گزارش تحولات انقلاب اردیبهشت 58

سند شماره 162

محرمانه

1 می 1979- 11 اردیبهشت 1358

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران - 4525

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی - فوری

موضوع: گزارش اوضاع ایران

16- خلاصه: (محرمانه) این گزارش اطلاعاتی در رابطه با اوضاع ایران دربر دارد. اطلاعات ارائه شده در رابطه با موضوعات زیر می باشد: اظهارات سنجابی در مورد پیش نویس قانون اساسی. روابط دیپلماتیک با مصر وخیم تر می شود. نماینده ساف با طالقانی ملاقات می کند. اطلاعات مربوط به تولید نفت. حقوق زنان و ظهور روزنامه انگلیسی زبان در تهران.

17- از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزییات: (محرمانه)

الف- اظهارات سنجابی درباره پیش نویس قانون اساسی. کریم سنجابی رهبر جبهه ملی و وزیر سابق امور خارجه در دولت موقت انقلاب در یک کنفرانس مطبوعاتی دیدگاه های خود را در مورد قانون اساسی جدید اعلام نمود. وی اظهار داشت

ص: 340

«اوراقی که ممکن است پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی باشد حاوی پیچیدگی ها و مشکلاتی است که اگر حل و فصل نشود تنها مشکلات ما را زیاد خواهد کرد. پیش نویس قانون اساسی جدید که توسط مطبوعات منتشر شده است احتمالاً تنها پیش نویس یا پیش نویس اصلی نمی باشد. به خصوص با در نظر گرفتن این حقیقت که بعضی از قسمت های اصلی مسکوت مانده اند. سنجابی از اظهارنظر در مورد جزییات قانون اساسی جدید پرهیز نمود و فقط گفت که بعضی از اصول پیش نویس اهمیت خاصی ندارند و در عوض ممکن است قسمتی از قوانین عادی باشد. وزیر خارجه سابق ایران به ماده 58 پیش نویس اشاره نمود. در این بند گفته می شود که نمایندگان مجلس باید چپگرا و راستگرا نباشند. این ماده مبهم است زیرا ماهیت چپ و راست که این قانون بر مبنای آن وضع شده مشخص نمی باشد. سنجابی همچنین گفت که جبهه ملی در نظر دارد کمیته مخصوصی تشکیل دهد تا پیش نویس قانون اساسی را بررسی نماید. سنجابی گفت با توجه به شوراهای استانی و شهری مواد و بندهایی که در مطبوعات منتشر شده اند مختصر و ناکافی می باشد و اصول و موضوعات مهم اداری مناطق و امورات محلات به وضوح تشریح نشده اند. سنجابی در نتیجه گیری سخنان خود گفت «بهتر بود در پیش گفتار این متن به فداکاری های ملت در طول رژیم سلطنتی در جهت از بین بردن استعمار و استثمار اشاره می شد و از نهضت ملی و اسلامی به عنوان یک نهضت ضداستعمار و استثمار یاد می شد.

نظریه تهیه کننده: (محرمانه) سفارت یک نسخه از متن روزنامه کیهان را ترجمه کرده است . افسر گزارشگر نسخه ای از آن را دارد. افسر گزارشگر به دلیل طولانی بودن متن آن در آینده نزدیکی یک نسخه خام این گزارش را برای آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع ارسال خواهد داشت. تمامی مواد این قانون در مطبوعات درج نشده اند.

