کاهش ارزش دلار و مشکلات کشور های نفتی

مشاور سرمایه گذاری امیر در مورد مشکلات دلار گفتگو می کند

سند شماره (28)

تاریخ: 17 اسفند ماه 1357

طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در کویت

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی، با اولویت

موضوع: مشاور سرمایه گذاری امیر در مورد مشکلات دلار گفتگو می کند

1- خلاصه: مشاور سرمایه گذاری و مالی با نفوذ امیر یعنی ابوسعود در تاریخ 15 اسفند ماه به سفیر گفت بیانات اخیر وزیر کویتی در مورد سقوط ارزش دلار مبالغه آمیز بوده است. وی گفت بیانیه 9 اسفند امیر در مورد تشکیل اجلاس اضطراری اوپک مبتنی بر یک شرط مهم و آن هم «ادامه سقوط ارزش دلار» بوده است. از نظر ابوسعود در این صورت یا باید از طریق افزایش مستقیم قیمت نفت و یا ایجاد رابطه بین قیمت نفت و سبد ارزی اوپک سطح درآمد حاصله از فروش نفتی حفظ شود. وی معتقد است که دولت آمریکا در حمایت از دلار اقدامات لازم را انجام خواهد داد و در حل این مشکل خواستار همکاری شده است. سفیر معتقد است که تماس سریع یکی از متخصصین پولی میان رتبه آمریکایی با ابوسعود می توان مؤثر واقع گردد. (پایان خلاصه).

2- سفیر به همراه رئیس بخش اقتصادی بازرگانی سفارت با خالد ابوسعود مشاور مالی امیر ملاقات کرد تا پیرامون نگرانی کویت در زمینه سقوط ارزش دلار و پیدایش جو مساعد در اینجا به منظور افزایش

ص: 755

دادن قیمت نفت گفتگو نمایند.

(ابو سعود به مدت 20 سال رئیس بخش سرمایه گذاری وزارت دارایی بوده و هم اکنون به عنوان مشاور سرمایه گذاری خانواده صباح و دولت کویت عمل می کند. وی همچنین مشاور مالی صندوق ابوظبی می باشد.)

3- عکس العمل وزیر. ابوسعود عکس العمل وزیر و مطبوعات را در رابطه با این موضوع مبالغه آمیز و توأم با عدم آگاهی خواند. وی بیانیه امیر را یاد آور شد که توسط وزیر نفت در تاریخ 9 اسفند ماه در اختیار مطبوعات گذاشته شده بود (مرجع ب) و نشانگر موضوع دقیق کویت و اشاره به مرحله مشروطه در صورت ادامه سقوط ارزش دلار بود. در صورت ادامه وخامت اوضاع بود که دولت کویت از اوپک درخواست می کرد تشکیل یک اجلاس اضطراری را داده و قیمت نفت را به منظور جبران خسارت احتمالی بالا ببرد. وی گفت تصمیمات دولت در این زمینه تنها توسط امیر اتخاذ می گردد (البته با مشورت با ابوسعود).

4- عدم نگرانی در درازمدت. ابوسعود در مورد تأثیر سقوط ارزش دلار بر سرمایه گذاریهای کویت نگران نبود، چون اکثر این سرمایه گذاریها درازمدت هستند. نوسان کوتاه مدت سرمایه گذاریهای «ملموس» درازمدت در آمریکا اهمیت چندانی ندارد. (ابوسعود گفت که حدود 55 درصد سرمایه گذاریها به استثناء سرمایه گذاریهای سیاسی در آمریکا صورت گرفته است). امیر متقاعد شده است که اقتصاد آمریکا نیرومند بوده و این نیرو حفظ خواهد شد. در واقع ارزهای معتبری چون فرانک سوئیس و مارک آلمان در مقایسه با ارزش پایه ای اقتصاد آنها در کوتاه مدت (به خصوص در مورد سوئیس) و یا مدت پنجساله ای که طی آن اقتصاد آلمان قدری ضعیف خواهد شد، دارای ارزش بسیار جلوه داده شده اند. به هر حال، آمریکا دارای تنها اقتصادی است که می تواند سرمایه گذاریهای درازمدت کشورهای عربی عضو اوپک را جذب نماید.

