در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره

فعالیت امینی بعد از نخست وزیری

موضوع سند

فعالیت امینی بعد از نخست وزیری
مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، تهران 254- A

محرمانه

به: وزارت امورخارجه، واشنگتن

1342-08-06- 1963-10-28

متن سند



امینی، علی - 26


تاریخ: 28 اکتبر 1963 - 1342/08/06


خیلی محرمانه


از : سفارت آمریکا، تهران 254- A


به : وزارت امورخارجه، واشنگتن


مرجع: 147 - A، مورخ 3 سپتامبر 1963 - تلگرام شماره 257 سفارت، مورخ 12 سپتامبر 1963


موضوع: تلاش های نخست وزیر سابق، امینی برای تشکیل یک ائتلاف


باوجود اینکه غیر متحمل است شاه در آینده نزدیک امینی را به عنوان نخست وزیر احتمالی در نظر داشته باشد، رفتار وی مانند این است که سرگرم مبارزه برای احراز شغل مزبور است. صرفنظر از این واقعیت که فعالیت های سیاسی وی به شدت برای شاه و دولت ناخوشایند است، و این حقیقت که پرونده دادگاه را مانند «شمشیر دموکلس» بالای سر امینی نگهداشته اند.


(نامه هوایی سفارت 147 - A، 3 سپتامبر 1963) کمی قبل از انتخابات سپتامبر همان گونه که در تلگرام 257 - 12 سپتامبر 1963 گزارش شد، امینی اعلامیه ای در اعتراض به سیاست های اعمال فشار دولت و عدم امکان انتخابات آزاد منتشر نمود، که موجب گردید دولت به طور غیرمستقیم به وی پاسخ دهد. نخست وزیر علم در اظهاراتش به طور سربسته و ظریف به خاطرات زمان امینی در مورد آزادی انتخابات و سایر موارد حمله کرد. بیانیه منتشر شده امینی در 10 سپتامبر پیوست 1 می باشد. اخیرا امینی به طور فعالی درگیر کوششی شده تا بین گروه های سیاسی ائتلاف ایجاد نماید و آنها را به دور خود جمع نماید و با رهبران مذهبی، نمایندگان بازاریان و کسبه، طرفداران خود از طبقه ملاکین و اعضای کابینه قبلی خود و سایر روشنفکران ملاقات نموده است تا در مورد آنچه او یک «برنامه حداقل» می نامد، کار کنند. او در مورد این فعالیت ها و خطوط اصلی برنامه اش با


ص: 327




مأمور سفارت بحث کرده است. (صورت مذاکرات به طور مفصل در پیوست 2 آمده است). او همچنین به طور آزاد با خبرگان روزنامه های غربی و نمایندگان سایر سفارتخانه های غربی، ملاقات نموده است.


لازم به ذکر نیست که مقامات امنیتی ایران با دقت و توجه زیاد فعالیت های وی را دنبال می کنند.


به هر حال، امینی هنوز با رهبران جبهه ملی به توافق نرسیده است، باوجود این که می دانیم بسیاری از آنان هوادار وی هستند و به وی به عنوان یک رهبر محافظه کار که قابلیت فراهم آوردن نیروهای سیاسی وسیع و قابل ملاحظه ای را دارد، احترام می گذارند. امینی در مذاکراتش با جبهه ملی در مورد سیاست خارجی به طور عمده و موارد بی طرفی و مسئله تجدیدنظر در قراردادهای نفتی، با مخالفت زیاد و به عنوان سد غیرقابل عبور، مواجه شده است. (به صورت مذاکرات پیوست 3 مراجعه شود).


در مذاکراتش با مأمور سفارت، امینی تأکید خاصی در دیدگاهش راجع به این موضوع داشت که سیاست های فعلی شاه می رود تا آنچه او به عنوان «سنگر میانه روی» یعنی طبقه بورژوا می بیند، نابود کند.


او این طبقه را شامل گروه های زیر توصیف نمود: روحانیون، بازاریان، کسبه و روشنفکران. اینها گروه هایی هستند که او در حال حاضر کوشش هایش را برآنها متمرکز نموده است. به عنوان عنصر برجسته «برنامه حداقل» خود، امینی معتقد است که باید هزینه های نظامی را قطع نمود و هزینه های عمرانی را با در نظر گرفتن اولویت برای طرح های کشاورزی و خدمات اجتماعی افزایش داد. او مصّر است که پیمان های خارجی منطقه ای و قراردادهای نفتی را باید حفظ نمود تا مسائل اقتصادی ایران حل شوند. همزمان با آن، او اظهار می دارد که به نفع ایران است که همپیمانی محکم خود را به ایالات متحده حفظ نماید. او در نظر داشت آن نوع دولتی را احتمالاً هدایت کند که به جای سیاستمداران پیر، به طور عمده از جوانان و تکنسین های خوب آموزش دیده (تکنوکرات ها) تشکیل شده باشد. در 12 اکتبر، مجلس ختمی در یکی از مساجد تهران به یادبود ارتشبد بهرام امینی، عموی علی امینی برگزار گردید. انبوه جمعیت به طور غیرعادی بیش از انتظار در مراسم حضور یافتند. عقیده بر این است که این به خاطر شخص علی امینی بوده است. شایعاتی مبنی بر این که شرکت کنندگان در مجلس، که برخی از مقامات دولتی را نیز شامل می شوند، به طور کلی ضد رژیم هستند، وجود دارد. تا چه مقدار دیگر امینی اجازه خواهد داشت که به مخالفت رژیم ادامه دهد، هنوز مشخص نیست.


از طرف مارتین اف. هرتز رایزن سیاسی سفارت




منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 327
تصاویر سند