 صفحه به 4 صفحه بود در حالی که از این 4 صفحه نیز، 2 صفحه آن آگهی تبلیغاتی بود.

ط) اطلاعات متفرقه:

[1]- دادگاه انقلاب شهر کرمان در حال محاکمه تعداد 114 نفر از حامیان و طرفداران رژیم سابق می باشد. یکشنبه شب اخیر سرهنگ بازنشسته امیرحسین خانمرادی، سرهنگ بازنشسته، محمدجلال معتمدی و سرهنگ احمد سروری مورد محاکمه قرار گرفتند. دادگاه هنوز احکام این سه نفر را صادر نکرده است.

2- به گفته الحکیم، از اعضای سازمان آزادی بخش فلسطین در تهران، صهیونیزم بین المللی تلاش می کند از موضوع اعدام حبیب القانیان، عامل صهیونیزم در ایران، توسط جوخه های آتش دادگاه انقلاب به عنوان بهانه ای برای ایجاد رعب و وحشت در بین اقلیت یهودی ایران بهره برداری نماید. وی در مصاحبه با آژانس خبری سازمان آزادی بخش فلسطین، الوفا، تصریح کرد که صهیونیزم در حال طراحی دسیسه ای برای تحریک اقلیت یهودی مقیم ایران به منظور مهاجرت به اسرائیل و جنگ با مردم فلسطین بوده است.

3- بازگشت اعتصاب کنندگان پالایشگاه تبریز: پالایشگاه تبریز پس از یک وقفه طولانی به سبب اعتصاب کارکنان، مجدداً تولید خود را از سر گرفت. این کارکنان که در جریان روزهای انقلاب به دستور آیت الله خمینی اقدام به اعتصاب کرده بودند، به دستور وی مجدداً به محل کار خود بازگشتند. وثوق زاده، مدیر پالایشگاه اظهار داشته است که تمامی دستگاه ها با حداکثر توان، در حال تولید نفت سبک و بنزین از نفت خام می باشند. میزان تولید روزانه نفت در این پالایشگاه حدود 60 هزار بشکه است.

4- سرهنگ سیدابوالقاسم محمدحسینی، دادستان عمومی ارتش، اطلاعیه ای برای تمامی دادستان های ارتش و بخش های نظامی صادر کرده است؛ این اطلاعیه به شرح ذیل است: دستگیری و بازداشت نیروهای نظامی تحت پیگرد دادگاه انقلاب صرفاً به وسیله حکم کتبی دادگاه انقلاب و در حضور نماینده دادستان ارتش و به وسیله پلیس نظامی و یا عوامل اعزامی از پادگان نظامی میسر خواهد بود. این افراد می بایست در زندان نیروهای نظامی حبس شوند.