تشریح وضعیت ایران تیر 58

سند شماره 254

محرمانه

شماره گزارش: 79 0238 6846

11 ژوئیه 1979 - 20 تیر 1358

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی.

موضوع: گزارش وضعیت ایران

16- خلاصه: (محرمانه) این گزارش وضع ایران، اطلاعاتی را راجع به اخبار زیر در بردارد:

دیدار بازرگان با خمینی، مخالفت عراق با ایران، اغتشاش در شهرستان ها، توقف روند قانونی امور قضایی و انتخابات مجلس خبرگان.

17- از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزییات: (محرمانه)

الف- روزنامه تهران تایمز گزارش داده است که مهندس بازرگان، نخست وزیر ایران قرار است در جلسه مشترکی که کابینه اش و شورای انقلاب در حضور رهبر انقلابی و معنوی ایران امام آیت الله روح الله خمینی تشکیل می شود قدرت کامل برای اداره مملکت را به دست آورد. بازرگان و کابینه وی به اتفاق اعضای شورای انقلاب (شورای موقت مردمی) قرار بود دیشب در قم با امام ملاقات کنند اما این ملاقات تا صبح امروز به تعویق افتاد. برای این ملاقات نه علتی ذکر شده بود و نه قبلاً اعلان شده بود. سه شنبه گذشته، بازرگان به همراه چند تن از همکارانش در دولت، به قم رفت و استعفای دولت خود را تسلیم امام کرد. به هر حال، استعفای دولت از سوی امام پذیرفته نشد و امام از بازرگان خواست که کارش را به عنوان بخشی از وظایف دینی خود ادامه دهد.

نظریات تهیه کننده: (محرمانه) در مورد استعفای دولت بازرگان، ما اطلاع کافی داریم. این سومین باری است که شایعات «جدی» و گزارشات روزنامه ها اظهار می کنند که نخست وزیر استعفا خواهد داد. بازرگان مجدداً همان دلایل را متذکر شده و آن دخالت دولت در دولت توسط کمیته های مذهبی و اشخاص بی مسئولیت می باشد. این دخالت ها بازرگان را از حل مشکلات مملکت باز می دارد. دفعات قبل که بازرگان قصد استعفا داشت آیت الله خمینی لفظاً به وی قدرت کامل داده و از خواسته های وی حمایت کرده بود. این حمایت هر چند در مرحله اول مؤثر می باشد ولی همچون باد هوا است. قبلاً که دولت بازرگان دو بار چنین

ص: 553

«قدرت کاملی» را جهت اداره مملکت از امام خمینی گرفته بود سرابی بیش نبوده است. ما فکر می کنیم چنانچه نخست وزیر متقاعد شود که برای سومین بار در مقام خود باقی بماند، وی ضمانت های اساسی از امام خمینی خواهد گرفت. مأمور گزارشگر مطمئن نیست که در رابطه با اوضاع کنونی حتی خمینی بتواند قدرتی را که بازرگان جهت اداره مملکت می خواهد، به وی بدهد. سئوال این است که اگر نخست وزیر استعفا دهد چه کسی می خواهد دولت بی کفایت موقت ایران را اداره نماید.

ب- ایران در برابر عراق:

1- نماینده آیت الله خمینی در بوشهر در اخبار روزنامه ها اظهار داشته که قاچاق اسلحه و کالاهای دیگر از عراق مشکلات عمده ای است که در مناطق جنوبی ایران در برابر دولت موقت ایران قرار دارد.

2- در دزفول گزارش شده است که مرز ایران و عراق توسط پاسداران انقلابی و ساکنین بومی محافظت می شود. این منطقه به عنوان راه قاچاق بین عراق و ایران معروف است.

نظر تهیه کننده: (محرمانه). برای مأمور گزارشگر جالب است که بومیان از مرز مراقبت می کنند نه ارتش. در حالیکه روزنامه های آزاد ادعا می کنند که مردم از مرز مراقبت می کنند باید پرسید که موقعیت و وضعیت ارتش در دزفول چگونه است. این وظیفه سنتی ارتش است.

3- رادیو ایران گزارش کرده است که یک هلی کوپتر عراقی در 29 ژوئن 79 به حریم هوایی ایران تجاوز کرده است. این رادیو هیچ گونه علتی را در ارتباط با تجاوز فوق بیان نکرده اما اظهار داشت که پاسداران انقلابی به طرف این هلی کوپتر تیراندازی کردند.

ج- اغتشاش در شهرستان ها: در پایان هفته، از بیست و هشتم الی سی ام ژوئن 79، درگیری های خشونت بار و تظاهرات صلح آمیز در شهرهای اهواز، آبادان، شادگان، خرمشهر و پیرانشهر به وقوع پیوسته است.

د- روند قانونی کارهای حقوقی متوقف شده است: دادستان عمومی تهران به شهربانی و ژاندارمری دستور داده است که تمام دستورات قانونی جهت تعقیب و دستگیری را متوقف نمایند تا راه حلی برای وقفه کنونی در کنترل زندان قصر پیدا شود. در اطلاعیه ای که دیروز توسط حسین شهشهانی، دادستان عمومی تهران صادر شد گفته شده بود که گروهی از عناصر غیرمسئول زندان قصر را از ماه فوریه گذشته در کنترل خود دارند و معلوم نیست چه کسی مسئول آنجاست. تمام تلاش هایی که به منظور توافق با این عناصر به عمل آمده به شکست منجر شده است زیرا تنها منطق آنها سلاحشان است. در اطلاعیه اظهار می شود که امتناع مقامات زندان قصر مبنی بر این که طبق دستورات قوه قضائی رفتار نمایند انجام درست اقدامات قانونی را غیرممکن کرده است. زندان قصر معمولاً هفت هزار زندانی را در خود جای می دهد ولی از ماه فوریه تعداد زندانیان به دو هزار نفر رسیده است که به «ضدانقلابی» بودن متهم می باشند. در بیانیه همچنین اظهار می شود که علیرغم ملاقات های پی در پی که با دادستان

ص: 554

کل انقلاب، اعضای شورای انقلاب، وزیر دادگستری و مقامات شهربانی انجام شده، اشخاصی که زندان را در کنترل دارند کماکان از واگذار کردن زندان به قوه قضائیه خودداری نموده اند.

ه- انتخابات مجلس خبرگان: انتخابات مجلس خبرگان که آخرین بررسی پیش نویس قانون اساسی را قبل از اینکه جهت رأی گیری به آراء عمومی گذاشته شود انجام خواهد داد در آخرین هفته ماه ژوئیه (اولیه هفته از ماه مرداد ایرانیان) همانطور که هاشم صباغیان، وزیر کشور، در مصاحبه اختصاصی با روزنامه تهران تایمز اعلام نمود، برگزار خواهد شد. وی اضافه کرد که رأی گیری فقط در یک روز و حداکثر به مدت ده ساعت در آن روز انجام خواهد شد. لایحه انتخابات اکنون هم به تأیید شورای انقلاب و هم کابینه بازرگان رسیده است و محتویات آن توسط صباغیان دیروز در روزنامه ها انتشار یافت.

نظریه تهیه کننده: (محرمانه) گزارش اطلاعاتی راجع به نسخه اصلی لایحه انتخابات به محض آنکه به دستمان برسد ارسال خواهد شد.