5 - نگرانی کوتاه مدت بودجه ای: بنا به گفته ابوسعود نگرانی دولت کویت بیشتر مربوط به تأثیر دلار بر منابع مالی کوتاه مدت کویت در نیویورک است که از طریق آنها مخارج بودجه ای جاری تأمین می گردد، ابوسعود توضیحات ذیل را ارائه داد. وی گفت تمام رسیدهای نفتی کویت در نیویورک به صورت دلار پرداخت می گردد. این منابع مالی به دو قسمت حساب بودجه ای و حساب ذخیره ای تقسیم شده که حساب دوم معمولاً صرف سرمایه گذاریهای درازمدت می شود. حساب بودجه به صورت کوتاه مدت و از هفت روز تا یک سال نگاه داری می شود، و معادل سه تا چهار میلیارد دلار است تنها نقطه ای که قادر است مبالغی چنین هنگفت را نگاهداری کند نیویورک است. کویت از این منبع ماهانه در رابطه با مخارج عمرانی و جاری دولتی حدود 3 میلیون دلار برداشت می کند که مقداری از این دلارها را به دینار کویت تبدیل می نماید. در دو ماه گذشته ارزش دلار در مقایسه با دینار کویت 5-4 درصد کاهش یافت. بخش اعظم مخارج دولت صرف واردات می شود که تنها 17 درصد آن را آمریکا تأمین می کند و 65 درصد دیگر آن از طریق جامعه اقتصادی اروپا و ژاپن تأمین می شود. در سال می شود. در سال گذشته ارزش دلار نسبت به مارک آلمان 13 درصد، نسبت به ین ژاپن 21 درصد و نسبت به فرانک سوئیس 27 درصد و یا به طور متوسط حدود 12تا13 درصد کاهش یافته است. بنابراین همین کاهش ارز سالانه حدود 300 میلیون دلار یا درصد خسارت به کویت وارد می سازد.(که رقم 100 میلیون دلار در روز ارائه شده توسط

ص: 756

وزیر کشور حسین در این رابطه صحّت دارد- - مرجع الف).

6 - نیاز به تضمین درآمد نفتی. ابوسعود گفت امیر نسبت به قدرت اقتصاد آمریکا ایمان دارد و معتقد است که دولت آمریکا جهت حل مشکلات انرژی اقدامات لازم را انجام خواهد داد. در نتیجه در رابطه با منابع ارزی درازمدت کویت در آمریکا نباید نگرانی وجود داشته باشد. ولی جهت حراست از درآمد نفتی کویت باید اقدامی صورت گیرد. برای این کار نیز دو راه وجود دارد: (الف) یا قیمت نفت افزایش یابد یا (ب) یک سبد ارزی به وجود آید تا قیمت واقعی نفت در نتیجه نوسانات نفتی ثابت بماند. ابوسعود گفت روش دوم را ترجیح می دهد.

7- تأثیر منفی افزایش قیمت منفی سفیر یادآور شد که هر راهی انتخاب شود، هزینه نفتی افزایش خواهد یافت و بر اقتصاد جهانی تأثیر منفی پدید خواهد آمد. علاوه بر این، ممکن است باعث پایین آمدن بیشتر ارزش دلار بشود، که قطعا به نفع آن دسته از کشورهای اوپک که به دلار سرمایه گذاری کرده اند نیست.دلار درگذشته نیز با نوسانات ارزش دست به گریبان بود و کویت نیز با همین وضع به منافع خود رسیده است. ابوسعود معتقد است که ارزش دلار هیچ گاه زیاد از حد بالا نرفته است. لیکن مانند سفیر معتقد است که طرح شناوری بالا بسیاری از پیچیدگیها را از بین خواهد برد، ولی طرح ریزی آن نیز کار ساده ای نیست.

8 - با اشاره به نقطه نظر سفیر در مورد تأثیر افزایش قیمت نفت بر اقتصاد جهانی، ابوسعود گفت دیگران در این نگرانی آمریکا سهیم نیستند، چون با وجود اینکه سقوط ارزش دلار باعث خواهد شد که آلمانها پول کمتری در ازاء نفت بپردازد، ولی آلمان غربی مایل است شاهد بالا رفتن ارزش دلار باشد. سفیر گفت آلمانها همیشه در معرض خطر تورم قرار داشته و علاوه بر این از موضع موازنه پرداخت خوبی برخوردار هستند. ولی در مورد بسیاری دیگر از کشورهای غربی این طور نیست، چون ثبات قیمت نفت برای آنها فرصتی پیش آورده بود. تا به ثبات اقتصادی خود بپردازند. یک ضریب مهم دیگر این است که حفظ ذخیره حدود 12 تا 13 درصد کاهش یافته است. بنابراین همین کاهش ارز سالانه حدود 300 میلیون دلار یا درصد ارزی که همیشه آمریکا نیز به آن علاقه مند است کاری بسیار دشوار است. آنهایی که به دلار سرمایه گذاری کرده و از منافع آن استفاده کرده اند. نباید با در پیش گرفتن اقداماتی خاص به آن ضربه بزنند. در حال حاضر باید همکاری کرد تا با انجام گامهای معقول و منطقی ثبات پولی حفظ شود.

