ملاقات وزیر خارجه آمریکا با یزدی وزیر امور خارجه

ملاقات وزیر با یزدی وزیر امور خارجه

ص: 315

سند شماره (71)

تاریخ: 4 اکتبر 1979 - 12 مهر 58

سری

از: هیئت نمایندگی ایالات متحده در نیویورک

به:وزارت خارجه - واشنگتن

رونوشت به: سفارت آمریکا - تهران

موضوع: ملاقات وزیر با یزدی وزیر امور خارجه

1- تمام متن سری است.

2- در 3 اکتبر وزیر برای یک ساعت با یزدی که به وسیله آگاه، کاردار، منصور فرهنگ و بایندر (یادداشت بردارنده) همراهی می شد ملاقات کرد. وزیر به وسیله مک هنری، نیوسام، ساندرز، سیک و پرشت (یادداشت بردارنده) همراهی می شد.

3- لحن یزدی علی رغم اظهار نظرهای گاه به گاه درباره تمایل ایران برای روابط دوستانه در طول گفتگو غیر دوستانه، عصبانی کننده و حاکی از عدم اعتماد بود. او با سؤال از وزیر در اینمورد که آیا ایالات متحده تغییرات در ایران را قبول کرده است یا خبر شروع به صحبت کرد. وزیر پاسخ داد که ما تلاش کرده ایم و کردیم که این موضوع را در پاره ای از بیانیه های رسمی روشن کنیم. ما برای رهبران ایران آرزوی موفقیت کرده ایم و فرمهای مشخصی از همکاری را آغاز نموده ایم.و ما آماده بوده ایم تا چنانچه ایران مایل بود از این هم جلوتر برویم.ما خواهان این بودیم که در مبارزه بر علیه عدم اعتمادی که وجود داشته و در فراموش کردن گذشته به ایران بپیوندیم. ما مایل بودیم تا در جهت یک رابطه جدید به جلو برویم.

4- یزدی گفت این نظرات در گذشته به وسیله کاردارهای ما برای او نقل شده بودند. او احساس می کرد که ما واقعا هنوز واقعیت ایران جدید را نفهمیده و قبول نکرده ایم. او به گفتگوی لینگن با وزیر کشور (ایران) به عنوان مداخله بیجا در امور داخلی ایران اشاره کرد و سؤال کرد چرا ایالات متحده دست به چنین کارهایی می زند. وزیر پاسخ داد که مایل بودیم نگرانیهای خودمان را ابراز نماییم. ما امیدوار بودیم که بتوانیم چیزی را که حس می کردیم به طور خصوصی بگوییم. ما از همین طریق نزدیک شدن از طرف ایرانیانی که نگرانیهایی راجع به ایالات متحده دارند استقبال می کنیم. هیچ کدام از طرفین نبایستی احساس کنند که مجبور است به مطبوعات مراجعه نماید. بحثهای آزاد و خصوصی جزئی از دوستی واقعی می باشند.

5 - یزدی با انتقاد از نظرات ایالات متحده در مورد قصد ایران برای حمایت از قطعنامه کنفرانس غیرمتعهدها در مورد صهیونیسم و نژادپرستی به صحبت ادامه داد. او سؤال کرد، چرا شما از اسرائیل دفاع می کنید؟ برخوردهای غیردوستانه مشابه دیگری نیز از جانب ایالات متحده وجود داشته است. در این موقع یزدی شروع به اقامه مشکلاتی نمود که وی با ایالات متحده داشته است.

6- اولین موضوع قراردادهای نظامی و طرز نگهداری تنخواه گردان بود. ایران MOU 3 فوریه را که برایش مشکلات عظیمی به وجود آورده بود نپذیرفت. ما نیاز به این داشتیم که گذشته را و قراردادهای نظامی را از بین ببریم. وزیر گفت ما آماده شدیم که اینکار را همین فردا در یک ملاقات با مقامات وزارت امور خارجه و DOD انجام دهیم.

