توضیح شمول لایحه کاپتولاسیون

توضیح شمول لایحه وضعیت

سند شماره (56)

تلگرام هوایی به شماره 306 - A

تاریخ 12 دسامبر 1964 - 21 آذر 1343

از: سفارت آمریکا - تهران

به: وزارت امور خارجه

مرجع: تلگرام سفارت به شماره 643 به تاریخ 9 دسامبر 1964

طبقه بندی: خیلی محرمانه

موضوع: توضیح شمول لایحه وضعیت

ضمائم این تلگرام، کپی سه یادداشت مبادله شده به تاریخ 9 دسامبر می باشد، که به منظور روشن کردن مصونیتها و معافیتهایی که در یادداشتهای مبادله شده سال گذشته (یادداشت ایران به شماره 8296 و یادداشت آمریکا به شماره 299) آمده است، مبادله شده است. تصویب لایحه وضعیت در 13 اکتبر (21 مهر - م) که ظاهرا این مصونیتها و معافیتها را تنها برای گروه محدود و معینی از پرسنل آمریکایی در نظر می گیرد، باعث شد تا مفاد این یادداشتها تحت الشعاع لایحه قرار گیرد. تبادل یادداشتهای کنونی، توضیح مورد نظر را فراهم می کند.

از دو ماه پیش که لایحه تصویب شد - و در واقع حتی قبل از آن - ما با وزارت خارجه مذاکراتی داشته ایم تا اطمینان حاصل کنیم که هدف اساسی از مبادله یادداشتهای اولیه، صرف نظر از تعبیرات محدود کننده احتمالی قانون وضعیت، تحقق می یابد. این مذاکرات که با پیچیدگیهای قانونی و مسائل سیاسی درگیر بوده و در طی تلگرامهای سفارت به شماره های 495 و 630 گزارش گردیده، کاملاً دشوار و طولانی بوده است.

راه حل مورد قبول طرفین در دو یادداشت وزارت خارجه مندرج است. اولی (یادداشت شماره 9760، ضمیمه یک) صرفا سفارت را از تصویب اخیر قانون وضعیت در مورد «رئیس و اعضای هیئت مستشاران نظامی آمریکا در ایران که تحت موافقتنامه های مربوطه در استخدام دولت شاهنشاهی هستند»، آگاه می سازد. دومی (یادداشت شماره 9762، ضمیمه 2) به کنوانسیون وین اشاره دارد و توافق دولت ایران را باشمول کامل مصونیت به «پرسنل نظامی و غیرنظامی آمریکایی که تحت موافقتنامه ها و ترتیبات منعقده میان دو دولت در ایران بسر می برند» و تحت عنوان کارمندان اداری و فنی سفارت مطابق با تعریف مندرج در بند (و) از ماده اول کنوانسیون وین «معرفی» شده اند، اعلام می دارد. جوابیه سفارت به این دو یادداشت (یادداشت شماره 282، ضمیمه 3)، حاوی شرایط الغاء مصونیت می باشد، که مجوز آن در تلگرام شماره 413 وزارت امور خارجه آمده است. جوابیه سفارت این مکاتبه را به هم پیوند می زند. هر دو یادداشت ایران در پاسخ به یادداشت 299 ما (تلگرام شماره 552 سفارت) می باشد که به صورتی غیر مستقیم نیز توسط قانون وضعیت تأیید شده است. پاسخ ما با صراحت بیشتری، دو یادداشت ایران را همچنین با یادداشت اولیه به شماره 243 ما که موجب کل مکاتبه گردیده است، پیوند می دهد.

ص: 765

باید توجه کرد که در ضمائم 1و2 بعضی از کلمات توسط مترجم به منظور وضوح بیشتر داخل پرانتز قرار گرفته است، ولی این پرانتزها جزء خود سند نیست.

ترجمه های تأیید شده، از یادداشتهای 9760 و 9762 ایران و یک نسخه تأیید شده از یادداشت 282 ما، جداگانه به دفتر مشاور حقوقی در امور معاهدات، برای بررسی تقدیم خواهد شد. همه ضمائم طبقه بندی نشده می باشد، ولی قبل از انتشار علنی آنها، باید سفارت در جریان گذارده شود، زیرا تمام مطالب مربوط به موضوع مصونیت، در اینجا هنوز از حساسیت بالایی برخوردار است. دولت ایران از اعلان عمومی شرایط الغاء مصونیت تا اطلاع بعدی و تا زمان مناسبتری، خودداری می ورزد.

از طرف سفیرمارتین.اف. هرتز مشاور سفارت در امور سیاسی ضمائم :

1 - متن یادداشت شماره 9760 ایران

2 - متن یادداشت شماره 9762 ایران

3 - متن یادداشت شماره 282 آمریکا

طبقه بندی: گروه 3 - در فواصل 12 ساله طبقه بندی کاهش داده شود - به طور خودکار از طبقه بندی خارج نشود.