9- حراست از ارزش درآمدهای نفتی. ابوسعود بار دیگر تکرار کرد که مسئله موجود حراست از ارزش واقعی درآمدهای نفتی است، لیکن در صورتیکه ثبات دلار حفظ شود و یا ارزش قبلی خود را به دست آورد، انجام اقدامات بالا ضرورتی نخواهد داشت (پاراگراف 6). امیر نیز در بیانیه خود با صراحت به این مسئله اشاره کرده است. ابوسعود گفت ثبات یعنی ارزش دلار در مدت دو هفته بهبود بیشتری پیدا کند.

اگر ارزش دلار معادل 30/2 مارک سال گذشته بالا برود، کافی خواهد بود.

10- اقدامات محافظه کارانه. ابوسعود گفت گرچه کویت در موقعیتهای بسیار می توانست از طریق تبدیل ارز منافع بسیاری را نصیب خود سازد، ولی تمام ادارات دولتی و یا شرکتهایی را که دولت در آنها نفعی داشت از تبدیل ارز و فروش آن منع کرده بود. وی بار دیگر تکرار کرد که کویت مایل است درآمدهای نفتی خور را ثابت نگاهدارد. آمریکا نیز به چند طریق می تواند در این وضع بهبودی پدید آورد. که یکی از آنها بالا بردن نرخ بهره در حمایت از دلار است و دیگری فعالیت بیشتر در زمینه قراردادهای چند جانبه.

ص: 757

آمریکا و کویت نیز در این زمینه قادر به همکاری هستند.

11- ابو سعود گفت درست است که دلار ارزان به صادرات آمریکا خواهد افزود و بالاخره دلار را تقویت خواهد کرد، لیکن این وضع به فوریت پیش نخواهد آمد، بنابراین مشکل کویت نیز در زمان حال حل نخواهد شد.

12- سفیر از توضیحات ارائه شده توسط ابوسعود در مورد موضع کویت تشکر کرد. وی گفت امیدوار است کویت اقدامات مربوط به قیمت نفت و یا اقدامات دیگری را که می تواند بر اوضاع پولی جاری تأثیر به سزایی داشته باشد بدقت مورد مطالعه قرار دهد.

13- اظهار نظر: ابوسعود نقش مهمی در تصمیم گیری امیر پیرامون قیمت نفت و یا مشکل دلار داشته باشد و به خاطر خود با ابوظبی می تواند در امارات متحده عربی نیز اعمال نفوذ نماید. او صریحا یک حرفه ای محافظه کار است و در رابطه با مشکلات پولی جاری دارای نقطه نظرهای متعادل می باشد. ولی او نیز مانند دولت کویت نگران خساراتی است که در کوتاه مدت و در نتیجه سقوط ارزش دلار به کویت وارد می شود و می تواند در طرح برنامه ای به منظور آنچه که حفظ ارزش واقعی نفت می داند مؤثر واقع شود البته در صورتی که اوپک نیز در این زمینه متفق القول باشد. وزیر نفت شیخ علی خلیفه و وزیر دارایی العتیقی کویت را وادار به ارزیابی مجدد اوضاع کرده اند، که بیشتر ناشی از نارضایتی کویت در مورد ثبات قیمت تحمیلی بر دیگر اعضای اوپک چون عربستان سعودی و ایران است. گرچه بیانات ابوسعود نشانگر احساس همدردی امیر در این رابطه است، ولی امیر معتقد است که باید با احتیاط بیشتر عمل نماید.

بنابراین مدتی خواهد گذشت قبل از آنکه کویت خواستار تشکیل اجلاس اضطراری اوپک شود، تا در این مدت معلوم شود که آیا وضع دلار بهبود خواهد یافت یا خیر. ولی این مدت احتمالاً بیش از دو هفته طول نخواهد کشید.

14- درست است که گفتگوی تلفنی بین مقامات خزانه داری آمریکا و وزیران نفت و دارایی نشانگر این است که آمریکا به نگرانیهای دولت کویت وقعی نمی نهد، ولی به هیچ وجه موجب دلسردی آنها نخواهد شد. به علت نقش خطیر ابوسعود در این رابطه سفیر معتقد است که خزانه داری به نحوی از انحاء با وی ارتباط برقرار نماید. در صورتی که یکی از مقامات میان رتبه مالی آمریکا با وی تماس گیرد و یا جلسه ای در جای دیگری تشکیل شود، با ارائه نقطه نظرات آمریکا و اقدامات احتمالی آن در ثابت نگاهداشتن اوضاع پولی می توان بر اقدامات دولت کویت در جهت افرایش دادن قیمت نفت تأثیر بخشید. همین امر نشانگر تمایل آمریکا به همکاری با دولت کویت خواهد بود. ولی ملاقات مقامات عالی رتبه تلاش را در سطح وزیران متمرکز خواهد کرد در حالیکه در این نقاط با آمریکا نسبت به اوضاع جاری احساس همدردی چندانی جریان ندارد. مائسترون