7- یزدی سؤال کرد که سیاست ایالات متحده در مورد قراردادهای نظامی چه بوده است.او گفت که ایران از 1968 به این طرف هیچ صورتحسابی دریافت نکرده است و شکایت کرد که ناوشکنها بدون

ص: 316

مراجعه به ایران برای بحث بر سر قیمت قراردادشان فسخ شده است. ایران نمی داند چه مقداری متحمل مخارج شده است. یزدی سؤال کرد سیاست ایالات متحده در مورد آزاد کردن لوازم طبقه بندی شده چه هست.

8 - وزیر گفت سیاست ما اساسا فروش آنچه است که ایران نیاز دارد. اگر موارد خاصی وجود داشته باشد ما آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. ممکن است مشکلاتی در مورد لوازم یدکی طبقه بندی شده وجود داشته باشد ولی ما مایل بودیم که هر کدام را بر یک اساس مورد به مورد تحت بررسی قرار دهیم.

وزیر گفت به ما اجازه دهید تا در هر مورد مشکل را مجزا و بررسی کنیم. بایندر مشکل نوارهای کامپیوتر برای برنامه هواپیماهای 14 - اف را مطرح کرد که هیچ کس در جلسه با آن آشنایی نداشت.

9- وزیر اظهار داشت که هر مورد فروش تجهیزات نظامی موضوع یک قرارداد دوجانبه است که آن را بدون اجازه قبلی ایالات متحده به کشورهای ثالث انتقال ندهند. یزدی به سرعت اشاره کرد که ایران آن قراردادها را پذیرفته است.

10- دومین موضوعی که به وسیله یزدی مطرح شد مشکلات قراردادهای تجارتی خصوصی و دادگاههای ایالات متحده بود.

11 - وزیر گفت زمانی که موضوعات در دادگاهها مطرح شوند بایستی بر طبق جریانات حقوقی در مورد آنها تصمیم گرفته شود. ما خوشوقت خواهیم شد که با ایرانیها مشاوره و تبادل نظر نماییم ولی حدود عملی در مورد کاری که می توانیم انجام دهیم وجود دارد. یزدی درخواست توجیه دادگاهها به وسیله دولت ایالات متحده را نمود و اشاره کرد که اگر دولت ایالات متحده در اقدامات مربوط دخالت ننماید ایران ممکن است سرمایه گذاریهایش را بدون امنیت بداند. بحث قابل توجهی در باب موارد معلق وجود داشت و یزدی با درخواست برای یک سیاست همه جانبه از طرف دولت ایالات متحده نسبت به برخورد با اختلاف بازرگانی به بحث خاتمه داد. نیوسام گفت که وی تلاش کرد تا برای شرکتهای آمریکایی سودمند باشد و چندین نمونه را ارائه داد. او اظهار داشت که ایرانیها خودشان در یک بیانیه رسمی اعلام کنند، چگونه می خواهند که شرکتهای آمریکایی اقدام کنند.

12- سومین موضوع وضعیت ایرانیانی بود که در ایران مرتکب جنایت شده و به ایالات متحده فرار کرده اند. یزدی مورد رزمی، یک افسر پلیس را که در لس آنجلس است اقامه کرد. ایالات متحده بایستی راهی برای فرستادن او به ایران جهت محاکمه پیدا نماید. یزدی سپس مورد دو ایرانی که با پول دزدیده شده به لس آنجلس فرار کرده اند را مطرح کرد. وزیر این قسمت از بحث را با گفتن این موضوع به پایان رساند که ما سیاستها و اقدامات خودمان را با دادستان کل مورد بررسی قرار می دهیم تا ببینم آیا می توانیم سودمند باشیم.

13 - یزدی در چهارمین موضوع به ملاقاتهایی که برخی آمریکاییها در مکزیکو با شاه داشته اند اشاره کرد. وزیر پاسخ داد که آمریکاییها آزاد هستند تا با شاه ملاقات کنند و دولت ایالات متحده نمی تواند در این مورد کاری انجام دهد.یزدی سیاست ما را در مورد شاه جویا شد. وزیر گفت.روشن است. ما به او گفته ایم در این زمان ما فکر نمی کنیم که وی به ایالات متحده بیاید. ما قادر نیستیم آنچه را که در آینده پیش می آید بگوئیم.

