وضعیت سیاسی دانشگاه‌ها بعد از انقلاب

سند شماره (18)

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا - تهران

تاریخ: 11 ژوئن 79 - 21 خرداد 58

به:وزارت امور خارجه - واشنگتن، دی. سی. فوری

موضوع: چپ، راست و دانشگاه ها

1- تمام متن محرمانه

2- خلاصه: (جناح) راست اسلامی در ماه گذشته روی استادان تحصیل کرده غرب فشار آورده است.

چندین نفر (از آنان ) به خاطر روابط منتسب با CIA اخراج شده اند. سیاست آموزشی درهم ریخته است.

گروه های چپ مرتبط با دانشگاه متفرق باقی می مانند. منبع نزدیک به چپی های دانشگاهی معتقد است که آنها قادر نخواهند بود قبل از اکتبر پیشنهادی جدی برای قدرت ارائه دهند. چیز خیلی محتمل تر برخورد جدی در درگیری با مسئله قانون اساسی در تابستان خواهد بود. یادداشت بیوگرافی - (پایان خلاصه).

3- مأمور سفارت با علی محمدی استاد دانشگاه که در جنبش استادان خیلی فعال بوده است ملاقات نمود. او در دوره دسامبر ژانویه کمک زیادی به سفارت کرده است، ولی در صحبت کردن با مأمور سفارت بی میل بوده است به این خاطر که به وسیله رقبای دانشگاهی خود به طور نزدیکی پاییده می شده است. در موقع استماع سخنان او مأمور سیاسی در حال ترک پست بود. او موافقت نمود که به طور خصوصی برای چند دقیقه در خانه ملاقات کند. به عنوان عضو هیئت اداره کننده سازمان ملی دانشگاهیان، وی در تماس وسیعی با تمام فرقه های صحنه دانشگاه بوده است.

4- منبع بشدت از طریقی که انقلاب می رفت دلتنگ بود. او گفت دست راستی های اسلامی (فداییان اسلام آیت اللّه خلخالی و یک گروه دیگر، (انجمن اسلامی) پا پیچ استادان تحصیل کرده غرب شده اند. این همان گروهی بود که لیست مشترکین مجله USICAرا از فداییان چپ گرفته و گیرندگان را به عنوان عوامل CIAمارک زده اند. منبع گفت او اطلاع دارد که بین 15 تا 20 نفر از استادان به زور این موضوع و به اضافه بهانه های گاه و بی گاه دیگر اخراج شده اند. در جواب به این سؤال که چرا این مسلمان ها هستند و نه چپی ها که این کار را می کنند، او پاسخ داد که چپ جرأت نمی کند (آنها می دانند که اگر به افراد تحصیل کرده غرب حمله کنند، آنها نیز به عنوان عوامل KGBمارک دار و پاپیچ می شوند. منبع فکر می کند که نوع های اسلامی بنیادگرا مبارزه ای را برای نابود کردن ریشه نفوذ غرب ساز کرده اند. حتی به بعضی از استادان که همسران خارجی دارند حملات لفظی شده است.

5 - در نتیجه این حملات و آشفتگی کلی، سیاست آموزشی یک فاجعه می شود. بودجه ها برای تحقیق در اغلب دانشگاه ها در حدود 50 درصد کاهش داده شده است. اعضای کادر آموزشی ناراضی هستند، ولی از گفتن هر چیزی در جو غالب هراس دارند. خیلی به قید کفالت امسال تابستان از ایران خارج خواهند شد. منبع ( و دیگرانی که ما با آنها گفتگو کرده ایم) هرسان است که این کار نهایتا سیستم دانشگاهی را به عنوان مکانی آموزشی برای محققین و مدرسین مشهور نابود گرداند. منبع قبلاً گفته بود که سیاسی کردن دانشگاه ها این اثر را دارا می باشد، همچنین حملات فزونی گرفته در مورد استادان این اطمینان را داده است که عزیمت ها به حد رمیدن خواهد رسید. این مشکل فارغ التحصیلان جوان دبیرستانی را حتی حادتر می گرداند. هر سال 600/000 نفر دبیرستان را به پایان می رسانند ولی فقط 30/000 نفر مکان هایی

ص: 448

در دانشگاه های محلی پیدا می کنند. ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی به نظر نمی رسد که پناهگاهی برای تعدادی اساسی همان طوری که در گذشته بوده است باشد و دانشگاه های محلی ممکن است قادر نباشند که 30/000 نفر را بپذیرند. منبع گفت علیرغم سرزنش غرب به وسیله اسلامی ها اکثریت عظیمی از ایرانیان می خواهند که اگر می توانند در خارج به مدرسه بروند.

