خط لوله نفت اسرائیل

سند شماره (8)

تاریخ: 27 می 1968 - 6 خرداد 1347

سری - غیر قابل رؤیت برای بیگانگان

وزارت امور خارجه سفارت آمریکا در تهران

موضوع: خط لوله اسرائیل

خلاصه: مقامات اسرائیلی معتقدند که ساختمان یک خط لوله نفتی بین بندر ایلات و دریای مدیترانه و نگهداری آن کمتر از نفتکشهایی با ظرفیت مساوی خرج بر خواهد داشت. همچنین اعتقاد بر این است که نرمش پذیر بودن این خط در هنگام تحویل نفت به بنادر شرق مدیترانه بیشتر از نفتکشهای بزرگ است.

این خط لوله ظرف یک سال تمام خواهد شد و نفت خام کافی در دسترس خواهد بود.

ملاحظات زیر درباره خط لوله اسرائیل از یک مکالمه طولانی با مقامات اسرائیل در تاریخ چهاردهم ماه به دست آمده است:

1- توجیه اقتصادی:

الف. ارزانتر از دور آفریقا. در حالی که شرکتهای نفتی مدعی هستند که خط لوله مقرون به صرفه نیست، آنها خودشان بهتر می دانند آن طوری که اسرائیل برداشت می کند 29 کشتی به ظرفیت 200 هزار تن می تواند 50 میلیون تن نفت را از طریق خط لوله در ظرف یک سال منتقل کنند. برای منتقل کردن همین مقدار نفت در ظرف مدت مشابهی با کشتی هایی به همین ظرفیت از طریق دور آفریقا 50 کشتی لازم خواهد بود. هر کشتی، 20 میلیون دلار ارزش دارد و از آنجائی که 21 کشتی دیگر نیز لازم است هزینه اضافی بیش از چهار صد میلیون دلار خواهد بود که دو یا سه برابر خط لوله است.

ب. هزینه کمتر سرویس. اسرائیلیها مدعی هستند که هزینه سرویس برای نفتکشها بیش از هزینه سرویس برای خط لوله است و تناسب هزینه سرویس نسبت به هزینه سرمایه، دو بر یک برای این نفتکشها در مقابل یک بر دو برای خط لوله است.

ج. تأسیسات بهتر بندری برای بارگیری و تخلیه کشتیها. بندر ایلات آنقدر عمیق است که می تواند هرگونه کشتی با هرگونه ظرفیت را بپذیرد و از سوی دیگر این بندر قادر خواهد بود برنامه رفت و آمد کشتیهای کوچکتر را به بنادر اروپایی در شرق مدیترانه تنظیم کند زیرا به هر صورت بنادر اروپایی می توانند تنها کشتیهای کوچک را بپذیرند و نخواهند توانست نفتکشهای بزرگ را که آفریقا را دور زده و به آنجا می آیند بپذیرند، زیرا در چنین صورتی عملیات پذیرش کشتیها دو برابر خواهد شد.

بدین ترتیب اسرائیلیها اعتقاد دارند که وجود یک خط لوله از لحاظ اقتصادی قابل توجیه است حتی اگر کانال سوئز مجددا باز شود.

2 - تأمین مالی:

در پاسخ به سؤالی درباره دلیل انصراف بارون روروتچیلدز اسرائیلیها گفتند که این مرد اصلاً در این کار دستی نداشته است.

3 - قابلیت دستیابی:

آنها گفتند که موضوع، ایجاد تأسیسات ترانزیتی است که همه کشورها بتوانند از آن استفاده کنند. آنها خاطرنشان ساختند که تمامی نفت خط لوله 16 اینچی کنونی از ایران می آید. ولی هیچ گونه تعهدی داده

ص: 441

نشده است که ظرفیت این خط لوله 16 اینچی فقط برای ایران قابل دسترس خواهد بود.

4 - ساختمان:

آنها انتظار دارند که ظرف یک سال کار را تمام کنند و بیشتر لوله ها از سوی یک کارخانه در اسرائیل متعلق به یک شرکت مقیم کالیفرنیا ساخته خواهد شد و آنها فرایند جوشکاری فرکانس بالای فوق مدرن را که در کارخانه لوله سازی اهواز به کار می رود به کار نخواهند برد، بلکه یک فرایند قدیمی تر و محافظه کارانه تر را به کار می برند. آنها گفتند که کاملاً معتقدند که کارخانه ترسن کالیفرنیا کاملاً رضایت بخش است هر چند این گونه طرحها به نحو اجتناب ناپذیری دارای یک دوران آزمایشی هستند. آنها متذکر شدند که کیفیت فولاد گاه گاهی مشکلاتی ایجاد می کند.

5 - تحویل نفت خام:

آنها افزودند که درباره قابل دسترس بودن نفت خام جهت تحویل از طریق این خط لوله هیچ گونه نگرانی ندارند و تنها مشکل پیدا کردن مشتری در انتهای دیگر خط لوله است.