ب- روابط دیپلماتیک با مصر وخیم تر می شود. آیت الله خمینی به دولت موقت انقلاب دستور داده است روابط دیپلماتیک خود را با جمهوری عربی مصر قطع نماید. هیچ دلیلی ارائه نشد ولی ناظرین معتقدند که این کار عکس العمل امضای معاهده صلح بین مصر و اسرائیل می باشد. از زمان امضای این قرارداد چندین کشور اسلامی نیز روابط خود را با قاهره قطع کرده اند. تمامی کارمندان رسمی مصری در تهران اظهار داشتند که از این اقدام دولت تعجب کرده اند. «ما همواره تصور می کردیم که دولت انقلابی جدید مستقل و غیرمتعهد باشد.» وی گفت «آنها همواره می گویند چرا باید در مقابل فشار سایر کشورهای عرب تسلیم شوند.» یک مقام دیگر اظهارداشت امید می رود که دولت «بر سر عقل آمده» و به زودی روابط دیپلماتیک مجدداً برقرار شود. وی نمی توانست بگوید در چه زمانی باید تهران را ترک کنند زیرا تجهیزات بسیاری وجود دارد که باید جمع آوری شوند، و یک مقام عالیرتبه گفت که آنها همین الساعه چنین خبری را شنیده اند. مصریها سه اداره مستقل را در تهران در اختیار دارند. این ادارات عبارتند از: سفارتخانه، ادارات اقتصادی و بازرگانی، دفتر وابستگی نظامی و اداره مطبوعات و

ص: 341

اطلاعات.

ج- نمی توان قاضی ها را دستگیر کرد. مهدی هادوی دادستان کل ایران کمیته های انقلاب را از مداخله در امور دادگاه های انقلاب منع کرد و به آنها هشدار داد که قضات از مصونیت حقوقی برخوردار هستند. «شکایت علیه آنها بایستی از طریق دفتر دادستان عمومی ارائه شود و تا هنگامی که رسماً از سمت قضاوت کنار گذاشته نشده اند نمی توان هیچ قاضی را دستگیر نمود.» این بیانیه خطاب به تمام کمیته ها و بازرسین سراسر ایران صادر شده و در بیانیه قبل از آن اعلام شده بود که هیچ کس را نمی توان بدون مجوز مخصوص که به امضای دفتر دادستان عمومی رسیده باشد دستگیر یا زندانی نمود. این بیانیه نیز حد دیگری است که برای محدود کردن نقش سازمان های نیمه نظامی مسلح در ایران وضع شده است. یک منبع در قوه قضائیه گفت تعداد کمیته های رسمی مورد تأیید خمینی در تهران 14 عدد می باشد ولی 1500 کمیته غیررسمی نیز وجود دارد.»

د- نماینده ساف با طالقانی ملاقات می کند. هانی الحسن نماینده سازمان آزادی بخش فلسطین روز گذشته با آیت الله طالقانی ملاقات نمود و نامه ای را از جانب یاسر عرفات رهبر کمیته اجرایی ساف تسلیم وی کرد.

آیت الله طالقانی با تجلیل از عرفات خواستار مقاومت قهرمانانه در جنوب لبنان و سرزمین های اشغالی گردید.

ه- سندیکای دانشجویان فلسطینی در تبریز. در مراسمی که در دانشگاه تبریز برگزار شد شعبه ای از سندیکای دانشجویان فلسطین اعلام موجودیت نمود. اساتید دانشگاه تبریز و سایر دستجات مردمی نیز در این مراسم حضور داشتند. نماینده بنیانگذاران سندیکای دانشجویان فلسطینی در زمینه روابط انقلاب ایران و فلسطین و همچنین در مورد جمهوری اسلامی در ایران سخنرانی نمود. معاون رئیس دانشگاه تبریز از ایجاد شعبه سندیکای دانشجویان فلسطینی در تبریز استقبال نمود.

و- دستگیری های بیشتر در تهران. منابع خبری روز 30 آوریل 79 در مورد دستگیری های زیر گزارش دادند:

