دیدگاه های دکتر فریدون مهدوی در مورد سیاست های ایران

توضیح داد که بهترین آنها فقط ترتیبات ناپایداری برای حصول به پاره ای پیشرفت ها هستند، مشکل اصلی آنها این است که نمی توانند نهادهایی بوجود آورند که پس از آنها پا برجا باقی بماند. او سپس با لحن مجادله آمیزی سؤال نمود که آیا پروژه های توسعه اقتصادی به طور اتوماتیک با خود توسعه تشکیلات و نهادهای لازم برای ادامه آن پروژه ها را می آورند. پاسخ وی در مورد ایران، این بود که نمی آورند. وقتی از او سؤال شد، اگر شاه به طور ناگهانی از صحنه خارج شود، چه اتفاقی خواهد افتاد، مهدوی پاسخ داد که نتیجه آن به علت این فقدان تشکیلاتی، اغتشاش و آشفتگی خواهد بود.

وقتی به او گوشزد شد که ارتش ممکن است اوضاع را تثبیت نماید، مهدوی پاسخ داد این ممکن است برای یک مدت خیلی کوتاه درست باشد، ولی مشکل اصلی این بود که شاه مطمئن شده بود ارتش یک نیروی منسجم و یک دست نیست، بنابراین کنترل نظامی بسرعت در رقابت بین افسران ارشد مختلف، تجزیه و از هم پاشیده خواهد شد.

مخالفت سیاسی

مهدوی گفت او فکر می کند بعضی از پروژه های توسعه ای که انجام شده اند، همان هایی هستند که او توصیه می نماید و اقرار نمود که رژیم بسیاری از سیاست های ملی گراها را اجرا نموده است و بنابراین به طور گسترده ای مخالفت های سیاسی را خنثی ساخته است. همزمان با آن، او اصرار داشت که مخالفین مغلوب کامل نشده اند و در زمان مساعد فعال خواهند شد. او نتیجه گیری کرد که با وجود پیشرفت های اقتصادی، عموم مردم برای رژیم علاقمند نیستند. او کسب حمایت مردمی را مسئله بزرگی برای شاه می دید، و توضیح داد که این ناشی از کوتاهی و ناتوانی در ایجاد ایدئولوژی ای می باشد که مردم به آن معتقد و وفادار باشند.

مهدوی، محاکمه ملکی را به عنوان نمونه ای از وضعیت جدید تعبیر کرد که هر متهمی باید این امتیاز را داشته باشد که در ازای مدت زمانی که در زندان است، مورد اتهامش برای همه منعکس گردد. او همچنین گفت که اخیرا محاکمات در برخی موارد سازماندهی شده تر از گذشته برگزار می شوند تا به متهم ایده بهتری از آنچه انتظار داشته است، بدهند. مهدوی محاکمه ای که اخیرا برای سه دانشجوی دانشگاه تهران به طور سرّی انجام شده بود را به طور نمونه ذکر نمود که منتج به صدور رأی سریعی گردید. او توضیح بیشتری در این مورد نداد.

وقتی موضوع چین کمونیست به میان آورده شد، مهدوی فعالیت های چین کمونیست را که در مدت محاکمه نیکخواه و ملکی انجام شده بود، بی اهمیت خواند. او گفت هر کس می داند که تنها تهدید کمونیستی در ایران، اتحاد جماهیر شوروی است، بنابراین چین کمونیست هدف آسانی برای حمله به آن جهت نشان دادن خطرات کمونیستی است. همزمان با آن دولت ممکن است روس ها را در جنگ عقیدتی با چین کمونیست کمک نماید.

اهمیت درآمدهای نفتی

مهدوی، از وابستگی بیش از حد ایران به درآمدهای نفتی اظهار نگرانی نمود. او توضیح داد که بدون افزایش درآمدهای نفتی طرح های توسعه اقتصادی ایران قابل انجام نخواهند بود. او عقیده داشت که

ص: 694

وضعیت اقتصادی در ایران در سال های اخیر توسط نخست وزیر هویدا تثبیت نشده است، بلکه دریافت 230 میلیون دلار پیش پرداخت توسط شاه، موجب آن گردیده است. او فکر می کند که معاملات جاری با کنسرسیوم خیلی با مفهوم خواهند بود و مطرح نمود که دولت ایران به نظر می رسد عوامل محدودکننده عرضه و تقاضای کنسرسیوم را در زمانی که بر یک افزایش حداقل 20 درصد سالیانه پافشاری می نمود، نادیده گرفته است.