14- موضوع پنجم رسانه های آمریکا و برخورد بد آنها با ایران بود. وزیر گفت بهترین راه برای کنترل

ص: 317

رسانه ها این است که نیوسام را به ایران بفرستیم تا با صراحت با آنها صحبت کند و به آنها فرصت دهد تا بد و خوبی را که انقلاب به وجود آورده است ببینند. علی رغم آنکه آنان خارج از ایران نگاه داشته شدند به نوشتن ادامه می دهند و دیدگاهشان مسلما منفی خواهد بود. یزدی پرسید که آیا ما تلاش کرده ایم تا مطبوعات را توجیه نماییم. وزیر خطوط اصلی بیانیه هایی را که ما در مورد ایران صادر کرده ایم مطرح کرد و گفت روش ما این نیست که شرایط ایران را برای مطبوعات ایالات متحده تشریح نماییم. نیوسام اضافه کرد که یکی از مشکل ترین سؤالات عدل اسلامی است. این یک موضوع حساس است و تا زمانی که وجود دارد جنبه های مثبت انقلاب محو می شود. این گفته یزدی را به دفاع از محاکمات و اعدامهایی کشانید که 600 جان را گرفته است. او گفت اعدامهای بیشتری وجود خواهد داشت. او انقلاب را به عنوان یکی از پاکیزه ترین انقلابات دنیا معرفی کرد و به صورت تندی از مطبوعات و دولت ایالات متحده برای قصور آنها در انتقاد از ظلمهای زمان شاه انتقاد کرد.

15 - وزیر از یزدی پرسید سیاست ایران نسبت به ایالات متحده چیست. یزدی پاسخ داد سیاست ایران داشتن روابط دوستانه بر اساس احترام دوجانبه و مساوات می باشد. او گفت ما نمی توانیم یک رفتار قیم وار را تحمل کنیم. ما نمی توانیم برخوردهای گذشته را تحمل کنیم. قبول کردن انقلاب به وسیله شما بایستی به برخی اقدامات قابل لمس بدل شود. ما برای موضع خودمان مبارزه کرده ایم و قصد نداریم رفتارمان را عوض کنیم. او به اسنادی که همکاری ایالات متحده با ساواک و دیگر گروههای زمان شاه را نشان می دهند اشاراتی کرد. وزیر پاسخ داد تا جایی که روابط دوستانه براساس احترام دوجانبه و مساوات مورد نظر باشند ما توافق کامل داریم.

16- موضوع بعدی در لیست یزدی تقاضای صادرکنندگان آمریکایی برای پرداخت 100 درصد اعتبارات اسنادی بود. به نظر نمی رسید که وی در مورد این موضوع به خوبی توجیه شده باشد و زیاد بر روی آن تأکید نکرد، ولی اشاره کرد که چنانچه ایالات متحده سیاستی منفی اتخاذ نمود ایران به همان نوع پاسخ خواهد داد.

17- گفتگو سپس در دنبال سؤالات زیاد در زمینه لوازم نظامی کشانیده شد که وزیر اطمینان داد که ما آماده ایم تا این موضوعات را از هم جدا کنیم و موارد مشکل را با رضایت دوجانبه حل کنیم.

18- یزدی از وزیر راجع به سیاست ایالات متحده در مورد خلیج فارس سؤال کرد. وزیر گفت ما می خواهیم با کشورهای منطقه همکاری کنیم و روابط خوبی با آنها داشته باشیم، رابطه تجارتی را حفظ کنیم و آنها را به گونه و زمانی که مایل هستند یاری دهیم. ما استقلال و حق آنها برای طرح یک جریان سیاسی مطابق با اصولشان را به رسمیت می شناسیم. یزدی سؤال کرد آیا ایالات متحده مسئول ابتکار اخیر عمان برای تحریک اقدامات منطقه ای بوده است. وزیر در مورد ابتکار ناآشنا بود و گفت که ما مطمئنا عمانیها را تحریک نکرده ایم. هنگامی که ما در مورد برنامه هایشان بیشتر آگاهی پیدا کنیم اگر از آنها (برنامه ها) خوشمان بیاید ممکن است نظرات مساعدی ابراز نماییم.