سناتور جمشید اعلم

جهانگیر فلاسفه- بازپرس سابق کل تهران

مصطفی خان مقدم- مقام سابق دفتر نخست وزیری

سرهنگ بهرام صالحی - یکی از پرسنل رکن 2 در ستاد مشترک

سرلشگر (بازنشسته) مصطفی اختراعی

سرلشگر عبدالجواد نبأیی عضو امنیتی دربار

سرهنگ شاهسار - پرسنل رکن 2 ستاد مشترک

بهرام معمار - عضو اداره بازرسی شاهنشاهی

عباسعلی جهانبینی - رئیس ساواک در جیرفت

ز- اطلاعاتی در رابطه با تولید نفت.: آقای حسن نزیه رئیس شرکت ملی نفت ایران روز گذشته اطلاعات زیر را در اختیار منابع خبری قرار داد. سه شرکت بین المللی وجود دارند که شرکت ملی نفت به آنها نفت می فروشد. بعضی از این شرکت ها به کنسرسیوم سابق تعلق دارند. شرکت ملی نفت ایران برای یک دوره 9 ماهه با این شرکت ها قرارداد امضا کرده است. مقدار فروش بسته به شرکت خریدار بین 5000 تا 450000 بشکه در روز تغییر می کند. کل فروش به این شرکت ها بالغ بر 2/5 میلیون بشکه در روز خواهد بود. 20 شرکت دیگر سرگرم مذاکره با شرکت ملی نفت ایران هستند. اگر بتوان با آنها به توافق رسید شرکت نفت روزانه 700 هزار بشکه نفت به آنها می فروشد. آقای حسن نزیه افزود که 21 شرکت مستقل نفتی از کشورهای بلژیک، سوئیس، آلمان و ایالات متحده وجود دارند که قراردادهای معادل 2510 هزار بشکه در روز منعقد نموده اند. همچنین تعدادی از شرکت های انگلیسی، آلمانی، آمریکایی و فرانسوی هستند که قرارداد خرید 1100000 بشکه نفت در روز امضاء کرده اند. سایر شرکت هایی که در حال حاضر سرگرم مذاکره با شرکت نفت ایران هستند از هند، اسپانیا، سوئد، ایتالیا، آلمان، سیلان و کشورهای اروپای شرقی می باشند.

ح- حقوق زنان. دکتر عبدالکریم لاهیجی رئیس یک گروه حقوق بشر در ایران قدرتمندان جدید در ایران را به دلیل تلاش برای عقب راندن زنان و محروم کردن آنان از حقوقشان مورد سرزنش قرار داد. لاهیجی روز گذشته در یک گردهمایی که توسط اعضای زن جبهه ملی در دانشگاه تهران برگزار شده بود سخنرانی کرد. این گردهمایی در اعتراض به روشی که زنان در جامعه حقوقی به کناری گذاشته شدند برپا شده بود. لاهیجی گفت مردم در گذشته بدون توجه به جنسیت آنها و صرفاً بر اساس توانایی هایشان استخدام می شدند. وی گفت «جنسیت یک فرد در شرف استخدام ابداً اهمیت نداشت. افراد معدودی که تلاش می کنند قدرت را به انحصار خود درآورند زنان را از حقوقشان محروم کرده اند.» وی افزود هیچ بررسی در مورد زنان که چرا نمی توانند قاضی شوند صورت نمی گیرد. بعضی از بهترین و سرشناس ترین افرادی که در رژیم گذشته مبارزه می کردند از زنان بوده اند. اگر شایستگی زنان به اثبات [برسد] هیچ سندی در اسلام وجود ندارد که آنها را از قضاوت محروم نماید، در بیانیه ای که توسط جبهه ملی منتشر شده «استثمار جدید زنان که برخلاف روحیات اسلام است» محکوم شده است. در این بیانیه قول داده شده که زنان مبارزه خواهند کرد تا بتوانند نقش سیاسی کامل خود را در کشور ایفا نمایند.

ط- روزنامه انگلیسی زبان جدیدی در تهران منتشر شده است. «تهران تایمز» یک روزنامه انگلیسی زبان سیاسی جدید است که از روز پنجم می در تهران منتشر خواهد شد. ناشرین و کارکنان آن همان کارمندان روزنامه تهران ژورنال که روزنامه انگلیسی زبان صبح تهران بود می باشند. عرفان پرویز و مصطفی جعفری به ترتیب سردبیر و دبیر اجرایی روزنامه خواهند

ص: 343

بود. پرویز اعلام نموده است که روزنامه مستقل بوده و از هیچ گروهی طرفداری نخواهد کرد. پرویز و جعفری روز گذشته با دکتر ممکن معاون تبلیغاتی و ارشادی وزیر اطلاعات ملاقات کردند. آنها در طول ملاقات درباره اداره کردن و راه اندازی روزنامه صحبت کردند.