6- در گفتگو راجع به قدرت چپی ها، منبع گفت جناح چپ مرتبط با دانشگاه در سازمان دادن به خودش شکست خورد. رقابت های داخلی درمیان جنبش چپ هر نوع هماهنگی متحد را از توسعه بازداشته است.

او در حالی که می خندید گفت باور نخواهد کرد که امکان داشته باشد جناح چپ به بی سازمانی ملاها باشد، ولی به نظر می رسد که آنها خودشان را اداره کرده باشند. او می ترسد که مجاهدین و حامیان فلسطینی ها از جناح چپ جنبش اسلامی در گروه های چپ جمع شوند که با دست راستی ها مقابله کنند و کشمکش در داخل جنبش اسلامی را افزایش دهند. او امکان جدایی سه جانبه را رد نکرد، خمینی و آیت اللّه های رادیکالش در یک گوشه مثلث، شریعتمداری و دیگر آیت اللّه های محافظه کار و رعایا در گوشه دوم و گروه چپ های مسلمان در گوشه دیگر، وقتی در مورد اینکه رهبر گروه سوم چه کسی ممکن است باشد به او فشار آمد، منبع اشاره کرد که آیت اللّه طالقانی و رهبر مجاهدین، مسعود رجوی احتمالاً شخصیت های اصلی خواهند بود. منبع فکر می کرد که زودترین موقعی که این نوع مقابله چپی ها می تواند سازمان داده شود، پاییز خواهد بود. احتمالاً قبل از اکتبر، چپ سنتی، حزب توده هنوز کمی سری به نظر می رسد. ایرانیان جوان تر تا سن 30 آشکارا گروه های کمونیست رادیکال تر را انتخاب می نمایند (فداییان مارکسیست و تعدادی گروه های متفرق دیگر). ایرانیان مسن تر هنوز در داخل چهارچوب حزب توده کار می کنند و منبع فکر می کند سؤال بزرگ این است که توده قصد دارد چه بکند، اگر آن (حزب توده) در سهم خودش با دیگران شریک شود، جناح چپ در طول بحث بر سر قانون اساسی آینده می تواند، دردسر واقعی ایجاد کند. به هر حال تاکنون حزب توده از دیگران کنار مانده است.

7- منبع حس می کند که کشمکش قانون اساسی یک جنجال بزرگ خواهد بود. تلاش خمینی برای خارج نگهداشتن مردم و گروه ها از جریان به وسیله محدود نمودن به یک مجلس 40 نفره برای بررسی قانون اساسی چیزی است که ممکن است جناح چپ را با لیبرال های غیر روحانی متحد کند. منبع گفت نمی تواند باور کند که خمینی و اطرافیانش آنقدر کند ذهن باشند، ولی نمونه نظراتش اشاره دارد که آنها قصد دارند که قانون اساسی را تماما سرهم بندی کنند و آن طرحی که سرانجام بیرون می آید بیشتر مرتجعانه خواهد بود تا لیبرال. او یک تابستان طولانی داغ پیش بینی می کند. تمام تجربه ایران می تواند بین اواسط ژوئن و اوت از هم گسسته شود، مگر اینکه اقتصاد رونق پیدا کند.

8 - در یادداشت هایی در مورد بعضی شخصیت ها، منبع گفت که وی سفیر جدید ایران در مسکو، محمد مکری را می شناسد و او را با عنوان «یک کمی خل» توصیف نمود. منبع فکر می کرد که دولت ایران یا باید او را عوض نماید و یا اینکه به پدیدار شدن به عنوان بهترین دوست اتحاد شوروی منجر می شود. انستیتوی ارتباطات ایران اکنون توسط شخصی به نام دکتر اسدی اداره می شود. مجید تهرانیان رئیس قبلی از ایران فرار کرده و انستیتو به داخل یک دوره خیلی ضد خارجی می رود. کلاس های انگلیسی به پایان رسیده اند و بولتن به زبان انگلیسی به حالت تعلیق درآمده است. منبع همچنین صادق تهرانی معاون جدید امور سیاسی وزارت خارجه را به عنوان یک مسلمان خیلی دست راستی توصیف نمود، اسلامی تر از خدا.

ناس