تشکیل دادن کمیته‌های حل اعتصاب توسط امام خمینی

شماره: ۰۸۳۳

از: سفارت آمریکا در تهران تاریخ ۱۷/۱/۷۹

محرمانه

به: وزارت امور خارجه واشنگتن

گزارشگر: (STEMPEL ) استمپل فوری ۲۷/۱۰/۵۷

موضوع: نهضت آزادی کمیته‌های اعتصاب تشکیل می‌دهد.
مخالفان در مورد مراحل بعدی بحث می‌کنند.
خلاصه: نهضت آزادی معتقد است که اوضاع ایران تا ۲۱ ژانویه ثبات پیدا خواهد کرد. خمینی قصد ندارد قبل از ۲۱ ژانویه وارد ایران شود ولی بین ۵ روز تا یک هفته دیگر این کار را خواهد کرد. می‌خواهد شورای سلطنت و مجلس منحل شوند، ولی مخالفین میانه رو در گروه شریعتمداری به دنبال سازش هستند که به همکاری و یا ادغام دو شورا بینجامد. منبع نهضت آزادی می‌گوید خمینی کمیته ای تشکیل داده تا مسئله اعتصابات اصلی را حل کند و کارش را ۱۷ ژانویه آغاز کرده است. (پایان خلاصه) عضو کمیته مرکزی نهضت آزادی امیر انتظام به کارشناس سیاسی «استمپل» گفت: که وضع بعد از رفتن شاه بهتر از آن شده که کسی فکر می‌کرد. او مفصلاً و خالصانه از آمریکا برای همکاری با ارتش در پیشگیری از برخورد تشکر کرد. انتظام گفت: نهضت آزادی با خمینی تماس گرفته و آیت اللّه تصمیم گرفته که در آینده نزدیک به ایران نیاید. وقتی که توضیح بیشتری خواسته شد، انتظام گفت: هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده ولی نهضت آزادی معتقد است که اوضاع کم کم ثبات پیدا خواهد کرد. جمعیت راهپیمایی های روز ۱۹ ژانویه تا ۲۱ ژانویه فرصت بزرگی برای ابراز احساسات خواهند داشت. خمینی قبل از این برنمی گردد و شاید در ۷ روز آینده چنین کاری بکند، هنوز مسئله در پاریس بررسی می‌شود.
۲- در جواب سؤال کارشناس که وضع سیاسی چطور خواهد شد؟ انتظام گفت: خمینی از مجلس و شورای سلطنت خواهد خواست که منحل شوند، اگر حرف شنوی نکردند آنها را در فشار خواهند گذاشت.
توسط زور هم اگر لازم بشود، برکنار خواهند شد.
کارشناس سیاسی جنبه سازشکارانه تری از داستان را از زبان دکتر ناصر میناچی شنید که طرفدار شریعتمداری است که گفته نمایندگان تمام گروه های مخالف طی ۲۴ ساعت آینده ملاقات خواهند داشت تا ببینند مسئله دولت دوگانه شورای سلطنت و شورای انقلاب چطور حل می‌شود.
میناچی ترجیح می‌دهد که دو شورا در هم ادغام شوند و این برنامه پشتیبانی قوی دارد. امکانات دیگر مورد بررسی ملاقات مشترک این دو گروه و یا اعمال مشابه (مثلاً هر دو گروه یک نخست وزیر انتخاب کنند) می‌باشد. میناچی گفت: آیت اللّه منتظری حالا از پاریس برگشته است و در یک سری ملاقات شرکت خواهد کرد. میناچی وانمود می‌کند که نمی داند که منتظری چه پیغامی از پاریس دارد. (نظر: در حالی که موضع خمینی احتمالاً طی بحث روشن خواهد شد، انتظام عنوان می‌کند که نهضت آزادی در چنین جلساتی شرکت خواهد کرد ولی فقط به عنوان راه حل خواستار تشکیلات فعلی و استقرار تشکیلات خمینی خواهد شد. البته ظاهراً جای بحث و معامله هنوز باقی است. )

۳- انتظام گفت: خمینی به تازگی کمیته ای ۵ نفره ترتیب داده تا مسئله اعتصابات را حل کنند. بازرگان که رئیس کمیته نفت بوده جدا می‌شده تا بتواند مسئله نفت را کنترل کند. و عضو مسن نهضت آزادی، دکتر یداللّه سحابی ریاست گروه جدید را به عهده می‌گیرد. انتظام از نام بردن افراد دیگر در این زمان خودداری
کرد. کمیته کارش را همان صبح شروع می‌کرد. و باید ممکن باشد که اکثراً اعتصابات را طی چند روز حل کنند. در جواب سؤالی در مورد امکان تلاش حزب توده برای جلوگیری از حل مسئله اعتصابات پرسیده شد. انتظام گفت:
مناطق نفتی مسئله خاصی بودند و چپی‌های رادیکال تهدید مهمی در برابر توافق های دیگر نبودند.
(نظر: به عنوان معتقدین قدیمی به قانون مورفی ما مطمئن نیستیم که جریان اینقدر آرام تمام شود. )
سولیوان