19- یزدی راجع به نیروی واکنش سریع سؤال کرد. وزیر گفت این نیرو موضوع فکری بود که به دهه 1960 برمی گردد که براساس آن یک تصادف محتمل الوقوع نظامی به وظایفی از آن قبیل که ناتو دارد محدود نمی شود، بلکه این نیرو در دنیا و در هر جایی که لازم باشد برای دفاع از منافع ایالات متحده در دسترس خواهد بود. این نیرو مستقیما به خلیج فارس مربوط نمی شود. یزدی سؤال کرد آیا این نیرو

ص: 318

مستقیما به انقلاب ایران مرتبط می شود، وزیر گفت ابدا هیچ گونه ارتباطی وجود ندارد.

20- یزدی راجع به سیاست ایالات متحده در مورد کردها سؤال کرد. وزیر گفت این موضوع هیچ ربطی به ما ندارد. ما درگیر این جریان نبوده ایم و هیچ نقشی در اختلاف نداریم. یزدی راجع به مداخله اسرائیل سؤال کرد. وزیر گفت ما هیچ چیز راجع به درگیری اسرائیل در این موضوع نمی دانیم. این مشکل مردم ایران است که با آن درگیر شوند نه برای خارجیان. یزدی سؤال کرد که اگر اسرائیل درگیری داشته باشد نحوه برخورد ایالات متحده چه خواهد بود. وزیر گفت ما هیچ گونه اطلاعی نداریم که یک چنین موضوعی وجود داشته باشد، در هر حال زمانی که ما اقدامات اسرائیل را رد کردیم (مثلاً در لبنان) نظراتمان را مشخص نمودیم.

21- یزدی گفت که ایرانیها اطلاعاتی دارند مبتنی بر اینکه عراقیها در کردستان و خوزستان درگیر بوده اند. چند عراقی اعدام شده اند و دیگران در زندان هستند.روابط ایالات متحده با عراق چگونه بوده است؟ وزیر گفت روابط ما با عراق خیلی خوب نبوده است. ما به آنها گفته ایم که مایل هستیم روابطمان را بهبود بخشیم ولی عراقیها پاسخ نداده اند.

22- نیوسام گفت ایالات متحده قطعا هیچ گونه قصدی برای درگیر شدن در امور داخلی ایران ندارد.

اگر ایران چنان مدرکی دارد بایستی بدون هیچ گونه تردیدی ادعاها و مطالب را با ما در میان بگذارد تا بتوانیم موضوع را روشن کنیم. یزدی پرسید آیا امکان دارد آمریکاییها بدون اطلاع وزیر درگیر شده باشند.

وزیر گفت آنکار برای کارمندان دولت امکان پذیر نبوده است. ما بایستی در مورد هر گونه طرحی برای چنان درگیری مطلع باشیم و هیچ گونه طرحی وجود ندارد. چنان اقدامات از جانب شهروندانی که در دستگاه دولت نیستند با قانون ایالات متحده متناقض می باشد.

23- یزدی گفت ایرانیها نسبت به آقای کیسینجر و مسافرتهایش به مکزیک برای دیدن شاه و ارتباط احتمالی آن با مشکلات داخلی ایران مشکوک هستند. وزیر گفت؛ آیا ما با کیسینجر در مورد مسافرتهایش به مکزیک در تماس نبوده ایم ؟البته ما با کیسینجر در مورد شاه صحبت کردیم ولی هیچ گونه بحثی از توطئه بر علیه ایران وجود نداشت.